مشکلات دوران قاعدگی و نامنظمی های آن

نوشته شده توسط فاطمه مهربان
16 / 08 / 1400

به طور معمول، دوره‌های قاعدگی چهار تا هفت روز طول می‌کشد. برخی از مشکلات دوران قاعدگی عبارتند از دوره‌هایی که کمتر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز فاصله دارند. به عنوان مثال، فرد سه دوره از قاعدگی (یا بیشتر) را تجربه نمی‌کند و یا گاهی ممکن است جریان قاعدگی بسیار سنگین یا سبک تر از حد معمول داشته باشند. پیشنهاد میکنیم مقاله انواع رنگ خون قاعدگی و تشخیص بیماری‌های احتمالی را مطالعه کنید.

فهرست مطالب

قاعدگی غیر طبیعی و نامنظم چیست؟

اکثر زنان دوره‌های قاعدگی دارند که چهار تا هفت روز طول می‌کشد. معمولاً قاعدگی زنان هر ۲۸ روز یکبار اتفاق می‌افتد، اما چرخه‌های قاعدگی طبیعی می‌تواند از ۲۱ روز تا ۳۵ روز نیز متغیر باشد. نمونه‌هایی از مشکلات دوران قاعدگی و نامنظمی آن عبارتند از:

دوره‌هایی که کمتر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز فاصله دارند
از دست دادن سه یا چند دوره از قاعدگی به صورت متوالی

جریان قاعدگی که بسیار سنگین تر یا سبک تر از حد معمول است
دوره‌هایی که بیش از هفت روز طول می‌کشد
دوره‌هایی که با درد، گرفتگی عضلات، تهوع یا استفراغ همراه است(قاعدگی دردناک)
خونریزی یا لکه بینی که بین قاعدگی‌ها، بعد از یائسگی یا بعد از رابطه جنسی اتفاق می‌افتد

علاوه بر این، گاهی امکان دارد زنان دوره‌های قاعدگی غیرطبیعی را تجربه کنند که برخی از رایج‌ترین آنها شامل موارد زیر است:

آمنوره: وضعیتی است که در آن قاعدگی زنان به طور کامل متوقف شده است. فقدان پریود به مدت 90 روز یا بیشتر غیرطبیعی تلقی می‌شود مگر اینکه زنی باردار، شیرده یا یائسه باشد (که معمولاً برای زنان بین 45 تا 55 سال رخ می‌دهد). زنان جوانی که در سن 15 یا 16 سالگی یا در عرض سه سال پس از رشد سینه‌هایشان شروع به قاعدگی نکرده‌اند نیز به آمنوره مبتلا هستند.
الیگومنوره: به دوره‌هایی گفته می‌شود که به ندرت اتفاق می‌افتد.
دیسمنوره: به دوره‌های دردناک و دردهای شدید قاعدگی اشاره دارد. برخی از ناراحتی‌ها در طول چرخه قاعدگی برای اکثر زنان طبیعی است.
خونریزی غیرطبیعی رحم ممکن است برای انواع بی نظمی‌های قاعدگی اعمال شود، از جمله: جریان شدیدتر قاعدگی: دوره‌ای که بیش از هفت روز طول بکشد. یا خونریزی یا لکه بینی بین قاعدگی، بعد از رابطه جنسی یا بعد از یائسگی اتفاق بی‌افتد.

علت بروز مشکلات دوران قاعدگی و نامنظمی‌های آن چیست؟

دلایل زیادی برای پریودهای غیرطبیعی و مشکلات آن وجود دارد، از استرس گرفته تا شرایط پزشکی زمینه‌ای جدی‌تر که عبارتند از:

استرس و عوامل سبک زندگی
افزایش یا کاهش وزن به میزان قابل توجه
رژیم غذایی
تغییر در برنامه‌های ورزشی
مسافرت

بیماری یا سایر اختلالات در برنامه روزانه یک زن می‌تواند بر چرخه قاعدگی او تأثیر بگذارد.

قرص‌های ضد بارداری: اکثر قرص‌های ضد بارداری حاوی ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژستین هستند (برخی تنها حاوی پروژستین هستند). این قرص‌ها با جلوگیری از ترشح تخمک از تخمدان‌ها از بارداری جلوگیری می‌کنند. مصرف یا قطع کردن دوره استفاده از این قرص‌های ضد بارداری می‌تواند بر قاعدگی تأثیر بگذارد. برخی از زنان تا شش ماه پس از قطع قرص‌های ضدبارداری، قاعدگی نامنظم یا عقب افتاده دارند. زمانی که قصد بارداری و باردار شدن دارید، این مورد یک نکته مهم است. زنانی که از قرص‌های ضدبارداری که فقط حاوی پروژسترون هستند مصرف می‌کنند، ممکن است بین دوره‌های قاعدگی خونریزی داشته باشند.
پولیپ یا فیبروم رحم: پولیپ‌های رحم توده‌های کوچک خوش خیم (غیر سرطانی) در پوشش داخلی رحم هستند. فیبروم‌های رحمی تومورهایی هستند که به دیواره رحم می‌چسبند. ممکن است یک یا چند فیبروم وجود داشته باشد که به کوچکی یک دانه سیب تا اندازه گریپ فروت متغیر است. این تومورها معمولاً خوش خیم هستند، اما ممکن است باعث خونریزی شدید و درد در طول قاعدگی شوند. اگر فیبروم‌ها بزرگ باشند، ممکن است به مثانه یا راست روده فشار وارد کنند و باعث ایجاد ناراحتی شوند.

