برونشیت حاد چگونه درمان می شود؟
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
23 / 08 / 1400
فهرست مطالب
برونشیت چیست؟
برونشیت التهاب پوشش لوله‌های برونش است که هوا را از آنها به ریه‌ها می‌برد. افرادی که برونشیت دارند معمولاً مخاط غلیظی را سرفه می‌کنند که ممکن است تغییر رنگ داشته باشد. برونشیت ممکن است حاد یا مزمن باشد.
برونشیت حاد که اغلب از سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های تنفسی ایجاد می‌شود، بسیار شایع است. برونشیت مزمن، یک بیماری جدی تر، قابل تحریک‌تر یا التهاب مداوم پوشش لوله‌های برونش است که اغلب به دلیل سیگار کشیدن است.
برونشیت حاد، که سرماخوردگی قفسه سینه نیز نامیده می‌شود، معمولاً طی یک هفته تا 10 روز بدون اثرات ماندگار بهبود می‌یابد، اگرچه سرفه ممکن است برای هفته‌ها ادامه داشته باشد. با این حال، اگر دوره‌های مکرر برونشیت را تجربه می‌کنید، ممکن است برونشیت مزمن داشته باشید که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. برونشیت مزمن یکی از شرایطی است که در بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم، علل و درمان برونشیت حاد، ادامه مطلب را بخوانید.
علائم برونشیت حاد
اولین علائم برونشیت حاد شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
علائم معمولی
این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آبریزش بینی
- گلو درد
- خستگی
- عطسه کردن
- خس خس سینه
- به راحتی احساس سرما کردن
- کمر درد و گرفتگی عضله
- تب 100 درجه فارنهایت تا 100.4 درجه فارنهایت (37.7 درجه سانتیگراد تا 38 درجه سانتیگراد)
پس از عفونت اولیه، احتمالاً دچار سرفه خواهید شد. سرفه به احتمال زیاد در ابتدا خشک بوده و سپس نوع آن تغییر می‌کند. به این معنی که مخاط تولید می‌شود. سرفه مولد (همراه با مخاط) شایع ترین علامت برونشیت حاد است و می‌تواند از 10 روز تا سه هفته ادامه یابد.
یکی دیگر از علائمی که ممکن است تجربه کنید، تغییر رنگ در مخاط است که اغل ممکن است از سفید به سبز یا زرد تغییر کند. این بدان معنا نیست که عفونت شما ویروسی یا باکتریایی است. بلکه فقط به این معنی است که سیستم ایمنی شما در حال کار و انجام وظیفه خود میباشد.
علائم اورژانسی برونشیت حاد
اگر علاوه بر علائم اشاره شده در بالا، هر یک از علائم زیر را داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید:
- کاهش وزن غیر قابل توضیح و ناگهانی
- سرفه عمیق
- مشکل در تنفس
- درد قفسه سینه
- تب 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر
- سرفه‌ای که بیش از 10 روز طول بکشد
راه‌های تشخیص برونشیت حاد
در بسیاری از موارد، برونشیت حاد بدون درمان از بین می‌رود. اما اگر به دلیل علائم برونشیت حاد به پزشک مراجعه کنید، با معاینه فیزیکی شروع می‌شود.
در طول معاینه، پزشک در حین تنفس به ریه‌های شما گوش می‌دهد و علائمی مانند خس خس سینه را بررسی می‌کند. آنها همچنین از شما در مورد سرفه‌های خود می‌پرسند. به عنوان مثال، تعداد دفعات آنها و اینکه آیا سرفه‌ها منجر به تولید و ایجاد مخاط می‌شوند یا خیر. آنها همچنین ممکن است در مورد سرماخوردگی یا ویروس‌های اخیر و اینکه آیا مشکلات تنفسی دیگری دارید سوال کنند.
اگر پزشک شما در مورد تشخیص شما نامطمئن باشد، ممکن است تصویر رادیوگرافی قفسه سینه را پیشنهاد کند. این آزمایش به پزشک شما کمک می‌کند تا بداند که آیا ذات الریه دارید یا خیر. اگر پزشک فکر کند علاوه بر برونشیت، عفونت دیگری نیز دارید، ممکن است آزمایش خون و کشت مورد نیاز باشد. آزمایش‌هایی که به تشخیص برونشیت حاد کمک می‌کند عبارتند از:
- عکسبرداری اشعه ایکس: رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند به تشخیص ذات الریه یا بیماری دیگری که ممکن است سرفه شما را توضیح دهد کمک کند. این امر به ویژه در صورتی که قبلاً سیگاری بوده‌اید یا در حال حاضر سیگاری هستید، بسیار مهم است.
