شوره سر یک بیماری مربوط به پوست سر است که باعث ایجاد پوستههایی در ناحیه پوست سر میشود. این مورد ممکن است خارش را نیز به دنبال داشته باشد. اکثر مردم شوره سر را در برخی مواقع در زندگی خود تجربه میکنند، اما این شوره بیشتر از سنین نوجوانی تا میانسالی رایج است. علل مختلفی وجود دارد که منجر به بروز شوره سر میشود از جمله، درماتیت سبورئیک، واکنشهای آلرژیک، پسوریازیس و اگزما. واکنش بیش از حد به مالاسزیا، مخمری که روی پوست سر ایجاد میشود، یکی از دلایل درماتیت سبورئیک است.
عوامل مختلفی خطر ابتلا به شوره سر را افزایش میدهند، از جمله سن فرد، آب و هوا، سطح استرس، شرایط پزشکی و انتخاب محصولات مو. بهداشت نامناسب عاملی برای وجود شوره سر نیست، اما اگر فردی موهای خود را مرتباً نشوید یا برس نکشید، پوسته پوستهها بیشتر قابل مشاهده خواهند بود. مردم اغلب در مورد شوره سر احساس غذاب وجدان میکنند، اما لازم است بدانید که کمک در دسترس است.
فهرست مطالب
خارش و پوسته پوسته شدن شوره سر تقریباً همیشه قابل کنترل است. برای شوره سر خفیف، ابتدا تمیز کردن منظم را با یک شامپوی ملایم امتحان کنید تا چربی و تجمع سلولهای پوست کاهش یابد. اگر کمکی نکرد، یک شامپوی دارویی برای شوره سر را امتحان کنید. برخی از افراد میتوانند دو تا سه بار در هفته از شامپوهای دارویی استفاده کنند و در صورت نیاز در روزهای دیگر نیز از این شامپو به صورت منظم موهای خود را بشویند. افرادی که موهای خشک تری دارند از شامپو زدن کمتر و یک نرم کننده مرطوب کننده برای مو یا پوست سر سود میبرند.
محصولات مو و پوست سر، چه دارویی و چه غیر دارویی، به صورت محلول، فوم، ژل، اسپری، پماد و روغن در دسترس هستند. ممکن است لازم باشد بیش از یک محصول را امتحان کنید تا روتین مناسب خود را پیدا کنید و احتمالاً به درمان مکرر یا طولانی مدت نیاز خواهید داشت.
اگر در اثر استفاده از هر محصولی دچار خارش یا سوزش شدید، مصرف آن را متوقف کنید. اگر دچار یک واکنش آلرژیک مانند بثورات پوستی، کهیر یا مشکل در تنفس شدید فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی و صحبت با مشاوره تلفنی پزشکی باشید. شامپوهای شوره سر بر اساس دارویی که دارند طبقه بندی میشوند. برخی از آنها در فرمولاسیونهای قوی تر با نسخه در دسترس هستند.
اگر برای مدتی از یک شامپو ثابت استفاده میکنید و به نظر میرسد اثربخشی خود را از دست میدهد، سعی کنید بین دو نوع شامپو شوره سر جایگزین کنید. هنگامی که شوره سر شما کنترل شد، سعی کنید از شامپویی که کمتر اثر دارویی دارد برای نگهداری و پیشگیری از شوره سر استفاده کنید.
دستورالعملهای مربوط به هر بطری شامپو را که امتحان میکنید بخوانید و دنبال کنید. برخی از محصولات باید برای چند دقیقه باقی بمانند، در حالی که برخی دیگر باید به سرعت شسته شوند.
اگر چندین هفته به طور منظم از شامپوهای دارویی استفاده کردهاید و همچنان شوره دارید، با پزشک یا متخصص پوست خود صحبت کنید. ممکن است به یک شامپوی قوی یا لوسیون استروئیدی نیاز داشته باشید.
اغلب، دلیل ایجاد شوره سر مشخص نیست، به همین خاطر اغلب ویزیت پزشک در منزل توضیح میدهد، ممکن است عوال بسیار زیادی منجر به بروز شوره سر شده باشد. اما در اینجا برخی از عوامل که ممکن است در بروز شوره سر دخیل باشند به شرح زیر هستند:
افراد مبتلا به درماتیت سبورئیک پوست تحریک شده و چرب دارند و بیشتر در معرض شوره سر هستند. پوست قرمز، چرب و پوشیده از پوستههای سفید یا زرد خواهد بود. این عارضه بر روی پوست سر، پشت گوشها، ابروها، سینه و سایر قسمتهای بدن تأثیر بگذارد. به نظر میرسد درماتیت سبورئیک در بین افراد مبتلا به موارد زیر شایع تر باشد:
یک مطالعه نشان داده است که 30 تا 83 درصد افراد مبتلا به HIV در مقایسه با 3 تا 5 درصد از جمعیت عمومی، درماتیت سبورئیک دارند. علائم نیز ممکن است شدیدتر باشد. یک فرد مبتلا به HIV که مشکلات شدید پوست سر را تجربه میکند، باید به ویزیت پزشک در منزل خود مراجعه کند، او درمان مناسب را توصیه میکند.
