خطرات درد زیر شکم بارداری و راه های پیشگیری آن
نوشته شده توسط سمانه نصیری
05 / 11 / 1399
همان‌طور که کودک شما رشد می‌کند و شکم شما بزرگتر میشود، بدنتان شروع به انطباق با کودک کوچکی می‌کند که در درون شما در حال رشد است. این فشار اضافی اغلب می‌تواند منجر به دردهای خفیف بارداری مانند کمردرد و ناراحتی‌های خفیف شکمی مانند احساس کشش شود. از سوی دیگر، درد زیر شکم بارداری غیرمعمول نیست اما می‌تواند ترسناک باشد.
درد زیر شکم بارداری ممکن است تیز، خسته‌کننده و به صورت تیر کشیدن باشد. تشخیص جدی یا خفیف بودن این درد می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. به همین دلیل لازم است در مورد درد زیر شکم بارداری اطلاعات بیشتری داشته باشید و بدانید چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید.
فهرست مطالب
درد زیر شکم بارداری چیست؟
دردهایی مانند احساس کشش یا سفت شدن شکم در دوران بارداری کاملا طبیعی است. این علائم معمولا نگران‌کننده نیستند اما درد زیر شکم یا گرفتگی معده گاهی می‌تواند نشانه یک مسئله جدی‌تر باشد. حمل کودک، فشار زیادی به عضلات، مفاصل و رگ‌های شما وارد می‌کند. این امر باعث میشود که گاهی اوقات در شکم خود احساس ناخوشایندی داشته باشید.
در طول بارداری، بافت‌های سفت (رباط‌ها) که رحم شما را به لگن متصل می‌کنند کشیده می‌شوند. فشار بر روی اعصاب اطراف رباط‌ها و رحم می‌تواند باعث احساس درد یا ناراحتی شما شود. با رشد کودک، رحم شما به سمت راست متمایل میشود و رباطی که از آن طرف رحم شما پشتیبانی می‌کند ممکن است دچار اسپاسم یا انقباض شود. بنابراین ممکن است بیشتر در سمت راست خود احساس درد یا گرفتگی کنید.
چرا درد زیر شکم بارداری ایجاد میشود؟
برخی از عوامل درد زیر شکم بارداری می‌توانند در هر زمانی در حاملگی ایجاد شوند که در ادامه با این عوامل آشنا می‌شوید.
1. درد رباط رحم
رباط‌هایی در لگن که رحم را در جای خود نگه می‌دارند با رشد شکم کشیده می‌شوند. ازآنجاکه بارداری فشار بیشتری به این رباط‌ها وارد می‌کند، ممکن است این رباط ها بیش از حد کشیده شوند و بسط پیدا کنند. به خصوص در سه‌ماهه دوم و سوم، اگر سریع حرکت کنید و رباط‌هایتان خیلی سریع کشیده شوند، این مسئله می‌تواند باعث درد و ناراحتی شدید شود.
درد رباط رحم معمولا موقتی یا مقطعی است. این عارضه به‌طورمعمول به صورت اسپاسم شدید ناگهانی در ناحیه شکم یا ران همراه با درد بیشتر در سمت راست احساس میشود. همچنین برخی از زنان، این احساس را در هر دو طرف شکم خود دارند.
2. گاز معده
گاز معده ممکن است در هر مرحله از بارداری رخ دهد. با این حال، با نزدیک شدن به پایان بارداری، ممکن است مقداری گاز معده اضافی پیدا کنید، زیرا رحم بزرگتر شده و فشار بیشتری به اندام شما وارد می‌کند و این مسئله اغلب هضم غذا را کند می‌کند.
3. یبوست
تقریبا یک‌چهارم زنان باردار در دوره‌ای از بارداری دچار یبوست می‌شوند. رژیم غذایی بدون فیبر یا عدم نوشیدن مایعات کافی، استفاده از مکمل‌های آهن و نوسان هورمون‌ها تنها برخی از عواملی هستند که ممکن است در ایجاد این مشکل ناخوشایند نقش داشته باشند.
