عفونت معده ؛ علت ، علائم و عوارض

نوشته شده توسط فاطمه مهربان
05 / 11 / 1400

عفونت معده که به عنوان گاستروانتریت ویروسی و آنفولانزای معده شناخته می‌شود، یک عفونت روده‌ای است که با اسهال، گرفتگی عضلات شکم، حالت تهوع یا استفراغ و گاهی تب مشخص می‌شود.

رایج ترین راه برای ایجاد و ابتلا به عفونت معده از طریق تماس با یک فرد آلوده یا خوردن غذا یا آب آلوده است. اگر در غیر این صورت سالم هستید، احتمالاً بدون عارضه بهبود خواهید یافت. اما برای نوزادان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت معده در برخی از مواقع ممکن است کشنده باشد. مشاوره پزشکی توضیح می‌دهد که هیچ درمان موثری برای عفونت معده وجود ندارد، بنابراین پیشگیری مهم‌ترین و حیاتی‌ترین گزینه تلقی می‌شود. علاوه بر اجتناب از غذا و آبی که ممکن است آلوده باشد، شستن کامل و مکرر دست‌ها نیز بهترین راه دفاع از سلامتی خود و عدم ابتلا به این بیماری است.

فهرست مطالب

علائم عفونت معده کدامند؟

اگرچه عفونت معده را معمولا آنفولانزای معده می‌نامند، لازم است بدانید گاستروانتریت همان آنفولانزا نیست. در ادامه به طور مفصل به توضیح این مورد پرداخته شده است اما به طور خلاصه، آنفولانزای واقعی فقط بر سیستم تنفسی شما که شامل بینی، گلو و ریه‌ها است، تأثیر می‌گذارد. این در حالیست که گاستروانتریت یا عفونت معده به روده‌های شما حمله می‌کند و علائم و نشانه‌هایی مانند موارد اشاره شده در زیر را ایجاد می‌کند که عبارتند از:

اسهال آبکی و معمولاً غیرخونی. اسهال خونی معمولاً به این معنی است که شما عفونت متفاوت و شدیدتری دارید.
گرفتگی و درد شکم
حالت تهوع، استفراغ یا هر دو
درد عضلانی یا سردرد گاه به گاه
تب با درجه پایین

ویزیت پزشک در منزل توضیح می‌دهد که بسته به علت، علائم عفونت معده ممکن است در عرض یک تا سه روز پس از ابتلا ظاهر شوند و از خفیف تا شدید متغیر باشند. علائم معمولا فقط یک یا دو روز طول می‌کشد، اما گاهی اوقات ممکن است تا 10 روز نیز ادامه داشته باشد.

از آنجایی که علائم مشابه هستند، به راحتی می‌توان عفونت معده ویروسی را با اسهال ناشی از باکتری‌ها مانند کلستریدیوم دیفیسیل، سالمونلا و E. coli یا انگل‌هایی مانند ژیاردیا اشتباه گرفت.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

به طور کلی، مراجعه به مشاوره پزشکی تلفنی در هر حالتی که احساس خطر می‌کنید خالی از لطف نیست. این امر هنگامی که به عفونت معده مبتلا شده‌اید نیز حیاتی تر است زیرا گاهی این امکان وجود دارد که بیماری عفونت معده کشنده باشد. این بیماری تمامی افراد از جمله بزرگسالان، کودکان و افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین اگر بالغ هستید، در صورت تجربه موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

شما نمی‌توانید مایعات را به مدت 24 ساعت در معده خود نگه دارید
بیش از دو روز است که استفراغ می‌کنید
استفراغ خونی را مشاهده می‌کنید
شما دچار کم آبی هستید. علائم کم آبی شامل تشنگی بیش از حد، خشکی دهان، ادرار زرد تیره یا ادرار کم یا بدون ادرار و ضعف شدید، سرگیجه یا سبکی سر است.
شما متوجه خون در حرکات روده خود می‌شوید
تب بالای 104 فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) دارید

اگر نوزادان و کودکان به عفونت معده مبتلا هستند، در صورت بروز هر یک از علائم زیر با مشاوره پزشکی تماس بگیرید:

تب 102 فارنهایت (38.9 درجه سانتیگراد) یا بالاتر دارد
کودک بی حال یا بسیار تحریک پذیر به نظر می‌رسد
ناراحتی یا درد زیادی دارد
اسهال خونی دارد
بدن کودک به نظر کم‌آبی می‌آید. با استفاده از مقایسه میزان نوشیدن و ادرار کردن آنها با میزان آب و ادراری که برای آنها عادی است، مراقب علائم کم آبی در نوزادان و کودکان بیمار باشید.

