آزمایش TSH
نوشته شده توسط مدیر سایت
27 / 06 / 1397
آزمایش TSH
آزمایشTSH شاخصی برای بررسی تیروئید است. اختلال در تیروئید و مقدار هورمون ها سرعت سوخت و ساز بدن را تغییر می دهد و نشانه هایی در بدن بروز می دهد. بهترین گزینه برای تشخیص عملکرد غده تیروئید اندازه گیری مقدار TSH خون است که در آزمایشی تحت عنوان آزمایش تیروئید قابل انجام است. در این آزمایش علاوه بر TSH مقدار T4 ، T3 و گاها FT4 نیز به حیطه آزمایش گذاشته می شود.
آزمایش TSH چیست و چه عملکردی در بدن دارد؟ هورمون تحریک کننده تیروئید یا thyroid stimulating hormone که به اختصار TSH خوانده می شود، هورمونی است که از غده هیپوفیز که در زیر مغز قرار دارد در خون منتشر می شود و نقش تحریک غده تیروئید و ترشح هورمون تیروئید را بر عهده دارد. غده تیروئید در پایین گردن زیر حنجره قرار دارد که ظاهری شبیه به پروانه دارد. این غده با جذب ید موجود در خوراکی هورمون هایی تولید می کند که از جمله مهمترین آن ها سه هورمون T4 (تیروکسین)، T3 (یدوتیروئین) که با از دست دادن یک اتم ید از T4 بدست می آید و FT4 است. از بین این سه هورمون، T3 مسئول تنظیم انرژی سوخت و ساز بدن را بر عهده دارد. در صفحۀ آزمایش تیروئید شما می توانید درخواست آزمایش تست های مختلف تیروئید را بدهید.
غده هیپوفیزکنترلگر مقدار TSH خون در بدن می باشد. زمانی که این غده مقدار هورمون T4 موجود در خون را کم حس کند، کم کاری تیروئید اتفاق افتاده، پس این غده شروع به انتشار مقدار TSH بیشتر در خون می کند که از این طریق باعث تحریک غده تیروئید شده تا ترشح هورمون T4 را افزایش دهد. حال اگر غده هیپوفیز مقدار TSH را در خون زیاد ببیند، که به معنای پرکاری تیروئید می باشد، دراین صورت تولید هورمون TSH را متوقف می سازد تا باعث ایجاد بیشتر T4 در بدن نشود. مقدار TSH نرمال در سنین مختلف متفاوت است. در بزرگسالان این مقدار بین 0.36 تا 6.3 میکروگرم در میلی لیتر است. حد نرمال TSH نشان دهنده سلامت و عملکرد صحیح غده تیروئید است.
جدول مقادیر نرمال آزمایش (TSH):
| سن | TSH | T4 | T3 |
| نوزاد تازه متولد شده تا 4 روزه | 3-18 | 75-260 | |
| نوزادان | 9-18 | ||
| کودکان زیر 5 سال | 1-10 | 7-15 | 85-250 |
| کودکان بالای 5 سال | 1- 10 | 6-13 | 85-250 |
| 20-50 | 0.3-5 | 4.5-12.6 | 70-204 |
| 50-90 | 40-182 | ||
| بارداری | 116-247 |
جدول زیر تفسیری از آزمایش تیروئید است:
| TSH | T4 | T3 | نتیجه |
| بالا | نرمال | نرمال | کم کاری تیروئید خفیف |
| بالا | کم | کم | کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی) بیماری هاشیموتو |
| کم | نرمال | نرمال | پرکاری تیروئید خفیف |
| کم | بالا | بالا | پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی) بیماری گریوز |
| کم | کم | کم | نارسایی غده هیپوفیز و کم کاری تیروئید ثانویه |
پایین بودن مقدار TSH خون همیشه به معنای پرکاری تیروئید نمی باشد، گاهی علامت مشکل در غده هیپوفیز و یا عملکرد آن است. لازم است هر فرد پنج سال یک بار این آزمایش را انجام دهد. در اشخاصی که سابقه خانوادگی در مشکلات تیروئید دارند باید فواصل آزمایش نزدیکتر باشد. کم کاری یا پرکاری تیروئید اغلب در زنان با سن بالای 60 سال مشاهده می شود. در نوزادان علایم ابتلا کم است که به مرور خود را با هشیاری کم، توقف رشد، پوست زرد نشان می دهد و در کودکان نیز می تواند باعث عقب ماندگی ذهنی شود. گاهی برای تشخیص مشکل نیاز به عکس برداری می باشد.
