انواع عفونت ریه و درمان آنها

نوشته شده توسط فاطمه مهربان
18 / 12 / 1400

بسیاری از افراد با علائم عفونت ریه مانند سرفه و تب آزاردهنده آشنا هستند، اما با انواع آن نه! لازم است بدانید انواع مختلفی از این عفونت‌ها وجود دارد. عفونت ریه می‌تواند توسط میکروارگانیسم‌های مختلف (ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها) ایجاد شود و نواحی مختلف ریه‌ها و راه‌های هوایی را تحت تاثیر قرار دهد. در مورد عوامل خطر عفونت ریه، انواع مختلفی که رخ می‌دهد و نحوه درمان آن‌ها بیاموزید.

فهرست مطالب

عفونت ریه چیست؟

عفونت ریه شرایطی است که در آن یک میکروارگانیسم عامل بیماری باعث آسیب و التهاب می‌شود (به دلیل تجمع سلول‌های ایمنی در راه‌های هوایی یا بافت‌های ریه). عفونت ریه ممکن است توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و یا به ندرت در برخی از مناطق، انگل‌ها ایجاد شود. در برخی موارد، بیش از یک نوع میکروارگانیسم مسئول ایجاد عفونت ریه هستند. به عنوان مثال، برونشیت ویروسی ممکن است منجر به پنومونی باکتریایی شود.

عفونت ریه امکان دارد خفیف یا شدید باشد و می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اگرچه برخی از عفونت‌ها در سنین خاص بسیار شایع تر هستند. آنها ممکن است راه‌های هوایی با هر اندازه‌ای (برونش‌ها، برونشیول‌ها، آلوئول‌ها) یا بافت‌هایی که راه‌های هوایی ریه‌ها را احاطه کرده‌اند را تحت تاثیر قرار دهند. اگر حسی شبیه به موارد اشاره شده را احساس کردید در اسرع وقت به ویزیت پزشک در منزل اطلاع دهید.

علائم رایج عفونت ریه

تعدادی از علائم معمولاً در عفونت ریه دیده می‌شود و بدون توجه به نوع عفونت ممکن است رخ دهند. همچنین علائمی وجود دارد که کمتر شایع هستند اما اهمیت کمتری ندارند. برخی از رایج ترین علائم عفونت ریه که در صورت مشاهده باید حتما به مشاوره پزشکی اطلاع داده شوند، به شرح زیر هستند:

سرفه: سرفه ممکن است خشک یا تر (مولد مخاط) باشد. همچنین امکان دارد خفیف یا شدید باشد.
تولید مخاط: مخاط ممکن است شفاف، زرد، سبز یا قهوه‌ای باشد و ممکن است فاقد بو یا بوی بد باشد.
خس خس سینه: خس خس سینه معمولاً با بازدم رخ می‌دهد، اما ممکن است در برخی موارد هم با بازدم و هم با دم رخ دهد. صدای متفاوت «استریدور» معمولاً از صدای خس خس بلندتر است و عمدتاً با حالتی غیرطبیعی ایجاد می‌شود. استریدور معمولاً با عفونت‌هایی در مجاری هوایی بالای ریه‌ها مانند نای همراه با اپی گلوتیت دیده می‌شود.
تب: درجه حرارت (تب) در هنگام ابتلا به عفونت ریه ممکن است پایین (کمتر از 100 درجه فارنهایت)، زیاد یا بسیار بالا باشد.
لرز یا تشنج: این حالت ممکن است با بالا رفتن تب رخ دهد و گاهی اوقات ممکن است با پایین آمدن تب، عرق کردن رخ دهد.
علائم تنفسی فوقانی: احتقان بینی، گلودرد، گرفتگی صدا، لارنژیت و سردرد معمولاً به ویژه در عفونت‌های ویروسی رخ می‌دهد.