اگر نوزاد دارید، به یاد داشته باشید که در حالی که تف کردن ممکن است یک اتفاق روزمره برای کودک شما باشد، استفراغ اینطور نیست. نوزادان به دلایل مختلفی استفراغ می‌کنند که بسیاری از آنها ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشند.

اگر کودک شما (کودکی که از دوره نوزادی خارج شده است) علائم زیر را تجربه می‌کند، حائز اهمیت است که با اورژانس تماس بگیرید:

استفراغی دارد که بیش از چند ساعت طول می‌کشد
شش ساعت است که پوشک خود خیس نکرده است
مدفوع خونی یا اسهال شدید دارد
دارای یک لکه نرم فرورفته (فونتانل) در بالای سرش است
دهان خشکی دارد یا بدون اشک گریه می‌کند
به طور غیرعادی خواب آلود، بی حال یا بدون فعالیت است

علل عفونت معده

هنگامی که غذا یا آب آلوده می‌خورید یا می‌نوشید، یا اگر ظروف، حوله یا غذای مشترک را با فردی که آلوده است، استفاده می‌کنید به احتمال زیاد دچار عفونت معده خواهید شد. بنابراین، این بدین معناست که عفونت معده بسیار مسری است و لازم است به منظور جلوگیری از ابتلا به آن نکات بهداشتی را رعایت کنید. تعدادی از ویروس‌ها می‌توانند باعث گاستروانتریت (عفونت معده ) شوند، از جمله:

نورویروس‌ها: به گفته مشاوره تلفنی پزشکی، هم کودکان و هم بزرگسالان تحت تأثیر نوروویروس‌ها قرار می‌گیرند که شایع ترین علت بیماری‌های ناشی از غذا آلوده در سراسر جهان است. عفونت نوروویروس می‌تواند خانواده‌ها و جوامع را درگیر کند. به خصوص در میان افرادی که در فضاهای محدود هستند گسترش می‌یابد. در بیشتر موارد، شما ویروس را از غذا یا آب آلوده دریافت می‌کنید، اگرچه انتقال فرد به فرد نیز امکان پذیر است.
روتاویروس: در سرتاسر جهان، این شایع‌ترین علت عفونت معده در کودکان است که معمولاً زمانی که انگشتان خود یا سایر اشیاء آلوده به ویروس را در دهان خود قرار می‌دهند، مبتلا می‌شوند. این عفونت در نوزادان و خردسالان شدیدتر است. بزرگسالان آلوده به روتاویروس ممکن است علائمی نداشته باشند، اما همچنان قادر هستند بیماری را گسترش دهند، که در محیط‌های سازمانی نگرانی خاصی را به دنبال دارد زیرا بزرگسالان آلوده به طور ناآگاهانه می‌توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند. واکسن ضد عفونت معده در برخی کشورها از جمله ایالات متحده موجود است و به نظر می‌رسد در پیشگیری از عفونت موثر باشد.
برخی از صدف‌ها، به ویژه صدف‌های خام یا نیم پز نیز می‌توانند شما را بیمار کنند. اگرچه آب آشامیدنی آلوده یکی از دلایل عفونت معده ویروسی است، اما در بسیاری از موارد ویروس از طریق مدفوع-دهانی منتقل می‌شود. یعنی فردی که ویروس دارد غذای مصرفی شما را بدون شستن دست‌هایش پس از استفاده از توالت کنترل می‌کند.

