علت و علائم ام اس در زنان

نوشته شده توسط فاطمه مهربان
16 / 08 / 1400

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است که در جریان اطلاعات در سیستم عصبی مرکزی اختلال ایجاد می‌کند. این بیماری علائم مختلفی را در افراد نشان می‌دهد. بیماری ام اس زنان را نسبت به مردان به گونه متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

محققان تا به امروز نمی‌دانند چه چیزی باعث ایجاد ام اس می‌شود. هنگامی که این بیماری ایجاد شد، سیستم ایمنی بدن نوعی بافت به نام میلین را که فیبرهای عصبی را عایق می‌کند، از بین می‌برد. بدون میلین کافی، انتقال و دریافت سیگنال‌ها به درستی برای اعصاب دشوار است.

بیماری ام اس به طور تصادفی بر اعصاب مغز، نخاع و چشم تأثیر می‌گذارد، به این معنی که می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم فیزیکی، ذهنی و احساسی غیرقابل پیش بینی را ایجاد کند که از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

این مقاله برخی از رایج ترین علائم ام اس در زنان را مورد بحث قرار می‌دهد و توضیح می‌دهد که چرا زنان ممکن است علائم این بیماری را تا حدودی متفاوت تجربه کنند. همچنین تشخیص و درمان را پوشش خواهد داد.

فهرست مطالب

علائم ام اس در زنان

علائم ام اس در زنان مشابه علائم در مردان است، اما ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، مشکلات دیگری را نیز شامل شود. ام اس همچنین امکان دارد بر سلامت جنسی و عملکرد مثانه تأثیر متفاوتی بگذارد. علائم ام اس در زنان شامل موارد زیر است.

مشکلات بینایی

برای بسیاری از افراد، مشکل بینایی اولین علامت قابل توجه ام اس است. ام اس ممکن است مشکلات بینایی مختلفی ایجاد کند، از جمله:

تاری دید
دید ضعیف رنگ‌ها یا دید کنتراست
حرکات دردناک چشم
کوری در یک چشم
وجود یک نقطه تاریک در میدان دید

افراد مبتلا به ام اس یا به دلیل ملتهب شدن اعصاب بینایی یا آسیب عصبی در مسیرهایی که هماهنگی بینایی و حرکت چشم را کنترل می‌کنند، دچار مشکلات بینایی می‌شوند. اگرچه مشکلات بینایی ناشی از ام اس اغلب می‌تواند ترسناک باشد، اما اکثر آنها بدون درمان برطرف می‌شوند یا به شدت قابل درمان هستند.

بی حسی

بی حسی در صورت، بدن، بازوها یا پاها یکی دیگر از علائم رایج ام اس در زنان است و اغلب یکی از اولین علائم این بیماری تلقی می‌شود. بی حسی ممکن است از خفیف و به سختی قابل توجه تا شدید باشد که در فعالیت‌های روزمره مانند نگه داشتن اشیا و راه رفتن اختلال ایجاد کند. بیشتر دوره‌های بی حسی ناشی از ام اس بدون دارو برطرف می‌شود و بیمار برای همیشه ناتوان نمی‌شود.

خستگی

حدود 80 درصد از افراد مبتلا به ام اس دچار خستگی یا خستگی غیر قابل توضیح می‌شوند. گاهی اوقات، علت خستگی به یکی دیگر از علائم ام اس مربوط می‌شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال عملکرد مثانه ممکن است بد بخوابند زیرا باید در طول شب به صورت مرتب بیدار شوند تا به دستشویی بروند.

