جواب آزمایش کبد

نوشته شده توسط مهدی یاری
20 / 05 / 1400

آزمایش کبد به گروهی از آزمایشات گفته می‌شود که سطح برخی از آنزیم‌ها و سایر پروتئین‌ها را در خون شما بررسی می‌کند. برخی از آزمایشات کبد به دنبال آنزیم‌هایی هستند که فقط در زمانی که کبد آسیب دیده یا بیماری هستید، در خون پیدا می‌شوند. دیگر آزمایش‌های کبد بررسی می‌کنند که آیا اندام مورد نظر (کبد) به خوبی وظیفه خود را انجام می‌دهد یا خیر.

لازم است بدانید، کبد انواع کارهایی را که برای سلامتی شما ضروری است، انجام می‌دهد. به عنوان مثال، به تجزیه غذا، تمیز کردن خون، تولید پروتئین و ذخیره انرژی کمک می‌کند. اگر مشکلی در این روند رخ دهد، ممکن است تعدادی علائم داشته باشید، از زردی پوست گرفته تا دشوار شدن تکلم. در آن زمان است که ممکن است به جواب آزمایش کبد نیاز داشته باشید تا قادر به تشخیص مشکل به وجود آمده باشید. نتایج غیر طبیعی در جواب آزمایش کبد همیشه نشان دهنده بیماری کبد نیست. پزشک شما جواب آزمایش کبد به دست آمده را برای شما حتما تفسیر می‌کند.

فهرست مطالب

چرا به جواب آزمایش کبد نیاز داریم؟

انواع آزمایشات کبد

جواب آزمایش کبد از طریق تعدادی آزمایش به دست می‌آید که دارای اسم‌هایی پیچیده هستند و هر یک از آنها یک مورد در بدن را اندازه‌گیری می‌کنند. برخی از موارد رایج این آزمایشات عبارت‌اند از:

آزمایش آلانین ترانس آمیناز(ALT): یک آنزیم است که به تجزیه پروتئین‌ها کمک می‌کند و عمدتا در کبد شما یافت می‌شود. سطوح بالای خون می‌تواند به معنی آسیب کبدی باشد.
آزمایش قلیایی فسفاتاز (ALP) : آنزیمی در کبد، مجاری صفراوی و استخوان است. اگر دچار آسیب یا بیماری کبدی، مسدود شدن مجاری صفراوی یا بیماری‌های استخوانی هستید، ممکن است سطح بالایی از این آنزیم در خون و جواب آزمایش شما وجود داشته باشد.
آزمایش آلبومین و پروتئین توتال: کبد شما دو پروتئین اصلی می‌سازد: آلبومین و گلوبولین. سطوح پایین این دو پروتئین ممکن است به معنی آسیب یا بیماری باشد. به خاطر داشته باشید که سیستم ایمنی بدن شما نیز گلوبولین تولید می‌کند.
آزمایش آسپارتات ترانس آمیناز (AST): یکی دیگر از آنزیم‌هایی است که دی کبد وجود دارد. وجود سطح بالای این آنزیم در جواب آزمایش کبد و خون می‌تواند نشانه آسیب یا بیماری باشد.
آزمایش بیلی روبین: بدن شما هنگام تجزیه گلبول‌های قرمز بیلی روبین تولید می‌کند. کبد معمولا بیلی روبین را از بدن شما پاک می‌کند. اگر این آنزیم در خون شما بالا باشد، مشکلی به نام زردی به وجود می‌آید که یک نوع آسیب کبدی است.
آزمایش گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT): سطوح بالای آنزیم GGT در جواب آزمایش کبد می‌تواند به آسیب کبد یا مجاری صفراوی اشاره کند.
آزمایش L- لاکتات دهیدروژناز (LD): آنزیم دیگری است که هنگام آسیب کبدی افزایش می‌یابد، اما شرایط دیگری نیز وجود دارد که باعث افزایش آن می‌شود. بدین خاطر جواب آزمایش کبد باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.
آزمایش زمان پروترومبین (PT): این آزمایش میزان لخته شدن خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. اگر لخته شدن خون زمان زیادی طول بکشد، اغلب نشانه آسیب کبدی است. داروهایی که خون را رقیق می‌کنند، مانند وارفارین (کومادین)، نیز می‌توانند منجر به PT طولانی‌تری شوند. احتمالاً تا زمانی که دیگر آزمایشات کبدی را انجام ندهید، این آزمایش تجویز نخواهد شد.

