آزمایش SGPT یا آزمایش ALT
نوشته شده توسط سمانه نصیری
26 / 11 / 1399
آزمایش SGPT که کلمه اختصاری از آزمایش سرم گلوتامیک – پیرویک ترانس آمیناز است، میزان آنزیمی به نام آلانین آمینوترانسفراز (ALT) را در خون بررسی می‌کند و به همین علت با آزمایش ALT هم شناخته می‌شود. این آنزیم توسط سلول‌های کبدی ساخته می‌شود و میزان غیر طبیعی آن نشانه‌ای از وجود بیماری و یا آسیبی در کبد است. اگر مایلید درباره این آنزیم، نحوه عملکرد آن، آزمایش ALT و تفسیر این آزمایش بیشتر بدانید، امیدواریم این مقاله بتواند اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دهد.
فهرست مطالب
کبد، اندام حیاتی بدن
کبد (Liver)، یکی از اندام‌های ضروری بدن، به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز و چهار لوبی است و نقش مهمی در تولید هورمون‌ها و سم‌زدایی در بدن دارد. اما اجازه دهید در لیستی جداگانه، برخی دیگر از فعالیت‌های کبدی را بررسی کنیم:
- مایعی به نام صفرا ایجاد می‌کند که به بدن در هضم غذا کمک می‌کند.
- پروتئین و کلسترول تولید می‌کند.
- ذخیره ویتامین‌ها و آهن را به عهده دارد.
- آمونیاک را به اوره تبدیل می‌کند.
- قندهای بزرگ‌تر را به گلوکز می‌شکند.
- آلبومین (عمده‌ترین ماده اسمولاریته پلاسمای خون) تولید می‌کند.
آنزیم آلانین ترنس‌آمیناز (ALT)
آنزیم‌ها دسته ویژه‌ای از پروتئین‌ها هستند که برای سرعت بخشیدن به واکنش‌های بدن طراحی شده‌اند و آنزیم آلانین ترنس‌آمیناز که با نام آلانین آمینوترنس‌فراز (ALAT) هم شناخته می‌شود، در میانه دهه 1950 توسط دانشمندی به نام آرتور کارمن و همکارانش با نام سرم گلوتامات – پیروات ترنس‌آمیناز (SGPT) شناسایی شد. ALT، در پلاسمای خون و بافت‌های مختلفی از بدن دیده می‌شود، اما به میزان زیادی در کبد حضور دارد و وظیفه آن تجزیه دو قسمت چرخه آلانین است. این بحث بیوشیمیایی تا حدی پیچیده است و نیاز به آگاهی از واکنش‌های بیوشیمیایی دارد. برای همین از اشاره بیشتر در مورد نحوه کار این آنزیم خودداری می‌کنیم.
چرا آزمایش SGPT انجام می‌شود؟
برخی از علائم مانند زردی پوست و چشم، ادرار تیره، حالت تهوع، استفراغ و درد در ربع فوقانی شکم ممکن است نشان دهنده وجود مشکلی در کبد باشد. به این ترتیب، برای تشخیص علت این مشکلات، آزمایش‌های مختلفی از جمله، آزمایش SGPT، لازم است. با این آزمایش، سطح ALT در جریان خون اندازه‌گیری می‌شود. البته یادآوری این نکته ضروری است که آسیب وارده شده به کبد و یا فیبروز یا زخم با این آزمایش مشخص نمی‌شود.
با ALT، چطور آسیب کبدی مشخص می‌شود؟
میزان آنزیم ALT به طور طبیعی در بدن اندک است، اما آسیب کبدی باعث افزایش سطح ALT می‌شود. بنابراین اندازه‌گیری میزان این آنزیم، می‌تواند وجود آسیب‌های کبدی را مشخص کند. برای تشخیص بهتر، آزمایش SGPT اغلب با سایر آزمایشات آنزیم کبدی انجام می‌شود. آزمایش SGPT همچنین ممکن است برای موارد زیر انجام شود:
- کنترل پیشرفت بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت یا نارسایی کبدی
- ارزیابی چگونگی روند و عملکرد درمان
- ارزیابی اینکه آیا درمان بیماری کبد باید آغاز شود؟
چرا پزشک این آزمایش را تجویز کرده است؟
در صورتی که فرد علائمی از بیماری کبدی یا آسیب‌دیدگی مانند موارد زیر تجربه کند، پزشک آزمایش SGPT را توصیه خواهد کرد. این علائم عبارت‌اند از:
- درد یا تورم معده
- حالت تهوع
- استفراغ
- پوست یا چشم زرد (بیماری به نام زردی)
- ضعف
- خستگی شدید
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع رنگ روشن
- خارش پوست
علاوه بر علائم بالا، مواردی دیگری وجود دارند که پزشک انجام آزمایش SGPT را پیشنهاد می‌کند. این موارد به شرح زیر می‌باشند.
