قاعدگی دردناک
نوشته شده توسط مهدی یاری
02 / 04 / 1400
قاعدگی زمانی اتفاق می‌افتد که مخاط درون رحم به صورت ماهیانه (اغلب یک بار در ماه) جاری شوند. احساس برخی از ناراحتی‌ها از قبیل درد و گرفتگی در دوران قاعدگی طبیعی است. اما درد بیش از حدی که زنان را از خواب و خوراک یا کار و زندکی می‌اندازد، طبیعی نیست. به قاعدگی دردناک که انجام فعالیت‌های روزمره را برای زنان محدود می‌کند، دیسمنوره گفته می‌شود. دیسمنوره دو نوع اولیه و ثانویه دارد.
دیسمنوره اولیه در افرادی اتفاق می‌افتد که قبل و هنگام قاعدگی درد دارند. اگر تا به حال دوره‌های قاعدگی عادی داشته‌اید اما مدتیست که قاعدگی دردناک را تجربه می‌کنید، احتمالا به دیسمنوره ثانویه مبتلا شده‌اید. قاعدگی دردناک ثانویه رحم یا سایر اندام‌های لگن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین آندومتریوز یا فیبروم رحم می‌تواند باعث بروز پریودی دردناک شود.
فهرست مطالب
علت قاعدگی دردناک چیست ؟
همیشه نمی‌توان علت بروز دوره‌های پریودی دردناک را تشخیص داد. برخی از افراد در معرض خطر بیشتری برای تجربه قاعدگی دردناک قرار دارند. این موارد عبارتند از:
- زیر 20 سال بودن
- داشتن سابقه خانوادگی درد پریودی
- سیگار کشیدن
- خونریزی شدید
- پریود نامنظم
- هرگز بچه‌دار نشدن
- رسیدن به بلوغ قبل از 11 سالگی
هورمونی به نام پروستاگلاندین باعث انقباضات عضلانی در رحم می‌شود که پوشش داخلی را خارج می‌کند. این انقباضات می‌تواند باعث درد و التهاب شود. سطح پروستاگلاندین درست قبل از شروع قاعدگی افزایش می‌یابد.
دوره‌های قاعدگی دردناک همچنین می‌تواند در نتیجه یک بیماری زمینه‌ای باشد، مانند:
- سندرم قبل از قاعدگی (PMS): سندروم پیش از قاعدگی (PMS) یک بیماری شایع است که در اثر تغییرات هورمونی 1 الی 2 هفته قبل از شروع قاعدگی در بدن رخ می‌دهد. علائم به طور معمول پس از شروع خونریزی از بین می‌روند.
- آندومتریوز: این حالت یک وضعیت پزشکی دردناک است که در آن سلول‌های مخاط رحم در سایر قسمت‌های بدن رشد می‌کنند. معمولاً ای رشد در لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها یا بافت پوشاننده لگن صورت می‌گیرد.
- فیبروم در رحم: فیبروم‌ها تومورهای غیرسرطانی هستند که می‌توانند رحم را تحت فشار قرار دهند یا قاعدگی دردناک و غیرطبیعی ایجاد کنند. البته فیبروم رحم اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند.
- بیماری التهابی لگن (PID): PID عفونت رحم، لوله‌های رحمی یا تخمدان است که اغلب توسط باکتری‌های منتقله از راه مقاربتی ایجاد می‌شود و باعث التهاب اندام‌های تولید مثل و ایجاد درد می‌شود.
- آدنومیوز : این یک بیماری نادر است که در آن پوشش رحم به دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند و باعث التهاب، فشار و درد می‌شود. همچنین می‌تواند دوره‌های قاعدگی طولانی تر یا سنگین تری ایجاد کند.
- تنگی دهانه رحم: تنگی دهانه رحم یک وضعیت نادر است که در آن دهانه رحم آنقدر کوچک یا باریک است که باعث کند شدن جریان قاعدگی می‌شود و باعث افزایش فشار در داخل رحم و در نهایت بروز قاعدگی دردناک می‌شود.
