علت بوی بد و غیرطبیعی ادرار چیست؟
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
17 / 01 / 1401
بسیاری از ما قبل از اینکه ادرار از بدن تخلیه و خارج شود، به آن فکر نمی‌کنیم. اما جزئیات اولیه ادرار مانند رنگ، بو و تعداد دفعات آن می‌تواند به شما اطلاعاتی را در مورد آنچه در بدن شما در جریان است، بدهد. ادرار ضایعات مایع بدن است که عمدتاً از آب، نمک، الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم و فسفر و مواد شیمیایی به نام اوره و اسید اوریک ساخته شده است. کلیه‌های شما وقتی سموم و سایر مواد بد را از خونتان فیلتر می‌کنند، آن را تولید خواهند کرد. مجموعه‌ای از چیزها در بدن شما مانند داروها، غذاها و بیماری‌ها، می‌توانند بر روی وضعیت بدن شما تأثیر بگذارند.
ادرار معمولاً با بوی کمی همراه است، اما ممکن است برخی از بوی‌های غیرعادی و قوی نیز مشاهده شود. به طور کلی، ادرار اغلب بوی آمونیاک مختصری دارد، مخصوصاً اول صبح یا زمانی که فرد دچار کم آبی است. ادرار بدبو نیز می‌تواند نشانه عفونت باشد، بنابراین اگر بوی بد و یا غیرطبیعی ادرار خود به خود از بین نرفت یا علائم اضافی مانند درد هنگام ادرار، ادرار خونی و … ایجاد شد، به مشاوره پزشکی خود اطلاع دهید. در این مقاله، علت بوی بد ادرار را بررسی می‌کنیم و راهکارهایی برای کاهش بو ارائه می‌دهیم.
فهرست مطالب
مشکلات رایجی که باعث بوی بد ادرار می‌شود، کدامند؟
ادرار بدبو همیشه ناشی از یک بیماری نیست. کم آبی بدن، برخی ویتامین‌ها و برخی داروها می‌توانند بوی نامطبوعی به ادرار بدهند. علل شایعی که منجر به ایجاد بوی بد ادرار می‌شوند، عبارتند از:
ادرار غلیظ
هنگامی که ادرار بسیار غلیظ است، حاوی آمونیاک بیشتر و آب کمتری است. این می‌تواند باعث ایجاد بویی به شدت قوی و بد در ادرار شود. زمانی که فرد دچار کم آبی است، ادرار غلیظ تر می‌شود. این مورد اغلب در اول صبح یا زمانی که فرد آب کافی در طول روز نمی‌نوشد، اتفاق می‌افتد. علائم کم آبی شدید عبارتند از:
اگر هر یک از علائم کم آبی بدن پس از نوشیدن آب زیاد برطرف نشد، باید با مشاوره پزشکی تلفنی تماس بگیرید. زیرا مشکل اساسی که باعث بد بو شدن ادرار شده است، امکان دارد عفونت کلیه باشد.
خوراکی‌ها
متابولیت به هر ماده‌ای گفته می‌شود که در طول هضم تشکیل می‌شوند. از آنجایی که بدن آنها را از طریق ادرار دفع می‌کند، برخی از آنها می‌توانند باعث ایجاد ادرار بد بو شوند. به عنوان مثال، وقتی مارچوبه در طول هضم تجزیه می‌شود، متابولیت‌های آن بوی بدی به ادرار می‌دهند.
دارو و مکمل‌ها
برخی از داروها و مکمل‌هایی که می‌توانند منجر به تغییر بوی ادرار شوند عبارتند از:
- دوزهای بالای ویتامین B تیامین و کولین
- برخی از آنتی بیوتیک‌ها، به ویژه گروهی از آنها به نام سولفونامیدها
- برخی از داروهای دیابت
- شیمی درمانی
شرایط پزشکی
برخی از مسائل بهداشتی که منجر به بوی بد ادرار می‌شوند نیاز به دوره‌های درمانی کوتاه مدت دارند، در حالی که برخی دیگر نیاز به توجه پایدارتری دارند.
