علائم، انواع و راه های درمان سرفه
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
09 / 08 / 1400
سرفه کردن راه بدن شما برای خلاص شدن از شر یک محرک است. هنگامی که چیزی گلو یا راه هوایی شما را تحریک می‌کند، سیستم عصبی شما هشداری را به مغز ارسال می‌کند. مغز با فرمان دادن به ماهیچه‌های سینه و شکم شما پاسخ می‌دهد که منقبض شوند و هوا را دفع کنند. سرفه یک رفلکس دفاعی مهم است که به محافظت از بدن شما در برابر عوامل محرک مانند:
- مخاط
- دود
- آلرژن‌ها مانند گرد و غبار، کپک و گرده
سرفه نشانه بسیاری از بیماری‌ها و شرایط است. گاهی اوقات، ویژگی‌های سرفه میتواند به شما سرنخی از علت آن بدهد. سرفه را می‌توان با موارد زیر توصیف کرد:
- چه زمانی و چرا سرفه اتفاق می‌افتد؟ آیا در شب، بعد از غذا خوردن یا هنگام ورزش است؟
- مشخصات: صدا یا احساس سرفه شما چگونه است؟ مرطوب یا خشک است؟
- مدت زمان: آیا سرفه شما کمتر از ۲ هفته، ۶ هفته یا بیشتر از ۸ هفته طول می‌کشد؟
- جلوه‌ها: آیا سرفه شما علائم مرتبطی مانند بی اختیاری ادرار، استفراغ یا بی خوابی ایجاد می‌کند؟
- میزان علائم ناراحت کننده: چقدر بد است؟ آیا آزاردهنده، مداوم یا ناتوان کننده است؟
گاهی اوقات، یک انسداد در راه هوایی رفلکس سرفه شما را تحریک می‌کند. اگر شما یا فرزندتان چیزی خورده‌اید که ممکن است راه هوایی شما را مسدود کند، فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. علائم خفگی عبارتند از:
- پوست مایل به آبی
- از دست دادن هوشیاری
- ناتوانی در صحبت کردن یا گریه کردن
- خس خس سینه، سوت، یا سایر صداهای تنفسی عجیب و غریب
- سرفه ضعیف یا بی اثر
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، با اورژانس تماس بگیرید.
فهرست مطالب
سرفه مرطوب
سرفه مرطوب که سرفه مولد نیز نامیده میشود، سرفه‌ای است که معمولاً مخاط ایجاد می‌کند. سرماخوردگی یا آنفولانزا معمولا باعث سرفه‌های مرطوب میشود. آنها می‌توانند به آرامی یا سریع ظاهر شوند و ممکن است با علائم دیگری مانند موارد اشاره شده در زیر باشد:
- آبریزش بینی
- خستگی
سرفه‌های مرطوب خیس به نظر می‌رسند زیرا بدن شما مخاط را از دستگاه تنفسی خارج می‌کند که شامل موارد زیر است:
- گلو
- بینی
- راه‌های هوایی
- ریه‌ها
اگر سرفه مرطوب دارید، ممکن است احساس کنید چیزی در پشت گلو یا قفسه سینه شما گیر کرده است. برخی از سرفه‌های شما مخاط را وارد دهان شما می‌کند. سرفه‌های مرطوب میتواند حاد باشد و کمتر از 3 هفته یا مزمن باشد و در بزرگسالان بیش از 8 هفته یا در کودکان 4 هفته طول بکشد. طول مدت سرفه ممکن است سرنخ بزرگی در مورد علت آن را ارائه دهد. شرایطی که میتواند باعث سرفه مرطوب شود عبارتند از:
- سرماخوردگی یا آنفولانزا
- پنومونی
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، از جمله آمفیزم و برونشیت مزمن
- برونشیت حاد
- آسم
سرفه‌های نوزادان، کودکان نوپا و کودکان که کمتر از 3 هفته طول می‌کشد تقریباً همیشه ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا است. مقایسه علائم سرماخوردگی و آلرژی را ببینید.
داروهایی برای سرفه مرطوب
- نوزادان و کودکان نوپا: با یک داروی تجویز شده توسط پزشک که به آرام شدن گلو و سینه نوزاد میشود، می‌توان سرفه را درمان کرد. همچنین می‌توانید از قطره‌های نمکی در مجاری بینی استفاده کنید و سپس بینی را با سرنگ شست و شو داده و تمیز کنید. به نوزادان یا کودکان نوپا زیر 2 سال داروهای سرفه یا سرماخوردگی بدون نسخه (OTC) ندهید.