- آزمایشات خلط: خلط مخاطی است که از ریه‌های خود سرفه می‌کنید. می‌توان آن را آزمایش کرد تا ببیند آیا شما بیماری‌هایی دارید که می‌تواند با آنتی بیوتیک‌ها کمک کند. همچنین می‌توان خلط را برای علائم آلرژی آزمایش کرد.
- تست عملکرد ریوی: در طول آزمایش عملکرد ریوی، شما در وسیله‌ای به نام اسپیرومتر دمیده می‌شوید که میزان هوای قابل تحمل ریه‌های شما را اندازه‌گیری می‌کند و بررسی می‌شود با چه سرعتی می‌توانید هوا را از ریه‌های خود خارج کنید. این آزمایش علائم آسم یا آمفیزم را بررسی می‌کند.
درمان برونشیت حاد
پزشک شما برای درمان برونشیت حاد کار زیادی نمی‌تواند انجام دهد، مگر اینکه علائم شما شدید باشد. در بیشتر موارد، درمان عمدتاً شامل مراقبت در منزل است. می‌توانید از ویزیت پزشک در منزل نیز بهره‌مند شوید و سوالات و نگرانی‌های خود را با پزشکان این مجموعه در میان بگذارید.
نکات مراقبت از منزل
این مراحل باید به کاهش علائم و بهبودی شما کمک کند. بنابراین، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil) و ناپروکسن (Aleve، Naprosyn را مصرف کنید، که ممکن است گلودرد شما را تسکین دهد.
- یک مرطوب کننده برای ایجاد رطوبت در هوا تهیه کنید. این مورد می‌تواند به شل شدن مخاط در مجرای بینی و قفسه سینه کمک کند و تنفس را آسان تر کند.
- برای رقیق شدن مخاط، مایعات زیادی مانند آب یا چای بنوشید. این کار سرفه کردن یا دمیدن آن را از طریق بینی آسان تر می‌کند.
- زنجبیل را به چای یا آب داغ اضافه کنید. زنجبیل یک ضد التهاب طبیعی است که می‌تواند لوله‌های برونش تحریک شده و ملتهب را تسکین دهد.
- برای تسکین سرفه عسل مصرف کنید. عسل همچنین گلو را تسکین می‌دهد و خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارد.
همین حالا یک مرطوب کننده، چای زنجبیل و عسل تیره را خریداری کنید و زودتر احساس بهتری پیدا کنید. این نکات می‌تواند به کاهش بیشتر علائم کمک کند، اما اگر خس خس می‌کنید یا مشکل تنفسی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند داروهای استنشاقی برای کمک به باز شدن مجاری تنفسی شما تجویز کنند.
درمان با آنتی بیوتیک
هنگامی که احساس بیماری می‌کنید، حتما امیدوار هستید که پزشک دارویی برای بهبود شما تجویز کند. با این حال، دانستن این نکته مهم است که آنتی بیوتیک برای افراد مبتلا به برونشیت حاد توصیه نمی‌شود. بیشتر موارد این بیماری توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود و آنتی بیوتیک‌ها روی ویروس‌ها اثر نمی‌کنند، بنابراین داروها به شما کمکی نمی‌کنند.
با این حال، اگر برونشیت حاد دارید و در معرض خطر بالای ابتلا به ذات الریه هستید، ممکن است پزشک در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا آنتی بیوتیک تجویز کند. این بدین دلیل است که برونشیت حاد می‌تواند به ذات الریه تبدیل شود و آنتی بیوتیک‌ها ممکن است به جلوگیری از این اتفاق کمک کنند.
برونشیت حاد در کودکان
احتمال ابتلای کودکان به برونشیت حاد نسبت به بزرگسالان بیشتر است. این مورد تا حدی به دلیل عوامل خطری است که فقط بر کودکان تأثیر می‌گذارد، که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش احتمال قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها در مکان‌هایی مانند مدارس و زمین‌های بازی
- آسم
- آلرژی
- سینوزیت مزمن
- لوزه‌های بزرگ شده
- گرده‌های استنشاق شده، از جمله گرد و غبار
اگر کودک شما مبتلا به برونشید است با مطالعه برونشیولیت در کودکان اطلاعات لازم از علائم و راهنمایی لازم در این خصوص را به دست آورید و در صورت نیاز با ویزیت پزشک در منزل و یا مشاوره تلفنی پزشکی از تشدید بیماری جلوگیری کنید.