- ابتلا به ویروس هپاتیت
- نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی
- سایقه خانوادگی بیماری کبدی
- مصرف داروهایی که باعث آسیب زدن به کبد شده‌اند.
آزمایش SGPT می‌تواند در کنار سایر آزمایش‌های خون که در دوره‌های منظم انجام میشوند، نیز صورت گیرد. در صورتی که شخص قبلا به بیماری کبدی مبتلا بوده است، انجام آزمایشات دوره‌ای به پزشک این امکان را می‌دهد تا قادر به بررسی نتایج آزمایش و همچنین بررسی روند درمان باشد.
چگونه باید برای آزمایش SGPT آماده شد؟
افراد برای انجام آزمایش SGPT نیازی به آمادگی خاصی ندارند. تنها ممکن است پزشکان از آنها بخواهند که چند ساعت قبل از آزمایش هیچگونه غذا و نوشیدنی مصرف نکنند.
در طول آزمون SGPT چه اتفاقی می‌افتد؟
آزمایش SGPT توسط یک پرستار یا متخصص آزمایشگاه و با نمونه‌گیری خون از ورید بازویی، انجام می‌شود. ابتدا نواری به دور قسمت بالای بازوی بیمار بسته می‌شود تا رگ پر از خون شده و متورم شود. سپس پرستار یا فرد متخصص با استفاده از یک ماده ضدعفونی کننده محل مورد نظر را تمیز کرده و یک سوزن در رگ بیمار قرار می‌دهد و در نهایت خون در یک ویال یا لوله مخصوص آزمایشگاهی جمع‌آوری می‌شود.
آزمایش خون اغلب فقط چند دقیقه طول می‌کشد. پس از انجام نمونه‌بردرای خون، آزمایشگاه سوزن و باند را برمی‌دارد، سپس یک قطعه گاز و یک باند را روی محل سوزن قرار می‌دهد تا خونریزی متوقف شود.
عوارض آزمایش SGPT کدامند؟
آزمایش SGPT اغلب بی‌خطر است. اما مانند سایر آزمایشات امکان دارد عوارض جزئی به همراه داشته باشد که برخی از آنها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- خون ریزی
- کبودی
- عفونت
- احساس درد در هنگام قرار دادن سوزن
- غش یا احساس سرگیجه
نتایج آزمایش SGPT
نتیجه آزمایش معمولا یک روز بعد از انجام آن آماده می‌شود و در صورتی طبیعی است که از 7 تا 55 واحد در لیتر (U/L) باشد. البته به طور معمول، در مردان میزان ALT بالاتر است. بالا بودن نسبی میزان ALT ممکن است به دلیل موادر زیر باشد:
- مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی
- سیروز (آسیب طولانی مدت و زخم کبد)
- مونونوکلئوز (بیماری عفونی است که بر روی سلول‌های خونی خاص تاثیر می‌گذارد)
- مصرف داروهایی مانند استاتین، آسپرین و برخی از داروهای خواب‌آور
- هپاتیت حاد ویروسی
- مصرف بیش از حد داروها مانند استامینوفن (تیلنول)
- سرطان یا تومور کبد
- سپسیس (بیماری خطرناکی که در اثر واکنش سیستم ایمنی بدن به عفونت ایجاد می‌شود).
