بیماری های ریوی خطرناک کدامند؟
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
13 / 10 / 1400
علیرغم اینکه بیماری ریوی سالانه 4 میلیون نفر را می‌کشد، مراکز و انجمن‌های بین المللی تنفسی (FIRS) داده‌های نگران کننده‌ای را فاش کرد که نشان می‌دهد بیشتر مردم در مورد بیماری ریوی که بیش از هر بیماری دیگری در سراسر جهان باعث مرگ افراد می‌شود، بی اطلاع هستند. این داده‌ها همزمان با روز جهانی اسپیرومتری منتشر شد.
تحقیقات انجام شده در چهار قاره نشان داد که صرف نظر از شیوع بالای بیماری ریوی، مردم به مراتب بیشتر نگران سرطان، بیماری قلبی و سکته هستند. اسپریومتری نوعی آزمایش عملکرد ریه (عملکرد ریوی) است. حجم هوای ورودی و بازدمی را بر حسب زمان اندازه گیری می‌کند. بیمار پس از یک نفس عمیق، تا جایی که می‌تواند به داخل قطعه دهانی می‌دمد. اسپیرومتری اندازه گیری می‌کند که فرد قادر است چه مقدار هوا از ریه‌های خود خارج کند (ظرفیت حیاتی اجباری) و چه مقدار هوا می‌تواند در یک ثانیه (حجم بازدم اجباری) خارج شود.
نرخ مرگ و میر ناشی از بیماری‌های خطرناک ریوی دهه هاست که در حال افزایش است. با توجه به اینکه تحقیقات نشان می‌دهد که میزان مرگ و میر ناشی از COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه) در سی سال گذشته تقریباً دو برابر شده است، عدم نگرانی حتی چشمگیرتر است، زیرا میزان مرگ و میر بیشتر سایر بیماری‌های اصلی در همان دوره زمانی در حال کاهش بوده است.
بر اساس نظرسنجی عمومی، مردم تاثیر بیماری ریوی را دست کم می‌گیرند و نمی‌دانند چگونه آن را مدیریت کنند. 57 درصد از افراد مبتلا به این بیماری‌ها هرگز ریه‌های خود را آزمایش نکردند، حتی آزمایش‌های ساده ریه مانند اسپیرومتری که به پزشکان کمک می‌کند COPD، آسم و سایر مشکلات ریوی را در مراحل اولیه تشخیص دهند، به ویژه زمانی که درمان مؤثرتر است.
فهرست مطالب
بیماری‌های ریوی خطرناک و ورزش
70 درصد از افراد فکر می‌کردند که مبتلایان به بیماری‌های ریوی نباید در هیچ نوع ورزش شرکت کنند، حتی شنای ملایم و یا ورزش هدفمند. اما جالب است بدانید که مشاوره پزشکی بدین صورت اظهار می‌کند؛ فعالیت بدنی می‌تواند در مدیریت و همچنین در بهبود علائم بیماری های ریوی خطرناک مانند تنگی نفس مفید باشد. حتی بیماران با علائم شدید ممکن است از ورزش سود ببرند.
محققان بلژیکی در مجله آمریکایی گزارش دادند که دریافت کنندگان پیوند ریه که در یک رژیم ورزشی ساختاریافته سه ماهه در هنگام ترک بیمارستان شرکت کردند، نسبت به افرادی که این کار را انجام ندادند، کیفیت زندگی بسیار بالاتری داشتند و شانس کمتری برای ابتلا به مشکلات قلبی عروقی را تجربه کردند. بنابراین به منظور آموزش مردم در مورد اهمیت آزمایش ریه‌های خود و فعال شدن بیشتر از نظر بدنی لازم است از مشاوره پزشکی تلفنی استفاده کرده و بهره ببرید. زیرا هر دو برای سلامت تنفسی حیاتی هستند.