سایر علائم رایج عفونت ریه ممکن است شامل دردهای عضلانی (میالژی)، درد مفاصل (آرترالژی)، از دست دادن اشتها، خستگی، حالت تهوع و استفراغ یا اسهال باشد. به طور معمول، عفونت ریه ممکن است منجر به بروز علائمی مانند موارد زیر شود:

سرفه خونی (هموپتیزی)
ناخوش‌حالی
تنگی نفس یا تنفس سخت
تنفس سریع (تاکی پنه): تعداد تنفس طبیعی بر اساس سن متفاوت است
درد قفسه سینه که می‌تواند دردناک باشد و یا با هر نفس عمیق حسی ناگهانی و تیز مانند در قفسه سینه ایجاد کند (درد قفسه سینه پلوریت)
سیانوز (رنگ آبی در لب‌ها، انگشتان دست و پا)
صداهایی شبیه یه “ترق” همراه با تنفس
گیجی یا زمین خوردن (در افراد مسن)
بی حالی (در نوزادان)
تغییر در انگشتان دست (و گاهی اوقات انگشتان پا) به گونه‌ای که ظاهر قاشق‌های وارونه به خود می‌گیرند.

چه زمانی با یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی تماس بگیرید؟

مطمئناً در صورت وجود هرگونه نگرانی مهم است که با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی و یا مشاوره پزشکی تلفنی خود تماس بگیرید. از این گذشته، شما بدن خود را می‌شناسید و می‌دانید چه چیزی برای شما طبیعی یا غیرطبیعی است. اما برخی علائم وجود دارد که نیاز به تماس فوری با اورژانس دارد. در صورت تجربه هر یک از موارد زیر فورا با یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی تماس بگیرید:

تب بالا (بیش از 100.5 تا 101 درجه فارنهایت)
علائمی که بیش از دو هفته همچنان باقی می‌مانند (سرفه گاهی اوقات می‌تواند بیشتر طول بکشد)
سرفه خونی یا خلط
تنگی نفس، به خصوص اگر در حالت استراحت رخ دهد
درد قفسه سینه (به غیر از درد خفیف مربوط به سرفه)

تنفس سریع و نامنظم
نبض سریع (ضربان قلب بیش از 100 ضربه در دقیقه) یا تپش قلب
سبکی سر
گیجی یا زمین خوردن (سالمندان)
تغذیه ضعیف یا بی حالی (شیرخواران)
علائم کم آبی مانند تشنگی، پوشکی که کمتر از حدمعمول خیس می‌شود یا گریه نکردن (عدم وجود اشک) در نوزادان
تهوع و استفراغ

انواع عفونت ریه

انواع مختلف عفونت‌های ریه را می‌توان از طریق تأثیر آنها بر ریه‌ها و راه‌های هوایی تشخیص داد. در حالی که برخی از ارگانیسم‌ها احتمال بیشتری برای ایجاد نوع خاصی از عفونت دارند، ممکن است همپوشانی قابل توجهی نیز در علائم وجود داشته باشد. به عنوان مثال، برخی از ویروس‌ها ممکن است باعث برونشیت و ذات الریه شوند. برخی از شایع‌ترین عفونت‌های ریه در اینجا مورد بحث قرار گرفته‌اند.

برونشیت

برونشیت عفونت راه‌های هوایی بزرگ (نایژه‌ها) است که بین نای و راه‌های هوایی کوچک‌تر حرکت می‌کنند. بیشتر در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، اگرچه در 1٪ تا 10٪ موارد، عفونت باکتریایی مسئول است.

برونشیولیت

برونشیولیت عفونتی است که راه‌های هوایی کوچکتر (برونشیول‌ها) بین برونش‌های بزرگ‌تر و آلوئول‌های ریز را که در آن تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن انجام می‌شود، تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیشتر در کودکان زیر دو سال شایع است و علت اصلی بستری شدن نوزادان در بیمارستان در سال اول زندگی است. گفته می‌شود، اکثر کودکان به دلیل عفونت نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. پس از بهبودی، به نظر می‌رسد که کودکانی که برونشیولیت داشته‌اند، خطر ابتلا به خس‌خس سینه/آسم مکرر در دوران کودکی و احتمالاً بعد از آن را افزایش می‌دهند.

سرماخوردگی

اکثر مردم با سرماخوردگی آشنا هستند، زیرا این عفونت‌ها مسئول 60 تا 80 درصد غیبت‌های کودکان از مدرسه و 30 تا 50 درصد از مرخصی‌های بزرگسالان از فضای کار خود هستند. در طول شش سال اول زندگی، کودکان به طور متوسط شش تا هشت سرماخوردگی در سال دارند که بعداً به سه تا چهار سرماخوردگی در سال برای بزرگسالان کاهش می‌یابد.