اندومتریوز: بافت آندومتر که رحم را می‌پوشاند هر ماه تجزیه می‌شود و با جریان قاعدگی تخلیه می‌شود. اندومتریوز زمانی رخ می‌دهد که بافت آندومتر شروع به رشد در خارج از رحم می‌کند. اغلب، بافت آندومتر خود را به تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ می‌چسباند. گاهی اوقات روی روده‌ها یا سایر اندام‌ها در قسمت پایینی دستگاه گوارش و در ناحیه بین رکتوم و رحم شما رشد می‌کند. اندومتریوز ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی، گرفتگی یا درد قبل و در طول قاعدگی و مقاربت شود.
بیماری التهابی لگن: بیماری التهابی لگن (PID) یک عفونت باکتریایی است که بر دستگاه تناسلی زنان تأثیر می‌گذارد. باکتری ممکن است از طریق تماس جنسی وارد واژن شود و سپس به رحم و دستگاه تناسلی فوقانی گسترش یابد. باکتری‌ها همچنین ممکن است از طریق روش‌های زنان و زایمان یا از طریق زایمان یا سقط جنین وارد دستگاه تناسلی شوند. علائم PID شامل ترشحات شدید واژن با بوی نامطبوع، پریودهای نامنظم، درد در ناحیه لگن و زیر شکم، تب، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک: در سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، تخمدان‌ها مقادیر زیادی آندروژن که هورمون‌های مردانه هستند، می‌سازند. کیسه‌های کوچک پر از مایع (کیست) ممکن است در تخمدان‌ها تشکیل شود. این موارد اغلب در سونوگرافی قابل مشاهده است. تغییرات هورمونی می‌تواند از بلوغ تخمک جلوگیری کند و بنابراین تخمک‌گذاری ممکن است به طور مداوم انجام نشود. گاهی اوقات یک زن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک عادت ماهانه نامنظم دارد یا به طور کامل قاعدگی متوقف می‌شود. علاوه بر این، این بیماری با چاقی، ناباروری و هیرسوتیسم (رشد بیش از حد مو و آکنه) همراه است. این وضعیت ممکن است ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد، اگرچه علت دقیق آن ناشناخته است. درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک بستگی به این دارد که آیا یک زن تمایل به بارداری دارد یا خیر.

مشکلات دوران قاعدگی و نامنظمی‌های آن چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر هر یک از جنبه‌های چرخه قاعدگی شما تغییر کرده است، باید ثبت دقیقی از زمان شروع و پایان قاعدگی خود داشته باشید، از جمله میزان جریان خون و اینکه آیا لخته‌های خونی بزرگ را دفع می‌کنید یا خیر. علائم دیگر مانند خونریزی بین قاعدگی و گرفتگی یا درد قاعدگی را پیگیری کنید.

پزشک از شما در مورد چرخه قاعدگی و سابقه پزشکی شما سوال خواهد کرد. او یک معاینه فیزیکی از جمله معاینه لگن و گاهی تست پاپ انجام می‌دهد. پزشک همچنین ممکن است آزمایش‌های خاصی از جمله موارد زیر را تجویز کند:

آزمایش خون برای رد کم خونی یا سایر اختلالات پزشکی( آزمایش خون در زمان پریودی)
کشت واژن، برای بررسی واژن به منظور وجود عفونت
معاینه سونوگرافی لگن برای بررسی فیبروم رحم، پولیپ یا کیست تخمدان
بیوپسی آندومتر که در آن نمونه‌ای از بافت از پوشش داخلی رحم برای تشخیص آندومتریوز، عدم تعادل هورمونی یا سلول‌های سرطانی برداشته می‌شود. آندومتریوز یا سایر بیماری‌ها نیز ممکن است با استفاده از روشی به نام لاپاراسکوپی تشخیص داده شوند که در آن پزشک یک برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند و سپس یک لوله نازک که به یک چراغ بسیار کوچک متصل است به رحم و تخمدان‌ها وارد می‌کند.