آسم در بین ورزشکاران طی 20 سال گذشته به طور پیوسته در حال افزایش بوده است. در المپیک 2004، 21 درصد از تیم بریتانیا از آسم رنج می‌بردند، در حالی که این رقم در جمعیت بریتانیا 8 درصد بود. گزارشی که در BMJ (مجله پزشکی بریتانیا) منتشر شد نشان داد که بسیاری از ورزشکاران مبتلا به آسم احتمالاً از بهترین درمان برای وضعیت خود استفاده نمی‌کنند و این امر ممکن است سلامت طولانی مدت خود را به خطر بیندازد.
متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در سراسر جهان برای برگزاری مراسم عمومی آزمایش ریه در روز جهانی اسپیرومتری و در طول بازی‌های المپیک به منظور افزایش آگاهی در مورد آزمایش اسپیرومتری که معمولا کمتر از 10 دقیقه طول می‌کشد و موثرترین راه است، در خیابان‌ها حضور داشته‌اند.
به گفته متخصصین و ویزیت پزشک در منزل، بیماری مزمن ریه یک مسئله بهداشتی مهم است، اما اهمیت آن همچنان دست کم گرفته می‌شود. ناآگاهی گسترده‌ای نه تنها در مورد جدی بودن بیماری ریوی، بلکه در مورد اقداماتی که می‌توان برای پیشگیری از آن انجام داد وجود دارد.
انواع بیماری های ریوی خطرناک
سه نوع اصلی بیماری ریوی وجود دارد:
- بیماری‌های گردش خون ریه: در این نوع از بیماری ریوی، رگ‌های خونی در ریه‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این مورد یا به دلیل لخته شدن خون، التهاب رگ‌های خونی یا زخم شدن رگ‌های خونی است. در این حالت توانایی ریه برای جذب اکسیژن و انتشار دی اکسید کربن تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بیماری‌های گردش خون ریه گاهی باعث مشکلات قلبی می‌شود.
- بیماری‌های راه هوایی: مجاری هوایی (لوله‌ها) که اکسیژن و سایر گازها را به داخل و خارج از ریه‌ها حمل می‌کنند، در این بیماری تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در بیشتر موارد، راه‌های هوایی یا خیلی باریک می‌شوند یا انسداد ایجاد می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به برونشیت مزمن، آمفیزم و آسم اشاره کرد. تنفس ممکن است در هنگام ابتلا به این بیماری سخت و دشوار شود، برخی گذارش می‌کنند که تنفس مانند نفس کشیدن از طریق نی است.
- بیماری‌های بافت ریه: ساختار بافت ریه در این بیماری تحت تأثیر قرار می‌گیرد. التهاب یا اسکار بافتی باعث بیماری محدود کننده ریه می‌شود. بدین معنا که ریه‌ها نمی‌توانند به طور کامل منبسط شوند و تنفس اکسیژن و خلاص شدن از شر دی اکسید کربن (بازدم) را دشوارتر می‌کند. به عنوان مثال می‌توان به سارکوئیدوز و فیبروز ریوی اشاره کرد.
برخی از بیماری‌های ریوی ترکیبی از دو یا سه نوع هستند. طبق گزارش موسسه ملی بهداشت (NIH)، ایالات متحده، شایع ترین بیماری های ریوی در ایالات متحده عبارتند از:
- ادم ریوی
- پنومونی
- سرطان ریه
- آمفیزم
- COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه)
- برونشیت
- آتلکتازی، فروپاشی بخشی و یا گاهی تمام ریه (کمتر شایع)
- آسم
سایر بیماری‌های ریوی عبارتند از: آزبستوز، آسپرژیلوم، آسپرژیلوز، آسپرژیلوزیس – مهاجم حاد، برونشکتازی، برونشیت انسدادی پنومونی سازمان دهنده (BOOP)، ذات الریه ائوزینوفیلیک، سرطان ریه متاستاتیک، پنومونی نکروزان، سینه پهلوی نکروزان، سینه پهلوی اکسپلورر. پروتئینوز آلوئولی ریوی، سیاه زخم ریوی، ناهنجاری شریانی وریدی ریوی، فیبروز ریوی، آمبولی ریوی، هیستوسیتوز ریوی X (گرانولوم ائوزینوفیلیک)، فشار خون ریوی، نوکاردیوز ریوی، بیماری ریوی-وئوکلوئیدی، بیماری ریوی-وئولوموکولوز و بیماری تومور لومونری و ریوی.