ویروس کرونا

اکثر مردم به دلیل همه‌گیری COVID-19 با ویروس‌های کرونا آشنا هستند، اما در واقع هفت (احتمالاً هشت) نوع از این عفونت‌ها وجود دارد.

انتروویروس

انتروویروس‌های غیر فلج اطفال گروهی از چندین ویروس رایج هستند که گاهی باعث عفونت ریه می‌شوند. این دسته از ویروس‌ها همچنین مسئول بیماری‌های دست، پا و دهان (انتروویروس A71) و همچنین برخی از عفونت‌های شدید مانند میوکاردیت (التهاب قلب)، مننژیت، آنسفالیت و غیره هستند. عفونت‌ها اغلب با علائم سرماخوردگی مانند تب، آبریزش بینی، بدن درد و اغلب بثورات پوستی شروع می‌شوند.

کروپ

کروپ عفونتی است که ساختارهای بالای ریه‌ها (حنجره و نای) را درگیر می‌کند، همچنین قادر است برونش‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. اغلب توسط تعدادی از ویروس‌ها از جمله ویروس‌های سرماخوردگی معمولی و ویروس سنسیشیال تنفسی ایجاد می‌شود، اما گاهی اوقات به دلیل عفونت باکتریایی نیز است. علائم اغلب با تب خفیف و آبریزش بینی شروع شده و به دنبال آن سرفه‌های پارسی (سرفه‌هایی که صدایی شبیه به پارس ایجاد می‌کنند) مشخص می‌شوند که در شب بدتر می‌شود.

آنفولانزا

آنفولانزای فصلی یکی از شناخته‌شده‌ترین عفونت‌های ریوی است و بیشتر افراد را در یک زمان تحت تأثیر قرار داده است. هر دو ویروس آنفولانزای A و آنفلوانزای B از طریق قطرات آلوده در هنگام سرفه، عطسه یا حتی صحبت کردن فرد پخش می‌شود و این بیماری را بسیار مسری می‌کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تب و لرز
گلو درد
احتقان بینی یا آبریزش بینی
بدن درد
سردرد
خستگی
سرفه خفیف

سیاه سرفه

در حالی که بسیاری از مردم ممکن است سیاه سرفه را به عنوان یک عفونت ریه قابل پیشگیری با واکسن در گذشته تصور کنند. اما قابل توجه است که این بیماری همچنان وجود دارد و مشاوره پزشکی و ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید در هنگام مراجعه افراد با علائم مشکوک نسبت به این بیماری هوشیار باشند.

این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد، اما معمولاً برای نوزادان و کودکان خردسال بیشترین نگرانی را ایجاد می‌کند (حدود 50 درصد از نوزادان زیر 12 ماه نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند). در میان نوزادان و کودکان خردسال، تقریبا یک چهارم به ذات الریه مبتلا می‌شوند. به ندرت (0.3%)، عوارضی مانند آنسفالیت ممکن است رخ دهد.

بیماری سل

بیماری که در مناطق در حال توسعه جهان شایع‌تر است، مایکوباکتریا توبرکلوزیس (باکتری عامل سل (TB)) سالانه منجر به حدود 8900 عفونت فعال در ایالات متحده می‌شود. خوشبختانه، با این حال، بروز سل در حال حاضر به کمترین میزان از زمان شروع ثبت بیماری در سال 1953 رسیده است.

پنومونی

ذات الریه یک عفونت ریه است که کوچکترین راه هوایی یعنی آلوئول‌ها را درگیر می‌کند، جایی که تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن در آن صورت می‌گیرد. شدت آن می‌تواند از یک بیماری خفیف که امکان دارد در خانه درمان شود تا عفونت‌های تهدید کننده زندگی که نیاز به مراقبت‌های ویژه و نظارت مشاوره پزشکی دارند، متغیر باشد. علائم ذات الریه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

احساس ناخوشی بسیار زیاد (که می‌تواند به سرعت ایجاد شود)
سرفه (سرفه همراه با ذات الریه می‌تواند شبیه به برونشیت باشد)
تولید بلغم که ممکن است حاوی خون باشد
تب و لرز بالا
تنگی نفس
درد قفسه سینه
تنفس نامنظم و سریع
نبض سریع

چه عواملی خطر عفونت ریه را افزایش می‌دهند؟

عوامل خطر عفونت ریه می‌تواند بر اساس نوع عفونت متفاوت باشد، اگرچه برخی از عوامل رایج وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به چندین عفونت (نه همه عفونت‌ها) را افزایش دهد. در ادامه عواملی که رایج و نادر هستند و افراد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت ریه قرار می‌دهند، آورده شده است.

