کم آبی (هیدراسیون) چیست و چگونه درمان میشود؟

• نوشته شده توسط فاطمه مهربان
• 09 / 09 / 1400

کم آبی (هیدراسیون) زمانی اتفاق می‌افتد که بیشتر از میزان حد طبیعی که بدن لازم دارد، مایعات (آب) مصرف می‌کنید یا از دست می‌دهید و بدن شما آب و سایر مایعات کافی برای انجام عملکردهای طبیعی خود را ندارد. اگر مایعات از دست رفته را جایگزین نکنید، دچار کم آبی می‌شوید.

هر کسی ممکن است دچار کم آبی شود، اما این وضعیت به ویژه برای کودکان خردسال و افراد مسن خطرناک است.

شایع ترین علت کم آبی در کودکان خردسال اسهال شدید و استفراغ است. افراد مسن به طور طبیعی حجم کمتری آب در بدن خود دارند و ممکن است شرایطی داشته باشند یا از داروهایی استفاده کنند که خطر کم آبی بدن را افزایش می‌دهد. این بدان معناست که حتی بیماری‌های جزئی، مانند عفونت‌هایی که بر ریه‌ها یا مثانه تأثیر می‌گذارند، می‌توانند منجر به کم‌آبی بدن در افراد مسن شود.

ویزیت پزشک در منزل

ثبت درخواست

اگر در هوای گرم به اندازه کافی آب ننوشید، به خصوص اگر به شدت ورزش می‌کنید، کم آبی ممکن است در هر گروه سنی رخ دهد. معمولاً می‌توانید کم‌آبی خفیف تا متوسط ​​را با نوشیدن مایعات بیشتر معکوس کنید، اما کم‌آبی شدید نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.

علائم کم آبی بدن

تشنگی همیشه یک شاخص اولیه قابل اعتماد برای نیاز بدن به آب نیست. بسیاری از مردم، به ویژه افراد مسن، تا زمانی که آب بدنشان کم نشده باشد، احساس تشنگی نمی‌کنند. به همین دلیل افزایش مصرف آب در هوای گرم یا زمانی که بیمار هستید بسیار مهم است. علائم و نشانه‌های کم آبی بدن نیز ممکن است بر اساس سن متفاوت باشد.

نوزاد یا کودک خردسال:

• خشکی دهان و زبان
• هنگام گریه اشک نریزد
• پوشک کودک به مدت سه ساعت خشک باشد (عدم ادرار کردن برای مدت زمان طلانی)
• چشم‌ها و گونه‌های فرو رفته
• نقطه نرم فرورفته در بالای جمجمه
• بی حالی یا تحریک پذیری
• بالغ
• تشنگی شدید
• تکرر ادرار کمتر
• ادرار تیره رنگ
• خستگی
• سرگیجه
• گیجی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما یا یکی از عزیزانتان یکی از علائم مربوط به کم آبی بدن را تجربه می‌کنید، در صورت بروز موارد زیر توصیه می‌شود با پزشک خانواده تماس بگیرید:

• 24 ساعت یا بیشتر اسهال داشته است
• فرد بی حوصله و خواب آلودتر از حد طبیعی است یا کمتر از حد معمول تحرک دارد
• مدفوع خونی یا سیاه دارد

علل بروز کم آبی بدن کدامند؟

گاهی اوقات کم آبی بدن به دلایل ساده‌ای رخ می‌دهد: شما به دلیل بیماری یا مشغله داشتن یا عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم در سفر، پیاده روی یا کمپینگ به اندازه کافی مایعات مصرف نمی‌کنید. سایر علل کم آبی بدن عبارتند از:

• اسهال، استفراغ: اسهال شدید و حاد (یعنی اسهالی که به طور ناگهانی و به صورت شدید رخ می‌دهد) می‌تواند باعث از دست دادن شدید آب و الکترولیت‌ها در مدت زمان کوتاهی شود. اگر همراه با اسهال استفراغ داشته باشید، مایعات و مواد معدنی بیشتری از دست می‌دهید.
• تب: به طور کلی، هر چه تب شما بالاتر باشد، ممکن است دچار کم آبی بیشتری شوید. اگر علاوه بر اسهال و استفراغ تب داشته باشید، مشکل بدتر می‌شود.
• تعریق بیش از حد: وقتی عرق می‌کنید آب از دست می‌دهید. اگر فعالیت شدید انجام دهید و در طول مسیر مایعات را جایگزین نکنید، ممکن است دچار کم آبی بدن شوید. هوای گرم و مرطوب میزان تعریق و مقدار مایعات از دست رفته را افزایش می‌دهد.
• افزایش ادرار: این ممکن است به دلیل دیابت تشخیص داده نشده یا کنترل نشده باشد. برخی از داروها، مانند دیورتیک‌ها و برخی از داروهای فشار خون نیز می‌توانند منجر به کم آبی بدن شوند، عموماً به این دلیل که باعث ادرار بیشتر در شما می‌شوند.

