نوتروپنی؛ از علت تا درمان
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
19 / 11 / 1400
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
نوتروفیل‌ها سلول‌هایی با عمر کوتاه هستند که در مغز استخوان ساخته می‌شوند و به‌طور گسترده‌ای در سراسر بدن حرکت می‌کنند. آن‌ها می‌توانند در بافت‌هایی وارد شوند که سلول‌های دیگر نمی‌توانند وارد آن‌ها شوند. بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان به علت شیمی درمانی دچار نوتروپنی می‌شوند. داروهایی که برای این بیماران مورداستفاده قرار می‌گیرد نوتروفیل‌ها را همراه با سلول‌های سرطانی از بین می‌برند. در ادامه مقاله با علائم، علل و درمان نوتروپنی بیشتر آشنا می‌شوید.
فهرست مطالب
نوتروپنی چیست؟
نوتروپنی وضعیتی است که در آن، سطح نوتروفیل‌ها در خون به‌طور نابهنجاری پایین است. نوتروفیل‌ها نوع مهمی از گلبول‌های سفید خون هستند که برای مبارزه با پاتوژن‌ها و به‌خصوص عفونت‌های باکتریایی حیاتی هستند. نوتروپنی در بزرگسالان زمانی تشخیص داده می‌شود که تعداد نوتروفیل‌ها در خون 1500 در هر میکرولیتر خون یا کمتر باشد. اگر تعداد نوتروفیل‌ها در هر میکرولیتر خون، کمتر از 500 باشد، نوتروپنی شدید در نظر گرفته می‌شود.
در موارد شدید، حتی باکتری‌هایی که به‌طورمعمول در دهان، پوست و روده وجود دارند نیز ممکن است موجب عفونت‌هایی جدی شوند. نوتروپنی می‌تواند درنتیجه کاهش ساخت نوتروفیل‌ها، تسریع استفاده از نوتروفیل‌ها، افزایش تخریب نوتروفیل‌ها یا درنتیجه ترکیبی از این سه عامل ایجاد شود.
نوتروپنی می‌تواند به‌صورت موقتی یا به‌صورت مزمن رخ دهد. این بیماری همچنین شامل نوتروپنی مادرزادی و نوتروپنی اکتسابی می‌شود. نوتروپنی مادرزادی از بدو تولد وجود دارد اما نوتروپنی اکتسابی بعدا در زندگی فرد ایجاد می‌شود. پزشک با ارائه مشاوره پزشکی می‌تواند این بیماری و نوع آن را تشخیص دهد و بر اساس آن درمان را شروع کند.
نوتروپنی چه انواعی دارد؟
نوتروپنی به چهار نوع تقسیم می‌شود که در ادامه با انواع آن آشنا می‌شوید.
نوتروپنی مادرزادی
نوتروپنی مادرزادی از بدو تولد وجود دارد که درصورتی‌که شدید باشد به آن سندرم کاستمن نیز گفته می‌شود. این مسئله باعث کاهش جدی سطح نوتروفیل‌ها می‌شود و در برخی موارد ممکن است به‌طورکلی نوتروفیل در بدن وجود نداشته باشد. به همین دلیل، نوزادان و کودکان مبتلا به این بیماری در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های جدی قرار می‌گیرند.
نوتروپنی دوره‌ای
نوتروپنی دوره‌ای نیز از بدو تولد وجود دارد و موجب می‌شود تعداد نوتروفیل‌ها در یک چرخه 21 روزه تغییر کند. دوره نوتروپنی ممکن است چند روز طول بکشد و سپس در چند روز باقیمانده از دوره، نوتروفیل‌ها سطح طبیعی داشته باشند. پس از این، چرخه دوباره شروع می‌شود.
نوتروپنی خودایمنی
در نوتروپنی خودایمنی، بدن برای مبارزه با نوتروفیل‌ها آنتی‌بادی می‌سازد. این آنتی‌بادی‌ها نوتروفیل‌ها را می‌کشند و درنتیجه باعث ایجاد نوتروپنی می‌شوند. بیشترین شیوع نوتروپنی خودایمنی در نوزادان و کودکان کم‌سن است که میانگین سن تشخیص این بیماری بین هفت تا 9 ماهگی است.
نوتروپنی ایدیوپاتیک
نوتروپنی ایدیوپاتیک در هر دوره‌ای از زندگی ایجاد می‌شود و می‌تواند هر فردی را درگیر کند. علت این بیماری هنوز نامشخص است.