همانطور که اشاره شد، از این آزمایش برای بررسی بیماری‌ها و اختلالات مربوط به کبد استفاده می‌شود. جواب آزمایش کبد این فرصت را به پزشک می‌دهد تا راحتتر بیماری‌های کبدی از قبیل هپاتیت (بیماری که در آن کبد متورم می‌شود و ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند) را تشخیص داده و اقدامات لازم مربوط به درمان را نیز ارائه دهد. علائم کلی مشکلات کبدی عبارتند از:

کمبود اشتها
تهوع یا استفراغ
ضعف یا احساس خستگی شدید
چشم یا پوست زرد رنگ (زردی)
ادرار تیره یا مدفوع رنگ روشن (کمتر رایج است)
تورم در شکم (کمتر رایج است)

با این حال، گاهی ممکن است بیماری‌های کبدی هیچ علائمی را در شما ایجاد نکند. اما با توجه به اینکه آنزیم‌های درون خون شما تغییر خواهند کرد، جواب آزمایش کبد برای شناسایی این اختلالات بسیار موثر است. آزمایش کبد، علاوه بر شناسایی بیماری‌های مربوط به کبد برای افرادی که موارد زیر را دارا هستند نیز تجویز می‌شود:

بیش از حد از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنید
یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به بیماری‌های کبدی است
بسیار چاق هستند، به خصوص ممکن است دیابت یا فشار خون بالا نیز داشته باشید
داروهایی مصرف کنید که به کبد شما آسیب می‌رسانند
بیماری کیسه صفرا یا کم خونی دارید

جواب آزمایش کبد همچنین می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا بداند که بیماری در حال بدتر شدن است یا خیر، آیا درمان موثر است یا خیر. از جواب آزمایش کبد نیز می‌توان برای موارد زیر استفاده کرد:

غربالگری عفونت‌های کبدی مانند هپاتیت
اندازه گیری شدت بیماری به ویژه زخم کبد (سیروز)
کنترل عوارض جانبی احتمالی داروها

تفسیر جواب آزمایش کبد

اگر یک یا چند جواب آزمایش کبد طبیعی نبود، ممکن است به این معنا باشد که کبد شما آسیب دیده یا به درستی کار نمی‌کند. آسیب کبدی می‌تواند ناشی از شرایط مختلف باشد، از جمله:

هپاتیت A
هپاتیت B
هپاتیت C
اختلال مصرف الکل که شامل اعتیاد به الکل نیز می‌شود.
سرطان کبد
دیابت

اگر در مورد جواب آزمایش کبد خود سوالی دارید، با ارائه دهنده خدمات درمانی خود صحبت کنید. نتایج طبیعی آزمایش خون که به منظور بررسی عملکرد کبد انجام شده است، به شرح زیر می‌باشد:

(ALT ) آلانین آمینوترانسفراز: 7 الی 55 واحد در لیتر (U/L)
(AST) آسپارتات ترانس آمیناز : 8 الی 48 واحد در لیتر
(ALP ) فسفاتاز قلیایی: 40 الی تا 129 U/L
آلبومین: 3.5 الی 5.0 گرم در دسی لیتر (گرم/دسی لیتر)
پروتئین توتال: 6.3 الی 7.9 گرم در دسی لیتر
بیلی روبین: 0.1 الی 1.2 میلی گرم در دسی لیتر (میلی گرم/دسی لیتر)
(GGT ) گاما گلوتامیل ترانسفراز : 8 الی 61 U/L
(LD) لاکتات دهیدروژناز: 122 الی 222 U/L

این نتایج برای مردان بالغ معمولی است. جواب آزمایش کبد طبیعی در آزمایشگاه‌های مختلف تا حدودی متفاوت است و ممکن است برای زنان و کودکان نیز با مقداری تفاوت همراه باشد.

