بیماری کلامیدیا در زنان و مردان
نوشته شده توسط سمانه نصیری
30 / 10 / 1399
کلامیدیا (Chlamydia) یکی از انواع عفونتهای متداول مقاربتی است که به واسطه حضور و رشد نوعی باکتری در ناحیه تناسلی، ایجاد میشود. متاسفانه افرادی که با این باکتری درگیر می‌شوند (حدود 90% زنان و 70% مردان)، در مراحل ابتدایی علائم ظاهری نشان نمی‌دهند. البته با وجود ظهور و یا عدم بروز علائم هم، این باکتری، مشکلات جدی برای سلامت فرد به وجود می‌آورد و در صورت تشخیص، هرچه زودتر باید فرآیند درمان آغاز شود.
فهرست مطالب
باکتری کلامیدیا چیست؟
کلامیدیا نام باکتری به نام Chlamydia trachomatis است که در بدن فرد به شکل بیماری‌های مختلفی مانند التهاب، مشکلات لگن، تراکوما و … ظهور میکند و یکی از دلایل اصلی نابینایی در افرادی است که به این باکتری آلوده می‌شوند. در حقیقت، این باکتری سویه‌های مختلفی دارد و نوع متداول آن، در مجاری تناسلی، بیماری ایجاد میکند و سویه‌های دیگر آن، بیماری‌هایی در چشم و یا گره‌های لنفاوی ایجاد میکند.
این باکتری همانند سایر گونه‌های کلامیدیا، دو مرحله ریخت‌شناسی متفاوت دارد: مرحله ابتدایی و مشبک. در مرحله ابتدایی ، باکتری به شکل اسپور دیده میشود و مسری است و در فاز مشبک، باکتری شروع به تکثیر میکند و فقط درون سلول‌های میزبان دیده میشود.
علت بیماری کلامیدیا
رابطه جنسی بدون کاندوم و رابطه جنسی دهانی بدون راه‌های محافظتی، از راه‌های اصلی انتقال عفونت کلامیدیا است. لمس دستگاه تناسلی آلوده نیز ممکن است باکتری را منتقل کند. همچنین در هنگام رابطه جنسی مقعدی نیز امکان انتقال وجود دارد. متاسفانه، امکان انتقال کلامیدیا در حین تولد نوزاد از مادر هم وجود دارد. به همین دلیل یکی از آزمایشاتی که مادر باید قبل از تولد کودک انجام دهد، آزمایش های مربوط به آلودگی‌های انتقالی از راه جنسی (STI (sexually transmitted infection)) است.
اما دو خبر ناخوشایند را از کلامیدیا باید بگوییم: همانطور که در بخش قبل اشاره شد، کلامیدیا میتواند عفونت چشمی ایجاد کند، عارضه نادری که بیشتر از طریق تماس دهانی انتقال می یابد و دوم آنکه کلامیدیا حتی در کسی که قبلاً یک بار عفونت داشته و با موفقیت آن را درمان کرده است، نیز ممکن است دوباره ایجاد شود.
علائم کلامیدیا در مردان
بسیاری از مردان علائم کلامیدیا را تجربه نمی‌کنند و به عبارت دیگر، هیچ علائمی ندارند. با این حال، در افرادی که علائم بروز میکند، معمولا 1 تا 3 هفته بعد از ابتلا به این عقونت، نشانه ها ظاهر می شوند. برخی از رایج ترین علائم کلامیدیا در مردان عبارتند از:
- احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
- ترشحات زرد یا سبز از آلت تناسلی
- درد در زیر شکم
- درد در بیضه ها
عفونت کلامیدیا همچنین ممکن است به مقعد هم نفوذ پیدا کند. در این حالت، علائم اصلی اغلب ترشح، درد و خونریزی از این ناحیه است. اما عفونتهای کلامیدیا فقط به مقعد ختم نمی شود، در صورتی که افراد رابطه جنسی دهانی را تجربه میکنند، امکان انتقال باکتری به گلو هم وجود دارد. در چنین وضعیتی، ممکن است عفونت نشانه های ظاهری مانند گلودرد، سرفه و یا تب ایجاد کند و یا همچنان بدون علامت بماند.