افراد مبتلا به ام اس که اسپاسم عضلانی شبانه دارند ممکن است خوب نخوابند و در طول روز احساس خستگی کنند. ام اس همچنین می‌تواند خطر افسردگی را افزایش دهد که ممکن است باعث خستگی شود. نوع دیگری از خستگی که به نظر می‌رسد منحصر به ام اس باشد، بی حالی نام دارد. خستگی یک فرد ممکن است سستی باشد اگر:

روزانه رخ می‌دهد
با گذشت روز بدتر می‌شود
در صبح، حتی پس از یک خواب خوب شبانه اتفاق می‌افتد
با گرما یا رطوبت بدتر می‌شود
با فعالیت روزانه تداخل دارد
ارتباطی با اختلالات جسمی یا افسردگی ندارد

مشکلات مثانه

مشکلات مثانه حداقل 80 درصد از افراد مبتلا به ام اس را تحت تاثیر قرار می‌دهد‌. این مسائل زمانی اتفاق می‌افتد که اسکار روی اعصاب باعث اختلال در سیگنال‌های عصبی می‌شود که برای عملکرد اسفنکترهای ادراری و مثانه ضروری است. ام اس می‌تواند نگه داشتن ادرار را برای مثانه دشوار کند و ممکن است میزان ذخیره ادرار را کاهش دهد و علائمی مانند موارد زیر بروز دهد:

ادرار مکرر یا فوری
تردید در شروع ادرار
تکرر ادرار شبانه
ناتوانی در تخلیه مثانه
ناتوانی در نگه داشتن ادرار، یا نشت ادرار

مشکلات روده

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس مشکلات روده را تجربه می‌کنند، مانند:

یبوست
اسهال
از دست دادن کنترل روده

مشکلات روده می‌تواند سایر علائم ام اس به ویژه مشکلات مثانه، سفتی عضلات و اسپاسم غیر ارادی عضلانی را بدتر کند. برخی از محققان بر این باورند که افراد مبتلا به ام اس در کنترل روده خود به دلیل آسیب عصبی ناشی از این بیماری مشکل دارند. برخی از افراد مبتلا به ام اس ممکن است هنگام یبوست در کنترل روده خود دچار مشکل شوند.

درد

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که 55 درصد از افراد مبتلا به ام اس درد بالینی قابل توجهی را تجربه می‌کنند، در حالی که 48 درصد با درد مزمن زندگی می‌کنند. زنان مبتلا به ام اس ممکن است بیشتر از مردان درد را به عنوان علامت این بیماری تجربه کنند. به نظر می‌رسد درد حاد ام اس به دلیل مشکلات اعصابی است که به انتقال احساسات در سیستم عصبی مرکزی کمک می‌کنند. برخی از علائم درد حاد که با ام اس ارتباط دارند عبارتند از:

نورالژی سه قلو، که به درد شدید در صورت اشاره دارد که افراد ممکن است آن را با درد دندان اشتباه بگیرند.
علامت لرمیت، که یک احساس کوتاه شبیه یک شوک الکتریکی است که از پشت سر به پایین گردن و ستون فقرات، معمولاً پس از خم شدن به جلو حرکت می‌کند.
آغوش ام اس، که بیانگر احساس چاقو، فشردن، دردناک یا سوزش در اطراف تنه یا در پاها یا بازوها است.

برخی از علائمی که افراد مبتلا به درد مزمن ام اس ممکن است گزارش کنند عبارتند از:

سوزش
درد
سوزن و سوزن شدن (گزگز دست و پا)
خارش

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس نیز درد مزمن را به عنوان اثر ثانویه این بیماری تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است به این دلیل باشد:

جبران تغییرات راه رفتن
سفتی عضلات، گرفتگی و اسپاسم
استفاده نادرست از وسایل کمک حرکتی
تغییرات عضلانی ناشی از کاهش تحرک

تغییرات شناختی

بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به ام اس تغییراتی را در شناخت تجربه می‌کنند، به این معنی که ممکن است گاهی اوقات در مواردی که در زیر آمده است، دچار مشکل شوند:

پردازش اطلاعات جدید
یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید
سازماندهی اطلاعات و حل مسئله
تمرکز و حفظ توجه
درک صحیح از محیط اطراف خود
درک و استفاده از زبان
انجام محاسبات

علائم شناختی ام اس به طور معمول خفیف تا متوسط است و فقط بر برخی از جنبه‌های شناختی تأثیر می‌گذارد. در موارد نادر، افراد مبتلا به ام اس ممکن است مشکلات شناختی ناتوان کننده‌ای را تجربه کنند.