تشخیص تیروئید از روی گردن:
جلوی آیینه بایستید، گردن را مقداری به عقب بدهید در این حالت آب بنوشید و به قسمت پایین خرخره توجه کنید، آیا برجستگی در این قسمت می بینید؟ نوشیدن آب را در چند مرحله انجام دهید و با دقت بررسی کنید در صورتی که برجستگی در این قسمت مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید تا مورد معاینه دقیق قرار بگیرید.
کم کاری تیروئید:
اگر غده تیروئید کم کاری کند، غده هیپوفیز دستور تولید هورمون به آن را ندهد، غده تیروئید مادرزادی ناقص باشد، بدلیل جراحی قسمتی از غده حذف شده باشد، ید کافی به آن نرسیده باشد و یا ابتلا به بیماری هاشیموتو کم کاری تیروئید بوجود می آید. هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی و اغلب ارثی است که در آن بدن با تیروئید مانند دشمن برخورد کرده و به آن حمله می کند و باعث صدمه زدن به آن می شود.
پزشکان برای درمان کم کاری تیروئید، قرص هایی حاوی هورمون های تیروئیدی تجویز می کنند. اگر این مشکل درمان نشود، باعث افزایش کلسترول و درنتیجه سکته مغزی یا قلبی می شود و یا در موارد شدیدتر باعث سرد شدن بیش از حد بدن و اختلال حواس می شود.
علائم کم کاری تیروئید:
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- اختلالات هورمون ها
- یبوست
- افسردگی
- ریزش مو و عدم سلامت موها
- چاقی
- خستگی
- مشکل در حافظه و تمرکز
- گرفتگی عضلات
- نامنظمی وافزایش خونریزی قاعدگی
پرکاری تیروئید:
زمانی که تیروئید بیش از حد کار کند یا توده ای در غده تیروئید ایجاد شود ( توده های بزرگ عامل گواتر هستند براحتی دیده می شوند، توده های کوچکتر با عکس قابل دیدن هستند) یا شخص مبتلا به بیماری گریوز باشد، دچار پرکاری تیروئید می شود. بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی است و باعث تورم، درد و بیرون زدگی چشم ها می شود. برای درمان این پرکاری داروهایی که هورمون های تولیدی تیروئید را کم می کند تجویز می شود. اگر این عارضه مورد درمان قرار نگیرد باعث مشکلات قلبی و شکنندگی استخوان ها می شود.
علائم پرکاری تیروئید:
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- اختلالات هورمونی
- لاغری سریع علیرغم افزایش اشتها
- نازک شدن موها
- تورم چشم ها
- ضعف عضلات
- افزایش فشار خون
- لرزش دست ها
- بی خوابی
- کاهش خونریزی قاعدگی و نامنظمی آن
- ضعف اعصاب و اختلال هواس
- تعریق زیاد
عوامل مؤثر بر عملکرد غده تیروئید:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- کمبود ید بدن
- مصرف الکل و دخانیات
- برخی دارو ها
- کم تحرکی
مواردی که پزشک باید هنگام انجام آزمایش تیروئید از آن ها مطلع باشد:
- مصرف دارو: برخی داروها باعث ایجاد اشکال در نتیجه آزمایش می شود.
- آزمایش رادیولوژی: اگر در این مدت آزمایش رادیولوژی انجام داده اید که به همراه تزریق رنگ در بدن بوده است، زیرا این رنگ حاوی مقداری ید می باشد.
- بارداری: بارداری باعث تغییر هورمون ها می شود.
- بیماری: مبتلا بودن به بعضی بیماری ها مانند بیماریهای کبدی، کلیوی، قلبی، عفونت و …
