علل بیماری فیستول چیست؟ علائم و نحوه تشخیص این بیماری

• نوشته شده توسط فاطمه مهربان
• 09 / 01 / 1401

فیستول به عنوان اتصال غیر طبیعی دو قسمت از بدن (مانند راست روده و واژن) یا به عنوان اتصال یک عضو بدن به پوست (مانند راست روده به پوست) تعریف می‌شود. یکی از راه‌هایی که ممکن است فیستول ایجاد شود، آبسه است. آبسه به عنوان یک کیسه چرک در بدن شناخته می‌شود. آبسه ممکن است دائماً با مایعات بدن مانند مدفوع یا ادرار پر شود که از بهبودی جلوگیری می‌کند. در نهایت به پوست، بخشی دیگر از بدن یا اندامی نفوذ کرده و فیستول ایجاد می‌کند.

فیستول در بیماری کرون بیشتر از کولیت اولسراتیو است. طبق گزارشات ثبت شده توسط تیم ویزیت پزشک در منزل، تا 50 درصد از افراد مبتلا به بیماری کرون طی 20 سال پس از تشخیص دچار فیستول می‌شوند. فیستول‌ها معمولاً با جراحی یا با مراقبت از زخم درمان می‌شوند و دارای انواع مختلف است که عبارتند از:

فیستول مقعد / فیستول پریآنال

ارتباط غیر طبیعی بین سطح اپیتلیالیزه کانال مقعد و پوست پری مقعد. فیستول آنورکتال بین کانال مقعد و پوست اطراف دهانه مقعد ایجاد می‌شود. فیستول رکتوواژینال یا آنواژینال زمانی رخ می‌دهد که سوراخی بین رکتوم یا مقعد و واژن ایجاد شود. (فیستول کولوواژینال اغلب بین کولون و واژن ایجاد می‌شود).

فیستول‌های مجاری ادراری

منافذ غیرطبیعی در اندام دستگاه ادراری یا ارتباط غیرطبیعی بین یک اندام دستگاه ادراری و اندام دیگر. فیستول وزیکوترین بین مثانه و رحم رخ می‌دهد. فیستول وزیکوواژینال حالتی است که سوراخی بین مثانه و واژن ایجاد می‌شود. بنابراین، بین مجرای ادرار و واژن قرار دارد.

سایر انواع فیستول

• فیستول انترونترال بین دو قسمت روده ایجاد می‌شود.
• فیستول انتروکوتانئوس یا کولوکوتانئوس به ترتیب بین روده کوچک و پوست یا کولون و پوست ایجاد می‌شود.

در صورت عدم درمان، فیستول می‌تواند آسیب زا، ناتوان کننده باشد و آسیب بیشتری به بدن شما وارد کند. آسیب عصبی، عفونت و نارسایی کلیه با فیستول همراه است. فیستول همچنین می‌تواند سایر اندام‌های تناسلی را درگیر کند:

• دهانه رحم (یا باز شدن غیر طبیعی در دهانه رحم یا در گردن)
• انترواژینال (بین روده و واژن)
• متروپریتونال (بین رحم و حفره صفاقی)
• رکتوم رحم (بین رحم و روده)
• بین رحم و مثانه
• فیستول‌های حالب واژینال (بین حالب و واژن)
• فیستول مقعد (یک تونل کوچک با یک دهانه داخلی در کانال مقعد و یک سوراخ خارجی در پوست نزدیک مقعد)

علل فیستول چیست؟

شایع ترین علت فیستول، ارتباط بین واژن و مثانه، آسیب به مثانه در طی جراحی لگن به ویژه هیسترکتومی است. در حالی که این علامت ممکن است بلافاصله پس از جراحی رخ دهد، اما به مدت 1 تا 2 هفته به تعویق می‌افتد. فیستول رکتوواژینال می‌تواند پس از زایمان همراه با پارگی بزرگ واژن ایجاد شود.

در کشورهای در حال توسعه، فیستول اغلب با زایمان طولانی همراه است. سازمان بهداشت جهانی فیستول را “دراماتیک ترین عواقب پس از زایمان طولانی یا نادیده گرفته شده” نامیده است و تخمین می‌زند که بیش از 2 میلیون زن در سراسر جهان با فیستول زندگی می‌کنند. در کشورهای در حال توسعه، این مشکل در طول زایمان طولانی ایجاد می‌شود. این در حالیست که نوزاد متولد نشده کانال زایمان مادر را به شدت فشار می‌دهد و جریان خون را به بافت‌های بین واژن و رکتوم و یا مثانه قطع می‌کند. این باعث می‌شود بافت‌ها متلاشی شده و پوسیده شوند و اجازه ایجاد یک سوراخ را می‌دهد.