4. گرفتگی‌ها و انقباضات براکستون هیکس (Braxton-Hicks)
گرفتگی‌ها و انقباضات براکستون هیکس که معمولا در سه‌ماهه سوم احساس می‌شوند به عنوان انقباضات زایمان کاذب نیز شناخته می‌شوند. اگرچه آن‌ها به نرم شدن دهانه رحم کمک می‌کنند، اما به دلیل ماهیت نامنظمی که دارند باعث تولد نوزاد نمی‌شوند.
5. رشد جنین
با بزرگتر شدن کودک در سه‌ماهه دوم و سوم، ممکن است احساس درد بیشتری در ناحیه تحتانی شکم و مثانه داشته باشید. همچنین ممکن است کشیدگی پوست و فشار ناشی از وزن اضافه‌شده را احساس کنید.
عوامل جدی‌تر درد زیر شکم بارداری
اگرچه به‌احتمال‌زیاد یکی از دلایل ذکرشده در بالا باعث درد زیر شکم بارداری در شما شده‌اند اما لازم است بدانید برخی از دلایل جدی نیز برای این دردها وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.
1. بیماری یا عفونت
بیماری یا عفونت می‌تواند در هر مرحله از بارداری رخ دهد و حتی ممکن است ارتباط مستقیمی با بارداری شما نداشته باشد. شانس شما برای تجربه هر یک از این‌ها به‌شدت تحت تاثیر ژنتیک و سبک زندگی شما است. این عوامل عبارت‌اند از:
- عفونت ادراری
- سنگ کلیه
- سنگ صفرا
- التهاب لوزالمعده
- آپاندیست
- زخم معده
- حساسیت‌ها و آلرژی‌های غذایی
2. سقط جنین
سقط جنین به معنای از دست دادن بارداری قبل از هفته بیستم حاملگی است. این مسئله به‌احتمال‌زیاد در سه‌ماهه اول بارداری اتفاق می‌افتد و تقریبا در 10 تا 15 درصد بارداری‌های تشخیص داده‌شده رخ می‌دهد. در صورت بروز موارد زیر لازم است به پزشک خود اطلاع دهید.
- لکه بینی سنگین
- خونریزی واژن
- درد یا گرفتگی شدید شکم
- کمردرد خفیف تا شدید
3. حاملگی خارج رحمی
تقریبا در هر 50 بارداری، یک مورد بارداری خارج رحمی اتفاق می‌افتد. بارداری خارج رحمی به این معنی است که تخمک بارورشده به بخشی از آناتومی زن در خارج از رحم متصل میشود. ژنتیک، هورمون‌ها، سن و سابقه انجام روش‌های درمانی تهاجمی در دستگاه تولیدمثل می‌تواند منجر به احتمال بالاتر رخ دادن این مسئله شود. در صورت تجربه عوامل زیر لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.
- افزایش ناگهانی درد در شکم، شانه‌ها، لگن یا گردن
- لکه بینی سنگین
- سرگیجه یا غش کردن
- فشار مقعدی
4. زایمان زودرس
حدود یک‌چهارم تمام زایمان‌های زودرس (زایمان قبل از هفته 37 بارداری) خود به خودی هستند. برخی از دلایل زایمان زودرس عبارت‌اند از:
- ضعیف شدن دهانه رحم
- پارگی زودرس غشاها
- فشارخون
- خونریزی در دوران بارداری
جنینی که قبل از هفته 23 بارداری متولد شده باشد در خارج از بدن مادر زنده نخواهد ماند، بنابراین مهم است که در صورت بروز علائم زایمان زودرس، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
5. پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یک بیماری پزشکی است که با فشارخون بالا مشخص میشود و به‌طورکلی پس از هفته 20 بارداری اتفاق می‌افتد. ممکن است این بیماری را در اوایل بارداری یا حتی پس از زایمان تجربه کنید. اگر سابقه فشارخون یا دیابت و همچنین چاقی داشته باشید و سن شما بالاتر از 35 سال باشد، احتمالا در بارداری دچار پره اکلامپسی خواهید شد. در صورت تجربه موارد زیر لازم است به پزشک خود اطلاع دهید.