پزشک از این جواب آزمایش کبد برای تشخیص بیماری یا تعیین درمان مورد نیاز شما استفاده می‌کند. اگر شما قبلاً بیماری کبدی داشته‌اید، آزمایش کبد می‌تواند به تعیین چگونگی پیشرفت بیماری شما و پاسخ به درمان کمک کند.

در طول آزمایش کبد چه اتفاقی می‌افتد؟

پزشک از یک سوزن نازک برای گرفتن مقدار کمی خون از بازوی شما (در نزدیکی آرنج) استفاده می‌کند. وقتی سوزن وارد می‌شود، تا حدودی احساس سوزش یا درد خواهید داشت.

گاهی ممکن است لازم باشد بیمار این آزمایش به مدت چندین روز یا چند تکرار کند تا پزشک تغییرات ایجاد شده در کبد را شناسایی کند. اگر آزمایش خود را در کلینیکی که دارای آزمایشگاه در محل است انجام دهید، می‌توانید در عرض چند ساعت جواب آزمایش کبد را به دست آورید. در غیر این صورت، ممکن است چند روز طول بکشد.

چه عواملی باعث غیر طبیعی بودن جواب آزمایش کبد می‌شود؟

جواب آزمایش کبد در صورتی غیرطبیعی خواهد بود که موارد زیر را داشته باشید:

ملتهب بودن کبد، به عنوان مثال، در اثر عفونت، مواد سمی مانند الکل و برخی داروها یا به علت شرایط ایمنی بدن
آسیب دیدن سلول‌های کبدی، به عنوان مثال، توسط مواد سمی مانند الکل، پاراستامول
کبد شما مجبور است برای پردازش داروها یا مواد سمی (مانند الکل، پاراستامول) بیشتر کار کند.
تخلیه صفرا از کبد شما توسط سنگ کیسه صفرا مسدود شده است
تورم کبد به علت آبسه یا تومور
مبتلا بودن به یک بیماری زمینه‌ای که بر تولید و ذخیره سازی کبد تأثیر می‌گذارد ( بیماری‌هایی مانند ویلسون، هموکروماتوز، سندرم ژیلبرت).
آسیب دیدن کبد از نظر جسمی توسط ضربه

در صورت بروز هر یک از موارد اشاره شده در بالا، امکان دارد جواب آزمایش کبد غیرطبیعی باشد. تحقیقات نشان داده است که اغلب از هر 20 نفری که آزمایش کبد را انجام می‌دهند، تنها یک نفر از آنها به اختلالات کبد و جواب آزمایش کبد غیرطبیعی روبرو مبتلا هستند.

اگر جواب آزمایش کبد غیرطبیعی باشد چه باید کرد؟

در صورتی که غیرطبیعی بودن جواب آزمایش کبد خفیف و به اصطلاح جزئی باشد، تنها یک الی دو مورد از آزمایش تحت تاثی قرار می‌گیرند و شما کاملا خوب هستید. در این حالت، معمولاً نیازی به مشاوره فوری نیست. با این حال، شما باید در عرض چند روز با پزشک متخصص مشورت کنید (در صورت نیاز به انجام آزمایشات بیشتر یا نظارت).
اگر در جواب آزمایش کبد ناهنجاری‌های بسیار زیادی وجود داشته باشد، تغداد بسیار زیادی از آزمایشات خارج از محدودی طبیعی باشند و شما درد یا ناراحتی غیرمعمولی را در ناحیه کبد احساس می‌کنید، باید فوراً به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
اگر بیماری کبدی را می‌شناسید و آزمایش‌های کبد شما از آخرین باری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، به طور قابل توجهی تغییر کرده است، باید همان روز به دنبال مشاوره پزشکی باشید مگر اینکه دستورالعملی ثابت (از طرف پزشک) برای انجام کاری متفاوت داشته باشید.
گاهی اوقات غیر طبیعی بودن جواب آزمایش کبد برای شما طبیعی است. اگر از قبل نسبت به این مورد آگاه هستید، ممکن است نیازی به اقدامی نباشد. یک مثال رایج در این مورد سندرم ژیلبرت است، هنگامی که سطح بیلی روبین به طور طبیعی افزایش می‌یابد، اما سایر آزمایشات مربوط به عملکرد کبد طبیعی است و شما خوب هستید. در صورت ابتلا به سندرم ژیلبرت، پزشک به شما اطلاع می‌دهد.