درمان خانگی درد پریودی
درمان‌های خانگی می‌تواند برای تسکین درد پریودی مفید باشد. انواع مواردی که باید در خانه امتحان کنید عبارتند از:
- استفاده از پد گرم کننده، حوله داغ در ناحیه لگن یا پشت
- ماساژ داد شکم
- حمام آب گرم
- انجام منظم ورزش‌های سبک مثل یوگا
- خوردن وعده‌های غذایی سبک و مقوی
- تمرین تکنیک‌های آرام سازی عضلات با یوگا
- مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن چند روز قبل از پریود
- پاها را بالا بیاورید یا در حالی که زانوها را در شکم خم کرده دراز بکشید
- مصرف نمک، الکل، کافئین و شکر را کاهش دهید تا از نفخ شکم جلوگیری کنید
مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها مانند:
- ویتامین B-6
- ویتامین B-1
- ویتامین E
- اسیدهای چرب امگا 3
- کلسیم
- منیزیم
چه موقع در قاعدگی دردناک با پزشک تماس بگیریم؟
اگر پریودی دردناک در توانایی شما برای انجام کارهای اساسی هر ماه تداخل ایجاد می‌کند، ممکن است وقت آن رسیده باشد که با یک متخصص زنان صحبت کنید. در مورد علائم و نشانه‌های خود با پزشک صحبت کنید. در صورت بروز این موارد نیز باید با پزشک صحبت کنید:
- وجود درد پس از قرار دادن IUD (دستگاهی که از باردار شدن جلوگیری می‌کند)
- تجربه حداقل سه دوره قاعدگی دردناک
- وجود لخته‌های خون (بیش از حد معمول)
- گرفتگی همراه با اسهال و حالت تهوع
- درد لگن در خارج از دوره قاعدگی
گرفتگی ناگهانی یا درد لگن می‌تواند نشانه‌هایی از عفونت باشد. عفونت درمان نشده می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار شود که به اندام‌های لگن آسیب می‌ساند و منجر به ناباروری شود. علائم عفونت عبارت‌اند از:
- تب
- درد شدید لگن
- درد ناگهانی به خصوص اگر باردار باشید
- ترشحات واژن با بوی بد
تشخیص قاعدگی دردناک
وقتی می‌خواهید علت اصلی قاعدگی دردناک را دریابید، پزشک در مورد سابقه پزشکی شما اطلاعاتی را دریافت کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. معایته فیزیکی شامل معاینه لگن برای بررسی هرگونه ناهنجاری در سیستم تولید مثل و جستجوی علائم عفونت است.
اگر پزشک شما فکر کند یک اختلال زمینه‌ای باعث ایجاد علائم شما شده است، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری را انجام دهد. این آزمایشات می‌توانند شامل موارد زیر باشد:
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- MRI
بسته به نتایج آزمایشات تصویربرداری، پزشک ممکن است لاپاراسکوپی را نیز کند. لاپاراسکوپی آزمایشی است که در آن پزشک شکاف‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌کند که در آن یک لوله فیبر نوری را که یک دوربین در انتها آن وجود دارد، وارد حفره شکم می‌کند. این دوربین به پزشک دید بهتری را می‌دهد و وی قادر است به خوبی ناحیه مورد نظر را بررسی کند.
راه‌های درمان پزشکی قاعدگی دردناک
اگر درمان‌های خانگی درد قاعدگی را تسکین نمی‌دهد، گزینه‌های درمانی پزشکی وجود دارد که به حل این موضوع کمک می‌کنند. درمان به شدت و علت اصلی درد بستگی دارد. اگر PID یا عفونت‌های مقاربتی (STI) و یا ویروس HPV در زنان باعث ایجاد قاعدگی دردناک شود، پزشک برای رفع عفونت آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. پزشک همچنین ممکن است داروهایی را تجویز کند که شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): این داروها را می‌تواند بدون نسخه پزشک پیدا کرد یا از پزشک خود بخواهید تا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) تجویز کنید.
- سایر مسکن‌ها» این شامل گزینه‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تایلنول) یا داروهای ضد درد با دوز قوی‌تر است.
- داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی گاهی برای کاهش برخی از تغییرات خلقی مرتبط با PMS تجویز می‌شوند.
برای مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین تماس بگیرید.
همچنین ممکن است پزشک پیشنهاد دهد که فرد کنترل بارداری هورمونی را در نظر بگیرد. کنترل بارداری هورمونی به صورت قرص، پچ، حلقه واژن، تزریق، ایمپلنت یا آی یو دی در دسترس است. هورمون‌ها از تخمک گذاری جلوگیری می‌کنند و همین امر گرفتگی‌های قاعدگی را کنترل می‌کند.
جراحی نیز یکی از روش‌های درمان قاعدگی دردناک است و می‌تواند آندومتریوز یا فیبروم رحم را درمان کند. اگر سایر روش‌های درمانی موفقیت آمیز نباشد، می‌توان از ایت گزینه استفاده کرد. این جراحی هرگونه آندومتریوز، فیبروم رحم یا کیست را از بین می‌برد.
در موارد نادر ، جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی) در صورت عدم موفقیت در سایر درمان‌ها و شدت درد، گزینه موثری نیز محسوب می‌شود. البته زنان باید بدانند که در صورت جراحی رحم، دیگر قادر به بچه دار شدن نخواهند بود. این گزینه معمولاً فقط درصورتی استفاده می‌شود که شخصی قصد بچه دار شدن نداشته باشد یا در پایان سال‌های باروری خود باشد.