به غیر از پسوریازیس، برخی شرایط و بیماریهای پوستی دیگر میتوانند باعث پوسته پوسته شدن پوست سر شوند، مانند:
شوره سر اغلب از مالاسزیا، قارچی که معمولاً روی پوست سر زندگی میکند و از روغنهای ترشح شده از فولیکولهای مو تغذیه میکند، سرچشمه میگیرد. مالاسزیا معمولاً یک مشکل نیست، اما در برخی افراد سیستم ایمنی آنها بیش از حد به آن واکنش نشان میدهد. این میتواند باعث تحریک پوست سر و تولید سلولهای اضافی پوست شود. هنگامی که این سلولهای اضافی پوست میمیرند و میریزند، با روغن مو و پوست سر مخلوط میشوند و شوره ایجاد میکنند.
برخی از محصولات مراقبت از مو همانطور که در بالا اشاره شد، میتوانند پوست سر را تحریک کنند و ممکن است باعث شوره سر شوند. اگر فردی متوجه شد که محصولی باعث تحریک میشود، باید سعی کند شامپوی ملایم و غیر دارویی را تغییر دهد.
برخی افراد میگویند که شامپو نکردن موها به اندازه کافی میتواند باعث تجمع چربی و سلولهای مرده پوست شود که منجر به شوره سر میشود. برخی دیگر میگویند که شستشوی زیاد روغنهای طبیعی را از بین میبرد.
شواهدی وجود ندارد که ثابت کند هر یک از اینها درست باشد. دفعاتی که یک فرد نیاز به شستن موهای خود دارد در افراد مختلف متفاوت است. در حالی که محصولات خاص میتوانند باعث تحریک و واکنش در برخی افراد شوند، شامپو زدن مکرر معمولا مفید است.
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به شوره سر را افزایش دهند عبارتند از:
عوارض به ندرت با شوره سر رخ میدهد و بیشتر افراد نیازی به مشورت با مشاوره تلفنی پزشکی ندارند. با این حال، گاهی اوقات شوره سر میتواند نشان دهنده یک وضعیت پزشکی جدی تر باشد. افراد باید به دنبال کمک پزشکی باشند اگر:
گاهی اوقات ممکن است در اثر درمان عوارض ایجاد شود. اگر شامپو یا درمان پوست سر باعث سوزش شود، فرد باید محصول دیگری را امتحان کند.
نوزادان و کودکان کم سن و سال اغلب دارای نوعی شوره هستند که به عنوان کلاهک گهوارهای شناخته میشود. لکههای زرد، چرب و پوسته پوسته روی پوست سر وجود خواهد داشت. اغلب در 2 ماه اول پس از تولد ظاهر میشود و چند هفته یا چند ماه طول میکشد. شستن ملایم پوست سر با شامپو بچه و استفاده از روغن بچه میتواند به جلوگیری از ایجاد پوستهها کمک کند. در صورت بروز موارد زیر، نوزاد باید به مشاوره پزشکی مراجعه کند:
برخی از درمانهای شوره سر یک بیماری زمینهای مانند پسوریازیس را هدف قرار میدهند. هدف برخی دیگر لایه برداری سلولهای مرده پوست یا مقابله با تولید مخمر است که میتواند شوره سر را تحریک کند. استراتژی مناسب به سن فرد، هر گونه بیماری زمینهای و شدت شوره سر بستگی دارد. در اینجا برخی از تغییرات سبک زندگی و درمانهای خانگی وجود دارد که ممکن است به شما کمک کند:
روغن درخت چای یک روغن ضروری است که از گیاه Melaleuca alternifolia به دست میآید. از لحاظ تاریخی، مردم از روغن درخت چای برای درمان بیماریهای مختلفی مانند آکنه، پای ورزشکاران و درماتیت استفاده میکردند. روغن درخت چای حاوی ترکیبی به نام terpinen-4-ol است که دارای خواص ضد میکروبی قوی است.