در صورت غیرطبیعی بودن جواب آزمایش کبد، پزشک اغلب آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کند، شما را مجدد معاینه می‌کند تا علت ناهنجاری‌های مربوط به آزمایش خون مشخص شود. اگر وضعیت شما به طور کلی خوب باشد، در ابتدا این کار در مراقبت‌های اولیه انجام می‌شود. گزینه‌ها عبارتند از:

تکرار آزمایش خون به منظور کشف یا رد علل خاص.
سونوگرافی از کبد و کیسه صفرا.
بیوپسی کبد، برای تعیین دقیق آنچه در حال رخ دادن است.

جواب آزمایش کبد؛ محدوده غیرطبیعی آنزیم‌های مختلف

سطح غیر طبیعی بیلی روبین:

بیلی روبین ناشی از تجزیه گلبول‌های قرمز در بدن است. کبد بیلی روبین را به هم متصل می‌کند تا بتواند از طریق کلیه‌ها دفع شود. سطح بالای بیلی روبین می‌تواند شما را دچار زردی کند (با رنگ زرد در پوست و سفیدی چشم).

محتمل‌ترین علت افزایش بیلی روبین به این موارد بستگی دارد: افزایش بیلی روبین که کبد قبلاً آن را پردازش کرده است (بیلی روبین مزدوج)، بیلی روبین که کبد هنوز آن را پردازش نکرده است (بیلی روبین غیر پیوندی) یا هر دو.

اگر جریان صفرا در لوله‌های کوچک درون کبد مسدود شود، بیلی روبین مزدوج تمایل به افزایش دارد و اگر تماس‌های کبدی نتوانند کار خود را انجام دهند، بیلی روبین غیر پیوندی افزایش می‌یابد. اگر کبد هم آسیب ببیند و درست کار نکند و هم متورم یا زخم شده (انسداد سیستم تخلیه) هر دو نوع بیلی روبین تمایل به افزایش دارند.

افزایش بیلی روبین مزدوج نشان می‌دهد که کبد بیلی روبین را به درستی (کار سلول‌های کبدی) ترکیب می‌کند اما آن را به درستی از طریق مجاری صفراوی دفع نمی‌کند. علل عبارتند از:

واکنش به برخی داروها از جمله داروهای رایج مانند قرص‌های فشار خون، هورمون‌ها (مانند استروژن)، آنتی بیوتیک‌ها (به ویژه اریترومایسین و فلوکلوساسیلین)، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای و استروئیدهای آنابولیک.
برخی بیماری‌های خود ایمنی که دفع صفرا را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
انسداد مجاری صفراوی توسط سنگ کیسه صفرا.
سندرم دوبین جانسون و سندرم روتور.

در نوزادان افزایش بیلی روبین مزدوج می‌تواند نشان دهنده مشکلات نادر اما جدی در سیستم تخلیه صفراوی در کبد باشد، مانند آترزی صفراوی.

سطح غیر طبیعی آلبومین:

آلبومین پروتئین اصلی در سرم شما است و میزان آن راهنمای خوبی برای سلامت طولانی مدت کبد است. سطح آلبومین که به طور غیر طبیعی پایین است بیشترین اهمیت را برای کبد دارد. پایین بودن سطح آلبومین در جواب آزمایش کبد ممکن است به دلایل زیر باشد:

بیماری شدید کبدی
تغذیه نامناسب
سوء جذب پروتئین (به عنوان مثال، در بیماری کرون یا در بیماری سلیاک).
از دست دادن پروتئین از طریق مشکلات کلیوی (مانند سندرم نفروتیک).
اختلال در تولید پروتئین از طریق التهاب شدید کبد.
سطوح آلبومین نیز در صورت از دست دادن پروتئین از طریق پوست کاهش می‌یابد (به عنوان مثال، در التهاب گسترده پوست و سوختگی‌های گسترده).