مشکلات دوران قاعدگی چگونه درمان می‌شوند؟

درمان قاعدگی غیرطبیعی و مشکلات و نامنظمی‌های آن به علت اصلی بستگی دارد:

تنظیم چرخه قاعدگی: هورمون‌هایی مانند استروژن یا پروژسترون ممکن است برای کمک به کنترل خونریزی شدید تجویز شوند.
کنترل درد: درد یا گرفتگی خفیف تا متوسط ممکن است با مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن کاهش یابد. آسپرین توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است باعث خونریزی شدیدتر شود. حمام یا دوش آب گرم یا استفاده از پد گرم کننده ممکن است به تسکین گرفتگی نیز کمک کند.
فیبروم‌های رحمی: این فیبروم‌ها را می‌توان به صورت پزشکی و یا جراحی درمان کرد. در ابتدا، بیشتر فیبروم‌هایی که علائم خفیف ایجاد می‌کنند را می‌توان با مسکن‌های بدون نسخه درمان کرد. اگر خونریزی شدید دارید، مکمل آهن ممکن است برای پیشگیری یا درمان کم خونی مفید باشد. قرص‌های ضدبارداری با دوز پایین یا تزریق پروژسترون (Depo-Provera®) ممکن است به کنترل خونریزی شدید ناشی از فیبروم کمک کند. داروهایی به نام آگونیست‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین ممکن است برای کوچک کردن اندازه فیبروم‌ها و کنترل خونریزی شدید استفاده شوند.

این داروها تولید استروژن در بدن را کاهش می‌دهند و قاعدگی را برای مدتی متوقف می‌کنند. اگر فیبروم‌ها به دارو پاسخ ندهند، گزینه‌های جراحی مختلفی وجود دارد که می‌تواند آنها را حذف کند یا اندازه و علائم آنها را کاهش دهد. نوع عمل به اندازه، نوع و محل فیبروم بستگی دارد. میومکتومی برداشتن ساده فیبروم است. در موارد شدید که فیبروم‌ها بزرگ هستند یا باعث خونریزی یا درد شدید می‌شوند، ممکن است هیسترکتومی لازم باشد. در طول هیسترکتومی، فیبروم‌ها همراه با رحم برداشته می‌شوند. گزینه‌های دیگر شامل آمبولیزاسیون شریان رحمی است که جریان خون را به بافت فیبروم فعال قطع می‌کند.

اندومتریوز: اگرچه هیچ درمانی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما مسکن‌های بدون نسخه یا تجویزی ممکن است به کاهش ناراحتی کمک کنند. درمان‌های هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری ممکن است به جلوگیری از رشد بیش از حد بافت رحم و کاهش میزان از دست دادن خون در طول قاعدگی کمک کند. در موارد شدیدتر، آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین یا پروژسترون ممکن است برای توقف موقت دوره‌های قاعدگی استفاده شود. در موارد شدید، ممکن است برای برداشتن بافت اضافی آندومتر که در لگن یا شکم رشد می‌کند، جراحی لازم باشد. اگر رحم به شدت آسیب دیده باشد، ممکن است به عنوان آخرین راه چاره، هیسترکتومی مورد نیاز باشد.

گزینه‌های درمانی دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند به خونریزی شدید قاعدگی کمک کند. یک دستگاه برای پیشگیری از بارداری داخل رحمی (IUD)، به نام Mirena®، برای کمک به کاهش خونریزی تایید شده است و می‌تواند به اندازه روش‌های جراحی مانند ابلیشن آندومتر موثر باشد. این مورد در مطب پزشک با کمترین ناراحتی انجام می‌شود و همچنین پیشگیری از بارداری را ارائه می‌دهد.

ابلیشن آندومتر گزینه دیگری است. از گرما یا کوتر الکتریکی برای از بین بردن پوشش داخلی رحم استفاده می‌کند. معمولاً فقط زمانی استفاده می‌شود که سایر روش‌های درمانی امتحان شده و شکست خورده باشند. بدین خاطر که زخم‌های حاصل از این روش می‌توانند نظارت بر رحم را در صورت ادامه خونریزی در آینده دشوارتر کنند.

چگونه می‌توان مشکلات دوران قاعدگی را کاهش داد؟

پیشنهاد میکنیم با مطالعه بهداشت دوران قاعدگی از برخی بیماری های احتمالی جلوگیری کنید. در اینجا چند توصیه برای خودمراقبتی و کاهش مشکلات دوران قاعدگی و نامنظمی‌های آن وجود دارد:

سعی کنید با ورزش متعادل و خوردن غذاهای مغذی سبک زندگی سالمی داشته باشید. اگر مجبور به کاهش وزن هستید، به جای روی آوردن به رژیم‌های غذایی که کالری و غذای دریافتی شما را به شدت محدود می‌کند، این کار را به تدریج انجام دهید.
مطمئن شوید که به اندازه کافی استراحت می‌کنید.

تکنیک‌های کاهش استرس و آرامش را تمرین کنید.
اگر ورزشکار هستید، انجام ورزش‌های طولانی مدت یا شدید را کاهش دهید. فعالیت‌های ورزشی بیش از حد می‌تواند باعث پریودهای نامنظم شود.
طبق دستور از قرص‌های ضد بارداری یا سایر روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
برای جلوگیری از سندرم شوک سمی و جلوگیری از عفونت، تامپون یا نوار بهداشتی خود را تقریباً هر چهار تا شش ساعت تعویض کنید.
برای معاینات منظم به پزشک مراجعه کنید.

مقالات مرتبط