فیستول ادراری تناسلی و کولورکتال نیز می‌تواند در اثر سقط جنین ایجاد شود. شکستگی لگن؛ سرطان یا پرتودرمانی با هدف در ناحیه لگن؛ آبسه غدد نزدیک راست روده؛ بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو و اپیزیوتومی‌های عفونی بعد از زایمان. سوء استفاده جنسی و تجاوز جنسی نیز می‌تواند یک عامل باشد. در صورتی که هر یک از موارد اشاره شده در بالا را تجربه می‌کنید که ممکن است به فیستول منجر شود، با مشاوره پزشکی تلفنی خود صحبت کنید.

فیستول چقدر شایع است؟

سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که سالانه 50000 تا 100000 مورد جدید فیستول وجود دارد. در مکان‌هایی مانند آفریقا، فیستول‌های مامایی اغلب به دلیل عدم مراقبت‌های مامایی بدون توجه رها می‌شوند. خوشبختانه در ایالات متحده، فیستول اغلب زود تشخیص داده می‌شود و به طور مناسب از آن مراقبت می‌شود.

پیشگیری بهترین درمان است. حفظ یک عادت غذایی خوب یک راه عالی برای حفظ بافت سالم و دفع فیستول است. علاوه بر این، پرهیز از سیگار برای بهبود فیستول مهم است.

علائم فیستول

علائم فیستول می‌تواند شامل درد، تب، حساسیت، خارش و به طور کلی احساس بد باشد. فیستول همچنین ممکن است چرک یا ترشحات بدبو را تخلیه کند. این علائم بر اساس شدت و محل فیستول متفاوت است. علائم و نشانه‌های فیستول مقعدی عبارتند از:

• آبسه‌های مکرر مقعد
• درد و تورم در اطراف مقعد
• تخلیه خونی یا بدبو (چرک) از سوراخ اطراف مقعد. درد ممکن است پس از تخلیه فیستول کاهش یابد.
• تحریک پوست اطراف مقعد در اثر زهکشی
• درد همراه با اجابت مزاج
• خون ریزی
• تب، لرز و احساس خستگی عمومی

در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید با مشاوره پزشکی تلفنی تماس بگیرید.

راه‌های تشخیص فیستول

فیستول‌ها معمولاً از طریق معاینه فیزیکی، اسکن سی تی اسکن و در صورت نیاز سایر آزمایش‌ها مانند باریم انما، کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی، آندوسکوپی فوقانی یا فیستولوگرافی توسط مشاوره پزشکی تشخیص داده می‌شوند.

در طول فیستولوگرافی، رنگی به فیستول تزریق می‌شود و عکس برداری با اشعه ایکس انجام می‌شود. این رنگ به فیستول کمک می‌کند تا در اشعه ایکس بهتر نشان داده شود. این رنگ مانند تنقیه برای فیستول‌هایی که در رکتوم هستند وارد رکتوم می‌شود. رنگ باید در طول عمل در داخل نگه داشته شود.

در یک فیستول که به سمت خارج بدن باز می‌شود، مشاوره پزشکی رنگ را با یک لوله کوچک در دهانه آن قرار می‌دهد. اشعه ایکس از چندین زوایای مختلف گرفته می‌شود، بنابراین بیمار ممکن است مجبور شود موقعیت خود را روی میز اشعه ایکس تغییر دهد. مانند هر نوع دیگری از اشعه ایکس، ثابت ماندن مهم است.

هنگامی که ویزیت پزشک در منزل مشکوک به فیستول انترووزیکولار (مثانه) است، ممکن است پیلوگرام داخل وریدی (IVP)، نوع دیگری از اشعه ایکس، انجام شود. آمادگی برای این آزمایش ممکن است شامل یک رژیم غذایی مایع شفاف یا ناشتا باشد زیرا مدفوع در روده بزرگ می‌تواند دید مثانه را مسدود کند. رنگ (ماده کنتراست) به بازو تزریق می‌شود و چندین عکس اشعه ایکس گرفته می‌شود.

درمان‌های فیستول

درمان فیستول بسته به محل آنها و شدت علائم متفاوت است. درمان‌های پزشکی شامل استفاده از برخی آنتی بیوتیک‌های خاص (مانند Flagyl  (مترونیدازول))، 6-MP (یک سرکوب کننده سیستم ایمنی)، یا درمان‌های بیولوژیکی خاص مانند رژیم‌های غذایی ویژه است. رژیم غذایی روده‌ای ممکن است برای فیستول‌های انتروواژینال، انتروکوتانئوس و انترووزیکلار تجویز شود. رژیم غذایی روده‌ای تغذیه مایع است که از طریق دهان یا از طریق لوله تغذیه داده می‌شود.