علائم و درمان برونشیت حاد در کودکان
علائم برونشیت حاد در کودکان تقریباً مشابه علائم بزرگسالان است. به همین دلیل، درمان نیز بسیار مشابه است. کودک شما باید مقدار زیادی مایعات شفاف بنوشد و مقدار زیادی استراحت در رختخواب داشته باشد. برای تب و درد، به آنها استامینوفن (تیلنول) بدهید. با بیماری های شایع در کودکان بیشتر آشنا شوید.
با این حال، شما نباید داروهای OTC را بدون تایید پزشک به کودکان کمتر از 6 سال بدهید. از داروهای مربوط به تسکین دهنده‌های سرفه نیز خودداری کنید، زیرا ممکن است بی خطر نباشند.
علل و عوامل خطر برونشیت حاد
چندین علت بالقوه برونشیت حاد و همچنین عواملی وجود دارد که خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. علل برونشیت حاد شامل عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، عوامل محیطی و سایر شرایط ریوی است.
- عفونت ویروسی: ویروس‌ها باعث 85 تا 95 درصد موارد برونشیت حاد در بزرگسالان می‌شوند. همان ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌شوند، می‌توانند باعث برونشیت حاد شوند.
- عفونت باکتریایی: در موارد نادر، برونشیت باکتریایی می‌تواند پس از عفونت ویروسی برونشیت ایجاد شود. این می‌تواند ناشی از عفونت‌های باکتریایی مانند مایکوپلاسما پنومونیه، کلامیدیا پنومونیه و بوردتلا سیاه سرفه (که باعث سیاه سرفه می‌شود) باشد.
- محرک‌ها: تنفس مواد محرک مانند دود یا بخارات شیمیایی می‌تواند باعث التهاب در نای و لوله‌های برونش شود. این مورد می‌تواند منجر به برونشیت حاد شود.
- سایر بیماری‌های ریوی: افراد مبتلا به برونشیت مزمن یا آسم گاهی اوقات به برونشیت حاد مبتلا می‌شوند. در این موارد، برونشیت حاد به احتمال زیاد مسری نیست زیرا ناشی از عفونت نیست.
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به برونشیت حاد را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- دود سیگار: افرادی که سیگار می‌کشند یا با افراد سیگاری زندگی می‌کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به برونشیت حاد و برونشیت مزمن هستند.
- مقاومت کم: این ممکن است ناشی از یک بیماری حاد دیگر مانند سرماخوردگی یا یک بیماری مزمن باشد که سیستم ایمنی شما را به خطر می‌اندازد. بزرگسالان، افراد مسن، نوزادان و کودکان خردسال آسیب پذیری بیشتری در برابر عفونت دارند.
- قرار گرفتن در معرض عوامل تحریک کننده در محل کار: خطر ابتلا به برونشیت در شما بیشتر است اگر با مواد محرک ریوی خاصی مانند غلات یا منسوجات کار کنید یا در معرض بخارات شیمیایی قرار بگیرید.
- رفلاکس معده: حملات مکرر سوزش سر دل شدید می‌تواند گلوی شما را تحریک کند و شما را مستعد ابتلا به برونشیت کند.
عوارض ابتلا به برونشیت حاد
اگرچه ابتلا به یک دوره برونشیت معمولاً جای نگرانی ندارد، اما در برخی افراد می‌تواند منجر به ذات الریه شود. با این حال، حملات مکرر برونشیت ممکن است به این معنی باشد که شما به بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) مبتلا هستید.
راه‌های جلوگیری از ابتلا به برونشیت حاد
برای کاهش خطر ابتلا به برونشیت حاد نکات زیر را دنبال کنید:
- از دود سیگار اجتناب کنید: دود سیگار خطر ابتلا به برونشیت حاد را افزایش می‌دهد.
- واکسن برنید: بسیاری از موارد برونشیت حاد ناشی از آنفولانزا، یک ویروس است. دریافت واکسن آنفولانزای سالانه می‌تواند از شما در برابر ابتلا به آنفولانزا محافظت کند. همچنین ممکن است بخواهید واکسیناسیونی را در نظر بگیرید که در برابر برخی از انواع ذات الریه محافظت می‌کند.
- دست‌هایتان را بشویید: برای کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی، دست‌های خود را به طور مکرر بشویید و عادت داشته باشید که از ضدعفونی کننده‌های حاوی الکل داشته باشید.
- از ماسک جراحی استفاده کنید: اگر مبتلا به COPD هستید، در صورت قرار گرفتن در معرض گرد و غبار یا بخار و زمانی که قرار است در میان جمعیت باشید، مانند هنگام مسافرت، ممکن است لازم باشد در محل کار از ماسک استفاده کنید.
