تفسیر آزمایش ادرار
نوشته شده توسط مدیر سایت
22 / 09 / 1396
تفسیر آزمایش ادرار
تفسیر آزمایش ادرار با کمک رنگ، بو، شفافیت، گلوکز و … بررسی می شود. آزمایش ادرار از آزمایش های رایج در تشخیص بیماری ها است. در آزمایش ادرار حدود 30 الی 60 سیسی از ادرار فرد گرفته میشود و به آزمایشگاه فرستاده میشود. بهترین نتیجه ها از این آزمایش معمولاً در ادرار صبح به دست می آید زیرا ادرار صبح دارای PH پایین و اسمولالیته بالا است. در تشخیص عفونت ها، تعیین قند و بررسی فشارخون نیز آزمایش ادرار مورد استفاده پزشکان قرار می گیرد. در اینجا به تفسیر آزمایش ادرار میپردازیم:
تفسیر آزمایش ادرار را می توان با نمونه گیری ادرار و انجام بیش از 100 تست آزمایشگاهی انجام داد که جزئیات آن شامل رنگ، بو، وزن مخصوص، PH، گلوکز، کتون، پروتئین، کریستال، گلبول سفید و قرمز در خون، باکتری، کست ادراری، نیتریت و … هستند.
نحوه انجام آزمایش ادرار
هنگامی که به آزمایشگاه مراجعه می کنید و درخواست آزمایش می دهید، آزمایشگاه به شما ظرف کوچکی که مخصوص ادرار می باشد تحویل می دهد. برای اینکه بتوانید ادرار را درون ظرف جمع آوری کنید بهتر است اندکی از ادرار خود را دفع کنید و به هنگامی که کنترل در اختیارتان قرار گرفت ادرار را درون ظرف بریزید و باقیمانده را دفع کنید .
موارد قابل بررسی در آزمایش (تفسیر آزمایش ادرار)
بیش از ۱۰۰ تست آزمایشگاهی روی ادرار انجام می شود که جزئیات مورد بررسی در آن شامل: رنگ، شفافیت، بو، وزن مخصوص، PH، وجود پروتئین، گلوکز، کتون، کریستال، گلبول سفید و قرمز در خون، باکتری، کشت ادراری، نیتریت و… می باشد.
تفسیر آزمایش ادرار (شرح ماکروسکوپیک-سمت چپ برگه جواب آزمایش):
- رنگ نمونه ادراری (Color)
دامنه تغییرات رنگ ادرار مختلف و گسترده است که عمدتاً وابسته به غلظتش است. رنگ ادرار از اجزای اصلی آنالیز ادرار است و با توجه به شرایط مختلف بدن تغییر میکند. رنگ طبیعی با توجه به غلظت نمونه، رژیم غذایی، میزان مایع بدن و رنگدانههای موجود در ادرار میتواند از زرد کمرنگ تا زرد کهربایی تیره متغیر باشد. رنگ های ادرار معنای خاص خود را دارند؛ مثلاً رنگ قرمز (در هماچوری یا پورفیرینوری) میتواند به دلیل وجود خون در آن باشد. ویتامین B اضافی در ادرار نیز رنگ ادرار را نارنجی (بیلیروبینوری) نشان میدهد. رنگ زرد تیره ادرار نیز ناشی از تعریق زیاد و از دست دادن مایع در بدن است. بعضی از بیماریها مانند دیابت و مصرف برخی مواد مصنوعی هم میتواند رنگ ادرار را تغییر دهد.
به طور طبیعی رنگ ادرار در محدوده زرد کم رنگ تا پررنگ می باشد که این رنگ در شرایط متفاوت تغییر می کند. برای مثال غلظت ادرار، میزان مایع موجود در بدن، رنگدانههای موجود در ادرار، رژیم غذایی و همچنین بعضی بیماریها همانند دیابت و عفونت ادراری در تغییر رنگ ادرار می تواند تاثیر گذار باشد که در این موارد به رنگ های بیرنگ، کمرنگ یا زرد (yellow) بدلیل تعریق زیاد و از دست دادن مایع. کهربایی، صورتی کمرنگ بدلیل مصرف لبو یا چغندر، قرمز (red) به علت وجود خون در ادرار باشد. نارنجی به دلیل وجود ویتامین B اضافی در ادرار مصرف برخی از داروها نظیر ریفامپین. رنگ نارنجی تیره تا قهوهای نیز ممکن است نشانه بیماریهای کبدی مثل زردی و یا رابدومیولیز باشد. قهوهای: نشان دهندهی کم شدن شدید آب بدن است.