عوامل خطر رایج

عوامل خطر رایج عبارتند از:

سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا یا گرد و غبار در محل کار
سابقه آسم یا آلرژی
شرایط زندگی
غشاهای مخاطی خشک
بیماری ریفلاکس معده (GERD)
مشکلات و شرایط پزشکی که صورت، سر، گردن یا راه‌های هوایی را درگیر می‌کند. از جمله مشکلاتی مانند پولیپ بینی یا انحراف تیغه بینی
وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین تر
سوء تغذیه
فقدان ایمن سازی (مانند واکسن پنوموکوک در کودکان یا تزریق پنومونی در بزرگسالان واجد شرایط)

عوامل خطر در کودکان

عوامل خطر که عمدتاً در کودکان یافت می‌شوند عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض بیشتر خطر از طریق مهدکودک، مدرسه، یا چند خواهر و برادر
مرد بودن
نارس بودن
تغذیه با شیشه (به جای شیردهی)
استفاده از پستانک
سن (کودکان کمتر از 6 سال به طور کلی بیشتر مستعد ابتلا هستند و برونشیت اغلب در کودکان کمتر از 2 سال رخ می‌دهد)
کودکانی که از مادرانی که در دوران بارداری سیگار می‌کشیدند، متولد می‌شوند
بیماری‌های مادرزادی قلب و یا ریه

عوامل خطری که کمتر رایج هستند اما بسیار مهم

سایر عوامل خطر عفونت ریه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

اختلالات بلع (اینها می‌تواند منجر به آسپیراسیون محتویات دهان یا معده شود)
بیماری‌های ریوی، مانند برونشکتازی، آمفیزم، کمبود آلفا-1-آنتی تریپسین یا فیبروز کیستیک
سرطان، به ویژه سرطان‌های مرتبط با خون مانند لوسمی‌ها و لنفوم‌ها
سندرم‌های نقص ایمنی اولیه (بسیاری از این سندرم‌ها وجود دارد که برخی از آن‌ها مانند کمبود انتخابی IgA نسبتاً شایع هستند.)
سرکوب سیستم ایمنی ثانویه (از داروها، درمان سرطان، HIV و غیره)
عدم وجود طحال (به دلیل برداشتن جراحی یا شرایطی مانند اسفروسیتوز ارثی)
مشکلات تشریحی شامل صورت، سر، گردن یا مجاری تنفسی

درمان انواع عفونت ریه

درمان عفونت ریه بسته به عفونت خاص و همچنین ارگانیسمی که باعث عفونت می‌شود متفاوت است، اما برخی از درمان‌ها ممکن است برای اکثر عفونت‌ها استفاده شود. درمان‌ها شامل راه و روش‌های خانگی و پزشکی هستند که در ادامه به توضیح آنها پرداخته‌ایم.

درمان‌های خانگی

درمان های خانگی عبارتند از:

مصرف تیلنول (استامینوفن) یا ایبوپروفن
استراحت کافی و نوشیدن مایعات زیاد
استفاده از بخارساز خنک کننده

در حالی که برخی از افراد استفاده از داروهای سرفه-سرماخوردگی را برای علائم انتخاب می‌کنند، یک قاشق چای‌خوری عسل ممکن است بی‌خطرترین جایگزین باشد و همچنین طبق یک مطالعه اخیر مؤثرتر به نظر می‌رسد.

درمان‌های بیمارستانی

در حالی که بیشتر عفونت‌های ویروسی باید دوره خود را طی کنند، درمان ممکن است در برخی شرایط مفید باشد. در غیر این صورت، عفونت‌های باکتریایی معمولاً به آنتی بیوتیک نیاز دارند.

برای افرادی که با عفونت ریه دچار تنگی راه‌های هوایی می‌شوند (بیماری واکنشی راه هوایی)، داروهای استنشاقی که راه‌های هوایی را باز می‌کنند و همچنین کورتیکواستروئیدها ممکن است توسط ویزیت پزشک در منزل توصیه شود.