نوتروپنی چه علائمی دارد؟
علائم نوتروپنی از خفیف تا شدید متغیر است. هر چه تعداد نوتروفیل‌ها کمتر باشد علائم بیماری شدیدتر است. علائم معمول این بیماری عبارت‌اند از:
نوتروپنی مادرزادی شدید می‌تواند علائمی جدی ایجاد کند. نشانه‌های این بیماری در اغلب موارد شامل عفونت‌های باکتریایی می‌شود. این عفونت‌ها ممکن است بر روی پوست رشد و در سیستم‌های گوارشی یا تنفسی رشد کنند. علائم نوتروپنی دوره‌ای در دوره‌های سه‌هفته‌ای عود می‌کنند. وقتی سطح نوتروفیل‌ها کاهش پیدا می‌کند عفونت‌ها می‌توانند افزایش پیدا کنند.
نشانه‌های نوتروپنی خودایمنی و ایدیوپاتیک شامل عفونت‌ها می‌شوند. آن‌ها معمولا به اندازه علائم انواع مادرزادی نوتروپنی جدی نیستند. درصورتی‌که علائم نوتروپنی را دارید لازم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. شما می‌توانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
علل نوتروپنی چیست؟
نوتروپنی ممکن است با موارد زیر ایجاد شود:
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- استفاده از داروهای خاص
علل دیگر نوتروپنی عبارت‌اند از:
- سندرم شواخمن- دیاموند که بیماری‌ای ارثی است و بسیاری از اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در اغلب موارد اغلب با نارسایی مغز استخوان و پانکراس مشخص می‌شود.
- بیماری ذخیره‌سازی گلیکوژن نوع 1b که بیماری ارثی نادری است که سطح قند خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد
- سرطان خون
- بیماری‌های ویروسی
- کم‌خونی آپلاستیک شدید
- کم‌خونی فانکونی
- بیماری‌هایی که مغز استخوان را تحت تاثیر قرار می‌دهند
- عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، ازجمله HIV، هپاتیت، سل و بیماری لایم
- کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی ازجمله B12، اسیدفولیک و مس
بر طبق مطالعات، بیشتر افرادی که به نوتروپنی شدید مادرزادی مبتلا هستند به‌هیچ‌عنوان سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند. درصورتی‌که نگران ابتلا به نوتروپنی هستید مهم است در این زمینه با پزشک صحبت کنید. شما می‌توانید با استفاده از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین در این زمینه با پزشک مشورت کنید.
چه کسانی در معرض خطر نوتروپنی قرار دارند؟
خطر نوتروپنی در برخی شرایط خاص افزایش می‌یابد. این شرایط شامل موارد زیر می‌شوند:
- سرطان
- سرطان خون
- سیستم ایمنی ضعیف
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی نیز می‌توانند خطر نوتروپنی را افزایش دهند. نوتروپنی ایدیوپاتیک می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد اما افراد بالای 70 سال بیشتر در معرض خطر این مسئله هستند. همچنین، خطر ابتلا به نوتروپنی در مردان و زنان برابر است.
نوتروپنی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک در هنگام ارائه مشاوره پزشکی می‌تواند از آزمایش‌های زیر برای تشخیص نوتروپنی استفاده کند:
- شمارش کامل خون (CBC): با استفاده از این آزمایش می‌توان تعداد نوتروفیل‌ها را اندازه‌گیری کرد. از سوی دیگر، آزمایش‌های مکرر CBC می‌تواند به پزشک کمک کند که از تغییرات تعداد نوتروفیل‌ها آگاه شود. این کار سه بار در هفته و به مدت شش هفته انجام می‌شود.
- آزمایش خون آنتی‌بادی: با استفاده از این آزمایش، ابتلا به نوتروپنی خودایمنی بررسی می‌شود.
- آسپیراسیون مغز استخوان: با استفاده از این روش سلول‌های مغز استخوان موردبررسی قرار می‌گیرند.
- بیوپسی مغز استخوان: با استفاده از این روش، بخشی از قسمت استخوانی مغز استخوان موردبررسی قرار می‌گیرد.
- آزمایش سیتوژنتیک و مولکولی: پزشک با استفاده از این آزمایش می‌تواند ساختار سلول‌ها را بررسی کند.
