سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم
نوشته شده توسط سمانه نصیری
17 / 10 / 1399
در روش سونوگرافی، از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر دقیق اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. برخلاف اشعه ایکس که در تصویربرداری های سنتی استفاده می شود، در روش‌های اسکن سونوگرافی از این اشعه استفاده نمی‌شود، به این معنی که این روش، هیچ عارضه جانبی مضر ندارد و بسیار ایمن است. سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم دو نوع از انواع سونوگرافی لگن در زنان است که هر کدام شرایط و خصوصیات خاص خود را دارد، اما با همدیگر مرتبط هم هستند. به طور معمول، پزشک برای بررسی مشکلات لگن از شما خواهد خواست که این سونوگرافی‌ها را انجام دهید. اما اگر مایل هستید با این دو نوع سونوگرافی بیشتر آشنا شوید، با ما در ادامه مقاله همراه باشید.
فهرست مطالب
سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم چیست؟
بیشتر افراد وقتی واژه سونوگرافی را می‌شنوند، سونوگرافی از روی شکم به ذهن آن‌ها می‌رسد؛ روشی که با آن سونوگرافی رحم انجام می‌شود. اگرچه سونوگرافی رحم از طریق شکم می‌تواند اطلاعات مربوط به رحم را فراهم کند، اما در این روش، تصاویر دقیقی از اندام‌های موجود در ناحیه لگن به دست نمی‌آید.
اما برخی از علائم و شرایط پزشکی، مانند آندومتریوز، به تصاویری باکیفیت‌تری از آنچه با استفاده از سونوگرافی رحم امکان‌پذیر است، نیاز دارند. بنابراین باید به سراغ سونوگرافی واژینال (transvaginal ultrasound) برویم که برخلاف سونوگرافی رحم، یک معاینه داخلی است. این روش شامل قرار دادن مبدل یا پروب در واژن برای تولید تصاویر فوق‌العاده دقیق از اندام‌های موجود در ناحیه لگن است.
هر دو سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم برای نظارت بر بارداری، یافتن کیست در تخمدان، بررسی لایه داخلی رحم، جستجوی علل ناباروری و یافتن سرطان‌ها یا تومورهای خوش‌خیم در ناحیه لگن استفاده می‌شوند. بسته به نمای موردنیاز، حسگر سونوگرافی یا روی شکم (سونوگرافی رحم) یا در واژن (سونوگرافی واژن) قرار می‌گیرد.
در چه مواردی استفاده از سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم ضروری است؟
شما به خودی خود نمی توانید درخواست سونوگرافی واژینال داشته باشید، بلکه اینکار به دستور پزشک و برای دلایل مختلفی از جمله موارد زیر انجام می شود:
- از نظر ساختار، رحم یا تخمدان مشکلاتی پیدا کنید
- به دنبال بررسی سرطان در تخمدان‌ها، رحم یا مثانه خود باشید
- یک دستگاه دخل رحمی (IUD) داشته باشید
- به دنبال بررسی رشد مواردی مانند تومورهای غیر سرطانی، فیبروم، یا کیست باشید
- بخواهید علت خونریزی یا درد غیرطبیعی را پیدا کنید
- مشکلات باروری را ارزیابی یا درمان کنید
- رشد کودک خود را در دوران بارداری کنترل کنید
- بیماری التهابی لگن را بررسی کنید
- حاملگی خارج رحمی (تخمک بارورشده که در خارج از رحم رشد می‌کند) را تشخیص دهید؛
- در طی تکه‌برداری از آندومتر رحم، بخواهید یک بافت به عنوان نمونه را از رحم خود خارج کنید.
نحوه انجام سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم
به‌طورمعمول، مدت انجام سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد و همانطور که قبلتر گفته شد، نحوه انجام آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه به نحوه انجام این دو نوع سونوگرافی با جزئیات بیشتر پرداخته‌ایم.
سونوگرافی رحم
برای انجام سونوگرافی رحم، لازم است مثانه شما پر باشد. حداقل یک ساعت قبل از آزمایش، چهار تا شش لیوان آب بخورید. مثانه پر باعث می‌شود تصویر اندام شما با وضوح بیشتری به دست آید. بعد از انجام مراحل می‌توانید از سرویس بهداشتی استفاده کنید. در ادامه با مراحل انجام سونوگرافی رحم آشنا می‌شوید.
- از شما خواسته می‌شود هرگونه لباس، جواهرات یا اشیاء دیگری که می‌تواند در اسکن تداخل ایجاد کند را بردارید.
- اگر از شما خواسته شود که لباس خود را دربیاورید به جای آن لباس گان به شما داده می‌شود.
- به پشت روی میز معاینه دراز خواهید کشید.
- ماده‌ای ژل‌مانند روی شکم شما زده می‌شود.
- مبدل یا پروب به پوست شما فشار داده می‌شود و در اطراف ناحیه موردبررسی حرکت می‌کند.
- در صورتی که جریان خون ارزیابی شود ممکن است هنگام استفاده از پروب داپلر صدای «ووش، ووش» بشنوید.
- تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می‌شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می‌شود.
- پس از اتمام مراحل، ژلی که بر روی شکم شما زده شده است پاک می‌شود.
- با اتمام این کار می‌توانید مثانه خود را خالی کنید.
سونوگرافی واژن
سونوگرافی واژن از طریق واژن با مثانه خالی انجام می‌شود. قبل از انجام سونوگرافی لازم است از دستشویی استفاده کنید. در ادامه با مراحل انجام سونوگرافی واژن آشنا می‌شوید.
