طحال چیست و چرا برداشته می‌شود؟

• نوشته شده توسط فاطمه مهربان
• 03 / 01 / 1401

طحال بخشی از سیستم لنفاوی بدن شما است. سیستم لنفاوی به حذف ضایعات سلولی، حفظ تعادل مایعات و ساخت و فعال کردن گلبول‌های سفید خون ضد عفونت سیستم ایمنی کمک می‌کند. یک بررسی تحقیقاتی در سال 2016 نشان داد که طحال همچنین مسئول ساخت موادی است که نقش مهمی در التهاب و التیام دارند. جالب توجه است که طحال در قسمت سمت چپ بالای شکم شما قرار دارد. پشت دنده‌ها، زیر دیافراگم، سمت بالا و پشت شکم قرار دارد.

این اندام مشتی شکل و مستطیلی بنفش است و در افراد سالم بین 75 تا 150گرم وزن دارد. هنگامی که فرد بیمار یا مجروح است، طحال می‌تواند به طور قابل توجهی بزرگتر شود. طحال شما در پاسخ ایمنی بدن و در بازیافت سلول‌های خونی قدیمی نقش دارد.

یکی از وظایف اصلی طحال فیلتر کردن خون شماست. این بر تعداد گلبول‌های قرمز خونی که اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می‌کنند و تعداد پلاکت‌ها که سلول‌هایی هستند که به لخته شدن خون شما کمک می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. این کار را با شکستن و از بین بردن سلول‌های غیر طبیعی، قدیمی یا آسیب دیده انجام می‌دهد. طحال همچنین گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید ضد عفونت را ذخیره می‌کند.

طحال از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟

طحال دو قسمت دارد که هر کدام کارهای متفاوتی انجام می‌دهند. انواع بافت طحال عبارتند از:

پالپ سفید: پالپ سفید به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن، گلبول‌های سفید تولید می‌کند. این سلول‌های خونی آنتی بادی می‌سازند. آنتی بادی‌ها با عفونت مبارزه می‌کنند.

پالپ قرمز: پالپ قرمز مانند یک فیلتر عمل می‌کند. مواد زائد را از خون دفع می‌کند و سلول‌های قدیمی یا آسیب دیده را از بین می‌برد. پالپ قرمز همچنین باکتری‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برد.

چه شرایط و اختلالاتی بر این سیستم تأثیر می‌گذارد؟

بسیاری از اختلالات، شرایط، صدمات و بیماری‌ها می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی در طحال شوند. این مشکلات عبارتند از:

طحال بزرگ شده (سپلنومگالی): شرایط متعددی می‌تواند باعث تورم طحال و بزرگ شدن بیش از حد آن شود. بزرگ شدن طحال می‌تواند باعث درد و احساس ناراحتی و سیری دائمی شود، حتی اگر زیاد غذا نخورده باشید. اسپلنومگالی یک بیماری خطرناک است زیرا طحال ممکن است پاره شود یا خونریزی کند. طحال می‌تواند در اثر موارد زیر بزرگ شود:

• سرطان‌ خون، مانند لوسمی و لنفوم هوچکین و سرطان در سایر قسمت‌های بدن که به طحال متاستاز می‌کنند ( سرطان در بدن پخش می‌شود).
• لخته شدن خون در طحال یا کبد.
• انواع خاصی از کم خونی، از جمله کم خونی همولیتیک.
• فیبروز کیستیک (CF).
• عفونت‌ها، از جمله مونونوکلئوز (مونو)، سفلیس، مالاریا و اندوکاردیت (عفونت دیواره قلب).
• مشکلات کبدی از جمله سیروز
• اختلالات متابولیک ارثی، مانند بیماری گوچر.
• بیماری‌های التهابی، از جمله سارکوئیدوز.
• اختلالات پروتئینی مانند آمیلوئیدوز

آسپلنی عملکردی: این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که طحال شما آنطور که باید کار نمی‌کند. ممکن است بیش از حد واکنش نشان دهد (هیپر اسپلنیسم) و گلبول‌های قرمز سالم را از بین ببرد. از بین بردن بیش از حد سلول‌های خونی می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد و منجر به کبودی و خونریزی شود. آسپلنی عملکردی می تواند ناشی از:

• تصادف یا ضربه‌ای که به طحال آسیب می‌رساند.
• بیماری سلیاک.
• بیماری سلول داسی شکل.

طحال آسیب دیده یا پاره شده: طحال شما ممکن است در اثر جراحات و ضربه پاره شود. تصادفات اتومبیل و ضربات وارده به شکم از علل شایع آسیب طحال هستند. این آسیب تهدید کننده زندگی می‌تواند باعث خونریزی شدید داخلی شود. علائم پارگی طحال عبارتند از:

• ضربان قلب تند
• حالت تهوع
• سرگیجه
• درد زیر دنده‌ها در سمت چپ

چگونه طحال خود را سالم نگه دارم؟

برای اینکه طحال، سیستم لنفاوی و سیستم ایمنی بدن به درستی کار کنند، به توصیه ویزیت پزشک در منزل باید مقدار زیادی آب بنوشید، به طور منظم ورزش کنید و وزن مناسبی داشته باشید. یک رژیم غذایی متعادل با میوه‌ها و سبزیجات فراوان بخورید. با سالم ماندن، به سیستم ایمنی خود کمک می‌کنید تا از شما در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها محافظت کند.