علائم کلامیدیا در زنان
کلامیدیا اغلب به عنوان “عفونت خاموش” شناخته میشود.چرا که همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، علائم در افراد مبتلا به این بیماری مقاربتی، تا مدتی مخفی می ماند. زنی که به STI مبتلا شود، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائم ظاهر شود. اما برخی از رایج ترین علائم کلامیدیا در زنان عبارتند از:
- رابطه جنسی دردناک (دیس پارونیا)
- ترشحات واژن
- احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
- درد در زیر شکم
- التهاب دهانه رحم
- خونریزی غیر طبیعی بین دوره‌های قاعدگی
در برخی از زنان، عفونت میتواند به لوله‌های رحمی با فالوپ هم گسترش یابد، به طوری که ممکن است باعث ایجاد بیماری به نام بیماری التهاب لگن (PID:
Pelvic Inflammatory disease) شود. PID یک مورد اورژانسی است، با علائمی مانند تب، درد شدید لگن، حالت تهوع و خونریزی غیر طبیعی واژن مشخص میشود و باید سریعا تحت درمان قرار گرفت.
کلامیدیا همچنین میتواند رکتوم یا روده راست را آلوده کند. زنان در صورت ابتلا به کلامیدیا در روده راست ممکن است، علائمی را تجربه نکنند. اما اگر عفونت به رکتوم برسد و این ناحیه را هم آلوده کند، علائمی که بروز می‌دهند ممکن است، شامل درد مقعد، ترشح یا خونریزی باشند. علاوه بر این، زنان می‌توانند در صورت انجام رابطه جنسی دهانی با فردی که به عفونت مبتلا است، به عفونت گلو هم مبتلا شوند. اگرچه ممکن است، بدون اینکه بدانند به این بیماری مبتلا شده‌اند، علائمی از قبیل سرفه، تب و گلو درد را تجربه کنند. علائم STI در مردان و زنان میتواند متفاوت باشد، بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در بالا به آنها اشاره شد، حتما با یک متخصص صحبت کنید.
کلامیدیا چگونه درمان میشود؟
کلامیدیا در برخی از موارد با یک دوره کوتاه آنتی بیوتیک به راحتی قابل درمان است. بسته به نوع درمانی که برای فرد تجویز میشود، بیمار ممکن است، بتوانید همه آنتی بیوتیک‌ها را در یک روز یا بیش از یک هفته مصرف کند. اگر بیمار دوره درمان یک روزه را گذرانده باشد، لازم است به مدت هفت روز بعد از مصرف دارو، از رابطه جنسی خودداری کند. اما در صورتی که هر کدام از طرفین درمان خود را شروع نکرده باشد، برقراری رابطه جنسی مانعی ندارد. البته در نهایت باید به یاد داشت که تحت درمان قرار گرفتن و همچنین درمان شدن، بدین معنا نیست که فرد دیگر به این بیماری مقاربتی مبتلا نخواهد شد. بلکه احتمال ابتلا مجدد در این افراد بیشتر از سایر افراد است که تابحال به کلامیدیا مبتلا نشده‌اند. به همین خاطر، لازم است، تمامی نکات بهداشتی و چکاب‌های ماهیانه و سالیانه به صورت دائمی انجام شوند، تا در صورت بروز دوباره این بیماری، تشخیص زودهنگام صورت گیرد و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرد.
