علائم ، عوارض و راه درمان عفونت کلیه

نوشته شده توسط فاطمه مهربان
30 / 08 / 1400

عفونت کلیه که به عنوان پیلونفریت نیز شناخته می‌شود، نوعی عفونت مجاری ادراری (UTI) است که به طور کلی از مجرای ادرار یا مثانه شما شروع می‌شود و به یک یا هر دو کلیه شما می‌رسد. عفونت کلیه نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر به درستی درمان نشود می‌تواند به طور دائم به کلیه‌های شما آسیب برساند یا باکتری می‌تواند به جریان خون شما سرایت کند و باعث عفونت تهدید کننده زندگی شود. درمان عفونت کلیه، که معمولاً شامل آنتی بیوتیک است، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. پیشنهاد میکنیم با 6 نوع از بیماری های کلیه آشنا شوید و در صورت داشستن هر گونه سوال و یا علائم با آزمایش آنلاین تماس بگیرید.

فهرست مطالب

علائم عفونت کلیه

علائم و نشانه‌های عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تب
لرز
درد پشت، پهلو یا کشاله ران
درد شکم

تکرر ادرار
میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
تهوع و استفراغ
چرک یا خون در ادرار شما (هماچوری)
ادراری که بوی بد می‌دهد یا کدر است

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم یا نشانه‌های نگران کننده‌ای دارید با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. اگر برای عفونت ادرار تحت درمان هستید اما علائم و نشانه‌های شما بهبود نمی‌یابد، یک قرار ملاقات با پزشک را در نظر بگیرید.

عفونت شدید کلیه می‌تواند منجر به بروز عوارض تهدید کننده زندگی شود. اگر علائم عفونت کلیه همراه با ادرار خونی یا حالت تهوع و استفراغ را دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. بنابراین، در صورت وجود موارد زیر به کمک پزشکی نیاز است:

درد مداوم
دمای بالا
تغییر در الگوی ادرار
خون در ادرار

علل ایجاد عفونت کلیه

باکتری‌هایی که از طریق لوله‌ای که ادرار را از بدن شما حمل می‌کند (مجرای ادرار) وارد دستگاه ادراری می‌شوند، قادر به تکثیر هستند و به کلیه‌های شما منتقل می‌شوند. این شایع ترین علت عفونت کلیه است.

باکتری‌های ناشی از عفونت در سایر نقاط بدن شما نیز می‌توانند از طریق جریان خون به کلیه‌ها منتقل شوند. اگرچه ایجاد عفونت کلیه غیرمعمول است، اما ممکن است اتفاق بیفتد. برای مثال، اگر یک مفصل مصنوعی یا دریچه قلب دارید که عفونی می‌شود. به ندرت، عفونت کلیه پس از جراحی کلیه ایجاد می‌شود.

عوامل خطر

عواملی که خطر عفونت کلیه را افزایش می‎دهند عبارتند از:

زن بودن: مجرای ادرار در زنان کوتاهتر از مردان است، که باعث می‌شود باکتری‌ها از خارج از بدن به مثانه حرکت کنند. نزدیک بودن مجرای ادرار به واژن و مقعد نیز احتمال بیشتری برای ورود باکتری‌ها به مثانه ایجاد می‌کند. هنگامی که در مثانه قرار می‌گیرد، عفونت می‌تواند به کلیه‌ها سرایت کند. زنان باردار حتی بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه هستند.
داشتن انسداد مجاری ادراری: این شامل هر چیزی است که جریان ادرار را کند می‌کند یا توانایی شما را برای تخلیه مثانه در هنگام ادرار کاهش می‌دهد. از جمله سنگ کلیه، چیزی غیر طبیعی در ساختار دستگاه ادراری یا در مردان، بزرگ شدن غده پروستات.
داشتن سیستم ایمنی ضعیف: این شامل شرایط پزشکی است که سیستم ایمنی شما را مختل می‌کند، مانند دیابت و HIV. برخی از داروها، مانند داروهایی که برای جلوگیری از رد اعضای پیوندی مصرف می‌شوند، تأثیر مشابهی دارند.
آسیب به اعصاب اطراف مثانه: آسیب عصبی یا طناب نخاعی می‌تواند عفونت مثانه را مسدود کند به طوری که شما از پیشرفت آن به سمت عفونت کلیه غافل شوید.
استفاده از کاتتر ادرار: کاتترهای ادراری لوله‌هایی هستند که برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می‌شوند. ممکن است یک کاتتر در حین و بعد از برخی روش‌های جراحی و آزمایش‌های تشخیصی قرار دهید. اگر در تخت خواب هستید، ممکن است به طور مداوم از یکی استفاده کنید.
داشتن شرایطی که باعث می‌شود ادرار در مسیر اشتباه جریان یابد. در رفلاکس وزیکوورترال، مقدار کمی ادرار از مثانه به حالب‌ها و کلیه‌ها برمی‌گردد. افراد مبتلا به این بیماری در دوران کودکی و بزرگسالی بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه قرار دارند.