افسردگی

افسردگی بالینی یکی از شایع ترین علائم ام اس در زنان است. افسردگی در افراد مبتلا به ام اس بیشتر از افراد مبتلا به سایر بیماری‌های مزمن است. اگرچه تقریباً همه دوره‌هایی از غم یا اندوه را تجربه می‌کنند، افسردگی بالینی به علائم افسردگی اشاره دارد که حداقل 2 هفته طول می‌کشد. برخی از علائم افسردگی بالینی عبارتند از:

از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌های روزمره
افزایش اشتها یا کاهش اشتها
غمگینی
تحریک پذیری
بی خوابی یا خواب زیاد
خستگی
احساس گناه و بی ارزشی
مشکل در فکر کردن یا تمرکز
تغییرات رفتاری
فکردن کردن به مرگ یا خودکشی

افسردگی بالینی همچنین می‌تواند سایر علائم ام اس را بدتر کند، از جمله:

خستگی
درد
تغییرات شناختی

ضعف عضلانی

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس ضعف عضلانی را نیز تجربه می‌کنند. این علامت به دلیل آسیب به رشته‌های عصبی است که به کنترل عضلات کمک می‌کند. افراد مبتلا به ام اس ممکن است ضعف عضلانی را نیز تجربه کنند، زیرا عدم استفاده از آنها به مرور زمان باعث از بین رفتن عضلات آنها شده است.

ضعف عضلانی مرتبط با ام اس اغلب امکان دارد هر قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. زمانی که ضعف عضلانی پاها و مچ پای افراد بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، راه رفتن و داشتن تحرک برای افراد مبتلا به ام اس می‌تواند چالش برانگیز باشد.

سفتی و اسپاسم عضلانی

ام اس می‌تواند باعث اسپاسم شود که به سفتی عضلانی و اسپاسم غیرارادی عضلات در اندام‌ها، به ویژه پاها اشاره دارد. برخی از علائم اسپاستیسیتی عبارتند از:

سفتی در داخل یا اطراف مفاصل
اسپاسم دردناک و غیر قابل کنترل در بازوها و پاها
درد پایین کمر
باسن و زانوهایی که خم می‌شوند و به سختی قادر به صاف کردن آنها هستید
باسن و زانوهایی که در حالت نزدیک یا ضربدری سفت می‌شوند

سرگیجه

برخی از افراد مبتلا به ام اس دچار سرگیجه و احساس سبکی سر، پژمردگی، ضعف یا غش می‌شوند. در مواردی که کمتر رایج است، امکان دارد افراد سرگیجه‌ای را تجربه کنند که باعث می‌شود بیماران احساس کنند خود یا اطرافشان در حال چرخش هستند.

ام اس ممکن است با آسیب رساندن به مسیرهایی که ورودی‌های بصری و حسی را که مغز برای حفظ تعادل در بدن به آن نیاز دارد، هماهنگ می‌کند، باعث سرگیجه شود. علائم سرگیجه عبارتند از:

مشکلات در تعادل
احساسی شبیه به دریازدگی
تهوع و استفراغ
سبکی سر
احساس چرخش خود یا محیط

مشکلات جنسی

افراد مبتلا به ام اس اغلب مشکلات جنسی را نیز تجربه می‌کنند و ممکن است برانگیختگی (تحریک شدن) یا ارگاسم برایشان مشکل باشد. به عنوان مثال، ام اس ممکن است روانکاری طبیعی واژن را کاهش دهد و به طور بالقوه آمیزش جنسی را برای زنان دردناک کند.