عفونت مجاری ادراری
عفونت دستگاه ادراری (UTI) زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های مضر در مجرای ادراری، مثانه یا کلیه‌ها تکثیر می‌شوند. بیشتر افراد علائمی فراتر از بوی بد ادرار دارند، از جمله:
- درد و سوزش هنگام ادرار کردن
- نیاز مکرر و شدید به ادرار کردن( تکرر ادرار )
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
- ادرار کدر یا تیره
- خون در ادرار
- تب، اگر عفونت گسترش یافته باشد
- کمردرد، اگر عفونت به کلیه‌ها سرایت کرده باشد
عفونت با برخی از باکتری‌ها، به ویژه Aerococcus urinae، ممکن است باعث بد بو شدن ادرار با یا بدون علائم دیگر شود. UTI معمولاً با آنتی بیوتیک برطرف می‌شود. اما در صورتی که فردی تحت درمان قرار نگیرد، عفونت می‌تواند گسترش یابد، بنابراین در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. زیرا گسترش عفونت در بدن عواقب منفی بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت.
واژینوز باکتریال
عفونت واژن واژینوز باکتریایی باعث ایجاد بویی شبیه به بوی ماهی می‌شود که ممکن است بعد از رابطه جنسی افزایش یابد. علائم دیگر عبارتند از:
- درد
- خارش
- درد و سوزش هنگام ادرار کردن
- ترشحات سفید یا خاکستری
دیابت
داروهای دیابت و همینطور ابتلا به دیابت ممکن است بوی ادرار را تغییر دهند، به خصوص اگر سطح قند خون کنترل نشده باشد. برخی از افراد متوجه بوی بسیار شیرینی در هنگام ادرار می‌شوند. این زمانی اتفاق می‌افتد که قند زیادی در ادرار وجود داشته باشد. سایر علائم دیابت عبارتند از:
- رفتن مکرر به دستشویی، به خصوص در شب
- تشنگی شدید
- خستگی
- کاهش وزن در برخی موارد
- خارش ناحیه تناسلی
- بهبود آهسته زخم
- تاری دید
- فشار خون بالا
نارسایی ارگان‌ها
هنگامی که اندام‌های درگیر در هضم یا ادرار به درستی کار نمی‌کنند، می‌تواند بر بوی ادرار تأثیر بگذارد. گزارشات ثبت شده مشخص کرده است که برخی از افراد مبتلا به نارسایی کلیه متوجه بوی بد بدن یا ادرار بدبو می‌شوند. همچنین، اشخاص مبتلا به بیماری کبدی این بوی بد را تجربه کرده‌اند.
علائم نارسایی اندام بسته به ناحیه درگیر و علت آن متفاوت است. نارسایی کبد همچنین باعث زرد شدن پوست یا چشم می‌شود، در حالی که نارسایی کلیه نیز ممکن است باعث درد در هنگام ادرار شود.
آیا بارداری باعث بوی بد ادرار می‌شود؟
برخی افراد در دوران بارداری متوجه تغییر بوی ادرار خود می‌شوند. تغییرات هورمونی مختلف ممکن است بوی ادرار یا حساسیت فرد به بوها را تغییر دهد. بسیاری از افراد حس بویایی قوی‌تری را در دوران بارداری گزارش می‌دهند، اگرچه تحقیقات بسیار کمی در مورد این پدیده بررسی شده است.
شایان ذکر است که افراد باردار مبتلا به UTI ممکن است علائم قابل توجه تری نداشته باشند و تغییر در بوی ادرار اغلب تنها هشدار است. درمان سریع عفونت‌های ادراری خطر عوارض جدی را برای فرد و جنین کاهش می‌دهد. انجام چکاب‌های مختلف و ماهیانه در این دوره بسیار حائز اهمیت است و به تشخیص علت بوی بد ادرار کمک می‌کند. برای انجام این چکاب‌ها و کسب آگاهی بیشتر با مشاوره پزشکی تلفنی تماس بگیرید.