- مرگ بافت کبد
- کمبود جریان خون در کبد
- هموکروماتوز: نوعی اختلال است که باعث تجمع آهن در بدن می‌شود
- مونونوکلئوز: یک عفونت است که معمولاً توسط ویروس اپشتین بار ایجاد می‌شود
- پانکراتیت: نوعی التهاب پانکراس
- دیابت
دلایل متوسط بودن سطح ALT
- بیماری مزمن کبد
- سوء مصرف الکل
- سیروز
- انسداد مجاری صفراوی
- حمله قلبی یا نارسایی قلبی (وقتی قلب نمی‌تواند خون کافی را به بدن پمپ کند)
- آسیب کلیه
- آسیب عضلانی
- آسیب به گلبول‌های قرمز
- گرمازدگی
- بالا بودن میزان ویتامین A
پایین بودن سطح ALT اغلب بدین معناست که کبد فرد سالم است. با این حال، مطالعات و منابع معتبر نشان داده‌اند که نتایج پایین‌تر از حد نرمال منجر به افزایش مرگ و میر شده است. علاوه بر این، در صورتی که نتایج آزمایش، آسیب کبدی یا بیماری را نشان دهد، ممکن است نیاز به انجام آزمایشات بیشتری باشد تا علت اصلی این مشکل و بهترین روش برای درمان آن مشخص شود.
چه آزمایش‌های دیگری را می‌توان همراه با آزمایش SGPT انجام داد؟
- سرم آمیلاز (AMY): آزمایش آمیلاز و لیپاز برای تشخیص پانکراتیت استفاده می‌شود. این آزمایش‌ها میزان آنزیم‌های موجود در گردش و جریان خون را اندازه‌گیری می‌کنند.
- آنتی بادی ضد میکروزومی (AMA): آزمایش آنتی بادی میکروزومی ضد تیروئید را آزمایش پراکسیداز تیروئید نیز می‌نامند. با استفاده از این آزمایش، آنتی بادی‌های میکروزومی ضد تیروئید در خون اندازه‌گیری می‌شود.
- SGOT / AST (آسپارتات آمینوترانسفراز): آزمایش AST، میزان AST (نوعی آنزیم است) در خون شما را اندازه گیری می کند. این آزمایش همچنین به عنوان آزمایش ترانس آمیناز گلوتامیک اگزالواستیک سرم شناخته می‌شود.
آنزیم‌های کبدی در کودکان
در کودکان نیز آنزیم‌های بسیار زیادی وجود دارد که موجب سرعت بخشیدن واکنش‌های شیمیایی و عملکردهای حیاتی میشوند. آنزیم ALT یکی از آنهاست که در کودکان سطح کمتری از این آنزیم یافت می‌شود. بنابراین، افزایش این آنزیم هشدار دهنده و خطرناک است. عواملی وجود دارند که باعث افزایش آنزیم‌های کبدی در کودکان میشوند که عبارت‌اند از:
- بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): امروزه در ایالات متحده، این مشکل یکی از دلایل اصلی افزایش آنزیم‌های کبدی در کودکان است. انواع خفیف این بیماری بسیار شایع هستند. اما نوع جدی و خطرناک این بیماری که طی سالیان متمادی منجر به سیروز (زخم) و نارسایی کبدی می‌شود، استئو هپاتیت غیر الکلی (NASH) نام دارد.
- مصرف داروهای خاص: مصرف داروهایی که منجر به آسیب زدن به کبد میشوند، از دیگر عوامل مشکل‌ساز هستند. داروهایی که کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهند شامل داروهای نقص توجه و بیش فعالی مانند آتوموکسین هستند. آنتی بیوتیک‌ها مانند اریترومایسین یا مینوسایکلین، ضد تشنج مانند اسید والپروئیک، یا محصولات حاوی استامینوفن. آسیب کبدی ناشی از دارو اغلب خفیف است، اما گاهی ممکن است شدید نیز شود.
- عفونت‌های ویروسی: بسیاری از ویروس‌ها به طور موقت قادر به افزایش سطح آنزیم کبد هستند. این عفونت‌ها شامل ویروس رینو ویروس (سرماخوردگی) یا ویروس Epstein-Barr (EBV) ( ویروسی است که باعث مونونوکلئوز می‌شود) هستند.
آزمایش های کبدی
اگر در خانواده خود، سابقه بیماری‌های کبدی دارید و یا علائم خاصی در بدن خود مشاهده می‌کنید، میتوانید با کمک آزمایش آنلاین، در منزل، آزمایش خون بدهید تا همه فاکتورهای کبدی شما بررسی شوند. جواب آن هم برای شما ارسال می‌شود.
مجموعه آزمایش آنلاین پیشرو در خدمات رسانی در منزل ، شما عزیزان میتوانید خدمات آزمایش ژنتیک ، آزمایش hpv ، فیزیوتراپی در منزل ، تست اعتیاد در منزل ، ویزیت پزشک در منزل با آزمایش آنلاین تجربه کنید.