راه‌های جلوگیری از عفونت کلیه

با انجام اقداماتی برای پیشگیری از عفونت مجاری ادراری، خطر ابتلا به عفونت کلیه را کاهش دهید. به ویژه زنان، ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری را کاهش دهند اگر:

مایعات بخصوص آب بنوشید. مایعات می‌توانند به حذف باکتری‌ها از بدن شما در هنگام ادرار کردن کمک کنند.
به محض نیاز ادرار کنید. زمانی که میل به ادرار کردن دارید از تأخیر در دفع ادرار خودداری کنید.
بعد از مقاربت مثانه را خالی کنید. ادرار کردن در اسرع وقت پس از مقاربت به پاکسازی باکتری‌ها از مجرای ادرار کمک می‌کند و خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
با دقت ناحیه تناسلی را تمیز کنید. پاک کردن از جلو به عقب بعد از ادرار و پس از اجابت مزاج به جلوگیری از گسترش باکتری به مجرای ادرار کمک می‌کند.
از استفاده از محصولات زنانه در ناحیه تناسلی خودداری کنید. استفاده از محصولاتی مانند اسپری‌های دئودورانت در ناحیه تناسلی یا محصولات شوینده می‌تواند تحریک کننده باشد.
فیبر: مقدار زیادی فیبر بخورید تا مدفوع به راحتی خارج شود و باعث تحریک یا ایجاد ضایعات پوستی نشود. یبوست خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهد.

عوارض ابتلا به عفونت کلیه

اگر عفونت کلیه درمان نشود، می‌تواند منجر به بروز عوارض بالقوه جدی شود، مانند:

اسکار کلیه: این می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود.
مسمومیت خون (سپتی سمی): کلیه‌های شما مواد زائد خون را فیلتر می‌کنند و خون تصفیه شده را به بقیه بدن باز می‌گردانند. داشتن عفونت کلیه می‌تواند باعث گسترش باکتری از طریق جریان خون شما شود.
عوارض بارداری: زنانی که در دوران بارداری دچار عفونت کلیه می‌شوند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای زایمان نوزادان با کم وزن باشند.

دو نوع عفونت کلیه وجود دارد:

عفونت کلیه بدون عارضه: بیمار سالم است و احتمال بروز عوارض جدی بسیار کم است.
عفونت پیچیده کلیه: بیمار احتمالاً به دلیل یک بیماری یا شرایط پزشکی که از قبل وجود دارد، احتمالاً دچار عوارض می‌شود.

اگر عفونت کلیه به سرعت درمان نشود، خطر عوارض جدی وجود دارد، از جمله:

پیلونفریت آمفیزماتوز (EPN): این یک عارضه بسیار نادر و بالقوه کشنده است. EPN یک عفونت شدید است که در آن بافت‌های کلیه به سرعت تخریب می‌شوند. باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شوند گاز سمی را آزاد می‌کنند که در داخل کلیه تجمع می‌یابد و باعث تب، حالت تهوع، درد شکم، استفراغ و گیجی می‌شود.
آبسه کلیه: چرک در بافت کلیه در آبسه تجمع می‌یابد. علائم شامل خون در ادرار، کاهش وزن و درد شکم است. گاهی اوقات برای تخلیه چرک به جراحی نیاز است.
مسمومیت خون یا سپسیس: همچنین یک عارضه نادر اما احتمالاً تهدید کننده زندگی است. سپسیس منجر به انتشار باکتری از کلیه‌ها به جریان خون می‌شود و در نتیجه عفونت در هر قسمت از بدن از جمله اندام‌های اصلی ایجاد می‌شود. این یک اورژانس پزشکی است و بیماران معمولا در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) قرار می‌گیرند.

راه‌های تشخیص عفونت کلیه

برای تأیید اینکه عفونت کلیه دارید، احتمالاً از شما خواسته می‌شود که یک نمونه ادرار برای آزمایش باکتری، خون یا چرک در ادرار ارائه دهید. پزشک شما همچنین ممکن است یک نمونه خون برای کشت بگیرد. یک آزمایش آزمایشگاهی که باکتری‌ها یا سایر ارگانیسم‌ها را در خون شما بررسی می‌کند.

سایر آزمایشات ممکن است شامل سونوگرافی، سی تی اسکن یا نوعی اشعه ایکس به نام سیستورتروگرام تخلیه ادرار باشد. سیستورتروگرام تخلیه ادرار شامل تزریق رنگ کنتراست برای عکسبرداری با اشعه ایکس از مثانه در هنگام پر بودن و هنگام ادرار است. میتوانید با مطالعه جواب آزمایش کلیه اطلاعات لازم را به دست آورید و با مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین تماس گرفته و یا در صورت نیاز از ویزیت پزشک در منزل استفاده کنید.

راه‌های درمانی عفونت کلیه

آنتی بیوتیک برای عفونت کلیه

آنتی بیوتیک‌ها اولین قدم برای درمان عفونت کلیه هستند. نوع داروها و مدت زمان مصرف آنها به سلامت شما و باکتری‌های موجود در آزمایش ادرار شما بستگی دارد.