تفاوت برونشیت حاد و ذات‌الریه
برونشیت و ذات الریه که به عنوان پنومونی نیز نامیده می‌شود، هر دو عفونتی هستند که در ریه‌ها ایجاد می‌شوند. دو مورد از تفاوت‌های اصلی بین این شرایط این است که چه چیزی باعث ایجاد آنها می‌شود و چه بخشی از ریه شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علل: برونشیت اغلب توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود، اما می‌تواند توسط باکتری‌ها یا محرک‌ها نیز ایجاد شود. با این حال، پنومونی اغلب توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود، اما می‌تواند توسط ویروس‌ها یا سایر میکروب‌ها نیز ایجاد شود.
محل: برونشیت باعث التهاب در لوله‌های برونش می‌شود. اینها لوله‌هایی هستند که به نای شما متصل هستند و هوا را به ریه‌های شما می‌برند. آنها به لوله‌های کوچکتری به نام برونشیول منشعب می‌شوند.
از سوی دیگر، پنومونی باعث التهاب در آلوئول شما می‌شود. اینها کیسه‌های کوچکی در انتهای برونشیول‌های شما هستند. درمان برای این دو بیماری متفاوت است، بنابراین پزشک شما مراقب تشخیص صحیح است.
آیا برونشیت مسری است؟
برونشیت حاد مسری است. این بدین دلیل است که ناشی از یک عفونت کوتاه مدت است که می‌تواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. عفونت ممکن است از طریق قطرات مخاطی که هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن ترشح شده و در هوا پخش می‌شود، به سایر افراد منتقل شود.
از طرف دیگر، برونشیت مزمن مسری نیست. این بدین خاطر است که ناشی از عفونت نیست. بلکه ناشی از التهاب طولانی مدت است که معمولاً در نتیجه عوامل تحریک کننده مانند سیگار کشیدن ایجاد می‌شود. التهاب نمی‌تواند به فرد دیگری سرایت کند.
علائم برونشیت حاد معمولا در عرض چند هفته از بین می‌رود. با این حال، اگر به دنبال عفونت اول به عفونت دیگری مبتلا شوید، ممکن است مدت بیشتری طول بکشد تا بهبود بیابید. شایع‌ترین بیماری های دستگاه تنفسی را در مقاله لینک شده مشاهده کنید.
پیشگیری از ابتلا به برونشیت حاد
هیچ راهی برای پیشگیری کامل از ابتلا به برونشیت حاد وجود ندارد زیرا علل مختلفی دارد. با این حال، می‌توانید با رعایت نکاتی که در اینجا به آنها اشاره شده است، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:
- مطمئن شوید که خواب کافی دارید.
- اگر در اطراف افراد مبتلا به برونشیت هستید از دست زدن به دهان، بینی یا چشم خودداری کنید.
- از به اشتراک گذاشتن عینک یا ظروف خود با دیگران خودداری کنید.
- دست‌های خود را به طور منظم و کامل بشویید، به خصوص در فصل سرد.
- سیگار را کنار بگذارید یا از در معرض قرار گرفتن با دود دست دوم سیگار خودداری کنید.
- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید تا بدن خود را تا حد امکان سالم نگه دارید.
- برای آنفولانزا، ذات الریه، و سیاه سرفه واکسن دریافت کنید.
- قرار گرفتن در معرض محرک‌های هوا مانند گرد و غبار، بخارات شیمیایی و سایر آلاینده‌ها را محدود کنید. در صورت لزوم از ماسک استفاده کنید.
- اگر به دلیل شرایط سلامتی یا سن بالا، سیستم ایمنی ضعیفی دارید، باید مراقب باشید تا از ابتلا به برونشیت حاد جلوگیری کنید.
این به این دلیل است که احتمال بروز عوارض ناشی از آن مانند نارسایی حاد تنفسی یا ذات الریه وجود دارد. برای کمک به کاهش خطر، حتماً نکات پیشگیری را دنبال کنید.
راه‌های درمانی برونشیت حاد
اکثر موارد برونشیت حاد بدون درمان، معمولاً در عرض چند هفته بهبود می‌یابند.
داروها
از آنجایی که بیشتر موارد برونشیت ناشی از عفونت‌های ویروسی است، آنتی بیوتیک‌ها موثر نیستند. با این حال، اگر پزشک شما مشکوک به عفونت باکتریایی باشد، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند. در برخی شرایط، پزشک ممکن است داروهای دیگری را توصیه کند، از جمله:
- داروی سرفه: اگر سرفه شما را از خوابیدن باز می‌دارد، ممکن است از داروهای سرکوب کننده سرفه قبل از خواب استفاده کنید.