اثرات طولانی مدت کلامیدیا درمان نشده کدامند؟
در صورت عدم درمان، همانطور که گفته شد، کلامیدیا میتواند منجر به بروز سایر مشکلات جدی شود و سلامت فرد را تهدید کند. در زنان، کلامیدیا درمان نشده باعث بیماری التهاب لگن (PID) میشود. لازم به ذکر است، PID میتواند باعث درد لگن، ناباروری (عدم توانایی در باردار شدن) و حاملگی خارج رحمی شود، که میتواند زندگی فرد را به صورتی جدی و غیرقابل جبران تهدید کند. PID در برخی از مواقع با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
کلامیدیا درمان نشده در مردان میتواند، باعث تورم و درد در بیضه‌ها در نگام ادرار یا در حین رابطه جنسی شود. بندرت میتواند باعث ناباروری در مردان نیز شود. این عفونت همچنین میتواند باعث آرتریت واکنشی که نوعی آرتورز است، در زنان و مردان شود. التهاب مفاصل، مجرای ادرار و چشم (التهاب ملتحمه) از دیگر مشکلاتی است که ابتلا به کلامیدیا میتواند سلامت فرد را درگیر کند.
درمان‌های خانگی کلامیدیا
کلامیدیا در اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشود. یکی از راه‌های درمان واقعی این بیماری استفاده از آنتی بیوتیک است. اما برخی از روش‌های درمانی جایگزین ممکن است، به کاهش علائم کمک کنند. لازم به یادآوری است، که کلامیدیا درمان نشده میتواند منجر به عوارض طولانی مدت شود، از جمله مشکلات باروری و التهاب‌های مزمن. درمان‌های خانگی کلامیدیا که ممکن است موثر باشد (برای کاهش علائم، نه درمان کلی عفونت) شامل موارد زیر است:
Goldenseal یا خوک طلایی: این گیاه دارویی با کاهش التهاب ممکن است علائم را در هنگام عفونت محدود کند.
اکیناسه یا سرخارگل: این گیاه به طور گسترده‌ای برای تقویت سیستم ایمنی بدن به منظور کمک به مردم در غلبه بر عفونتهای مختلف از سرماخوردگی گرفته تا زخم‌های پوستی استفاده میشود، و ممکن است به کاهش علائم کلامیدیا کمک کند.
اگرچه ترکیبات موجود در این گیاهان به طور کلی به کاهش التهاب و عفونت کمک میکند، اما هیچ مطالعه و تحقیقاتی وجود ندارد که نشان دهد، آنها به طور خاص برای علائم کلامیدیا موثر هستند.
تست کلامیدیا
آزمایش STI به چندین روش انجام میشود، که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم. هنگام مراجعه به یک متخصص به منظور درمان کلامیدیا، آنها احتمالاً در مورد علائم از بیمار سوالاتی را می‌پرسند. در صورت وجود علائم، پزشک ممکن است معاینه فیزیکی نیز انجام دهد. معاینه فیزیکی به پزشک متخصص اجازه می‌دهد هر نوع ترشح، زخم یا لکه‌های غیرمعمول را که ممکن است، به عفونت احتمالی مرتبط باشد مشاهده و بررسی کند.
موثرترین آزمایشی که به تشخیص کلامیدیا کمک میکند، نمونه‌برداری از واژن در زنان و انجام آزمایش ادرار در مردان است. اگر احتمال عفونت در مقعد یا گلو وجود داشته باشد، ممکن است با استفاده از سواب از این نواحی نیز نمونه برداری صورت گیرد. نتایج حاصل از آزمایشات ممکن است، چند روز طول بکشد. در نهایت از مطب پزشک به منظور بررسی نتایج آزمایش تماس گرفته، و در صورتی که آزمایش مثبت باشد، در خصوص گزینه‌های درمانی بحث خواهد شد.
همه‌چیز در مورد کلامیدیا درمان نشده
اگر افراد به محض مشکوک شدن به وجود این عفونت در بدن خود، به پزشک مراجعه کنند، درمان این بیماری تا حدودی آسان و قابل کنترل خواهد بود. اما اگر بیش از حد برای درمان آن صبر کنند، ممکن است مشکلات جدی را تجربه کنند. عوارض عدم درمان کلامدیا در زنان و مردان متفاوت است که در ادامه بیشتر توضیح داده شده‌اند.