- از شما خواسته می‌شود هرگونه لباس، جواهرات یا اشیاء دیگری که می‌تواند در اسکن تداخل ایجاد کند را بردارید.
- اگر از شما خواسته شود که لباس خود را دربیاورید به جای آن لباس گان به شما داده می‌شود.
- بر روی میز معاینه دراز می‌کشید و درعین‌حال زانوهای خود را خم می‌کنید.
- از یک مبدل واژینال که بلند و باریک است و پوششی از جنس پلاستیک یا لاتکس دارد و همچنین، به آن روغن زده شده است استفاده می‌شود. نوک مبدل وارد واژن شما می‌شود که ممکن است این کار کمی ناراحت‌کننده باشد.
- در صورتی که جریان خون ارزیابی شود ممکن است هنگام استفاده از پروب داپلر صدای «ووش، ووش» بشنوید.
- تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می‌شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می‌شود.
- پس از اتمام مراحل، مبدل برداشته خواهد شد.
عوارض جانبی سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم
سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم هیچ خطری ندارند، زیرا در انجام آن‌ها از اشعه استفاده نمی‌شود. سونوگرافی رحم درد ندارد، اما به دلیل اینکه برای انجام آن لازم است مثانه‌تان پر باشد ممکن است هنگام حرکت مبدل بر روی شکم خود کمی احساس ناراحتی کنید. همچنین ممکن است برای سونوگرافی واژن در هنگام قرار دادن مبدل در واژن، کمی احساس ناراحتی کنید. از سوی دیگر، برخی افراد ممکن است به پوشش لاتکس مبدل سونوگرافی واژن حساسیت داشته باشند. همچنین انجام سونوگرافی از طریق واژن در هنگام بارداری زنان کاملا بی‌خطر است و این روش هیچ خطری برای جنین ندارد.
برخی از عوامل یا شرایط می‌توانند در نتایج سونوگرافی واژن و رحم تداخل ایجاد کنند، چاقی شدید، وجود باریم در روده‌ها به دلیل انجام تست باریم انما در روزهای اخیر، گاز روده و پر نکردن کافی مثانه در سونوگرافی رحم، تعدادی از این موارد است.
بعد از سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از انجام سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم، هیچ مراقبت خاصی نیاز نیست. شما می‌توانید بعد از انجام آن‌ها رژیم غذایی و فعالیت عادی خود را از سر بگیرید، مگر اینکه پزشک به شما توصیه دیگری کند. یک رادیولوژیست، تصاویر سونوگرافی را تجزیه و تحلیل می‌کند و گزارشی را برای پزشک فراهم می‌کند. این گزارش هرگونه مشکل در اندام‌های لگن، رگ‌های خونی یا نوزاد متولدشده شما را نشان می‌دهد.
پزشک نتایج سونوگرافی را برای شما توضیح می‌دهد. اطمینان حاصل کنید که نتایج شما به چه معناست و چگونه بر درمان شما تاثیر می‌گذارد. پزشک شما ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای بررسی سلامت اندام‌های لگن شما توصیه کند، ازجمله این موارد:
- هیستروسکوپی: یک وسیله باریک و سبک از طریق واژن، درون رحم قرار داده می‌شود تا مشکلات رحم بررسی شود.
- لاپاروسکوپی: یک لوله باریک با سر نورانی با ایجاد یک برش از دیواره شکم شما عبور می‌کند تا اندام‌های لگن شما مشاهده شود.
در صورت نیاز به این آزمایشات یا آزمایشاتی دیگر، پزشک به شما اطلاع خواهد داد.
همانطور که مطرح شد سونوگرافی واژن و سونوگرافی رحم دو نوع سونوگرافی لگن در زنان است که برای بررسی مشکلات مختلف در لگن مورداستفاده قرار می‌گیرند. نحوه انجام این سونوگرافی‌ها کاملا متفاوت است و هیچ‌کدام آن‌ها عوارض جانبی‌ای ندارند. بعد از انجام سونوگرافی واژن یا رحم، پزشک اطلاعات دقیقی در مورد اندام‌های ناحیه لگن شما پیدا خواهد کرد و توصیه‌های بعدی را به شما ارائه خواهد داد.
سونوگرافی را در محل انجام دهید
خبر خوب آنکه اگر پزشک شما تجویز سونوگرافی کرده است، می‌توانید با درخواست سونوگرافی در منزل، اینکار را انجام دهید. به این ترتیب، علاوه بر ذخیره میزان زیادی زمان، انرژی شما در محیط پرترافیک شهری و یا نوبت طولانی سونوگرافی خدمات درمانی هدر نخواهد رفت. این سونوگرافی‌ها با کمک دستگاه‌های پرتابل (قابل حملی) انجام می‌شود و از جهت دقت و نوع تصویربرداری مشابه دستگاه‌های مراکز درمانی هستند.
برای سونوگرافی واژن رفته بودم آزمایشگاه سیروس اصفهان. خانم دکتر به جای وارد کردن دستگاه به داخل دهانه رحم، سه بار اشتباها به نزدیکی های مقعد هی فشار وارد می کرد و بنده هی اعلام خطا می کردم. دو روز بعد یه دونه دردناک عفونی اندازه فندوق به همون قسمتی که خانم دکتر باسواد ما اشتباه ها فشار می آورد ، زد و تا یک ماه نمی تونستم بنشینم و طول کشید تا خوب شد . خواستم بگم این رو هم به عوارضش بیفزایید.اسم آزمایشگاه رو هم عمدا آوردم .