- سایر داروها: اگر آلرژی، آسم یا بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) دارید، پزشک ممکن است برای کاهش التهاب و باز کردن مجاری باریک در ریه‌ها، یک دستگاه استنشاقی و سایر داروها را توصیه کند.
سایر درمان‌ها
اگر برونشیت حاد دارید، ممکن است از توانبخشی ریوی بهره مند شوید. توانبخشی ریوی یک برنامه تمرین تنفسی که در آن یک درمانگر تنفسی به شما می‌آموزد که چگونه راحت تر نفس بکشید و توانایی خود را برای ورزش افزایش دهید.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
برای کمک به احساس بهتر، ممکن است لازم باشد اقدامات خودمراقبتی زیر را امتحان کنید:
- از مواد تحریک کننده ریه خودداری کنید: سیگار نکشید و زمانی که هوا آلوده است یا در معرض مواد محرک مانند رنگ یا پاک کننده‌های خانگی با دود قوی قرار دارید، از ماسک استفاده کنید.
- از یک مرطوب کننده استفاده کنید: هوای گرم و مرطوب به تسکین سرفه و شل شدن مخاط در مجاری تنفسی شما کمک می‌کند. اما حتماً رطوبت ساز را طبق توصیه‌های پزشک و دستورالعمل‌های دستگاه تمیز کنید تا از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در ظرف آب جلوگیری کنید.
- استفاده از ماسک صورت را در بیرون در نظر بگیرید: اگر هوای سرد سرفه شما را تشدید می‌کند و باعث تنگی نفس می‌شود، قبل از بیرون رفتن از خانه ماسک صورت خود را بزنید.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
احتمالاً بهتر است با مراجعه به پزشک خانواده یا یک پزشک عمومی شروع کنید. اگر برونشیت حاد دارید، ممکن است به یک پزشک متخصص در بیماری‌های ریوی (متخصص ریه) ارجاع داده شوید. آنچه شما می‌توانید انجام دهید به شرح زیر است:
قبل از قرار ملاقات، ممکن است لازم باشد فهرستی بنویسید که به سوالات زیر پاسخ دهد:
- آیا اخیراً سرماخوردگی یا آنفولانزا داشته‌اید؟
- آیا تا به حال به ذات الریه مبتلا شده‌اید؟
- آیا شرایط پزشکی دیگری دارید؟
- چه داروها و مکمل‌هایی را به طور منظم مصرف می‌کنید؟
- آیا در محل کارتان در معرض محرک‌های ریوی هستید؟
- آیا سیگار می‌کشید یا در اطراف شما دودهایی مانند دود تنباکو است؟
همچنین ممکن است بخواهید یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را در قرار ملاقات به همراه خود داشته باشید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده به تنهایی دشوار است. کسی که شما را همراهی می‌کند ممکن است چیزی را که از دست داده‌اید یا فراموش کرده‌اید به خاطر بیاورد.
اگر تا به حال برای سرفه خود به پزشک دیگری مراجعه کرده‌اید، به پزشک فعلی خود اطلاع دهید که چه آزمایش‌هایی انجام شده است و در صورت امکان، گزارش‌هایی از جمله نتایج عکسبرداری از قفسه سینه، کشت خلط و آزمایش عملکرد ریوی را با خود بیاورید.
از پزشک خود چه انتظاری باید داشت؟
پزشک شما احتمالاً تعدادی سوال از شما می‌پرسد، مانند:
- علائم شما از چه زمانی شروع شده است؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- آیا قبلا برونشیت داشته‌اید؟ آیا علائم شما تا به حال بیش از سه هفته طول کشیده است؟
- در بین حملات برونشیت، متوجه شده‌اید که نسبت به یک سال قبل بیشتر دچار تنگی نفس شده‌اید؟
- آیا علائم شما بر خواب یا کار شما تأثیر می‌گذارد؟
- آیا سیگار می‌کشید؟ اگر بله، چقدر و برای چه مدت؟
- آیا داروهای غیرقانونی استنشاق کرده‌اید؟
- آیا شما ورزش می‌کنید؟ آیا می‌توانید بدون مشکل تنفسی از یک پله بالا بروید؟ آیا می‌توانید مانند گذشته سریع راه بروید؟
- آیا چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد یا بدتر می‌کند؟
- آیا هوای سرد شما را آزار می‌دهد؟
- آیا متوجه شده‌اید که گاهی سینه شما خس خس می‌کنید؟
- آیا واکسن آنفولانزای سالانه دریافت کرده‌اید؟
- آیا تا به حال برای ذات الریه واکسینه شده‌اید؟
