انسداد و گرفتگی مجاری ادراری از علائم تا درمان

• نوشته شده توسط فاطمه مهربان
• 16 / 12 / 1400

انسداد مجرای ادراری، انسداد یک یا هر دو لوله (حالب) است که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌رساند. انسداد حالب قابل درمان است. با این حال، اگر درمان نشود، علائم می‌تواند به سرعت از خفیف که علائم آن درد، تب و عفونت هستند، به از دست دادن عملکرد کلیه، سپسیس و مرگ تغییر کند. انسداد حالب نسبتاً شایع است و از آنجایی که قابل درمان است، عوارض شدید نادر هستند.

علائم انسداد و گرفتگی مجاری ادراری

شروع انسداد و گرفتگی مجاری ادراری می‌تواند بسیار سریع و حاد یا آهسته و پیشرونده باشد. در مرحله میانی این عارضه، در یک یا هر دو طرف بدن خود احساس درد خواهید کرد. سطح و محل درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بستگی به این دارد که یک یا هر دو کلیه درگیر باشند یا خیر.

تب، تهوع و استفراغ نیز از علائم رایج اوروپاتی انسدادی هستند. هنگامی که ادرار به سمت عقب در اندام‌های شما جریان می‌یابد، ممکن است تورم یا حساسیت در کلیه‌ها را تجربه کنید. تغییر در عادات ادراری شما می‌تواند نشان دهنده انسداد و گرفتگی مجاری ادراری شما باشد. علائمی که باید جستجو کرد عبارتند از:

• مشکل در دفع ادرار
• یک جریان آهسته که گاهی اوقات به عنوان “دریبل” توصیف می‌شود
• میل مکرر به ادرار کردن، به خصوص در شب (شب ادراری)
• احساس اینکه مثانه شما خالی نیست
• کاهش خروجی ادرار
• وجود خون در ادرار

اگر فقط یکی از کلیه‌های شما مسدود شده باشد، ممکن است میزان ادراری که دفع می‌کنید کاهش یابد. معمولاً هر دو کلیه باید مسدود شوند تا بر خروجی ادرار تأثیر بگذارند.

علائم انسداد و گرفتگی مجاری ادراری در نوزادان متولد نشده

این عارضه می‌تواند یک مشکل در جنین متولد نشده باشد. یکی از نشانه‌های انسداد در نوزاد متولد نشده، پایین‌تر بودن سطح مایعات آمنیوتیک از حد طبیعی در رحم است. ادرار یکی از اجزای تشکیل دهنده مایع آمنیوتیک است. جنین مبتلا به  گرفتگی مجاری ادراری نمی‌تواند خارج از بدن خود ادرار کند. این منجر به کاهش حجم مایع آمنیوتیک می‌شود که می‌تواند منجر به عوارض جنین یا زایمان شود. اگر باردار هستید و نتیجه آزمایشات انجام شده، انسداد و گرفتگی ادرار را هشدار می‌داد، حتما با ویزیت پزشک در منزل صحبت کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم و نشانه‌هایی دارید که شما را نگران می‌کند، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا مشاوره پزشکی خود قرار ملاقات بگذارید. اگر هر یک از موارد اشارع شده در زیر را تجربه کردید به دنبال مراقبت پزشکی باشید:

• درد آنقدر شدید است که نمی‌توانید یک جا بنشینید یا موقعیتی راحت برای نشستن پیدا کنید
• درد همراه با حالت تهوع و استفراغ
• درد همراه با تب و لرز
• وجود خون در ادرار
• مشکل در دفع ادرار

چه عللی منجر به انسداد و گرفتگی مجاری ادراری می‌شوند؟

انواع مختلف انسداد و گرفتگی مجاری ادراری علل مختلفی دارند که برخی از آنها در بدو تولد وجود دارند (مادرزادی). آنها عبارتند از:

سونوگرافی در منزل

ثبت درخواست

• حالب دوم (تکثیر شده): این بیماری شایع که مادرزادی است باعث ایجاد دو حالب در یک کلیه می‌شود. حالب دوم می‌تواند به طور کامل یا فقط تا حدی توسعه یابد. اگر هر یک از حالب‌ها به درستی کار نکند، ادرار می‌تواند به کلیه برگردد و باعث آسیب شود.
• انسداد: که در آن حالب به کلیه یا مثانه متصل می‌شود. این مورد از جریان ادرار جلوگیری می‌کند. انسداد در محل برخورد حالب و کلیه (اتصال حالب لگنی) ممکن است باعث تورم کلیه و در نهایت توقف عملکر طبیعی و صحیح شود. این عارضه می‌تواند مادرزادی باشد یا با رشد معمول دوران کودکی ایجاد شود و ناشی از آسیب یا زخم باشد، یا در موارد نادر در اثر وجود یک تومور ایجاد شود. انسداد محل برخورد حالب و مثانه (اتصال مجرای ادراری) ممکن است باعث برگشت ادرار به کلیه‌ها شود.
• اورتروسل: اگر حالب خیلی باریک باشد و اجازه ندهد ادرار به طور کامل جریان یابد، ممکن است یک برآمدگی کوچک در حالب (اورتروسل) ایجاد شود. وقتی حالب ایجاد می‌شود، معمولاً در نزدیک‌ترین قسمت حالب به مثانه است. این می‌تواند جریان ادرار را مسدود کند و باعث برگشت ادرار به کلیه شود که احتمالاً منجر به آسیب کلیه می‌شود.
• فیبروز خلفی صفاقی: این اختلال نادر زمانی رخ می‌دهد که بافت فیبری در ناحیه پشت شکم رشد می‌کند. این فیبرها ممکن است در نتیجه تومورهای سرطانی یا در اثر مصرف برخی داروهای مورد استفاده برای درمان میگرن رشد کنند. فیبرها مجرای ادرار را احاطه کرده و آنها را مسدود می‌کنند و باعث می‌شوند ادرار به داخل کلیه‌ها برگردد.

سایر علل احتمالی

علل مختلفی در داخل (داخلی) یا خارج (خارجی) حالب می‌تواند منجر به انسداد و گرفتگی مجاری ادراری شود، از جمله:

• سنگ کلیه
• تومورهای سرطانی و غیرسرطانی
• لخته شدن خون
• بزرگ شدن غدد لنفاوی
• رشد بافت داخلی، مانند اندومتریوز در زنان
• تورم طولانی مدت دیواره حالب، معمولاً به دلیل بیماری‌هایی مانند سل یا عفونت انگلی به نام شیستوزومیازیس (Schistosomiasis)

عوارض انسداد و گرفتگی مجاری ادراری

انسداد و گرفتگی مجاری ادراری می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی رخ دهد. فشرده سازی (نگه داشتن مثانه پر) می‌تواند منجر به آسیب به کلیه‌ها و حالب شما شود. انسداد موقت یا دائمی در حالب یا مجرای ادراری ممکن است. همچنین انسداد و گرفتگی مجاری ادراری می‌تواند منجر به عفونت مجاری ادراری و آسیب کلیه شود که امکان دارد غیر قابل برگشت باشد.

تشخیص علت انسداد و گرفتگی مجاری ادراری

اغلب، ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و مشاوره پزشکی، اختلالات انسداد حالب را قبل از تولد در طول سونوگرافی‌ های معمول قبل از تولد تشخیص می‌دهند که می‌تواند جزئیات جنین در حال رشد، از جمله کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه را نشان دهد. ارائه دهندگان اغلب سونوگرافی دیگر را پس از تولد برای ارزیابی مجدد کلیه‌ها انجام می‌دهند. اگر مشاوره پزشکی تلفنی شما مشکوک به انسداد حالب باشد، ممکن است از برخی از این آزمایش‌ها و اسکن‌ها برای رسیدن به تشخیص استفاده شود:

• آزمایش خون و آزمایش ادرار: پزشک نمونه‌های خون و ادرار شما را برای علائم عفونت و وجود کراتینین بررسی می‌کند که نشان می‌دهد کلیه‌های شما به درستی کار نمی‌کنند.
• سونوگرافی: سونوگرافی ناحیه پشت اندام‌های شکمی شما (سونوگرافی خلفی صفاقی) به پزشک شما اجازه می‌دهد کلیه‌ها و حالب‌ها را مشاهده کند.
• کاتتریزاسیون مثانه: برای آزمایش جریان ادرار ناقص یا مسدود شده، مشاوره پزشکی یک لوله کوچک (کاتتر) را از طریق مجرای ادرار وارد می‌کند، رنگ را به مثانه شما تزریق می‌کند و قبل و در حین ادرار از کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار عکسبرداری می‌کند.
• اسکن هسته‌ای کلیه: ارائه دهنده شما یا یک تکنسین یک ردیاب حاوی مقدار کمی مواد رادیواکتیو را به بازوی شما تزریق می‌کند. یک دوربین مخصوص رادیواکتیویته را تشخیص می‌دهد و تصاویری تولید می‌کند که ارائه دهنده شما برای ارزیابی سیستم ادراری استفاده می‌کند.