این عارضه همچنین می‌تواند با آسیب رساندن به اعصاب در مسیرهای پاسخ جنسی که مغز و اندام‌های جنسی را به هم متصل می‌کند، مشکلات جنسی ایجاد کند. افراد مبتلا به ام اس ممکن است در نتیجه سایر علائم ام اس مشکلاتی را در رابطه جنسی تجربه کنند، مانند:

اسپاسم و سفتی عضلات
خلق و خو یا عزت نفس تغییر می‌کند
خستگی

تغییرات عاطفی

ام اس می‌تواند طیف وسیعی از علائم و تغییرات عاطفی ایجاد کند، از جمله:

تغییرات خلقی
دوره‌های خنده یا گریه غیرقابل کنترل
تحریک پذیری
غم و اندوه
نگرانی، ترس و اضطراب
پریشانی، عصبانیت یا ناامیدی

این وضعیت غیرقابل پیش بینی است، اغلب دارای علائم نوسانی است و می‌تواند ناتوان کننده شود که همه اینها می‌تواند برای کسی ترسناک باشد. ام اس همچنین می‌تواند با آسیب رساندن به رشته‌های عصبی در مغز باعث تغییرات عاطفی شود. برخی از داروهایی که افراد برای مدیریت ام اس مصرف می‌کنند نیز می‌توانند باعث تغییرات خلقی شوند. به عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها می‌توانند عوارض جانبی عاطفی زیادی داشته باشند، از جمله:

اضطراب
تحریک پذیری
تحریک
اشک ریختن
بی قراری
ترس

مشکل در راه رفتن

افراد مبتلا به ام اس به دلیل عوامل متعددی ممکن است در راه رفتن یا نحوه راه رفتن خود دچار مشکل شوند. برخی از علائم ام اس که ممکن است بر نحوه راه رفتن فرد تأثیر بگذارد عبارتند از:

سفتی و اسپاسم عضلات
بی حسی یا سایر مشکلات حسی در باسن، ساق پا، مچ پا یا پا
خستگی
ضعف عضلانی
از دست دادن تعادل

اثرات هورمونی

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ام اس به دلیل تغییرات هورمونی، از جمله تغییراتی که در دوره‌های بعدی زندگی رخ می‌دهد، می‌تواند بر زنان متفاوت از مردان تأثیر بگذارد.

قاعدگی و ام اس در زنان

تحقیقات بیشتری برای نتیجه‌گیری قطعی لازم است، اما انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس (NMSS) بیان می‌کند که برخی از مطالعات نشان داده‌اند که زنان مبتلا به ام‌اس در عرض یک هفته پس از شروع پریود علائم بدتری دارند.

مطالعاتی که از اسکن MRI استفاده کردند همچنین نشان داده‌اند که فعالیت بیماری ام اس ممکن است با توجه به سطوح مختلف هورمونی در طول قاعدگی تغییر کند.

بارداری و بیماری ام اس

بارداری می‌تواند خطر تشدید علائم ام اس را به ویژه در سه ماهه دوم و سوم کاهش دهد. محققان بر این باورند که بارداری با افزایش سطح ترکیباتی که به کاهش التهاب و اثرات این بیماری کمک می‌کند، اثر محافظتی در برابر ام اس دارد.

افراد باردار همچنین به طور طبیعی سطوح بالاتری از کورتیکواستروئیدهای (نوع دیگری از سرکوبگرهای ایمنی) در گردش دارند. اگرچه بارداری می‌تواند به طور موقت برخی از علائم ام اس را کاهش دهد، شعله ور شدن آن در 3 تا 6 ماه اول پس از زایمان بازمی‌گردد. با این حال، در دراز مدت، هیچ ارتباط ثابت شده‌ای بین بارداری و خطر بالاتر ناتوانی وجود ندارد.

اگرچه باردار شدن می‌تواند به طور موقت خطر تشدید عود را کاهش دهد، اما بارداری همچنین استرس فیزیکی زیادی را بر بدن وارد می‌کند که می‌تواند علائم خاصی از ام اس را بدتر کند. علاوه بر این، برخی از داروهایی که افراد برای ام اس استفاده می‌کنند، در دوران بارداری بی خطر نیستند و ممکن است علائم را بدتر کنند. هر فرد مبتلا به ام اس که باردار است یا قصد باردار شدن دارد باید داروهای خود را با پزشک در میان بگذارد. برخی از علائم ام اس که اغلب بارداری آنها را تشدید می‌کند عبارتند از:

خستگی
مشکلات راه رفتن
مشکلات مثانه و روده

یائسگی و بیماری ام اس

علائم ام اس ممکن است پس از یائسگی بدتر شود، احتمالاً به این دلیل که کاهش سطح استروژن بر پیشرفت بیماری تأثیر منفی می‌گذارد. با این حال، تشخیص اینکه آیا علائم ام اس به دلیل یائسگی بدتر می‌شود یا فقط به عنوان یک نتیجه طبیعی پیری یا پیشرفت بیماری دشوار است. با این وجود، تحقیقات بیشتری برای درک رابطه بین یائسگی و علائم ام اس ضروری است. برای آزمایش یائسگی کلیک کنید.