علت بروز بیماری های ریوی خطرناک چیست؟
بسیاری از بیماری‌های نادر و یا خطرناک ریه، اختلالات ژنتیکی هستند. نوزادان با تغییرات ایجاد کننده بیماری که در ژن‌های آنها کدگذاری شده است به دنیا می‌آیند. اما برخی از بیماری‌ها ممکن است تا اواخر زندگی ایجاد نشوند. علل بیماری‌های ریوی خطرناک نیز عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض محیطی نامناسب: از جمله تنفس آزبست، مدفوع پرندگان، گرد و غبار زغال سنگ، کپک، دود تنباکو یا سایر مواد شیمیایی.
- عفونت‌های ناشی از عوامل باکتریایی، ویروسی یا قارچی.
- داروهایی مانند آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد التهاب، داروهای شیمی درمانی یا داروهای قلبی.
- سایر اختلالات سلامتی، از جمله بیماری‌های خود ایمنی (زمانی که سیستم ایمنی بدن به بدن شما آسیب می‌زند) مانند درماتومیوزیت و پلی میوزیت، لوپوس، آرتریت روماتوئید یا اسکلرودرمی.
- علل ناشناخته یا بیماری ایدیوپاتیک
چگونه بیماری های ریوی خطرناک تشخیص داده می‌شوند؟
برای کمک به تشخیص وضعیت شما، مشاوره تلفنی پزشکی در مورد علائم و سابقه خانوادگی سوال خواهد کرد. ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است جزئیات پزشکی دیگری از جمله قرار گرفتن در معرض خطرات محیطی و داروهای فعلی و گذشته شما را جمع آوری کنند. ممکن است موارد زیر به منظور تشخیص بیماری های ریوی خطرناک برای شما تجویز شود:
- آزمایش خون: نمونه‌های خون به مشاوره پزشکی کمک می‌کند تا سایر بیماری‌ها را رد کند.
- برونکوسکوپی: ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یک محدوده نازک را در راه‌های هوایی شما قرار می‌دهد. برونکوسکوپی گاهی اوقات شامل شستشوی برونش آلوئولار می‌شود. پزشک یا فرد متخصص از محلول نمکی برای شستن مجاری تنفسی و جمع آوری نمونه مایع استفاده می‌کند. آنها همچنین ممکن است در طی این روش بیوپسی بافتی را با استفاده از یک سوزن فورسپس دریافت کنند.
- آزمایشات ژنتیکی: ارائه دهنده شما نمونه خون می‌گیرد تا ژن‌های غیر طبیعی را آزمایش کند.
- آزمایش‌های تصویربرداری: فرد متخصص با این روش می‌تواند اسکار ریه را ببیند یا سایر شرایط را با اشعه ایکس قفسه سینه یا سی‌تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) رد کند.
- بیوپسی ریه: ارائه دهنده خدمات بهداشتی نمونه کوچکی از بافت ریه را برای مطالعه و بررسی زیر میکروسکوپ برمی‌دارد. آنها ممکن است از بیوپسی سوزنی (سوزن هدایت شده توسط اشعه ایکس)، بیوپسی برونکوسکوپی یا بیوپسی جراحی استفاده کنند. نوع بیوپسی به شرایطی که پزشک به آن مشکوک است و نوع تجزیه و تحلیلی که برای تشخیص صحیح آن نیاز است بستگی دارد.
- مطالعه عدم اشباع اکسیژن: این آزمایش سطح اکسیژن خون شما را اندازه گیری می‌کند.