نوتروپنی چگونه درمان می‌شود؟
بیشتر موارد نوتروپنی را می‌توان با فاکتورهای محرک کلونی گرانولوسیت (G-CSF) درمان کرد. این دارو، نسخه‌ای کپی‌شده از هورمونی است که موجب رشد نوتروفیل‌ها در مغز استخوان می‌شود. G-CSF می‌تواند تعداد نوتروفیل‌ها را افزایش دهد. این دارو معمولا از طریق تزریق زیرجلدی و به‌صورت روزانه وارد بدن می‌شود. در برخی موارد، درمان نوتروپنی شامل پیوند مغز استخوان می‌شود. این درمان معمولا زمانی انجام می‌گیرد که فرد به سرطان خون مبتلاست یا G-CSF موثر نیست. از سوی دیگر، درمان‌های زیر می‌توانند به درمان عفونت‌های ناشی از نوتروپنی کمک کنند:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروهای ضدالتهابی
- کورتیکواستروئیدها
- سیتوکین‌ها
- گلوکوکورتیکوئیدها
- ایمونوگلوبولین‌ها
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- انتقال گلبول‌های سفید
- ویتامین‌ها
چشم‌انداز نوتروپنی چگونه است؟
نوتروپنی می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها ادامه پیدا کند. وقتی نوتروپنی کمتر از سه ماه طول می‌کشد به آن نوتروپنی حاد گفته می‌شود و درصورتی‌که طولانی‌تر از سه ماه باشد به آن نوتروپنی مزمن گفته می‌شود. سطح پایین نوتروفیل می‌تواند عفونت‌های خطرناکی را ایجاد کند و اگر این عفونت‌ها درمان نشوند می‌توانند جان افراد را نیز به خطر بیندازند.
ابتلا به نوتروپنی مادرزادی شدید می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر را افزایش دهد. در حدود 40 درصد از افرادی که به این نوتروپنی دچار هستند، کاهش تراکم استخوان مشاهده می‌شود. این مسئله آن‌ها را در معرض خطر پوکی استخوان قرار می‌دهد. حدود 20 درصد از افراد مبتلا به نوتروپنی مادرزادی شدید نیز در نوجوانی به سرطان خون یا بیماری خون و مغز استخوان مبتلا هستند. درمان نوتروپنی به شما در داشتن زندگی عادی کمک می‌کند. مدیریت این بیماری شامل موارد زیر است:
- پایش سالانه مغز استخوان
- تست ماهانه CBC
- حمایت عاطفی
- روان‌درمانی
آیا می‌توان از نوتروپنی پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از نوتروپنی هنوز راهکاری شناسایی نشده است. بااین‌حال، متخصصان برای پیشگیری از عوارض این بیماری، راهکارهای زیر را توصیه می‌کنند:
- بهداشت دهان و دندان را به‌خوبی رعایت کنید. به‌صورت منظم جهت معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید و از دهان‌شویه ضد باکتری نیز استفاده کنید.
- واکسن‌های لازم را دریافت کنید.
- برای تب بالای 5/38 درجه سانتی‌گراد مراقبت‌های پزشکی دریافت کنید.
- دست‌های خود را به‌صورت کامل بشویید.
- از بریدگی‌ها و خراش‌هایی که تجربه می‌کنید به‌خوبی مراقبت کنید.
- از آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدقارچ‌ها طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- از نحوه دسترسی به پزشک خود و بیمارستان آگاه باشید.
- پیش از سفر به خارج از کشور با پزشک خود صحبت کنید.
این اقدامات پیشگیرانه به شما کمک می‌کند که عوارض احتمالی نوتروپنی را کاهش دهید. همچنین، مهم است که در مورد هرگونه علائمی که تجربه می‌کنید با پزشک صحبت کنید. شما می‌توانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین نیز استفاده کنید و به‌این‌ترتیب هر چه سریع‌تر با یک پزشک متخصص در مورد شرایط خود صحبت کنید.
درنهایت، نوتروپنی یک بیماری خونی است که با سطح پایین نوتروفیل‌ها در خون مشخص می‌شود. نوتروفیل‌ها نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند که از بدن در برابر ابتلا به عفونت‌ها محافظت می‌کنند. درنتیجه، وقتی نوتروفیل‌ها در بدن شما کافی نیستند، بدن نمی‌تواند به‌خوبی با باکتری‌ها مبارزه کند و خطر ابتلای شما به عفونت‌ها افزایش پیدا می‌کند. درصورتی‌که علائم این بیماری را تجربه می‌کنید مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید و درنتیجه هرچه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرید. شما می‌توانید به این منظور از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید و به‌این‌ترتیب، به‌سرعت و به‌راحتی با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