سایر روش‌های درمانی

جراحی تقریباً همیشه برای درمان فیستول مقعدی ضروری است. این جراحی توسط جراح کولون و رکتوم انجام می‌شود. هدف از جراحی ایجاد تعادل بین خلاص شدن از شر فیستول و محافظت از عضلات اسفنکتر مقعد است که در صورت آسیب امکان دارد باعث بی اختیاری شود.

فیستول‌هایی که در آن عضله اسفنکتر درگیر نیست یا تا حدودی درگیر است، با فیستولوتومی درمان می‌شوند. در این روش، پوست و ماهیچه روی تونل باز می‌شود تا از یک تونل به یک شیار باز تبدیل شود. این به مجرای فیستول اجازه می‌دهد تا از پایین به بالا بهبود یابد.

در مورد فیستول پیچیده تر، جراح ممکن است مجبور شود درن مخصوصی به نام ستون قرار دهد که حداقل به مدت 6 هفته در محل باقی می‌ماند. پس از قرار دادن ستون، عمل دوم تقریباً همیشه صورت می‌گیرد:

فیستولوتومی یا یک روش فلپ پیشرفته (فیستول با یک فلپ یا تکه‌ای از بافت که از رکتوم گرفته شده است، مانند یک درب تله پوشانده می‌شود) یا روش لیفت (پوست بالای فیستول باز می‌شود، عضلات اسفنکتر پخش می‌شوند و فیستول بسته می‌شود).

یک درمان جدید برای فیستول‌های بیماری کرون، تزریق سلول‌های بنیادی به فیستول است. مشاوره پزشکی کولورکتال شما در مورد تمام گزینه‌های شما قبل از جراحی صحبت خواهد کرد.

جراحی فیستول معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود، به این معنی که بیمار می‌تواند در همان روز به خانه برود. بیمارانی که تونل‌های فیستول بسیار بزرگ یا عمیق دارند ممکن است مجبور شوند مدت کوتاهی پس از جراحی در بیمارستان بمانند. برخی از فیستول‌ها ممکن است به چندین عمل جراحی برای از بین بردن فیستول نیاز داشته باشند.

آیا درمان بعدی برای فیستول مقعدی لازم است؟

اکثر فیستول‌ها به خوبی به جراحی پاسخ می‌دهند. پس از جراحی، ویزیت پزشک در منزل شما ممکن است توصیه کند که ناحیه آسیب دیده را در یک حمام گرم که به عنوان حمام سیتز شناخته می‌شود خیس کنید و به مدت یک هفته از نرم کننده‌ها یا ملین‌های مدفوع استفاده کنید.

از آنجایی که ممکن است پس از جراحی نیز کمی درد یا ناراحتی در ناحیه داشته باشید، مشاوره پزشکی معمولاً برای کاهش ناراحتی شما، بی حس کننده موضعی مانند لیدوکائین را تزریق می‌کند و ممکن است قرص‌های ضد درد نیز تجویز شود. اگر مواد افیونی تجویز شود، معمولاً برای مدت بسیار کوتاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر آبسه و فیستول به درستی درمان شوند و بهبود پیدا کنند، احتمالا عود نمی‌کنند.

عوارض فیستول کدامند؟

فیستول ممکن است مانند هر عارضه و بیماری دیگری عوارضی ایجاد کند. در برخی موارد، فیستول ممکن است بهبود نیابد و مزمن شود. سایر عوارض بالقوه شامل بی اختیاری مدفوع، سپسیس، سوراخ شدن و پریتونیت است. سپسیس یک بیماری تهدید کننده زندگی است که از پاسخ بدن به عفونت باکتریایی ناشی می‌شود. علائم سپسیس عبارتند از:

چکاپ پزشکی در منزل

ثبت درخواست

• لرز
• گیجی
• سرگردانی
• تب
• تنفس سریع و ضربان قلب
• راش

پریتونیت التهاب یا عفونت صفاق است، بافت روی دیواره داخلی شکم که اندام‌های شکمی را می‌پوشاند. علائم پریتونیت عبارتند از:

• درد و حساسیت شکم
• لرز
• تب
• درد مفاصل
• حالت تهوع
• استفراغ

مقالات مرتبط
• 

  باتری سمعک کملیون

  23 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک دی جی هیر

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک رناتا

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک آیسل تک

  18 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک انرجایزر

  18 / 08 / 1401

لیست چکاپ های مرتبط
• 

  آزمایش عفونت ادراری در مردان و زنان

  20 / 11 / 1399
• 

  آزمایش سلامت پوست و مو

  14 / 11 / 1399
• 

  آزمایشات پیش از ازدواج مردان و زنان

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش انعقاد خون

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش ژنتیک مردان

  13 / 11 / 1399