علائم نادر بیماری ام اس

اگرچه علائم فوق شایع ترین هستند، ام اس روی هر فردی متفاوت است. برخی از علائم کمتر شایع ام اس عبارتند از:

مشکلات گفتاری
تشنج
از دست دادن شنوایی
مشکلات بلع
لرزش
مشکلات تنفسی
خارش
سردرد

علائم اولیه بیماری ام اس

برخی از علائم اولیه ام اس عبارتند از:

از دست دادن موقت بینایی
کور رنگی
درد چشم که با حرکت چشم بدتر می‌شود
فلاش نور با حرکت چشم
بی حسی یا گزگز در قسمت‌های مختلف بدن

بیماری ام اس در زنان

بر اساس NMSS، حداقل دو یا سه برابر زنان بیشتر از مردان تشخیص ام اس را دریافت می‌کنند. به طور کلی، به نظر می‌رسد ام اس در مردان و زنان به طور مشابه تأثیر می‌گذارد. با این حال، پزشک نمی‌تواند پیش بینی کند که فرد مبتلا به ام اس چه علائمی را تجربه می‌کند و یا شدت علائم یا پیشرفت بیماری به چه صورتی است.

دلیل این امر این است که این بیماری به طور تصادفی به میلین حمله می‌کند و اعصابی که بر آن تأثیر می‌گذارد می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اگرچه مردان و زنان مبتلا به ام اس اغلب علائم مشابهی را تجربه می‌کنند، اما عوامل خاصی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی ممکن است بر علائم ام اس در زنان تأثیر بگذارد.

چرا زنان بیشتر در معرض خطر هستند؟

زنان ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به ام اس باشند زیرا بدن آنها در دوران بارداری سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند. کمبود ویتامین D ممکن است با ام اس نیز مرتبط باشد. برخی از محققان بر این باورند که بین ام اس و تفاوت در روش‌های پردازش ویتامین D در بدن زن و مرد ارتباط وجود دارد. با این حال، مطالعات بیشتری لازم است.

سایر محققان این نظریه را مطرح می‌کنند که کروموزوم‌های X نقش مستقیمی در عملکرد خود ایمنی دارند. غیرفعال شدن کروموزوم X در زنان ممکن است منجر به داشتن ژن‌های حساس بیشتری به ام اس شود.

علت و علائم بیماری ام اس؛ جمع‌بندی

ام اس یک بیماری خود ایمنی است که به طور تصادفی بخش‌هایی از سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نتیجه علائم فیزیکی، شناختی و احساسی غیرقابل پیش بینی ایجاد می‌کند.

اگرچه ام اس بیشتر زنان را نسبت به مردان مبتلا می‌کند و تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما معمولاً علائم مشابهی ایجاد می‌کند. با این حال، زنان ممکن است تغییراتی را در علائم خود به دلیل تغییرات هورمونی تجربه کنند، مانند مواردی که در طول قاعدگی، بارداری یا یائسگی رخ می‌دهد.

مشکلات بینایی و بی حسی موضعی تصادفی اغلب اولین علائم این بیماری هستند. افسردگی، مشکلات مثانه، تغییرات شناختی و درد نیز از شایع ترین علائم ام اس هستند.

در حال حاضر هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما داروهای مختلف و درمان‌های مکمل معمولاً می‌توانند به مدیریت علائم یا حتی کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند. هر فردی که علائم مربوط به آن را تجربه می‌کند باید برای تشخیص صحیح با پزشک تماس بگیرد. برای مشاوره تلفنی پزشکی با آزمایش آنلاین همراه باشید.

مقالات مرتبط