عوارض زنانه کلامیدیا درمان نشده
برخی از زنان به PID مبتلا می‌شوند، عفونی است که میتواند به رحم، دهانه رحم و تخمدان آسیب برساند. PID یک بیماری دردناک است که اغلب به درمان در بیمارستان نیاز دارد. در صورت عدم درمان، زنان نیز می‌توانند نابارور شوند زیرا ممکن است لوله‌های رحمی در اثر ابتلا به کلامدیا زخمی شوند. از سوی دیگر، زنان باردار مبتلا به این عفونت می‌توانند باکتری را در هنگام تولد به نوزاد خود منتقل کنند، که این امر در نهایت منجر به عفونت چشم و ذات الریه در نوزادان میشود.
عوارض مردانه کلامیدیا درمان نشده
مردان همچنین می‌توانند در صورت عدم درمان کلامیدیا، عوارضی را تجربه کنند. اپیدیدیم (لوله‌ای باریک دورن بیضه‌ها است که محل بلوغ و ذخیره اسپرم است و باعث ثابت نگه داشتن بیضه‌ها میشود) ممکن است، ملتهب شده و باعث ایجاد درد شود. این مشکل به اپیدیدیمیت معروف است. عفونت همچنین میتواند به غده پروستات گسترش یابد و باعث ایجاد تب، درد در هنگام برقراری رابطه جنسی و ناراحتی در کمر شود. یکی دیگر از عوارض احتمالی، اورتریت کلامیدیائی در مردان است. لازم به یادآوری است، اینها فقط برخی از رایج‌ترین عوارض کلامیدیا درمان نشده است، به همین خاطر مهم است که فوراً به مراقبت‌های پزشکی مراجعه کرد. بیشتر افرادی که به سرعت تحت درمان قرار می‌گیرند، هیچ مشکلی در طولانی مدت نخواهند داشت.
کلامیدیا و سوزاک
کلامیدیا و سوزاک، هردو بیماری مقاربتی هستند. هر دو باکتری در حین برقراری رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی انتقال می‌یابند. علاوه بر این، هر دو بیماری در برخی از موارد دارای هیچ علائمی نیستند.اما در صورت بروز علائم، افراد مبتلا به کلامیدیا طی چند هفته پس از ابتلا به عفونت، اولین علائم را تجربه میکنند. این در حالی است، که بروز علائم سوزاک (در صورت وجود علائم)، در مدت زمان طولانی‌تری بعد از ابتلا به عفونت ظاهر می‌شوند. هر دو عفونت علائم مشابهی دارند که به شرح زیر می‌باشند.
• درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
• ترشح غیرطبیعی از آلت تناسلی، واژن یا مقعد
• تورم در بیضه‌ها یا کیسه بیضه
• درد مقعدی
• خونریزی از رکتوم یا روده راست
سوزاک درمان نشده میتواند منجر به خارش، درد در راست روده شود. برای مثال، حرکات روده با درد همراه خواهد بود. عدم درمان سوزاک در زنان ممکن است، دوره‌های طولانی مدت بیماری و درد در هنگام مقاربت را به دنبال داشته باشد.
کلامیدیا و HIV
اگر فردی به بیماری مقاربتی کلامدیا مبتلا شده باشد، باید آزمایشی مبنی بر تشخیص HIV نیز انجام دهد. مبتلا به کلامیدیا خطر ابتلا به HIV را افزایش می‌دهد، زیرا باعث التهاب و ایجاد زخم‌هایی میشود که ورود HIV به بدن را آسان میکند. اگر فردی به HIV مبتلا است و تحت درمان قرار نگرفته و به بیماری کلامدیا نیز مبتلا شده است، باید از برقرار رابطه جنسی بپرهیزد. زیرا در این صورت احتمال انتقال هر دو ویروس ایدز و کلامدیا به افراد سالم بسیار افزایش می‌یابد.