چه عواملی عفونت معده را افزایش می‌دهد؟

عفونت معده در سراسر جهان رخ می‌دهد و افراد را در هر سن، نژاد و پیشینه‌ای تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این حال افراد و عواملی وجود دارند که احتمال ابتلا به عفونت معده در آنها بیشتر است و یا با توجه به شرایط خاص افزایش می‌یابد. افرادی که ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به گاستروانتریت باشند عبارتند از:

بچه های جوان: کودکانی که در مراکز مراقبت از کودک یا مدارس ابتدایی هستند ممکن است به صورت ویژه‌ای آسیب پذیر باشند، زیرا زمان لازم است تا سیستم ایمنی کودک به بلوغ برسد.
افراد مسن: سیستم ایمنی بزرگسالان در مراحل بعدی زندگی با افزایش سن کارآمدتر می‌شود. به ویژه افراد مسن در خانه‌های سالمندان آسیب پذیر هستند زیرا سیستم ایمنی آنها ضعیف می‌شود و در تماس نزدیک با دیگرانی که ممکن است میکروب‌ها را منتقل کنند زندگی می‌کنند.
دانش آموزان مدرسه، کلیساها یا ساکنان خوابگاه: هر جایی که گروه‌هایی از افراد دور هم جمع شوند می‌تواند محیطی برای انتقال عفونت معده باشد.
هر کسی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد: اگر مقاومت شما در برابر عفونت کم باشد؛ به عنوان مثال، اگر سیستم ایمنی بدن شما توسط اچ آی وی/ایدز، شیمی درمانی یا سایر بیماری‌های پزشکی به خطر بیفتد، ممکن است بیشتر در معرض خطر باشید.
ابتلا به هر ویروس گوارشی فصلی دارد که بیشترین فعالیت را دارد. به عنوان مثال، اگر در نیمکره شمالی زندگی می‌کنید، احتمال ابتلا به عفونت روتاویروس یا نورویروس بین اکتبر و آوریل بیشتر است.

عوارض ابتلا به عفونت معده کدامند؟

به گفته مشاوره تلفنی پزشکی، عارضه اصلی عفونت معده ویروسی کم آبی است. کم آبی به معنی از دست دادن شدید آب و املاح ضروری و مواد معدنی است. اگر سالم هستید و به اندازه کافی مایعات می‌نوشید که جایگزین مایعاتی شود که از استفراغ و اسهال از دست داده‌اید، کم آبی بدن نباید مشکلی ایجاد کند.

نوزادان، افراد مسن تر و بزرگسالان با سیستم ایمنی سرکوب شده ممکن است زمانی که مایعات بیش از حدی که می‌توانند جایگزین کنند از دست بدهند به شدت دچار کم آبی شوند. ممکن است بستری شدن در بیمارستان مورد نیاز باشد تا مایعات از دست رفته را بتوان به صورت داخل وریدی جایگزین کرد. این مورد نادر است اما لازم است بدانید که کم آبی بدن ممکن است کشنده باشد.

آیا می‌توان از ابتلا به عفونت معده جلوگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از گسترش عفونت‌های ویروسی معده رعایت نکات بهداشتی است. با توجه به این نکته که پیشگیری بهتر از درمان است، با حفظ و رعایت این نکات در خانواده خود قادر هستید تا سلامت تمامی افراد را حفظ کنید و در آرامش و سلامت در کنار یکدیگر زندگی کنید. نکاتی که به جلوگیری از ابتلا به عفونت معده جلوگیری می‌کنند و توسط ویزیت پزشک در منزل تایید شده‌اند، عبارتند از:

کودک خود را واکسینه کنید. واکسن ضد عفونت معده ناشی از روتاویروس در برخی کشورها از جمله ایالات متحده موجود است. به نظر می‌رسد این واکسن که در سال اول زندگی به کودکان داده می‌شود در پیشگیری از علائم شدید این بیماری موثر باشد.
دست‌های خود را کاملا بشویید. همچنین مطمئن شوید که فرزندان شما نیز این کار را انجام می‌دهند. اگر فرزندانتان کم سن هستند، شستن دست‌های خود را به ویژه پس از استفاده از توالت به آنها آموزش دهید. بهتر است از آب گرم و صابون استفاده کنید و دست‌ها را به مدت حداقل 20 ثانیه به شدت مالش دهید، فراموش نکنید که اطراف کوتیکول‌ها، زیر ناخن‌ها و چین‌های دست را نیز بشویید. سپس به طور کامل آبکشی کنید. برای مواقعی که آب و صابون در دسترس نیست دستمال مرطوب و ضدعفونی کننده دست همراه داشته باشید.
از وسایل شخصی جداگانه در اطراف خانه خود استفاده کنید. از به اشتراک گذاشتن ظروف غذاخوری، لیوان‌های نوشیدنی و بشقاب خودداری کنید. از حوله‌های جداگانه در حمام استفاده کنید.
فاصله خود را حفظ کنید. در صورت امکان از تماس نزدیک با افراد مبتلا به ویروس خودداری کنید.
سطوح سخت را ضد عفونی کنید. اگر فردی در خانه شما مبتلا به عفونت معده ویروسی است، سطوح سخت مانند پیشخوان، شیرآلات و دستگیره درها را با مخلوطی از 2 فنجان (0.47 لیتر) سفید کننده و 1 گالن (3.8 لیتر) آب ضد عفونی کنید.
مرکز مراقبت از کودک خود را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که مرکز دارای اتاق‌های جداگانه برای تعویض پوشک و تهیه یا سرو غذا است. اتاقی که میز تعویض پوشک دارد باید دارای یک سینک و همچنین یک راه بهداشتی برای دور انداختن پوشک باشد.

در سفر احتیاط کنید

هنگامی که به کشورهای دیگر سفر می‌کنید، ممکن است در اثر غذا یا آب آلوده بیمار شوید. با رعایت نکات زیر ممکن است بتوانید خطر ابتلا به عفونت معده را در خود و خانواده کاهش دهید:

فقط آب بطری یا گازدار در بسته بنوشید.
از مصرف تکه‌های یخ خودداری کنید، زیرا ممکن است از آب آلوده ساخته شده باشند.
برای مسواک زدن از آب بطری استفاده کنید.
از غذاهای خام از جمله میوه‌های پوست کنده، سبزیجات خام و سالاد که توسط دست انسان لمس شده است خودداری کنید.
از مصرف گوشت و ماهی نیم پز خودداری کنید.

چه کسانی به عفونت معده مبتلا می‌شوند؟

مشاوره پزشکی بیان می‌کند، عفونت معده (آنفولانزای معده) یک بیماری رایج و جهانی است و تقریباً همه افراد چند بار در طول زندگی خود از آن رنج برده‌اند؛ زیرا اجتناب از تماس با برخی از علل ویروسی و باکتریایی تقریباً غیرممکن است.

افرادی که در شرایط شلوغ زندگی می‌کنند (نظامی، کشتی‌های تفریحی، خوابگاه‌ها) در معرض خطر بیشتری هستند، همانطور که افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و اغلب رژیم غذایی حاوی آب یا غذای آلوده دارند.
نوزادان، کودکان و برخی از بزرگسالان (سالمندان، سرکوب شده سیستم ایمنی) به دلیل سیستم ایمنی نابالغ یا ناکارآمد و همچنین به این دلیل که سریعتر از کودکان بزرگتر و بزرگسالان دچار کم آبی می‌شوند، در معرض خطر بیشتری هستند.
برخی از افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند در معرض خطر بیشتری هستند زیرا آنتی بیوتیک‌ها میکروب‌های طبیعی دستگاه گوارش را کاهش می‌دهند و به باکتری‌ها یا ویروس‌هایی مانند کلستریدیوم دیفیسیل اجازه می‌دهند که غالب شده و باعث بیماری شوند.
افرادی که بهداشت و شستن دست‌ها را رعایت نمی‌کنند، مانند افرادی که نیمه غذاهای پخته شده و یا شسته نشده می‌خورند یا از منابع مایع بالقوه آلوده (مثلاً رودخانه‌ها، نهرها، شیر غیرپاستوریزه) می‌نوشند، در معرض خطر بیشتری هستند.

چگونه عفونت معده تشخیص داده می‌شود؟

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص عفونت معده وجود ندارد، بنابراین این بیماری اغلب با علائمی که ایجاد می‌کند، عمدتاً اسهال، تشخیص داده می‌شود. از آنجایی که عفونت معده معمولاً یک بیماری خود محدود شده است، اکثریت بزرگ مردم هرگز توسط ویزیت پزشک در منزل معاینه یا تشخیص داده نمی‌شوند. با این حال، در طول شیوع‌هایی مانند مواردی که در کشتی‌های کروز مشاهده می‌شود، کشت‌های ویروسی و باکتریایی یا PCR و سایر آزمایش‌های مبتنی بر ایمونولوژی در نهایت می‌توانند عامل بیماری‌زا را شناسایی کنند. تا زمانی که این شناسایی رخ می‌دهد، اکثر افراد مبتلا به عفونت معده شروع به بهبودی کرده‌اند.