در افرادی که به دلیل عفونت ریه دچار سطوح پایین اکسیژن (هیپوکسی) می‌شوند، ممکن است به اکسیژن درمانی نیاز باشد. در صورت بیماری شدید، ممکن است به کمک تنفس یا تهویه مکانیکی نیاز باشد.

درمان عفونت‌های ویروسی

با عفونت‌های ویروسی، اقدامات حمایتی برای بهبود راحتی درمان اصلی است. هنگامی که آنفولانزای A در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان با تامیفلو (اوستامیویر) ممکن است شدت و طول مدت عفونت را کاهش دهد. برای کودکان پرخطر مبتلا به برونشیولیت ناشی از RSV، درمان آنتی بادی مونوکلونال ممکن است در نظر گرفته شود. با همه‌گیری کنونی، تعدادی از درمان‌های COVID-19 آزمایش شده‌اند که برخی (مانند استروئیدها) در کاهش شدت بیماری مفید هستند.

درمان عفونت‌های باکتریایی

آنتی بیوتیک‌ها اصلی ترین درمان برای عفونت‌های باکتریایی ریه هستند که بسته به نوع خاص عفونت و ارگانیسم مشکوک، آنتی بیوتیک‌های مختلفی توسط مشاوره پزشکی و یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی توصیه می‌شود. انتخاب استفاده از آنتی بیوتیک‌های خوراکی در مقابل درمان داخل وریدی به شدت عفونت بستگی دارد.

در مورد ذات الریه، شروع هر چه سریعتر آنتی بیوتیک‌ها مهم است. آنتی‌بیوتیک‌ها بر اساس محتمل‌ترین علل عفونت انتخاب می‌شوند، اما ممکن است پس از بازگشت عوارض و حساسیت‌ها، به آنتی‌بیوتیک مناسب‌تر تغییر کنند.

درمان عفونت‌های قارچی و انگلی

در مورد پنومونی قارچی، ممکن است از داروهای ضد قارچی مانند دیفلوکان (فلوکونازول)، نیزورال (کتوکونازول)، یا آنکوبون (فلوسیتوزین) استفاده شود. عفونت‌های انگلی بسته به عفونت با داروهای ضد انگلی درمان می‌شوند.

عوارض ابتلا به عفونت ریه کدامند؟

عفونت‌های ریه به خودی خود مهم هستند، اما ممکن است در برخی موارد، سایر شرایط پزشکی را تشدید کنند یا به نگرانی‌های طولانی مدت ریه منجر شوند.

عوارض حاد

عفونت‌های ویروسی ریه می‌تواند باعث حمله آسم در بیماران مبتلا به آسم شود. عفونت‌های ریه نیز یکی از دلایل بسیار مهم تشدید COPD هستند و تشدید COPD می‌تواند COPD زمینه‌ای را بدتر کند.

عوارض مزمن

همانطور که اشاره شد، برونشیولیت در نوزادان و خردسالان با افزایش خطر خس خس سینه و آسم در اواخر دوران کودکی همراه است. همچنین این نگرانی وجود دارد که عفونت‌های ریه ویروسی ممکن است نقش مؤثری در ایجاد COPD در آینده داشته باشند.

عفونت ریه؛ جمع‌بندی

تقریباً همه افراد هر از گاهی عفونت ریه را تجربه می‌کنند و آگاهی از علائم رایج و همچنین علائمی که باید به شما هشدار دهند که با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی و یا ویزیت پزشک در منزل خود تماس بگیرید، مفید است. خوشبختانه، حداقل با عفونت‌های باکتریایی ریه، این بیماری‌ها که در گذشته اغلب کشنده بودند، اکنون به راحتی با یک دوره آنتی بیوتیک درمان می‌شوند.

با این حال، این ضرب المثل قدیمی که «یک اونس پیشگیری ارزش یک پوند درمان را دارد» بهترین و مناسب‌ترین مثال درمورد درمان سریع این عفونت‌ها است. اقدامات احتیاطی عفونت (که عموم مردم در حال حاضر با آن آشنا هستند)، ایمن سازی در صورت لزوم، مراقبت‌های پزشکی سریع در صورت تجربه حالتی غیر طبیعی و هر یک از علائم اشاره شده در بالا و صد البته درمان مناسب مهمترین اهداف باقی می‌مانند.

مقالات مرتبط