• سیستوسکوپی: یک لوله کوچک با دوربین و نور به مجرای ادرار یا از طریق یک برش کوچک وارد می‌شود. سیستم نوری به مشاوره پزشکی اجازه می‌دهد تا داخل مجرای ادرار و مثانه را ببیند.
• توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: سی تی اسکن مجموعه‌ای از نماهای اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف و پردازش کامپیوتری را برای ایجاد تصاویر مقطعی از کلیه‌ها، حالب و مثانه ترکیب می‌کند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): MRI شکم از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌هایی که سیستم ادراری شما را تشکیل می‌دهند، استفاده می‌کند.

درمان انسداد و گرفتگی مجاری ادراری

هدف از درمان انسداد حالب حذف انسداد و یا در صورت امکان دور زدن انسداد است، که ممکن است به ترمیم آسیب به کلیه‌ها کمک کند. درمان ممکن است شامل آنتی بیوتیک برای پاکسازی عفونت‌های مرتبط باشد.

روش‌های زهکشی

انسداد و گرفتگی مجاری ادراری که باعث درد شدید می‌شود ممکن است نیاز به یک روش فوری برای خارج کردن ادرار از بدن شما و رفع موقت مشکلات ناشی از انسداد داشته باشد. ویزیت پزشک در منزل شما و یا یک اورولوژیست ممکن است روش‌های درمانی زیر را توصیه کند:

• استنت حالب: یک لوله توخالی است که در داخل حالب قرار داده می‌شود تا آن را باز نگه دارد.
• نفروستومی از راه پوست: طی آن پزشک لوله‌ای را از پشت شما وارد می‌کند تا کلیه را مستقیماً تخلیه کند (نفروستومی از راه پوست).
• کاتتر: لوله‌ای است که از طریق مجرای ادرار وارد می‌شود تا مثانه را به یک کیسه تخلیه خارجی متصل کند. اگر مشکلات مربوط به مثانه نیز به تخلیه ضعیف کلیه‌ها کمک کند، ممکن است به صورت ویژه‌ای مهم باشد.

ویزیت پزشک در منزل می‌تواند به شما بگوید کدام روش یا ترکیبی از روش‌ها برای شما بهترین است. روش‌های زهکشی بسته به شرایط شما ممکن است تسکین موقت یا دائمی را ایجاد کند.

نمونه گیری در منزل

ثبت درخواست

روش‌های جراحی

تعدادی از روش‌های جراحی برای اصلاح انسداد حالب استفاده می‌شود. نوع روش بستگی به شرایط شما دارد. جراحی انسداد و گرفتگی مجاری ادراری ممکن است از طریق یکی از این روش‌های جراحی انجام شود:

• جراحی آندوسکوپی: این روش کم تهاجمی شامل عبور دادن یک محدوده روشن از مجرای ادرار به مثانه و سایر قسمت‌های دستگاه ادراری است. جراح در قسمت آسیب دیده یا مسدود شده حالب برشی ایجاد می‌کند تا ناحیه را باز کند و سپس یک لوله توخالی (استنت) را در حالب قرار می‌دهد تا آن را باز نگه دارد. این روش ممکن است هم برای تشخیص و هم برای درمان یک بیماری انجام شود.
• جراحی باز: جراح برای رفع انسداد و ترمیم حالب برشی در شکم شما ایجاد می‌کند.
• جراحی لاپاروسکوپی: در این روش، جراح یک یا چند برش کوچک روی پوست شما ایجاد می‌کند تا یک لوله کوچک همراه با نور، دوربین و سایر ابزارهای مورد نیاز برای عمل را وارد کند.
• جراحی لاپاراسکوپی به کمک ربات: جراح از یک سیستم رباتیک برای انجام یک روش لاپاراسکوپی استفاده می‌کند.

تفاوت اصلی بین این روش‌های جراحی، زمان بهبودی شما پس از جراحی و تعداد و اندازه برش‌های مورد استفاده برای عمل است. ویزیت پزشک در منزل و یا اورولوژیست شما نوع روش و بهترین روش جراحی را برای درمان بیماری شما تعیین می‌کند.

مقالات مرتبط
• 

  باتری سمعک کملیون

  23 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک دی جی هیر

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک رناتا

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک آیسل تک

  18 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک انرجایزر

  18 / 08 / 1401

لیست چکاپ های مرتبط
• 

  آزمایش عفونت ادراری در مردان و زنان

  20 / 11 / 1399
• 

  آزمایش سلامت پوست و مو

  14 / 11 / 1399
• 

  آزمایشات پیش از ازدواج مردان و زنان

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش انعقاد خون

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش ژنتیک مردان

  13 / 11 / 1399