سطح آلبومین در دوران بارداری، هنگامی که خون شما رقیق تر است، کاهش می‌یابد.

بالا بودن میزان آلبومین در جواب آزمایش کبد گاهی اوقات می‌تواند به دلیل رژیم غذایی با پروتئین بسیار بالا، مانند بدنسازان، یا کمبود مایعات در بدن (کم آبی بدن) زمانی که خون بیشتر متمرکز است، باشد.

سطح غیر طبیعی پروتئین توتال

پروتئین توتال مجموع آلبومین و گلوبولین‌ها را اندازه گیری می‌کند. معمولاً در بیماری‌های کبدی طبیعی است حتی اگر سطح آلبومین پایین باشد، زیرا سطح گلوبولین با کاهش سطح آلبومین افزایش می‌یابد.

مقادیر بالای پروتئین توتال در هپاتیت مزمن فعال و هپاتیت الکلی مشاهده می‌شود.
مقادیر بالای پروتئین توتال در شرایط خارج از کبد که باعث افزایش گلوبولین‌ها (مانند میلوم) و شرایط مربوط به بیش فعالی سیستم ایمنی بدن می‌شود (مانند عفونت شدید و بیماری التهابی مزمن) نیز مشاهده می‌شود.
سطوح پایین پروتئین توتال گاهی اوقات در بیماری شدید کبدی، در شرایط از دست دادن شدید پروتئین (مانند سوختگی گسترده) و در سوء تغذیه شدید مشاهده می‌شود.

سطح غیر طبیعی ALT (SGPT) ، AST (SGOT) یا کراتین کیناز

به این مواد ترانسفراز نیز گفته می‌شود. آنها هورمون‌های کبدی (پروتئین‌هایی هستند که به کبد کمک می‌کنند) هستند که به طور معمول در سلول‌های کبدی یافت می‌شوند نه در خون.

ALT مخفف آلانین ترانس آمیناز است و SGPT (ترانس آمیناز گلوتامیک پیروویک سرم) نیز نامیده می‌شود.
AST مخفف ترانس آمیناز آسپارتات است و به آن SGOT (ترانس آمیناز گلوتامیک اگزالواستیک سرم) نیز گفته می‌شود.
کراتین کیناز گاهی همراه با AST و ALT بررسی می@شود.
اگر سطح ترانس آمینازها در خون افزایش یابد، این نشان می‌دهد که سلول‌های کبدی آسیب دیده به دلیل التهاب یا مرگ سلولی نشت می‌کنند. AST و ALT تمایل دارند در بیماری کبد زیاد و در التهاب کبد بسیار بالا باشند.
ALT عمدتا در کبد یافت می‌شود. AST همچنین در ماهیچه‌ها و گلبول‌های قرمز خون وجود دارند.
ALT در آسیب حاد کبدی بیش از AST افزایش می‌یابد.
در بیماری مزمن کبدی (مانند سیروز الکلی) ALT بالاتر از AST است. در سیروز AST بالاتر از ALT است.
سطوح پایین تر از حد طبیعی ترانس آمینازها نشان دهنده بیماری نیست.
کراتین کیناز عمدتا از ماهیچه‌ها می‌آید، بنابراین اگر در کنار AST و ALT بالا برود، نشان می‌دهد که کبد ممکن است منبع اصلی مشکل نباشد.
سطح غیر طبیعی گاما گلوتامیل ترانسفراز

سطوح گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) در اکثر بیماری‌های کبدی افزایش می‌یابد. در برخی شرایط قلبی، ریوی و کلیوی نیز بالا می‌رود.