هنگامی که علائم عفونت معده شدید می‌شود، اکثر مقامات بهداشت عمومی و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی چنین آزمایشاتی را برای شناسایی عامل ایجاد کننده یک بیماری خاص، بر اساس تمام تاریخچه بیماران، معاینات فیزیکی و علائم انجام می‌دهند. علاوه بر این، بیمارانی که سابقه مشابهی از غذاها یا نوشیدنی‌های اخیر دارند، اغلب به کشف منبع بیماری کمک می‌کنند.

آیا عفونت معده و مسمومیت غذایی یکی هستند؟

در خصوص پاسخ به این سوال، مشاوره تلفنی پزشکی اظهار می‌کند، اگرچه آنفولانزا یا عفونت معده و مسمومیت غذایی علائم مشترکی مانند اسهال، حالت تهوع و استفراغ، گرفتگی معده، دردهای عضلانی دارند، اما این علائم دقیقاً یکسان نیستند.

عفونت معده یا گاستروانتریت به معنای هرگونه مشکل التهابی غیراختصاصی در دستگاه گوارش است. برخی از پزشکان آنفولانزای معده را به عنوان یک عفونت ویروسی که به سیستم گوارشی حمله می‌کند تعریف می‌شود.

مسمومیت غذایی به طور خاص در اثر خوردن یا نوشیدن مواد غذایی یا مایعات آلوده‌ای ایجاد می‌شود که حاوی باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و یا سموم آنهاست. در نتیجه، مقداری متقاطع بین این دو اصطلاح وجود دارد. علاوه بر این:

مسمومیت غذایی معمولاً در طغیان‌های کوچکی که در بین افرادی که همان غذاها یا نوشیدنی‌های مشابه را مصرف کرده‌اند دیده می‌شود و علائم به سرعت در عرض چند ساعت بروز می‌کنند. در حالی که عفونت معده شروع تدریجی علائم دارد و معمولاً بیشتر از مسمومیت غذایی طول می‌کشد.

عفونت معده بسیار مسری است و می‌تواند به سرعت به افراد دیگر سرایت کند. در حالی که مسمومیت غذایی معمولاً مستلزم خوردن محرک موردنظر است و به راحتی به افراد دیگر سرایت نمی‌کند.

آیا آنفولانزای معده (عفونت معده) و آنفولانزا یک عفونت هستند؟

اگرچه آنفولانزای معده و آنفولانزا ممکن است توسط ویروس‌ها ایجاد شوند، اما با این حال، جنس و گونه‌های ویروسی برای هر موجود متفاوت است. ویروس‌هایی که باعث اکثریت عفونت معده (گاستروانتریت) می‌شوند عبارتند از نوروویروس. در حالی که ویروس‌هایی که باعث آنفولانزا می‌شوند عمدتاً گونه‌های ویروسی آنفولانزای A و B هستند.

آنفولانزای معده عمدتاً منجر به مشکلات دستگاه گوارش می‌شود در حالی که آنفولانزا دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند. بنابراین، این دو مشکل یکی نیستند.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

با ابتلا به عفونت معده، همانطور که ویزیت پزشک در منزل توضیح می‌دهد، بدن اغلب کم آب می‌شود و با توجه به اینکه کم آبی ممکن است در برخی از موارد کشنده باشد، توصیه می‌شود پس از بهبودی در اسرع وقت به برطرف کردن آن بپردازید. برای کمک به راحتی بیشتر و جلوگیری از کم آبی بدن در دوران نقاهت، موارد زیر را امتحان کنید:

اجازه دهید معده آرام شود. برای چند ساعت از خوردن غذاهای جامد خودداری کنید.
سعی کنید تکه‌های یخ را بمکید یا جرعه‌های کوچک آب بنوشید. همچنین ممکن است نوشیدن نوشابه شفاف، آبگوشت‌های شفاف یا نوشیدنی‌های ورزشی بدون کافئین را امتحان کنید. هر روز مقدار زیادی مایعات بنوشید، جرعه جرعه‌های کوچک و مکرر بنوشید.
به راحتی به غذا خوردن برگردید. به تدریج شروع به خوردن غذاهای ملایم و آسان هضم کنید، مانند کراکر نوشابه، نان تست، ژلاتین، موز، برنج و مرغ. در صورت بازگشت حالت تهوع از خوردن دست بکشید.
تا زمانی که احساس بهتری ندارید از مصرف برخی غذاها و مواد خودداری کنید. اینها شامل محصولات لبنی، کافئین، الکل، نیکوتین و غذاهای چرب یا بسیار چاشنی می‌شود.
استراحت کافی داشته باشید. ممکن است بیماری و کم آبی شما را ضعیف و خسته کرده باشد.
در مصرف داروها احتیاط کنید. از بسیاری از داروها، مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، و غیره) به مقدار کم استفاده کنید. آنها می‌توانند معده شما را بیشتر ناراحت کنند. با احتیاط از استامینوفن (تیلنول، سایرین) استفاده کنید. به توصیه مشاوره پزشکی تلفنی، گاهی اوقات این دارو می‌تواند باعث مسمومیت کبدی به خصوص در کودکان شود. به دلیل خطر ابتلا به سندرم ری که یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده است، به کودکان یا نوجوانان آسپرین ندهید. قبل از انتخاب مسکن یا کاهش دهنده تب، با پزشک اطفال کودک خود مشورت کنید.

برای نوزادان و کودکان

هنگامی که کودک شما عفونت معده دارد، مهمترین هدف جایگزینی مایعات و املاح از دست رفته است. این پیشنهادات ممکن است کمک کند تا هرچه سریعتر در دوره نقاهت مایعات از دست رفته را جایگزین کنید. زیرا کم آبی بدن ممکن است عوارض جانبی و یا حتی کشنده داشته باشد. این موارد عبارتند از:

به کودک خود کمک کنید تا آب بدن خود را تامین کند. به کودک خود یک محلول آبرسانی خوراکی بدهید که در داروخانه‌ها به صورت بدون نسخه در دسترس است. اگر در مورد نحوه استفاده از آن سوالی دارید با ویزیت پزشک در منزل خود صحبت کنید. به کودک خود آب ساده ندهید. در کودکان مبتلا به گاستروانتریت، آب به خوبی جذب نمی‌شود و به اندازه کافی جایگزین الکترولیت‌های از دست رفته نمی‌شود. از دادن آب سیب به کودک خود برای آبرسانی مجدد خودداری کنید زیرا ممکن است اسهال را بدتر کند.

کودک خود را به آرامی به رژیم غذایی عادی برگردانید. به تدریج غذاهای ملایم و آسان هضم مانند نان تست، برنج، موز و سیب زمینی را در رژیم غذایی فرزند خود قرار دهید.

از غذاهای خاص خودداری کنید. به کودک خود لبنیات یا غذاهای شیرین مانند بستنی، نوشابه و آب نبات ندهید. اینها می‌توانند اسهال را بدتر کنند.

اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی استراحت می‌کند. بیماری و کم آبی اغلب کودک را ضعیف و خسته می‌کند.

از دادن داروهای ضد اسهال بدون نسخه به کودک خودداری کنید، مگر اینکه پزشکتان توصیه کند. آنها می‌توانند از بین بردن ویروس برای بدن کودک شما دشوارتر شوند.

اگر نوزاد بیمار دارید، پس از استفراغ یا اسهال، اجازه دهید معده او به مدت 15 تا 20 دقیقه استراحت کند، سپس مقدار کمی مایع به او بدهید. اگر شیر می‌دهید، به نوزاد خود اجازه دهید تا شیر را به درستی میل کند. اگر کودک شما با شیشه شیر تغذیه می‌شود، مقدار کمی محلول آبرسانی خوراکی یا شیر خشک معمولی به او بدهید. شیر خشک از قبل آماده شده کودکتان را رقیق نکنید.

مقالات مرتبط