- ظاهر ادرار (Appearance)
ادرار طبیعی معمولاً شفاف است اما به سبب رسوب فسفاتها یا اوراتها، ممکن است کدر یا نیمه کدر شوند. وجود گلبول های سفید و قرمز سبب کدر و باکتری ها، ادرار را کدر یا نیمه کدر می کنند.
ادرار از نظرشفافیت شامل موارد زیر می باشد:
تمیز (clear)کدر (hazy)توربید کم و یا حالتی که مه آلود باشد و ابری (cloudy)مات (opaque)در اثر مصرف بعضی غذاهای حاوی چربی زیاد، وجود عفونت، چرک، باکتری موجود در ادرار، وجود گلبول سفید یا قرمز خون در ادرار، وجود اسپرم، قارچ، موکوس و موارد دیگر شفافیت ادرار تغییر می کند. گاهی اوقات نیز فرد بدون دلیل بیماری خاص دارای ادرار غیرشفاف می باشد .
- بو (Smell)
از اجزای دیگر تفسیر آزمایش بوی ادرار است که بوی طبیعی به دلیل وجود اسید وولاتل است و بوی شبیه به فندق دارد اما بعضی بیماری ها و برخی مواد غذایی این بو را تغییر میدهند. در حالت غیرطبیعی، بوی قوی و شیرین و گاهی میوهای ناشی از بیماران دیابتی است. بوی بسیار بد و زننده در ادرار ناشی از عفونت مجاری ادراری و وجود چرک در ادرار است.
بعضی از افراد که بوی ادرار آنها شباهت زیادی به مدفوع دارد که اینگونه افراد دچار فیستول روده به مثانه شده اند. اگر بوی ادرار مانند بوی چای شیرین باشد این افراد جزء بیماران فنیل کتون اوری هستند. نارسایی کبدی نیز مسبب تغییر بوی ادرار می باشد .
- وزن مخصوص ادرار (specific gravity)
وزن نمونه ادرار که شاخص غلظت مواد در ادرار که نتیجهی مواد دفعی و املاح است حدود طبیعی آن برای ادرار راندوم 1/003 تا 1/035 و برای ادرار 24 ساعته 1/015 تا 1/025 است و چون نسبت است واحد ندارد. SG ادرار در طول شبانه است که متغیر خیلی مفید است. در دهیدراتاسیون، اکلامپسی ئ دیابت قندی SG افزایش و در دیابت بی مزه و هیدراتاسیون شدید SG کاهش می یابد. اگر بخواهیم بهصورت جزی تر بیان کنیم وزن بالای ادرار (افزایش عدد) حاکی از غلیظ بودن ادرار (کاهش مصرف مایعات)، تزریق مواد کنتراست، اختلال ترشح ADH ودهیدراتاسیون به علت تعریق، تب، اسهال و استفراغ است. وزن پایین ادرار (کاهش عدد) نیز میتواند ناشی از دیابت بیمزه، مصرف داروی مدر و کاهش توانایی کلیه در تغلیظ ادرار باشد.
- PH نمونه ادرار
برای پزشک مهم این است که PH ادرار با اطلاعات دیگر در ارتباط است.PH مشخصکنندهی اسیدی یا باز بودن ادرار است که این موضوع در روند برخی از بیماریها مؤثر است. تعیین PH از وجود یون هیدروژن و میزان دفع املاح مشخص میشود برای مثال در شکلگیری برخی سنگهای کلیه اسیدی یا بازی بودن ادرار مؤثر است. عدد طبیعی PH در برخی منابع 5/5 تا 6/5 و در برخی منابع دیگر نیز 4/6 تا 8 ذکرشده است.PH برخی از داروها، غذاها، لبنیات و آنتی اسیدهای معده روی PH ادرار اثر میگذارند؛ و دیابت، اسهال، گرسنگی طولانی و خواب سبب کاهش PH ادرار میشوند و استفراغ، عفونت مجاری ادراری و آلکالوز تنفسی PH ادرار را افزایش میدهند.