معمولاً علائم و نشانه‌های عفونت کلیه در عرض چند روز پس از درمان از بین می‌رود. اما ممکن است لازم باشد آنتی بیوتیک را برای یک هفته یا بیشتر ادامه دهید. کل دوره آنتی بیوتیک‌های توصیه شده توسط پزشک را حتی بعد از اینکه احساس بهبودی کردید مصرف کنید. پزشک ممکن است برای اطمینان از رفع عفونت، کشت ادرار را تکرار کند. اگر عفونت همچنان وجود داشته باشد، باید دوره دیگری از آنتی بیوتیک مصرف کنید.

بستری شدن در بیمارستان برای عفونت‌های شدید کلیه

اگر عفونت کلیه شما شدید باشد، ممکن است پزشک شما را در بیمارستان بستری کند. درمان ممکن است شامل آنتی بیوتیک‌ها و مایعاتی باشد که از طریق ورید بازوی خود (به صورت داخل وریدی) دریافت کنید. مدت زمانی که در بیمارستان بمانید به شدت بیماری شما بستگی دارد.

درمان عفونت‌های مکرر کلیه

یک مشکل پزشکی زمینه‌ای مانند ناهنجاری مجرای ادراری می‌تواند باعث شود که شما به عفونت‌های مکرر کلیه مبتلا شوید. در این صورت ممکن است برای ارزیابی به متخصص کلیه (نفرولوژیست) یا جراح ادرار (اورولوژیست) ارجاع داده شوید. ممکن است برای ترمیم یک ناهنجاری ساختاری به جراحی نیاز داشته باشید.

عفونت کلیه را می‌توان در خانه یا بیمارستان درمان کرد. این به عوامل مختلفی از جمله شدت علائم و وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. درمان در خانه شامل مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی تجویز شده است. بیمار باید پس از چند روز احساس بهتری داشته باشد.

ضروری است که فرد درمان را به پایان برساند و از دستورات پزشک خود پیروی کند. مصرف زیاد مایعات به جلوگیری از تب و کم آبی بدن کمک می‌کند. توصیه‌های مصرف مایعات بسته به نوع عفونت ممکن است متفاوت باشد. در صورت وجود درد، پزشک ممکن است یک مسکن نیز تجویز کند.

اگر فرد در بیمارستان تحت درمان قرار می‌گیرد و از کم آبی رنج می‌برد، ممکن است مایعات به صورت قطره‌ای تزریق شود. اکثر موارد بستری شدن در بیمارستان بیش از 3-7 روز طول نمی‌کشد. آزمایشات بعدی ادرار و خون به پزشک نشان می‌دهد که درمان چقدر موثر بوده است. عوامل زیر به احتمال زیاد منجر به درمان در بیمارستان برای عفونت کلیه می‌شوند:

دیابت
مشکلات جدی در ادرار کردن
سرطان و شیمی درمانی یا رادیوتراپی
کم خونی داسی شکل
سابقه عفونت کلیه
ایدز
انسداد در کلیه‌ها
باردار بودن
درد شدید
استفراغ شدید
داشتن سن 60 سال یا بیشتر

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی عفونت کلیه

برای کاهش ناراحتی هنگام بهبودی از عفونت کلیه، ممکن است:

حرارت اعمال کنید. برای تسکین درد، یک پد حرارتی روی شکم، پشت یا پهلو قرار دهید.
از داروی ضد درد استفاده کنید. برای تب یا ناراحتی، یک مسکن غیر اسپرین مانند استامینوفن (تیلنول، دیگران) یا ایبوپروفن (Motrin IB، Advil، و غیره) مصرف کنید.
هیدراته بمانید. نوشیدن مایعات به دفع باکتری‌ها از دستگاه ادراری شما کمک می‌کند. تا زمانی که عفونت شما برطرف نشده است از مصرف قهوه و الکل خودداری کنید. این محصولات می‌توانند احساس نیاز به ادرار را بدتر کنند.

آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک

احتمالاً با مراجعه به پزشک خانواده یا پزشک عمومی شروع خواهید کرد. اگر پزشک مشکوک باشد که عفونت به کلیه‌های شما سرایت کرده است، ممکن است به دکتری ارجاع داده شوید که شرایطی را که بر دستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد (اورولوژیست) معالجه می‌کند. برای ویزیت پزشک در منزل کلیک کنید.

آنچه شما می‌توانید انجام دهید

وقتی قرار ملاقات گذاشتید، از قبل بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید، مثلاً رژیم غذایی خود را برای آزمایش‌های خاص محدود کنید. فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:

علائم خود. از جمله علائمی که به نظر می‌رسد بی ارتباط با دلیل برنامه ریزی قرار ملاقات شما با پزشک باشد.
اطلاعات شخصی کلیدی. از جمله تغییرات اخیر زندگی، مانند شریک جنسی جدید و اینکه آیا قبلاً عفونت مجاری ادراری یا کلیه داشته‌اید یا خیر.
تمام داروها. ویتامین‌ها و سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، از جمله دوز آنها

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را همراه داشته باشید تا به شما کمک کند اطلاعاتی را که به شما داده شده به خاطر بسپارید. برای عفونت کلیه، سوالاتی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از: