نمونه گیری یا بیوپسی مغز استخوان یک آزمایش پزشکی است که در آن پزشک درخواست جمع آوری و بررسی نمونهای از مغز استخوان را میکند. این کار برای بررسی سالم بودن بافت و طبیعی بودن تولید سلولهای خونی انجام میشود.
دو نوع مغز استخوان وجود دارد که با عنوان قرمز و زرد شناخته میشوند. مغز استخوان قرمز عمدتاً در استخوانهای صاف مانند لگن و مهرهها یافت میشود. با بالا رفتن سن، به دلیل افزایش سلولهای چربی، مغز استخوان زرد رنگ میشود. پزشک شما مغز استخوان قرمز را معمولاً از پشت استخوان لگن شما استخراج میکند و از نمونه به دست آمده برای بررسی هرگونه ناهنجاری سلولهای خونی استفاده میشود.
به طور کلی، هدف از نمونه گیری مغز استخوان، بررسی این است که آیا مغز استخوان شما سلولهای خونی سالم میسازد یا خیر. در غیر این صورت، نتایج علت را نشان خواهند داد که ممکن است عفونت، بیماری مغز استخوان یا سرطان باشد. در این مقاله در ابتدا آگاه میشوید که مغز استخوان چیست و چرا حائز اهمیت استو سپس دلایل انجام نمونه گیری مغز استخوان، مواردی که شامل آن میشود و همچنین خطرات آن را توضیح میدهیم.
مغز استخوان داراي دو قسمت مايع و جامد مي باشد، پزشك با استفاده از يك سوزن مقداري از مايع درون مغز استخوان را بر مي دارد و براي نمونه برداري از قسمت جامد از سوزني بزرگ تر استفاده مي كند. نمونه برداري بخش مايع مغز استخوان آسپراسيون و بيوپسي نمونه برداري قسمت جامد مي باشد. به اين نمونه برداري، آزمايش مغز استخوان مي گويند.
فهرست مطالب
مغز استخوان بافت اسفنجی داخل برخی از استخوانهای بدن از جمله استخوانهای لگن و ران است. مغز استخوان حاوی سلولهای نابالغی به نام سلولهای بنیادی است. بسیاری از افراد مبتلا به سرطانهای خون مانند لوسمی و لنفوم، کم خونی سلول داسی شکل و سایر شرایط تهدید کننده زندگی برای زنده ماندن به پیوند مغز استخوان یا خون بند ناف تکیه میکنند.
مردم همچنین برای زندگی به مغز استخوان و سلولهای خونی سالم نیاز دارند. هنگامی که یک بیماری یا عارضه بر مغز استخوان تاثیر میگذارد به طوری که دیگر نمیتواند به صورت موثر عمل کند، پیوند مغز استخوان یا خون بند ناف میتواند بهترین گزینه درمانی باشد. برای برخی افراد، ممکن است تنها گزینه باشد.
مغز استخوان بافت نرم و ژلاتینی دارد که حفرههای مدولاری یا مراکز استخوانها را پر میکند. جالب توجه است که مغز استخوان روزانه بیش از 220 میلیارد سلول خونی جدید میسازد. بیشتر سلولهای خونی در بدن از سلولهای مغز استخوان ایجاد میشوند.
معاینه مغز استخوان اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت مغز استخوان و سلولهای خونی شما ارائه میدهد. اگر آزمایشات خون غیرطبیعی باشد یا اطلاعات کافی در مورد یک مشکل مشکوک ارائه نکند، ممکن است پزشک شما آزمایش مغز استخوان را تجویز کند. پزشک شما ممکن است آزمایش مغز استخوان را برای موارد زیر نیز انجام دهد:
آزمایش مغز استخوان ممکن است برای بسیاری از شرایط دیگر استفاده شود که عبارتند از:
با انجام اين آزمايش پزشك، سلامت مغز استخوان را تشخيص مي دهد و چگونگي عملكرد سلول هاي خون ساز را در مي يابد، يا براي پيشگيري بيماري هاي خوني و تشخيص برخي سرطان ها نيز انجام اين آزمايش ضروري مي باشد.
نمونه برداري از مغز استخوان به پزشك اطلاعات مفيدي مي دهد به عنوان مثال اگر آزمايش خون، مقدار گلبول هاي خوني را درست نشان ندهد يا علت مشكل و بيماري شما از طريق آزمايش خون مشخص نشود، پزشك تجويز نمونه برداري از مغز استخوان را مي دهد. مغز استخوان محل ساخت سلول هاي خوني مي باشد و نمونه برداري از مغز استخوان، نوع، و وضعيت شكل گيري سلول هاي خوني را به پزشك نشان مي دهد.
هدف پزشك از نمونه برداري مغز استخوان ممكن است به دلايل زير انجام گيرد.
گاهي پزشك براي بعضي اختلالات مانند كم خوني ،ميلوفيبروز (كه نوعي اختلال در مغز استخوان است) نمونه برداري مغز استخوان را انجام مي دهد. گاهي مشاهده غير عادي تعداد گلبول هاي خون (تعداد گلبول ها كم يا زياد مي باشند) سرطان مغز استخواني يا لوسمي و سرطان هاي پيشرفته كه مغز استخوان را نيز در گير كرده اند، موجب مي شود تا اين آزمايش و تحقيقات روي بافت مغز استخوان انجام بگيرد.گاهي با انجام فقط نمونه برداري از بافت مايع مغز استخوان يا فقط قسمت جامد مغز استخوان مي توان نتيجه را دريافت كرد، ولي بيشتر مواقع هر دو آزمايش با يكديگر انجام مي پذيرد.
معمولا آزمايش نمونه برداري مغز استخوان بي خطر مي باشد، مگر در موارد خيلي نادر ممكن است بعضي علايم اتفاق بيفتد مثلا،
برای انجام آزمایش مغز استخوان معمولاً یک پزشک متخصص در اختلالات خونی یا سرطان، مانند هماتولوژیست یا انکولوژیست، این روش را انجام میدهد. خود بیوپسی واقعی حدود 10 دقیقه طول میکشد.
قبل از بیوپسی، لباس مخصوص پوشیده و ضربان قلب و فشار خون شما بررسی میشود. پزشک به شما میگوید که به پهلو بنشینید یا روی شکم دراز بکشید. سپس یک بیحس کننده موضعی را روی پوست و استخوان اعمال میکنند تا ناحیهای که بیوپسی در آن گرفته میشود، بیحس شود. آزمایش مغز استخوان معمولاً از برجستگی استخوان لگن عقب یا از استخوان قفسه سینه گرفته میشود. ممکن است هنگام تزریق ماده بی حسی، احساس سوزش مختصری کنید. سپس پزشک یک برش کوچک ایجاد میکند تا یک سوزن توخالی به راحتی از پوست شما عبور کند.
سوزن به داخل استخوان وارد میشود و مغز قرمز رنگ استخوان شما را جمع میکند، اما به نخاع شما نزدیک نمیشود. ممکن است با ورود سوزن به استخوان، درد یا ناراحتی مبهمی احساس کنید. پس از انجام این عمل، پزشک به ناحیه مورد نظر فشار میآورد تا خونریزی را متوقف کند و سپس محل برش را پانسمان میکند.
پزشك يا متخصص چه اقداماتي را انجام مي دهد
وقتي به بيمارستان يا كلينيك و مطب براي نمونه برداري مراجعه مي كنيد، پزشك متخصص هماتولوژيست يا متخصص سرطان يا پرستار و تكنسين مجرب اين كار را براي شما انجام دهند. اين آزمايش معمولا نيم ساعت زمان مي برد . پس، قبل از انجام هر كاري داروي آرامبخش وريدي تزريق مي شود و مراحل بعدي براي آماده سازي و مراقبت نيز پس از اين اقدامات انجام مي گيرد. قبل از آزمايش گروه مراقبت هاي بهداشتي ضربان قلب و فشار خون شما را كنترل مي كنند. به علت درد ناك بودن آزمايش نمونه برداري از داروي بيهوشي استفاده مي شود،كه مي تواند به صورت بي حسي موضعي باشد. در اين زمان شما در حالت هوشياري كامل آزمايش نمونه برداري را انجام مي دهيد و در صورت احساس درد، داروي آرامبخش از طريق وريد به شما تزريق مي شود. براي نمونه برداري محل انجام آزمايش مشخص و با الكل ضد عفوني مي شود. براي نمونه برداري از بافت جامد از بالاي استخوان لگن خاصره (تاج خاصره خلفي) استفاده مي شود و براي جمع آوري نمونه از بافت مايع از استخوان سينه يا كشاله ران استفاده مي شود براي كودكان و نوزادان از استخوان زير زانوي پا نمونه برداري انجام مي شود. براي انجام آزمايش از بيمار خواسته مي شود كه روي شكم يا پهلو دراز كشيده و همه بدن جز محل آزمايش با پارچه پوشيده مي شود.
ابتدا آزمايش نمونه برداري از بخش مايع مغز استخوان توسط پزشك انجام مي شود . براي اين آزمايش يك برش كوچك در محل ورود سوزن داده مي شود و يك سوزن توخالي وارد مغز استخوان مي شود و زماني كه مايع از استخوان به سرنگ وارد مي شود مختصر دردي همراه با سوزش حس مي شود. براي انجام نمونه برداري گروه مراقب و بهداشت حضور دارند تا در صورت بروز اشكال و ميزان نمونه خارج شده از بافت اطمينان داشته باشندو در صورت نياز تكرار مجدد آزمايش را بر عهده دارند.
نمونه برداري از بافت جامد مغز استخوان (بيوپسي)
براي آزمايش بيوپسي مغز استخوان يك نمونه از بافت جامد مغز استخوان برداشته مي شود اما در بيوپسي استخوان نمونه از استخوان طبيعي گرفته مي شود . براي انجام آزمايش سوزن به كار گرفته شده بزرگتر و متفاوت مي باشد. متخصص بلافاصله بعد از انجام آزمايش ، با فشاري كه به محل ورود سوزن انجام مي دهد، از خونريزي جلوگيري كرده و با يك بانداژ محل زخم را مي پوشاند.به بيمار در زمان انجام آزمايش داروي بي حسي تزريق شده است بنابراين لازم است 10 تا 15 دقيقه درهمان حالت دراز كشيده به پشت باشد، با گذشت مدتي اندك، مي تواند دوباره فعاليت روزانه خود را انجام دهد . بيمار با مصرف داروي آرامبخش بعد از نمونه برداري به اتاق ريكاوري منتقل مي شود و چون باعث اختلال در حافظه و دير پاسخ دادن به واكنش ها مي شود، در نتيجه نياز به يك نفر كمك و همراهي براي بازگشت به منزل را دارد.
مراقبت هاي بعد از آزمايش
بعد از انجام آزمايش، استحمام و شنا به مدت 24 ساعت براي بيمار ممنوع است. بعد از زمان طي شده محل بانداژ را مي توانيد مرطوب كنيد. اگرموضوع دچار خونريزي شد و با فشار دست نيز اين خونريزي متوقف نشد، با پزشك مراقب بهداشتي تماس بگيريد. در صورت مشاهده هريك از موارد زير نيز با پزشك خود مراتب را در ميان بگذاريد.
اگرچه بعد از انجام آزمايش مجاز به انجام كار هاي روزمره خود هستيد اما از فعاليت شديد و ورزشبراي 1 تا 2 روز خود داري كنيد تا مانع خونريزي شود.
انجام اين آزمايش نياز به آمادگي خاصي نداردو به صورت سرپايي انجام مي شود اما بد نيست، قبل از آزمايش با پزشك خود در مورد داروهايي كه استفاده مي كنيد، مشورت كرده وطبق نظر پزشك خود روند مصرف داروها و مكمل ها را جويا شويد. اگر دچار استرس و نگراني مي شويد با پزشك حتما هماهنگ كنيد يا مورد آزمايش عصبي در پيش روي خود داريد پزشك را درجريان بگذاريد. آزمايش و نمونه مغز استخوان براي دريافت اطلاع از وضعيت شما، به آزمايشگاه فرستاده مي شود و ممكن است چند روز طول بكشد. متخصص هماتولوژيست نمونه را از نظر سلامت ، و تعداد سلول هاي خوني بررسي مي كند و موارد مشكوك نظير وجود سلول هاي غير طبيعي را مشاهده مي كند. نتيجه اين آزمايش براي تشخيص يا رد بيماري، پيشرفت و درمان بيماري ضروري مي باشد و جهت تكميل پروسه پزشكي ممكن است، احتياج به آزمايشات بيشتر براي بيمار داشته باشد.
بیوپسی مغز استخوان یک روش سریع است که پزشکان از آن برای استخراج و بررسی نمونه مغز استخوان استفاده میکنند. اغلب افراد با شنیدن اسن آزمایش مغز استخوان نگران و مضطرب میشوند که این آزمایش تنها برای تشخیص سرطان خون انجام میشود. اما لازم است بدانید، این نمونه میتواند به افراد متخصص در تشخیص طیف وسیعی از بیماریهای خونی از جمله سرطانهای خاص کمک کند. این روش اغلب تا حدودی دردناک است، مدت زمان کوتاهی به طول میانجامد.
این روش به خصوص برای افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنند، خطر کمی دارد. با این حال، این تنها راه برای به دست آوردن اطلاعات دقیق کافی در مورد برخی از علل جدی تولید غیر طبیعی سلولهای خونی است. مجموعه آزمایش آنلاین پیشرو در خدمات رسانی در منزل ، شما عزیزان میتوانید خدمات نمونه گیری در منزل ، تست کرونا در منزل ، شنوایی سنجی در منزل ، آزمایش تیروئید و تزریق واکسن hpv با مجموعه آزمایش آنلاین تجربه کنید
با سلام وخسته نباشید من یک سوال داشتم که پاسخی برایش پیدا نکردم اینکه درسال چندبارمیتوان نمونه برداری ازمغزاستخوان انجام داد؟باتشکراززحمات شما
با سلام و احترام
نمونه گیری از مغز استخوان فرآیند تشخیصی بسیار تخصصی ای میباشد و تخت نظر متخصص هماتولوژی انجام میپذیرد لذا تعداد دفعات مجاز و مورد نیاز انجام این تست به نظر متخصص محترم هماتولوژی و شرایط بیمار بستگی دارد.
در آزمایش مغز استخوان از بیمارانی ک سرطان خون all دارند وقتی به چند درصد برسد بیمار کاملاً خوب شده است
با سلام و احترام
پاسخ این سوال به اطلاعات جامع تر از شرایط بالینی بیمار و روند درمان و … نیاز دارد.بهتر است با پزشک معالج مشورت داشته باشید.