چرا به عفونت ادرار دچار می شویم؟
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
18 / 08 / 1400
فهرست مطالب
عفونت ادراری (UTI) چیست؟
عفونت مجاری ادراری (UTI) عفونت سیستم ادراری است. این نوع عفونت میتواند مجرای ادرار (وضعیتی به نام اورتریت)، کلیه‌ها (وضعیتی به نام پیلونفریت) یا مثانه، (وضعیتی به نام سیستیت) را درگیر کند.
ادرار معمولاً حاوی باکتری (میکروب) نیست. ادرار محصول جانبی سیستم فیلتراسیون (کلیه‌ها) است. هنگامی که مواد زائد و آب اضافی توسط کلیه‌ها از خون شما خارج می‌شود، ادرار ایجاد می‌شود. به طور معمول، ادرار بدون هیچ گونه آلودگی از طریق دستگاه ادراری شما حرکت می‌کند. با این حال، باکتری‌ها می‌توانند از خارج از بدن وارد سیستم ادراری شوند و مشکلاتی مانند عفونت ادراری و التهاب را ایجاد کنند. به این حالت عفونت مجاری ادراری (UTI) گفته می‌شود.
مجاری ادراری چیست؟
دستگاه مجاری ادراری شامل قسمت‌های زیر است:
- کلیه‌ها: این اندام‌های کوچک در پشت بدن شما، درست بالای باسن قرار دارند. آنها فیلترهای بدن هستند. بدین معنا که مواد زائد و آب را از خون شما حذف می‌کنند. این ضایعات به ادرار تبدیل می‌شود.
- حالب: حالب‌ها لوله‌های نازکی هستند که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه شما منتقل می‌کنند.
- مثانه: یک ظرف کیسه مانند است. مثانه ادرار را قبل از خروج آن از بدن، ذخیره می‌کند.
- پیشاب راه: این لوله ادرار را از مثانه شما به خارج از بدن منتقل می‌کند.
چرا به عفونت ادراری (UTI) دچار می‌شویم؟
هر کسی ممکن است به عفونت مجاری ادراری مبتلا شود، اما این عارضه در زنان شایع تر است. بدین خاطر که مجرای ادراری (لوله‌ای که ادرار را از بدن خارج می‌کند) در زنان کوتاه تر و نزدیک به مقعد است، جایی که باکتری E. coli شایع است. افراد مسن نیز بیشتر در معرض ابتلا به التهاب مثانه هستند. این افزایش خطر ممکن است به دلیل تخلیه ناقص مثانه باشد. چندین بیماری وجود دارد که میتواند به آن مربوط باشد، از جمله بزرگ شدن پروستات یا افتادگی مثانه (وضعیتی که در آن مثانه از حالت معمول خود به حالت افتاده درمی‌آید یا از آن خارج می‌شود).
در صورت ابتلا به عفونت‌های مکرر مجاری ادراری، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای بررسی سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت یا سیستم ادراری غیر طبیعی که ممکن است در عفونت‌های شما نقش داشته باشد، انجام دهد. گاهی اوقات افراد مبتلا به عفونت ادراری مکرر برای مدت طولانی معمولا از دوزهای پایین آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ادراری و همچنین جلوگیری از بازگشت عفونت جلوگیری شود.
این رویکرد محتاطانه در درمان UTI های مکرر به این دلیل است که بدن شما میتواند در برابر آنتی بیوتیک مقاومت کند و شما ممکن است انواع دیگر عفونت‌ها مانند C. diff colitis را دریافت کنید. در صورت بارداری و احساس داشتن عفونت ادرار مقاله عفونت ادرار در بارداری را مطالعه و با مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین تماس بگیرید.
علل ایجاد عفونت ادراری
عفونت‌های دستگاه ادراری معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها وارد مجاری ادراری شده و شروع به تکثیر در مثانه می‌کنند. اگرچه سیستم ادراری برای جلوگیری از چنین مهاجمان میکروسکوپی طراحی شده است، اما گاهی این دفاع‌ها شکست می‌خورند. وقتی این اتفاق بیفتد، باکتری‌ها ممکن است خود را نگه داشته و به یک عفونت کامل در مجاری ادراری تبدیل شوند. شایع‌ترین عفونت‌های ادراری عمدتا در زنان رخ می‌دهد و بر مثانه و مجرای ادراری آنها تأثیر می‌گذارند. این عفونت‌ها عبارتند از:
- عفونت مثانه (سیستیت): این نوع عفونت ادراری معمولاً توسط اشرشیاکلی (E. coli) ایجاد می‌شود. نوعی باکتری که معمولاً در دستگاه گوارش (GI) یافت می‌شود. با این حال، گاهی اوقات باکتری‌های دیگر نیز مسئول ایجاد عفونت هستند.
رابطه جنسی ممکن است منجر به التهاب مثانه شود، اما برای ایجاد آن نیازی به فعالیت جنسی ندارید. همه زنان به دلیل آناتومی خود (فاصله کوتاه از مجرای ادرار تا مقعد و باز شدن مجرای ادراری به مثانه) در معرض خطر سیستیت هستند.