مشاوره تلفنی پزشکی کودکان

ثبت درخواست

عوامل خطر

هر کسی ممکن است دچار کم آبی شود، اما برخی افراد در معرض خطر بیشتری هستند:

• نوزادان و کودکان: بیشترین گروهی که اسهال و استفراغ شدید را تجربه می‌کنند، نوزادان و کودکان به ویژه در برابر کم آبی آسیب پذیر هستند. با داشتن مساحت سطح به حجم بالاتر، نسبت بیشتری از مایعات خود را در اثر تب یا سوختگی زیاد از دست می‌دهند. کودکان خردسال اغلب نمی‌توانند به شما بگویند که تشنه هستند و همچنین نمی‌توانند برای خود نوشیدنی تهیه کنند.
• بزرگسالان مسن: با بالا رفتن سن، ذخیره مایعات بدن شما کمتر می‌شود، توانایی شما در حفظ آب کاهش می‌یابد و حس تشنگی شما کمتر می‌شود. این مشکلات با بیماری‌های مزمن مانند دیابت و زوال عقل و استفاده از برخی داروها تشدید می‌شود. افراد مسن نیز ممکن است مشکلات حرکتی داشته باشند که توانایی آنها را برای تامین آب برای خود محدود می‌کند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن: ابتلا به دیابت کنترل نشده یا درمان نشده شما را در معرض خطر کم آبی قرار می‌دهد. بیماری کلیوی نیز مانند داروهایی که ادرار را افزایش می‌دهند، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. حتی سرماخوردگی یا گلودرد شما را مستعد کم آبی می‌کند، زیرا در هنگام بیماری کمتر تمایل به خوردن یا نوشیدن دارید.
• افرادی که بیرون کار می‌کنند یا ورزش می‌کنند: هنگامی که هوا گرم و مرطوب است، خطر کم آبی بدن و بیماری گرما افزایش می‌یابد. این بدین دلیل است که وقتی هوا مرطوب است، عرق نمی‌تواند به سرعت معمول تبخیر شده و شما را خنک کند و این می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن و نیاز به مایعات بیشتر شود.

عوارض کم آبی بدن

کم آبی بدن می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:

• آسیب گرمایی: اگر هنگام ورزش شدید و تعریق شدید مایعات کافی ننوشید، ممکن است با آسیب گرمایی مواجه شوید که شدت آن از گرفتگی خفیف گرمایی گرفته تا گرمازدگی بالقوه تهدید کننده زندگی است.
• مشکلات ادراری و کلیوی: کم آبی طولانی مدت یا مکرر می‌تواند باعث عفونت ادراری، سنگ کلیه و حتی نارسایی کلیه شود.
• تشنج: الکترولیت‌ها مانند پتاسیم و سدیم به انتقال سیگنال‌های الکتریکی از سلولی به سلول دیگر کمک می‌کنند. اگر الکترولیت‌های شما از تعادل خارج شوند، پیام‌های الکتریکی طبیعی ممکن است با هم مخلوط شوند، که می‌تواند منجر به انقباضات غیرارادی عضلات و گاهی اوقات به از دست دادن هوشیاری شود.
• شوک با حجم کم خون (شوک هیپوولمیک): این یکی از جدی‌ترین و گاهی تهدیدکننده ترین عوارض کم آبی بدن است. زمانی اتفاق می‌افتد که حجم کم خون باعث کاهش فشار خون و کاهش میزان اکسیژن در بدن شما شود.

راه‌های جلوگیری از کم آبی بدن

برای جلوگیری از کم آبی بدن، مایعات فراوان بنوشید و از غذاهای پر آب مانند میوه ها و سبزیجات استفاده کنید. اجازه دادن به تشنگی که راهنمای شما باشد یک دستورالعمل روزانه کافی برای اکثر افراد سالم است. افراد ممکن است نیاز به مصرف مایعات بیشتری داشته باشند اگر شرایطی مانند:

• استفراغ یا اسهال: اگر کودک شما استفراغ یا اسهال دارد، در اولین علائم بیماری شروع به دادن آب اضافی یا محلول آبرسانی خوراکی کنید. صبر نکنید تا کم آبی رخ دهد.
• ورزش سنگین: به طور کلی، بهتر است از یک روز قبل از ورزش شدید شروع به آبرسانی کنید. تولید مقدار زیادی ادرار شفاف و رقیق نشانه خوبی است که شما به خوبی هیدراته شده‌اید. در طول فعالیت، مایعات را در فواصل منظم دوباره پر کنید و پس از پایان کار به نوشیدن آب یا مایعات دیگر ادامه دهید.
• هوای سرد یا گرم: شما باید در هوای گرم یا مرطوب آب بیشتری بنوشید تا به کاهش دمای بدن و جایگزینی آنچه در اثر تعریق از دست داده‌اید کمک کند. همچنین ممکن است در هوای سرد برای مبارزه با رطوبت هوای خشک، به ویژه در ارتفاعات بالاتر، به آب اضافی نیاز داشته باشید.
• بیماری: افراد مسن معمولاً در طول بیماری‌های جزئی مانند آنفولانزا، برونشیت یا عفونت مثانه دچار کم آبی می‌شوند. وقتی احساس خوبی ندارید، حتما مایعات اضافی بنوشید.

تشخیص کم آبی بدن

پزشک شما اغلب می‌تواند کم آبی بدن را بر اساس علائم و نشانه‌های فیزیکی تشخیص دهد. اگر دچار کم آبی هستید، احتمالاً فشار خون پایینی نیز دارید، به خصوص هنگامی که از حالت دراز کشیده به حالت ایستاده حرکت می‌کنید، ضربان قلب سریعتر از حد طبیعی خواهد بود و کاهش جریان خون در اندام‌هایتان نیز صورت می‌گیرد. برای کمک به تایید تشخیص و تعیین دقیق درجه کم آبی، ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز انجام دهید، مانند:

• آزمایش خون: نمونه‌های خون ممکن است برای بررسی تعدادی از عوامل، مانند سطح الکترولیت‌ها به ویژه سدیم و پتاسیم و عملکرد کلیه‌ها مورد استفاده قرار گیرند.
• آزمایش ادرار: آزمایش‌هایی که روی ادرار شما انجام می‌شود می‌تواند به شما کمک کند که آیا بدن شما کم‌آبی است یا خیر. آنها همچنین می‌توانند علائم عفونت مثانه را بررسی کنند.

راه‌های درمان کم آبی بدن

تنها درمان موثر برای کم آبی، جایگزینی مایعات از دست رفته و الکترولیت‌های از دست رفته است. بهترین رویکرد برای درمان کم آبی به سن، شدت کم آبی و علت آن بستگی دارد.

برای نوزادان و کودکانی که به دلیل اسهال، استفراغ یا تب دچار کم آبی شده‌اند، از محلول‌های آبرسانی خوراکی بدون نسخه استفاده کنید. این محلول‌ها حاوی آب و نمک به نسبت‌های خاصی هستند تا مایعات و الکترولیت‌ها را دوباره پر کنند.

با حدود یک قاشق چای خوری (5 میلی لیتر) هر یک تا پنج دقیقه شروع کنید و به میزان قابل تحمل افزایش دهید. ممکن است استفاده از سرنگ برای کودکان بسیار کوچک آسان تر باشد. به کودکان بزرگتر می‌توان نوشیدنی‌های رقیق شده داد. از 1 قسمت نوشیدنی رقیق شده و 1 قسمت آب استفاده کنید.

اکثر بزرگسالان مبتلا به کم آبی خفیف تا متوسط ​​ناشی از اسهال، استفراغ یا تب می‌توانند با نوشیدن آب یا مایعات بیشتر وضعیت خود را بهبود بخشند. اسهال ممکن است با آب میوه و نوشیدنی‌های گازدار تشدید شود.

اگر در هوای گرم یا مرطوب در فضای باز کار می‌کنید یا ورزش می‌کنید، آب خنک بهترین گزینه است. نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت و محلول کربوهیدرات نیز ممکن است مفید باشند.

کودکان و بزرگسالانی که به شدت کم آب هستند باید توسط پرسنل اورژانسی که با آمبولانس یا اورژانس بیمارستان می‌آیند درمان شوند. نمک‌ها و مایعاتی که از طریق ورید (به صورت داخل وریدی) وارد می‌شوند، به سرعت جذب می‌شوند و دوره بهبود را تسریع می‌کنند.

آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک

احتمالاً با مراجعه به پزشک خود یا فرزندتان شروع کنید. با این حال، در برخی موارد، هنگامی که برای تعیین وقت تماس می‌گیرید، پزشک ممکن است مراقبت‌های پزشکی فوری را توصیه کند. اگر شما، فرزندتان یا بزرگسالی که از او مراقبت می‌کنید، علائم کم آبی شدید، مانند بی حالی یا کاهش واکنش نشان می‌دهد، به دنبال مراقبت فوری در بیمارستان باشید.  می توانید از خدمات آزمایش آنلاین از جمله ویزیت پزشک در منزل استفاده کنید.

اگر برای آماده شدن برای قرار ملاقات خود وقت دارید، در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا آماده شوید و همچنین بدانید لازم است چه انتظاراتی از پزشک داشته باشید.

آنچه شما می‌توانید انجام دهید

• علائمی را که شما یا شخصی که از او مراقبت می‌کنید، از جمله علائمی که ممکن است به دلیل تعیین وقت ملاقات نامرتبط به نظر برسد، یادداشت کنید. اگر شما یا فردی که از او مراقبت می‌کنید استفراغ کرده‌اید یا اسهال داشته‌اید، پزشک می‌خواهد بداند چه زمانی شروع شده است و چند بار اتفاق افتاده است.
• اطلاعات شخصی کلیدی را یادداشت کنید، از جمله سفرهای اخیر یا غذاهایی که اخیراً خورده‌اید و ممکن است باعث بیماری شده باشند. علاوه بر این، پزشک شما می‌خواهد بداند که آیا شما یا فردی که از او مراقبت می‌کنید اخیراً در معرض افراد مبتلا به اسهال قرار گرفته‌اید یا خیر.
• فهرستی از اطلاعات کلیدی پزشکی تهیه کنید، از جمله سایر شرایطی که شما یا فردی که از او مراقبت می‌کنید و نام داروهای مصرف شده. داروهای تجویزی و بدون نسخه و همچنین هر گونه ویتامین و مکمل را در لیست خود قرار دهید.

برای کم آبی، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:

• چه چیزی باعث این علائم می‌شود؟
• چه نوع آزمایشاتی لازم است؟
• چه درمانی را توصیه می‌کنید؟
• چه مدت بعد از درمان، بهبودی حاصل می‌شود؟
• آیا محدودیت فعالیت یا رژیم غذایی وجود دارد؟
• آیا کاری وجود دارد که بتوانم برای جلوگیری از عود کم آبی بدن انجام دهم؟
• من شرایط سلامتی دیگری دارم. آیا باید درمان‌هایی را که برای آنها استفاده کرده‌ام تغییر دهم؟
• چه اقداماتی می‌توانم برای جلوگیری از تکرار کم آبی انجام دهم؟

آزمایش در منزل

ثبت درخواست

از پزشک خود چه انتظاری داشته باشید

شما می توانید با ویزیت پزشک در منزل و یا استفاده از مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین در سریعترین حالت بیماری خود را کنترل کنید. پزشک شما احتمالاً تعدادی سوال از شما می‌پرسد، مانند:

• علائم از چه زمانی شروع شد؟
• زمان میان هر بار ادرار کردن به چه صورت بوده است؟ آیا در هنگام ادرار درد یا حالتی ناراحت کننده را تجربه می‌کنید؟
• آیا علائم یا نشانه دیگری مانند گرفتگی شکم، تب، سردرد یا درد عضلانی نیز دارید؟ شدت این علائم و نشانه‌ها چقدر است؟
• آیا در مدفوع شما خون بوده است؟
• آیا اخیراً غذایی خورده‌اید که گمان می‌کنید فاسد شده باشد؟
• آیا اخیراً در معرض کسی قرار گرفته‌اید که می‌دانید اسهال داشته است؟
• آیا سرفه کرده‌اید یا آبریزش بینی داشته‌اید؟
• در حال حاضر چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
• آیا اخیراً به کشور دیگری سفر کرده‌اید؟
• آیا می‌دانید وزن شما یا فرزندتان قبل از شروع علائم چقدر بوده است؟

مقالات مرتبط
• 

  باتری سمعک کملیون

  23 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک دی جی هیر

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک رناتا

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک آیسل تک

  18 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک انرجایزر

  18 / 08 / 1401

لیست چکاپ های مرتبط
• 

  آزمایش عفونت ادراری در مردان و زنان

  20 / 11 / 1399
• 

  آزمایش سلامت پوست و مو

  14 / 11 / 1399
• 

  آزمایشات پیش از ازدواج مردان و زنان

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش انعقاد خون

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش ژنتیک مردان

  13 / 11 / 1399