راهکارهایی برای کاهش بوی بد ادرار
نکات زیر ممکن است به کاهش بوی بد ادرار کمک کند:
- از خوردن غذاهایی که باعث بد بو شدن ادرار می‌شوند، بخصوص مارچوبه خودداری کنید.
- اگر سطوح بالای تیامین یا کولین علت بوی بد ادرار هستند، مکمل‌ها را جایگزین کنید.
- برای حمایت از هیدراتاسیون و سلامت کلیه‌ها و مجاری ادراری مقدار زیادی آب بنوشید.
- هر گونه بیماری مزمن پزشکی مانند دیابت را تا حد امکان با دقت و با راهنمایی پزشک مدیریت کنید.
همچنین، داشتن یک سبک زندگی کلی سالم و کاهش یا حذف مصرف الکل می‌تواند از کبد محافظت کند و ممکن است به از بین بردن بوی بد ادرار کمک کند.
چگونه علت بوی بد ادرار تشخیص داده می‌شود؟
مشاوره پزشکی برای تشخیص علت بوی بد ادرار در مورد برخی از عوامل سبک زندگی، تغییرات اخیر سلامتی و زمانی که بوی بد شروع شده است، سوال خواهد کرد. آنها ممکن است کشت ادرار را برای بررسی باکتری‌ها و سایر علائم عفونت انجام دهند. کشت ادرار توسط ویزیت پزشک در منزل نیز قابل انجام است. برای استفاده از این خدمات می‌توانید با ما تماس بگیرید.
هنگامی که رژیم غذایی عامل بد بو شدن ادرار باشد، پزشک ممکن است قادر باشد مشکل را تنها بر اساس علائم تشخیص دهد. در برخی موارد، پزشک همچنین ممکن است اسکن و سایر آزمایشاتی که شامل تصویربرداری از دستگاه ادراری یا کلیه‌ها هستند را تجویز کند. همچنین ممکن است فرد برای بررسی سایر شرایط سلامتی نیاز به انجام آزمایش خون داشته باشد. برای انجام هرگونه آزمایش خون با آزمایش آنلاین تماس بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بوی بد ادرار اغلب خود به خود از بین می‌رود، به خصوص زمانی که کم آبی بدن یا مواد خوراکی در رژیم غذایی باعث آن بوده باشد. اگر فردی بتواند علت بدبویی ادرار خود را شناسایی کند، نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. این در حالیست که علل دیگر نیاز به درمان پزشکی دارند. در حالی که عفونت ادراری نسبتاً بی ضرر است، امکان دارد پیشرفت کند و باعث ایجاد مشکلات جدی سلامتی از جمله عفونت کلیه شود. با درمان زودهنگام، فرد باید ظرف چند روز احساس بهتری داشته باشد.
از آنجایی که برخی از افراد مبتلا به عفونت ادراری علائمی ندارند، اگر بوی بد ادرار بیش از چند روز طول کشید به پزشک مراجعه کنید و یا با مشاوره پزشکی تلفنی خود تماس بگیرید. رسیدگی به این مورد مخصوصاً برای افرادی که باردار هستند مهم است.
سایر مشکلات سلامتی که می‌توانند باعث ایجاد بوی بد ادرار شوند نیاز به درمان مداوم دارند. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به دیابت ممکن است نیاز به تغییر دارو یا ایجاد تغییرات خاصی در سبک زندگی داشته باشد. اگر فردی که دارای هر گونه بیماری مزمن است متوجه شد که بوی ادرارش به طور قابل توجهی تغییر می‌کند، ممکن است ایده خوبی باشد که با پزشک خود در این مورد مشورت کند. شما می‌توانید به این منظور از مشاوره پزشکی و ویزیت پزشک در منزل آزمایش آنلاین نیز استفاده کنید.
علت بوی بد ادرار، جمع‌بندی
ادرار بدبو می‌تواند نگران کننده باشد، اما ممکن است کوتاه مدت بوده و نوشیدن بیشتر آب ممکن است به محو شدن سریعتر بو کمک کند. با این حال، اگر علت مشخصی برای بوی بد ادرار وجود ندارد، ایده خوبی است که با یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی و یا مشاوره پزشکی مشورت کنید.