- فرزندان: یک کارآزمایی بالینی کوچک نشان داد که 1 1/2 قاشق چایخوری عسل نیم ساعت قبل از خواب، سرفه را کاهش می‌دهد و خواب بهتر را در کودکان یک ساله و بالاتر به ارمغان می‌آورد. برای مرطوب کردن هوا در شب از یک مرطوب کننده استفاده کنید. قبل از استفاده از داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی با پزشک خود در مورد داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی صحبت کنید.
- بزرگسالان: بزرگسالان می‌توانند سرفه های مرطوب حاد را با داروهای تسکین دهنده بدون نسخه یا عسل علائم سرماخوردگی را درمان کنند. اگر سرفه بیش از 3 هفته ادامه داشته باشد، ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک یا درمان‌های دیگر باشد.
سرفه خشک
سرفه خشک سرفه‌ای است که مخاط ایجاد نمی‌کند. ممکن است احساس کنید غلغلک در پشت گلو دارید که سرفه شما را تحریک می‌کند و باعث سرفه‌های شدید میشود. سرفه‌های خشک اغلب به سختی قابل کنترل هستند و ممکن است در حملات طولانی ظاهر شوند. سرفه‌های خشک به این دلیل رخ می‌دهد که التهاب یا تحریک در دستگاه تنفسی شما وجود دارد، اما مخاط اضافی برای سرفه وجود ندارد.
سرفه‌های خشک اغلب به دلیل عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد میشوند. هم در کودکان و هم در بزرگسالان، معمولا سرفه‌های خشک تا چند هفته بعد از سرماخوردگی یا آنفولانزا باقی می‌ماند. سایر علل احتمالی سرفه خشک عبارتند از:
- لارنژیت
- گلو درد
- کروپ
- ورم لوزه
- سینوزیت
- آسم
- آلرژی
- بیماری ریفلاکس معده (GERD)
- داروها، به ویژه مهارکننده های ACE
- قرار گرفتن در معرض عوامل محرک مانند آلودگی هوا، گرد و غبار یا دود
راهکارهایی برای درمان سرفه خشک
درمان سرفه خشک به علت آن بستگی دارد:
- نوزادان و کودکان نوپا: در نوزادان و کودکان نوپا، سرفه‌های خشک معمولاً نیازی به درمان ندارند. یک مرطوب کننده میتواند به راحتی به بیشتر آنها کمک کند. برای درمان تنفس کروپ، کودک خود را به حمام بخار یا بیرون در هوای خنک شب ببرید.
- بچه‌های بزرگتر: یک مرطوب کننده کمک می‌کند دستگاه تنفسی آنها خشک نشود. کودکان بزرگتر نیز می‌توانند از قطره‌های سرفه برای تسکین گلودرد استفاده کنند. اگر وضعیت آنها بیش از 3 هفته ادامه داشت، با پزشک خود در مورد علل دیگر صحبت کنید. کودک شما ممکن است به آنتی بیوتیک، آنتی هیستامین یا داروهای آسم نیاز داشته باشد.
- بزرگسالان: سرفه خشک مزمن و طولانی مدت در بزرگسالان میتواند دلایل زیادی داشته باشد. در مورد علائمی مانند درد و سوزش سر دل به پزشک خود بگویید. ممکن است به آنتی بیوتیک‌ها، آنتی اسیدها، داروهای آسم یا آزمایشات بیشتر نیاز داشته باشید. در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید به پزشک خود بگویید.
سیاه سرفه
سیاه سرفه که به عنوان سرفه حمله‌ای نیز شناخته میشود، یک عفونت باکتریایی است که باعث ایجاد حملات شدید سرفه در افراد میشود. در طی حملات سیاه سرفه، ریه‌ها تمام هوای خود را آزاد می‌کنند و باعث میشود که افراد با صدایی ناآشنا به شدت سرفه کنند.
نوزادان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سیاه سرفه هستند و با عوارض جدی تری از آن مواجه میشوند. برای آنها، سیاه سرفه ممکن است تهدید کننده زندگی باشد. در سنین 2 ماه و بالاتر، بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به سیاه سرفه واکسن زدن است. این نوع از سرفه اغلب باعث سرفه‌های حمله‌ای و ناگهانی میشود. سایر علل احتمالی سیاه سرفه عبارتند از:
- آسم
- COPD
- پنومونی
- بیماری سل
- خفگی
راهکارهایی برای درمان سیاه سرفه
افراد در هر سنی برای درمان سیاه سرفه نیاز به مصرف آنتی بیوتیکی دارند. این نوع از سرفه بسیار مسری است، بنابراین اعضای خانواده و مراقبین فرد مبتلا به سیاه سرفه نیز باید تحت درمان قرار گیرند. هر چه سیاه سرفه زودتر درمان شود، نتیجه بهتری خواهد داشت.