روغنهای درخت چای حاوی غلظت بالایی از ترپینن-4- هستند و ممکن است با سرکوب رشد قارچها و باکتریها روی پوست سر به کاهش شوره سر کمک کند. مشاوره پزشکی تلفنی توضیح میدهد، استفاده از روغن درخت چای به طور مستقیم روی پوست سر میتواند باعث التهاب یا بثورات پوستی شود، بنابراین افرادی که علاقه مند به استفاده از روغن درخت چای برای درمان شوره سر هستند، میتوانند با اضافه کردن چند قطره به شامپوی معمولی خود استفاده از این روند درمانی را شروع کنند. از طرف دیگر، شامپوهای حاوی روغن درخت چای در برخی داروخانه ها و به صورت آنلاین در دسترس هستند اما قبل از استفاده حتما با مشاوره پزشکی مشورت کنید.
به طور سنتی، مردم از علف لیمو و روغن بادرنجبویه برای درمان مشکلات گوارشی، کاهش فشار خون و کاهش استرس استفاده میکردند. روغن علف لیمو دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است که ممکن است به کاهش علائم شوره سر کمک کند.
بر اساس یافتههای یک مطالعه کوچک منتشر شده در سال 2015، تونیکهای مو حاوی 10 درصد روغن بادرنجبویه پس از دو هفته شوره سر را تا 81 درصد کاهش داد. روغن بادرنجویه مانند روغن درخت چای، اگر فردی آن را مستقیماً روی پوست بمالد، ممکن است باعث تحریک یا واکنشهای آلرژیک شود. افراد میتوانند روغن علف لیمو را با آب رقیق کنند یا چند قطره از آن را در شامپو یا نرم کننده معمولی خود مخلوط کنند.
به گفته ویزیت پزشک در منزل، آلوئه ورا یک گیاه آبدار است که به دلیل خواص درمانی خود شناخته شده است. ژل موجود در برگهای آن حاوی چندین ترکیب زیست فعال مانند اسیدهای آمینه و آنتی اکسیدانها است که ممکن است شوره سر را کاهش دهد.
نویسندگان یک بازبینی در سال 2019، 23 کارآزمایی بالینی مربوط به آلوئه ورا را بررسی کردند. یافتههای این مطالعات نشان میدهد که ژل آلوئه ورا ممکن است حفظ رطوبت در پوست را بهبود بخشد و باعث بهبود زخم شود. آلوئه ورا همچنین ممکن است التهاب را کاهش دهد، که میتواند به افرادی که دارای علائم شوره سر، مانند خارش هستند، کمک کند.
تحقیقات انجام شده در سال 2015 نیز نشان میدهد که خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی آلوئهورا ممکن است از بروز شوره سر جلوگیری کند. علاوه بر این، نویسندگان یک مطالعه کوچک که شامل ۲۵ نفر بوده است به این نتیجه رسیدند که ژل موضعی جدید حاوی آلوئه ورا در درمان نوعی شوره سر به نام درماتیت سبورئیک موثر است.
اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است فشار خون را کاهش دهند، سطح کلسترول خوب HDL را افزایش دهند و از سلامت قلب و مغز حمایت کنند. مشاوره پزشکی تلفنی میگوید، کمبود این اسید چرب میتواند منجر به علائم نامطلوب مانند شوره سر، ناخنهای شکننده و خشکی پوست شود. به طور کلی، امگا 3 فواید متعددی برای پوست دارد، از جمله:
غذاهای حاوی مقادیر زیادی امگا 3 شامل ماهی آزاد، ماهی خال مخالی و گردو هستند. افراد همچنین میتوانند مکمل های امگا 3 مصرف کنند. اما فراموش نکنید که قبل از مصرف هرگونه مکمل با مشاوره پزشکی مشورت کنید.
آسپرین یک مسکن OTC (بدون نسخه) است که به طور بالقوه میتواند علائم شوره سر را کاهش دهد. آسپرین حاوی اسید سالیسیلیک است، یک ماده فعال که معمولا در شامپوهای شوره سر استفاده میشود. اسید سالیسیلیک میتواند به لایه برداری پوستههای اضافی شوره سر، جلوگیری از تجمع چربی و کاهش التهاب در پوست سر کمک کند.
برای استفاده از اسید سالیسیلیک برای شوره سر، سعی کنید یک یا دو قرص آسپرین بدون پوشش را له کنید و به پودر تبدیل کنید و سپس آن را با یک قاشق شامپوی معمولی مخلوط کنید. در حمام، مخلوط را روی موها بمالید و اجازه دهید چند دقیقه باقی بماند و سپس آبکشی کنید.
بی کربنات سدیم، که بسیاری از مردم آن را به عنوان جوش شیرین میشناسند، ممکن است به کاهش شوره سر کمک کند. جوش شیرین یک لایه بردار است که میتواند سلولهای اضافی پوست و چربی روی پوست سر را از بین ببرد. جوش شیرین همچنین دارای خواص ضد قارچی است که ممکن است به مبارزه با قارچی که منجر به ایجاد شوره سر میشود، کمک کند.