- عفونت مجرای ادراری (اورتریت): این نوع عفونت ادراری زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های گوارشی از مقعد به مجرای ادرار منتقل می‌شوند. همچنین به دلیل نزدیک بودن مجرای ادراری زن به واژن، عفونت‌های مقاربتی مانند تبخال، سوزاک، کلامیدیا و مایکوپلاسما می‌توانند باعث ایجاد اورتریت شوند.
علائم عفونت ادراری (UTI) کدامند؟
عفونت مجاری ادراری باعث قرمز شدن و تحریک مخاط مجاری ادراری (التهاب) می‌شود که ممکن است برخی از علائم زیر را ایجاد کند:
- درد در پهلو، شکم یا ناحیه لگن
- فشار در قسمت پایین لگن
- نیاز مکرر به ادرار (تکرر)، نیاز مبرم به ادرار (فوریت) و بی اختیاری (نشت ادرار)
- ادرار دردناک (دیسوری) و وجود خون در ادرار
- سوزش ادرار
- رنگ غیر طبیعی ادرار (ادرار کدر) و همراه با بوی بد
علائم دیگری که ممکن است با عفونت مجاری ادراری همراه باشد عبارتند از:
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد آلت تناسلی
- درد پهلو یا کمر
- خستگی
- تب (دمای بالای 100 درجه فارنهایت) و لرز
- استفراغ
- اختلال در تمرکز یا گیجی
علائم عفونت ادرار در مردان را در مقاله لینک شده به طور کامل مشاهده کنید.
عفونت‌های ادراری (UTI) چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
پزشک از آزمایشات زیر برای تشخیص عفونت ادراری استفاده می‌کند:
- تجزیه و تحلیل ادرار: این آزمایش ادرار را از نظر وجود گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید خون و باکتری‌ها بررسی می‌کند. تعداد گلبول‌های سفید و قرمز خون موجود در ادرار میتواند در واقع نشان دهنده عفونت باشد.
- کشت ادرار: از کشت ادرار برای تعیین نوع باکتری موجود در ادرار استفاده می‌شود. این یک آزمایش مهم است زیرا به تعیین صحیح درمان عفونت ادرار کمک می‌کند.
اگر عفونت شما به درمان پاسخ نمی‌دهد یا اگر بارها و بارها به عفونت مبتلا می‌شوید، پزشک ممکن است از آزمایشات زیر برای بررسی مجاری ادراری شما برای بیماری یا آسیب استفاده کند:
- سونوگرافی: در این آزمایش، امواج صوتی تصویری از اندام‌های داخلی ایجاد می‌کنند. سونوگرافی در بالای مثانه شما انجام می‌شود، بدون درد است و معمولاً نیازی به آماده سازی ندارد.
- سیستوسکوپی: در این آزمایش از ابزار مخصوص و مجهز به لنز و منبع نور (سیستوسکوپ) برای مشاهده داخل مثانه از طریق مجرای ادرار استفاده می‌شود.
- سی تی اسکن: یکی دیگر از آزمایشات تصویربرداری، سی تی اسکن است که از نوعی اشعه ایکس برای بررسی مقاطع مختلف بدن (مانند برش‌ها) استفاده می‌کند. این آزمایش بسیار دقیق تر از اشعه ایکس معمولی است.
نکات مهمی که در هنگام آزمایش دادن باید رعایت نمایید را در مقاله لینک شده مطالعه کنید.
عفونت ادراری چگونه درمان می‌شوند؟
شما باید برای درمان عفونت مجاری ادراری حتما اقدام کنید. آنتی بیوتیک‌ها داروهایی هستند که باکتری‌ها را از بین می‌برند و با عفونت مبارزه می‌کنند. آنتی بیوتیک‌ها معمولاً برای درمان عفونت‌های مجاری ادراری استفاده می‌شوند. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما دارویی را انتخاب می‌کند که باکتری‌های خاصی را که باعث عفونت شما می‌شوند به بهترین نحو درمان کند. برخی از آنتی بیوتیک‌های متداول می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- نیتروفورانتوئین
- سولفونامیدها (داروهای سولفا)
- آموکسی سیلین
- سفالوسپورین‌ها
- تری متوپریم/سولفامتوکسازول (باکتریم®)
- داکسی سایکلین
- کینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین )
بسیار مهم است که شما از دستورالعمل‌های پزشک خود برای مصرف دارو پیروی کنید. مصرف آنتی بیوتیک را متوقف نکنید، حتی اگر علائم شما برطرف شده و احساس بهتری پیدا کرده‌اید. اگر عفونت به طور کامل با دوره کامل آنتی بیوتیک‌ها درمان نشود، ممکن است عود کند.
اگر سابقه عفونت‌های مکرر مجاری ادراری دارید، ممکن است نسخه‌ای از آنتی بیوتیک‌ها تجویز شود که در زمان ظلهر شدن اولین علائم مصرف می‌کردید. به سایر بیماران ممکن است هر روز، یک روز در میان یا بعد از رابطه جنسی آنتی بیوتیک داده شود تا از عفونت جلوگیری شود. اگر سابقه عفونت مجاری ادراری دارید، با پزشک خود در مورد بهترین گزینه درمانی صحبت کنید.
عوامل خطر
عفونت‌های دستگاه ادراری در زنان شایع است و بسیاری از زنان در طول زندگی خود بیش از یک عفونت را تجربه می‌کنند. عوامل خطر ویژه زنان برای عفونت‌های ادراری عبارتند از:
- آناتومی زنانه: یک زن دارای مجرای ادرار کوتاه تری نسبت به یک مرد است که فاصله باکتری‌ها را برای رسیدن به مثانه را کوتاه می‌کند.
- فعالیت جنسی: زنان فعال از نظر جنسی نسبت به زنانی که از نظر جنسی فعال نیستند بیشتر UTI دارند. داشتن شریک جنسی جدید نیز خطر شما را افزایش می‌دهد.
- انواع خاصی از پیشگیری از بارداری: زنانی که از دیافراگم برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند، همچنین زنانی که از عوامل اسپرم کش استفاده می‌کنند.
- یائسگی: پس از یائسگی، کاهش استروژن در گردش خون باعث تغییراتی در مجاری ادراری می‌شود که شما را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می‌کند.
سایر عوامل خطر عفونت ادراری عبارتند از:
- ناهنجاری‌های دستگاه ادراری: نوزادان متولد شده با ناهنجاری‌های دستگاه ادراری که اجازه نمی‌دهند ادرار به طور طبیعی از بدن خارج شود یا باعث ایجاد مجدد ادرار در مجرای ادراری می‌شود، بیشتر در معرض عفونت ادراری هستند.
- انسداد در دستگاه ادراری: سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات میتواند ادرار را در مثانه حبس کرده و خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد.
- سیستم ایمنی سرکوب شده: دیابت و سایر بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را مختل می‌کنند (دفاع بدن در برابر میکروب‌ها) میتواند خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد.
- استفاده از کاتتر: افرادی که نمی‌توانند به تنهایی ادرار کنند و از لوله (کاتتر) برای ادرار کردن استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ادراری هستند. این ممکن است شامل افرادی باشد که در بیمارستان بستری هستند، افرادی که مشکلات عصبی دارند و افراد فلج که توانایی کنترل ادرار را برای آنها مشکل می‌کند.
- جراحی: جراحی ادرار یا معاینه دستگاه ادراری شما که شامل استفاده از ابزار پزشکی است، میتواند خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد.
عوارض ابتلا به عفونت ادراری
در صورت درمان سریع و مناسب، عفونت‌های دستگاه ادراری تحتانی بندرت منجر به عوارض می‌شوند. اما اگر درمان نشود، عفونت ادراری میتواند عواقب جدی را به دنبال داشته باشد. عوارض UTI ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت‌های مکرر، به ویژه در زنانی که دو یا چند UTI را در یک دوره شش ماهه یا چهار یا بیشتر در طول یک سال تجربه می‌کنند.
- آسیب دائمی کلیه در اثر عفونت حاد یا مزمن کلیه (پیلونفریت) به دلیل عفونت مجاری ادراری بدون درمان.
- افزایش خطر زایمان با وزن کم هنگام تولد یا نوزادان نارس در زنان باردار.
- تنگی مجرای ادراری در مردان مبتلا به اورتریت مکرر، که قبلاً با اورتریت گونوکوکی دیده شده‌اند.
- سپسیس، یک عارضه و عفونت بالقوه تهدید کننده به ویژه اگر عفونت مجاری ادراری شما به کلیه‌ها برسد.
راه‌های جلوگیری از ابتلا به عفونت ادراری
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت ادراری می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- مایعات زیاد، به ویژه آب بنوشید نوشیدن آب به رقیق شدن ادرار شما کمک می‌کند و باعث می‌شود که بیشتر ادرار کنید. این امر باعث می‌شود باکتری‌ها قبل از شروع عفونت از مجاری ادراری شما خارج شوند.
- تمیز کردن ناحیه تناسلی بعد از ادرار: ناحیه تناسلی خود را از جلو به عقب پاک کنید. انجام این کار پس از ادرار و بعد از دفع مدفوع به جلوگیری از گسترش باکتری‌های ناحیه مقعد به واژن و مجرای ادرار کمک می‌کند.
- مثانه خود را بلافاصله پس از مقاربت خالی کنید. همچنین، یک لیوان کامل آب بنوشید تا به از بین بردن باکتری‌ها کمک کند.
- از محصولات محرک زنانه دوری کنید. استفاده از اسپری‌های خوشبو کننده یا سایر محصولات زنانه مانند ژل‌های معطر و پودر در ناحیه تناسلی میتواند مجرای ادرار را تحریک کند.
- روش پیشگیری از بارداری خود را تغییر دهید. دیافراگم‌ها یا کاندوم‌ها یا استفاده از اسپرم کش، همگی ممکن است در رشد باکتری‌ها نقش داشته باشند
برای اطلاع از نحوه تفسیر آزمایش ادرار به مقاله لینک شده مراجعه کنید و در صورت داشتن هر گونه سوال و نیاز به مشاوره تلفنی پزشکی با آزمایش آنلاین تماس بگیرید.