شایع ترین دلیل افزایش GGT در جواب آزمایش کبد به عنوان یک ناهنجاری، نوشیدن الکل بیشتر از آن چیزی است که کبد شما می‌تواند به راحتی با آن کنار بیاید، است. سطح GGT می‌تواند 10 برابر حد نرمال باشد. این افزایش نشانه‌ای است که کبد شما تحت فشار است و در معرض آسیب الکل قرار دارد.
GGT در بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) به 2-3 برابر بالای حد نرمال افزایش می‌یابد. این بیماری به طور فزاینده‌ای شایع است و می‌تواند به زخم یا التهاب کبد تبدیل شود. سطوح ترانس آمینازها نیز در NAFLD افزایش می‌یابد.
برخی از داروهای تجویز شده و بدون نسخه می‌توانند سطح GGT را افزایش دهند.
GGT در برخی از بیماران مبتلا به عفونت مزمن هپاتیت C افزایش می‌یابد.
در بیماری مزمن کبدی، افزایش GGT نشان دهنده آسیب و زخم مجاری صفراوی است.
سطح غیر طبیعی قلیایی فسفاتاز:

آلکالین فسفاتاز (ALP) عمدتاً از سلول‌های پوشاننده مجاری صفراوی و از استخوان‌ها، به ویژه استخوان‌های در حال رشد، ناشی می‌شود. اگر جریان آهسته یا مسدود شده در مجاری صفراوی وجود داشته باشد، اگر مجاری صفراوی آسیب دیده و در اختلالات استخوانی وجود داشته باشد، این مورد در جواب آزمایش کبد افزایش می‌یابد. اگر علت در کبد باشد، GGT نیز غیر طبیعی است. در حالی که اگر در استخوان باشد، GGT معمولاً طبیعی است. ALP همچنین در سه ماهه سوم بارداری افزایش می‌یابد. علل شایع افزایش ALP با سایر ناهنجاری‌ها در جواب آزمایش کبد عبارتند از:

سنگ‌های صفراوی
هپاتیت به هر علتی
سیروز
انسداد مجاری صفراوی به هر دلیلی

ALP افزایش یافته جدا شده می‌تواند در موارد زیر رخ دهد:

سارکوئیدوز
شکستگی استخوان
بیماری استخوانی پاژه
استئومالاسی
کلانژیت اسکلروزان اولیه
کلانژیت صفراوی اولیه
سرطان در استخوان‌ها یا کبد

کلسیم غیرطبیعی و سطح کلسیم تصحیح شده در جواب آزمایش کبد به چه معناست؟

99٪ کلسیم بدن در استخوان‌ها ذخیره شده و 1٪ باقی مانده در سایر بافت‌ها از جمله پلاسمای خون ذخیره می‌شود. آزمایش کلسیم میزان کلی پلاسمای خون را اندازه گیری می‌کند. تقریباً نیمی از این پروتئین به آلبومین وصل شده است، که بخش عمده‌ای از پروتئین را در پلاسمای شما تشکیل می‌دهد. سطح کلسیم که محاسبه می‌شود، کلسیم “آزاد” یا نامحدود است که بدون اتصال به پلاسما شناور است.

اگر در جواب آزمایش کبد سطح آلبومین پایین باشد، میزان کلی کلسیم در خون شما کمتر خواهد بود. با این حال، از آنجا که مقدار کلسیم چسبیده به آلبومین کاهش می‌یابد (زیرا آلبومین کمتری وجود دارد)، سطح آزاد واقعی کلسیم ممکن است طبیعی باشد (یا حتی افزایش یابد). کلسیم تصحیح شده این رقم را تصحیح می‌کند تا مقدار واقعی و آزاد کلسیم را به دست آورد.
مجموعه آزمایش آنلاین پیشرو در خدمات رسانی در منزل ، شما عزیزان میتوانید خدمات نمونه گیری در منزل ، تست کرونا در منزل ، شنوایی سنجی در منزل ، آزمایش تیروئید و تزریق واکسن hpv با مجموعه آزمایش آنلاین تجربه کنید.

مقالات مرتبط