پرهیز غذایی در قاعدگی دردناک
در دوران قاعدگی، بهتر است از غذاهایی که باعث نفخ و احتباس آب می‌شوند، خودداری کنید. برخی از رایج‌ترین مواد غذایی که باعث افزایش درد در این دوره می‌شوند عبارتند از:
- غذاهای چرب
- الکل
- نوشیدنی‌های گازدار
- کافئین
- غذاهای شور
کاهش یا قطع این غذاها می‌تواند به کاهش گرفتگی و کاهش پریودی دردناک کمک کند. در عوض، چای‌های زنجبیل یا نعناع دار (بدون کافئین) یا آب داغ با لیمو را امتحان کنید. اگر به شکر نیاز دارید، میوه‌هایی مانند توت فرنگی یا تمشک را میان وعده میل کنید.
چگونه رژیم و ورزش می‌تواند در طولانی مدت به کاهش قاعدگی دردناک کمک کند؟
حفظ یک رژیم غذایی سالم و حفظ یک برنامه منظم برای ورزش می‌تواند کمک زیادی به جلوگیری از درد قاعدگی کند. یک مطالعه معتبر از 250 زن در سال 2016 ، تفاوت قابل توجهی بین درد دوره قاعدگی در زنانی که سبک زندگی سالم دارند و کسانی که این روش را ندارند، نشان داد.
• رژیم غذایی
به طور کلی، رژیم غذایی با هدف کاهش درد قاعدگی باید در غذاهای کم پردازش، فیبر و گیاهان زیاد باشد. این غذاها را امتحان کنید:
- پاپایا سرشار از ویتامین است.
- برنج قهوه‌ای حاوی ویتامین B-6 است که ممکن است نفخ شکم را کاهش دهد.
- گردو، بادام و دانه کدو تنبل سرشار از منگنز است که گرفتگی را تسکین می‌دهد.
- روغن زیتون و کلم بروکلی حاوی ویتامین E است.
- مرغ ، ماهی و سبزیجات با برگ سبز دارای آهن هستند و برای تامین اهن موردنیاز بدن که در دوران قاعدگی از بین میرود، مفید است.
- بذر کتان حاوی امگا 3 با خاصیت آنتی اکسیدانی است که تورم و التهاب را کاهش می‌دهد.
بور: این ماده معدنی به بدن کمک می‌کند کلسیم و فسفر را جذب کند. همچنین گرفتگی‌های قاعدگی را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای در سال 2015 که بر روی 113 دانشجوی دانشگاه انجام شد و مشخص شد که بور شدت و طول درد قاعدگی را کاهش می‌دهد. مواد غذایی با غلظت زیاد بور عبارتند از:
- آووکادوها
- کره بادام زمینی
- آلو خشک
- نخود
- موز
اگر رژیم غذایی شما به اندازه کافی سرشار از بور نیست، می‌توانید از مکمل‌های بور نیز استفاده کنید. با این حال، قبل از مصرف مکمل‌های بور باید با پزشک خود مشورت کنید.
آب: عجیب به نظر می‌رسد، اما نوشیدن آب بدن را از تجربه کمبود آب نجات می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا از نفخ دردناک در دوران قاعدگی جلوگیری کنید. آب گرم یا ولرم معمولاً برای گرفتگی عضلات بهتر است، زیرا مایعات گرم باعث افزایش جریان خون در پوست می‌شوند و ممکن است عضلات گرفته را شل کنند. برای افزایش میزان آبرسانی بدن می‌توانید از غذاهایی که بر پایه آب هستند، استفاده کنید: از جمله:
- کاهو
- کرفس
- خیارها
- هندوانه
- توت: توت فرنگی، بلوبری و تمشک
کلسیم: این ماده معدنی می‌تواند به کاهش گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی کمک کند. متخصصین حداقل 1000 میلی گرم (میلی گرم) از کلسیم را در روز برای زنان 19 تا 50 ساله توصیه می‌کند. غذاهای پر کلسیم شامل:
- محصولات لبنی
- دانه کنجد
- بادام‌ها
- سبزیجات سبز برگ
کلسیم به صورت مکمل نیز موجود است. اما قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک خود صحبت کنید تا بفهمید آیا برای شما مفید است یا خیر.
ورزش موثر در کاهش درد قاعدگی
ایده ورزش قبل یا در طی دوره قاعدگی ممکن است مورد توجه شما واقع نشود. اما ورزش باعث ترشح اندورفین می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد ورزش در کاهش درد پریودی تا حدی موثر است که ممکن است نیاز به داروی تسکین دهنده درد را نیز کاهش دهد. فعالیت متوسطی مانند پیاده روی می‌تواند در طول دوره قاعدگی شما به جای فعالیت شدیدتر مفید باشد.
یوگا یک ورزش ملایم است که اندورفین را نیز آزاد می‌کند و به پیشگیری یا کاهش علائم قاعدگی کمک می‌کند. در یک مطالعه در سال 2011، محققان سه حالت مختلف یوگا (کبرا، گربه و ماهی) پیدا کردند که به طور قابل توجهی شدت و مدت زمان درد را در دوران قاعدگی برای زنان جوان 18 تا 22 ساله کاهش می‌دهد. پیشنهاد میکنیم مقاله انواع رنگ خون قاعدگی و تشخیص بیماری‌های احتمالی را مطالعه کنید.