- گلوکز (Glucose)
گلوکز قندی است غذای اصلی سلول ها است و در خون وجود دارد. بهطور طبیعی گلوکز مقدار کمی در ادرار وجود دارد اما در بهترین حالت ادرار باید عاری از گلوکز باشد. گلوکوزوری بهطور کلی وقتی دیده می شود که گلوکز خون از حد آستانه کلیوی بیشتر باشد (>180mg/dl) گاهی میزان آستانه کلیوی برخی افراد ممکن است پایین تر از این عدد باشد. مصرف یکباره کربوهیدراتها، تزریق سرم های قندی، دیابت شیرین و تغذیه وریدی سبب تولید مقدار زیادی گلوکز در ادرار می شود.
- پروتئین (Protein)
ازدیاد پروتئین در ادرار می تواند نشانه ی بیماری های کلیوی باشد. در شرایط فیزیولوژیک و بدون مبتلا به بیماری مانند تب و ورزش هم دفع پروتئین را ادرار افزایش می دهند. صدمه گلومرولی و اختلال در عمل باز جذب توبولها دو عامل اصلی که باعث پروتئینوری می شوند. بررسی اقسام پروتئینوری از قبیل شدید، متوسط و خفیف در بررسی بیماری کلیوی مهم است.
- کتون (Keton)
گاهی مواقع بدن به جای گلوکز از چربیها استفاده میکند که در این حالت کتون مشاهده می شود . چربی ها در بدن شکسته می شوند و کتونها را به وجود می آورند و طی سوخت و ساز بدن مصرف میشوند. کتونها در ادرار ترشح میشوند.
اجسام کتونی در اثر کتابولسیم اسیدهای چرب ایجاد می شوند. هنگامی که فرد دچار کمبود مصرف قندها و کربوهیدرات ها، افزایش دفع کربوهیدراتها در بدن و سلول ها توانایی دریافت و مصرف کربوهیدراتها را نداشته باشند کتونها به دلیل مصرف چربی ها و سوخت ناقص آنها در خون و ادرار افزایش می یابد.
- هماچوری (Blood)
وجود خون در ادرار ناشی از هماچوری است. گلبول های قرمز می توانند در شرایط فیزیولوژیک (ورزش شدید، عادت ماهانه و تب) و یا پاتولوژیک (مانند التهاب مثانه، تروما، سرطان های کلیه و ضربه کلیه) در ادرار ظاهر شوند.
- نیتریت (Nitrit)
برخی باکتری های موجود در ادرار که موجب تبدیل نیتراتها به نیتریت می شوند باعث مثبت شدن آزمایش نیتریت خواهد شد. در بیماران مشکوک به عفونت مجاری ادراری بررسی نیتریت صورت می گیرد .
در صورتی که باکتری های موجود در ادرار نتوانند نیترات تولید کنند نتایج منفی می شود. مانند مخمرها، مایکوباکتریوم توبرکولوزیس، نایسریا گنوره، باکتریهای گرم مثبت، همچنین افزایش مقدار اسید اسکوربیک و یا ناکافی بودن ادرار در مثانه موجب منفی شدن نتایج می شود .شما می توانید به راحتی از طریق آزمایش آنلاین به صورت آنلاین آزمایش های مختلف را درخواست دهید.
مجموعه آزمایش آنلاین پیشرو در خدمات رسانی در منزل ، شما عزیزان میتوانید خدمات نمونه گیری در منزل ، تست کرونا در منزل ، شنوایی سنجی در منزل ، آزمایش تیروئید و تزریق واکسن hpv با مجموعه آزمایش آنلاین تجربه کنید