- تست‌های عملکرد ریوی: تست‌های عملکرد ریه نشان می‌دهند که ریه‌های شما چقدر خوب هوا را تنفس و بازدم می‌کنند.
ارائه دهندگان معمولاً برخی از بیماری‌های ریوی نادر مانند فیبروز کیستیک (CF) را در دوران کودکی تشخیص می‌دهند. تمام افراد نیاز به غربالگری نوزادان برای CF در بدو تولد و چند هفته بعد دارد. بسیاری از ارائه دهندگان ممکن است بیماری‌های نادر ریوی را تشخیص ندهند. زیرا علائم می‌تواند شرایط دیگر را تقلید کند. اگر علائم شما ادامه یافت، به یک متخصص تنفسی یا متخصص ریه (پزشک ریه) مراجعه کنید. این متخصصان در تشخیص و درمان بیماری‌های ریوی خطرناک و یا نادر تخصص دارند.
راه‌های درمان بیماری های ریوی خطرناک
ویزیت پزشک در منزل اغلب بیماری های ریوی خطرناک را با داروهایی که برای درمان سایر بیماری‌ها استفاده می‌شوند درمان می‌کنند. درمان‌ها معمولاً به کند کردن پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. بسته به بیماری ریوی، درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پاکسازی راه هوایی برای درمان فیبروز کیستیک با شل کردن مخاط از راه‌های هوایی.
- برونکودیلاتورها، استنشاق‌هایی که مخاط را از ریه‌های شما پاک می‌کنند تا تنفس را آسان‌تر کنند.
- داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، آنتی بیوتیک‌ها و آنزیم‌ها. این داروها می‌توانند تنفس را برای شما آسان تر کنند.
- اکسیژن درمانی، ارائه اکسیژن اضافی از طریق یک ماسک یا لوله در سوراخ‌های بینی شما برای تسهیل تنفس و بهبود خواب شما.
- شست و شوی کامل ریه، جایی که ارائه دهنده خدمات بهداشتی یک لوله با نمک را وارد ریه‌های شما می‌کند تا آنها را تمیز کند. شستشوی کامل ریه پروتئینوز آلوئولی ریوی (PAP) را درمان می‌کند.
افراد مبتلا به بیماری شدید ریه ممکن است به جراحی پیوند ریه نیاز داشته باشند. اگر درمان‌های دیگر کمکی نکرد، پیوند یکی از گزینه‌ها تلقی می‌شود. این جراحی ممکن است عمر شما را طولانی کند.
چگونه می‌توان علائم بیماری ریوی خود را مدیریت کرد؟
محققان در حال توسعه درمان‌های جدید برای بیماری های ریوی خطرناک و نادر هستند. در این بین، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی بر درمان علائم این اختلال تمرکز می‌کنند. تیم مشاوره تلفنی پزشکی شما ممکن است توصیه کنند:
- یک برنامه غذایی هدفمند می‌تواند به شما در حفظ وزن و سلامت کلی کمک کند.
- توانبخشی ریوی، شامل ورزش‌ها و تغییرات رفتاری که می‌تواند زندگی روزمره شما را بهبود بخشد.
آیا می‌توان از ابتلا به بیماری های ریوی خطرناک پیشگیری کرد؟
پیشگیری از بیماری‌های نادر ریوی ارثی ممکن نیست. اما می‌توانید خطر ابتلا به برخی بیماری‌های ریوی را با موارد زیر کاهش دهید:
- ترک سیگار
- استفاده از ماسک تنفسی (ماسکی که ذرات هوا را فیلتر می‌کند) در اطراف مواد مضر مانند آزبست یا مواد شیمیایی
- اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به بیماری‌های نادر یا خطرناک ریوی است که ممکن است ارثی باشد، در مورد مشاوره ژنتیک با پزشک خود صحبت کنید. مشاور می‌تواند به شما کمک کند در مورد خطرات خود و خطرات انتقال این بیماری به فرزندان خود بیاموزید.