- سردردهای مداوم
- تورم غیرطبیعی در دست و صورت
- افزایش ناگهانی وزن
- تغییرات بینایی
6. دکولمان جفت
بر طبق مطالعات، از هر 100 زن یک نفر قبل از زمان زایمان دچار دکولمان جفت میشود. نشانه اصلی این مشکل، خونریزی واژن است. با این حال، خون می‌تواند توسط جفت جداشده مسدود شود. بنابراین ممکن است همیشه این علائم هشداردهنده را نداشته باشید. علائم دیگر دکولمان جفت عبارت‌اند از:
- درد و ناراحتی
- درد ناگهانی معده و کمر
- حالت حساسیت غیرطبیعی نسبت به فشار یا لمس
لازم است بدانید با گذشت زمان این علائم، بدتر می‌شوند. به همین دلیل برای اطمینان از ایمنی کودک خود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
خطرات درد زیر شکم بارداری
همان‌طور که مطرح شد درد زیر شکم بارداری مسئله‌ای رایج در حاملگی است و می‌تواند علل شایعی ازجمله یبوست، گاز معده، رشد جنین و غیره داشته باشد. در این صورت درد زیر شکم بارداری هیچ خطری ندارد و نیاز به نگرانی نیست. با این حال، زمانی که این درد را به صورت مکرر و همراه با علائم دیگر تجربه می‌کنید ممکن است نشان‌دهنده خطری جدی باشد که برای آن مراجعه به پزشک الزامی است.
چه زمانی باید برای درد زیر شکم بارداری به پزشک مراجعه کنید؟
اگرچه همیشه مشخص نیست که شما لازم است برای درد زیر شکم خود به پزشک مراجعه کنید یا نه اما اگر درد با هر یک از موارد زیر همراه باشد، لازم است فورا پزشک را مطلع کنید:
- خونریزی
- تب
- لرز
- درد هنگام ادرار کردن
- ترشحات غیرمعمول
- سبکی سر
- استفراغ
آیا درد زیر شکم بارداری درمان دارد؟
اگر درد زیر شکم شما در هنگام بارداری ناشی از یک مسئله جدی باشد لازم است به پزشک مراجعه کنید و پزشک بسته به مسئله، درمان را به شما توصیه خواهد کرد اما اگر درد شما جزئی باشد و نشان‌دهنده مشکل جدی‌تری نباشد برای تسکین درد زیر شکم خود می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید.
- برای تسکین درد گاز معده، قدم بزنید یا برخی از تمرینات سبک را انجام دهید.
- یک حمام یا دوش آب گرم بگیرید.
- برای تسکین درد به طرف سمتی که درد را حس می‌کنید خم شوید.
- مایعات زیادی بنوشید (کمبود آب بدن می‌تواند باعث انقباضات براکستون هیکس شود).
- دراز بکشید. این کار ممکن است درد ناشی از انقباضات براکستون هیکس را تسکین دهد.
- وعده‌های غذایی کوچک و مکرر بخورید.
- غذاهای غنی از فیبر (ازجمله میوه‌ها، سبزیجات و سبوس) را انتخاب کنید.
- مثانه خود را مرتبا خالی کنید.
- تا جایی که می‌توانید استراحت کنید.
درنهایت، توجه به علائم بدن در دوران بارداری بسیار مهم است. درد و ناراحتی می‌تواند نشانه‌هایی از رشد کودک شما باشد، اما همچنین می‌تواند هشداری برای کاهش سرعت رشد جنین و نیاز به کمک پزشکی باشد. در صورت تردید، همیشه بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند علت احساس خود را بهتر درک کنید و در صورت لزوم می‌تواند آزمایش‌ها یا اسکن‌های لازم را به شما تجویز کند تا از سالم بودن شما و کودکتان اطمینان حاصل کنید.