سرفه کروپ
کروپ یک عفونت ویروسی است که معمولاً کودکان 5 ساله و کمتر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کروپ باعث تحریک و تورم راه هوایی فوقانی میشود. کودکان خردسال در حال حاضر راه‌های هوایی باریک تری دارند. هنگامی که تورم راه هوایی را بیشتر باریک و مسدود می‌کند، تنفس دشوار میشود. با بیماری های شایع در کودکان بیشتر آشنا شوید.
کروپ باعث ایجاد سرفه‌های «پارس» مشخصی میشود که صدایی شبیه فوک دارد. تورم در داخل و اطراف جعبه صدا نیز باعث ایجاد صدای خفن و صداهای تنفسی میشود. کروپ میتواند هم برای کودکان و هم برای والدین ترسناک باشد. کودکان ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
- مبارزه برای نفس کشیدن
- در هنگام استنشاق صداهایی بلند و غیرطبیعی ایجاد کنند
- خیلی سریع نفس بکشند
- در موارد شدید، کودکان رنگ پریده یا آبی میشوند
درمان سرفه کروپ
کروپ معمولاً بدون درمان خود به خود از بین می‌رود اما درمان‌های خانگی عبارتند از:
- قرار دادن یک مرطوب کننده خنک کننده در اتاق خواب کودک
- آوردن کودک به حمام بخار به مدت 10 دقیقه
- بردن کودک به بیرون برای تنفس هوای خنک و تازه
- بردن کودک برای سوار شدن به ماشین با شیشه‌های نیمه باز به منظور استنشاق هوای خنک‌تر
- طبق دستور پزشک اطفال، استامینوفن (تیلنول) برای کاهش تب به کودکان بدهید
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما مایعات زیادی می‌نوشد و به خوبی استراحت می‌کند
در موارد شدید، کودکان ممکن است به درمان تنفسی نبولایزر یا تجویز استروئید برای کاهش التهاب نیاز داشته باشند
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بسیاری از سرفه‌ها نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. این حالت به نوع سرفه و مدت زمان طول کشیدن آن و همچنین سن و سلامت فرد بستگی دارد. افراد مبتلا به سایر بیماری‌های ریوی مانند آسم و COPD، ممکن است زودتر یا بیشتر از دیگران نیاز به درمان داشته باشند. با بیماری های شایع در فصل پاییز آشنا شوید.
در صورت مشاهده علائم زیر در کودکان مبتلا به سرفه حتما به پزشک مراجعه نمایید:
- بیش از 3 هفته سرفه داشته باشند
- تب بالای 102 درجه فارنهایت (38.89 درجه سانتیگراد) یا هر تب در کودکان 2 ماهه و کمتر
- به قدری دچار تنگی نفس میشوند که قادر به صحبت کردن یا راه رفتن نیستند
- پوست صورت کودک مایل به آبی یا رنگ پریده شود
- کم آب هستند یا قادر به قورت دادن غذا نیستند
- به شدت خسته هستند
- در حین حملات شدید سرفه، صدایی شبیه به “اووو” ایجاد کنند
- علاوه بر سرفه خس خس می‌کنند
- هوشیاری خود را از دست می‌دهد
- نمی‌توان بیدار بماند
- برای ایستادن خیلی ضعیف است
بزرگسالان مبتلا به سرفه باید در موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرند:
- بیش از 8 هفته سرفه داشته باشید
- خون سرفه کردن
- تب بالای 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) داشته باشید
- برای صحبت کردن یا راه رفتن خیلی ضعیف هستند
- به شدت کم آب هستند
- علاوه بر سرفه خس خس می‌کنند
- رفلاکس اسید معده روزانه یا سوزش سر دل، یا به طور کلی سرفه دارید که خواب را مختل می‌کند
- هوشیاری خود را از دست می‌دهد
- قادر به بیدار ماندن نیستید
- برای ایستادن خیلی ضعیف است
سلام من مهرسا هستم ۱۰سالمه و امیکرون گرفتم سرفه خیلییییییییی شدیدی هم دارم سه روژ هست چیکار کنم تا خوب بشم؟
با سلام و احترام
مهرسای عزیز سرفه یکی از شایع ترین علایم ابتلا به بیماری کرونا به ویژه سویه اومیکرون است.مصرف مایعات گرم،پرهیز از مصرف مواردی که سبب تحریک سرفه میشوند مثل ترشیجات،ادویه جات و مواد سرخ کردنی میتواند تا حدی به بهبود علایم ما کمک کند اما در صورت عدم بهبود با شماره ۷۹۲۸۳۰۰۰ تماس بگیر تا درمان دارویی برای شما شروع شود.