جوش شیرین سطح pH بسیار بالایی دارد که در صورت استفاده مکرر از آن میتواند به پوست سر آسیب برساند. استفاده بیش از حد از جوش شیرین میتواند روغن طبیعی مو را از بین ببرد که در نهایت خشکی یا سوزش را به دنبال دارد، بنابراین افراد باید در مصرف آن اعتدال داشته باشند و با ویزیت پزشک در منزل قبل از مصرف مشورت کنند.
روی (زینک) یک ماده معدنی است که از سیستم ایمنی بدن حمایت میکند و باعث رشد سلولی میشود. افراد میتوانند روی را از پروتئینهای حیوانی، آجیل و غلات کامل دریافت کنند. لازک است بدانید، کمبود شدید روی با ریزش مو، اسهال، ناتوانی جنسی و ضایعات پوستی مرتبط است. بنابراین، اگر برایتان این سوال ایجاد شده که کدام ویتامین منجر به ریزش مو میشود، آگاه هستید که کمبود ویتامین روی در بدن عامل این مورد است.
یک بررسی جامع از منبعی معتبر در سال 2016، کمبود روی را به عنوان یک عامل بالقوه کمک کننده برای درماتیت سبورئیک و شوره سر فهرست میکند. بسیاری از شامپوهای شوره سر حاوی زینک پیریتیون هستند زیرا از رشد قارچ جلوگیری میکند و سلولهای اضافی پوست را از پوست سر جدا میکند.
روغن نارگیل ممکن است به بهبود هیدراتاسیون، کاهش تحریک و جلوگیری از رشد قارچ در پوست سر کمک کند. یافتههای یک مطالعه لوله نشان داد که عصاره نارگیل کشت شده نشانگرهای التهابی را در نمونههای پوست انسان کاهش میدهد. مطالعه دیگری خواص ضد التهابی مشابهی را پس از استفاده از روغن نارگیل بکر بر روی نمونههای پوست مصنوعی مشاهده کرد.
بر اساس یافتههای یک کارآزمایی بالینی، استفاده از روغن نارگیل بکر بر روی پوست منجر به کاهش 68.23 درصدی علائم درماتیت آتوپیک در گروهی متشکل از 117 کودک 1 تا 13 ساله شد. این مطالعات اولیه نتایج امیدوارکنندهای را نشان میدهد، اما محققان باید تحقیقات بیشتری را برای ارزیابی نقش روغن نارگیل در درمان شوره سر انجام دهند. افراد میتوانند قبل از شستن پوست سر، روغن نارگیل را مستقیماً به پوست سر بمالند یا شامپویی را پیدا کنند که حاوی روغن نارگیل باشد.
غذا میتواند تأثیرات شگرفی بر بدن داشته باشد و اغلب ممکن است علت اصلی شوره سر نباشد، اما این امکان وجود دارد که علائم را بدتر کند. در حال حاضر تحقیقات کمی در مورد چگونگی تأثیر غذا بر شوره سر وجود دارد. با این حال، تعداد فزایندهای از تحقیقات ارتباط بین رژیم غذایی و اختلالات التهابی پوست، مانند درماتیت سبورئیک را نشان میدهد.
میوهها و سبزیجات حاوی بسیاری از ویتامینها، مواد معدنی و آنتی اکسیدانهای ضروری هستند که ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند. نتایج یک مطالعه مشاهدهای اخیر با شرکت 4379 نفر نشان داد افرادی که میوههای بیشتری مصرف میکنند کمتر به درماتیت سبورئیک مبتلا میشوند. نتایج همچنین نشان میدهد که رژیمهای معمول غربی ممکن است خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک را در زنان افزایش دهد.
یک بررسی در سال 2018 نشان داد که علائم کمبود ویتامین در بدن از جمله بیوتین میتواند منجر به چندین اختلال پوستی از جمله درماتیت سبورئیک شود. بیوتین، که به عنوان ویتامین B7 نیز شناخته میشود، در حمایت از مو، ناخن و پوست سالم نقش دارد. غذاهای غنی از بیوتین عبارتند از:
استرس نقش مهمی در سلامت کلی فرد دارد. استرس طولانی مدت میتواند باعث افزایش فشار خون، ضربان قلب و التهاب شود. اگرچه استرس ممکن است مستقیماً باعث اختلالات پوستی نشود، اما میتواند باعث بدتر شدن یا تحریک اختلالات موجود شود.
یک مطالعه ژاپنی که در سال 2014 منتشر شد، رابطه بین استرس ناشی از اضطراب و درماتیت آتوپیک را بررسی کرد. شرکت کنندگان مبتلا به درماتیت آتوپیک سطوح بالاتری از اضطراب را نسبت به افراد بدون این بیماری گزارش کردند.