آزمایشات مرتبط با طحال

برخی از نگرانی‌های طحال مانند بزرگ شدن طحال را می‌توان از طریق معاینه فیزیکی انجام شده توسط ویزیت پزشک در منزل تشخیص داد. مشاوره پزشکی شما همچنین ممکن است یک سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری (CT) برای ارزیابی اندازه طحال شما انجام دهد.

همچنین می‌توان از آزمایش خون برای ارزیابی عملکرد کبد یا تعیین سطح بالای گلبول‌های سفید خون در بدن استفاده کرد که می‌تواند نشان دهنده عفونت باشد. اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) نیز می‌تواند تومورها و کیست‌ها را تشخیص دهد یا می‌تواند برای نظارت بر جریان خون در طحال استفاده شود.

درمان مشکلات مربوط به طحال

محافظت از سلامت طحال دشوار است. در حالی که بسیاری از علل بزرگ شدن طحال، مانند سرطان یا ناهنجاری‌های سلول‌های خونی ممکن است اجتناب ناپذیر باشند، سرویس بهداشت ملی بریتانیا می‌گوید که گزینه‌های درمانی زیادی برای سایر نگرانی‌های طحال وجود دارد، از جمله:

• انتظار برای مراقبت: اگر در حال حاضر هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنید، مشاوره پزشکی تلفنی ممکن است به شما پیشنهاد دهد که منتظر بمانید تا ببینید آیا نگرانی‌های طحال خود به خود برطرف می‌شوند یا خیر. آنها ممکن است توصیه کنند که در چند ماه یا در صورت شروع علائم، وضعیت شما را دوباره ارزیابی کنید.
• داروها: برخی از داروها، مانند آنتی بیوتیک‌ها، ممکن است برای درمان هر گونه نگرانی اساسی که می‌تواند باعث بزرگ شدن طحال شما شود، استفاده شود.
• رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی: ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی شما ممکن است به بهبود شرایط خاصی کمک کند که می‌تواند باعث ایجاد نگرانی در طحال شود، مانند سیروز یا آرتریت روماتوئید. به طور کلی، این شامل خوردن مقدار زیادی غذاهای غنی از مواد مغذی، محدود کردن مصرف سدیم و انجام فعالیت بدنی منظم است.
• عمل جراحي: در موارد شدید، برداشتن طحال ممکن است ضروری باشد، به خصوص اگر طحال بزرگ شده عوارض جدی ایجاد کند یا سایر گزینه‌های درمانی محدود باشد.

همچنین راه‌های مختلفی برای جلوگیری از بزرگ شدن طحال وجود دارد، مانند جلوگیری از عفونت‌ها یا صدماتی که می‌تواند به آن آسیب برساند. در اینجا چند نکته برای امتحان کردن این راه‌ها به بهترین شکل ممکن آورده شده است:

• وسایل شخصی مانند ظروف، مسواک یا نوشیدنی را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید، به خصوص اگر می‌دانید که آنها به عفونتی مانند مونو مبتلا شده‌اند.
• اگر فوتبال یا سایر ورزش‌های تماسی بازی می‌کنید، برای محافظت از طحال و سایر اندام‌ها در برابر آسیب، از وسایل ایمنی، از جمله پد استفاده کنید.
• برای محافظت از خود در برابر عفونت‌های مقاربتی هنگام رابطه جنسی با شریک جدید و آزمایش نشده از کاندوم یا سایر روش‌های محافظت شده استفاده کنید.
• اگر الکل می‌نوشید، برای محافظت از کبد و جلوگیری از سیروز، این کار را در حد اعتدال انجام دهید.
• هر زمان که رانندگی می‌کنید یا سوار ماشین می‌شوید، کمربند ایمنی خود را ببندید.
• اگر دچار بزرگی طحال شدید، برنامه درمانی توصیه شده توسط مشاوره پزشکی را دنبال کنید. سعی کنید از ورزش‌های تماسی و سایر فعالیت‌های پرتأثیر تا زمانی که ویزیت پزشک در منزل شما تایید نکرده است خودداری کنید.

زندگی بدون طحال

سرویس بهداشت ملی می‌گوید شما می‌توانید بدون طحال زندگی کنید. طحال اندام مهمی است، اما ضروری نیست. اگر در اثر بیماری یا جراحت آسیب دیده باشد، می‌توان آن را بدون تهدید جانی برداشت. جراحی برداشتن طحال را اسپلنکتومی می‌نامند.

غدد لنفاوی و کبد شما می‌توانند بسیاری از عملکردهای مهم طحال را بر عهده بگیرند. با این حال، بدون طحال همچنین احتمال ابتلا به برخی عفونت‌ها در شما بیشتر است و اگر بیمار شوید، بهبودی شما ممکن است بیشتر از حد معمول طول بکشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری می‌گوید که بسته به سن و سلامت کلی شما، مشاوره پزشکی تلفنی احتمالاً توصیه می‌کند که این واکسن‌ها را دریافت کنید:

• هموفیلوس آنفولانزا نوع b (Hib)
• آنفولانزا (آنفولانزا)
• مننژیت
• کزاز، دیفتری و سیاه سرفه (Tdap)
• زونا
• آبله مرغان
• ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
• سرخک، اوریون و سرخجه (MMR)
• پنومونی

عوارض طحال آسیب دیده یا از دست رفته چیست؟

افرادی که بدون طحال زندگی می‌کنند بیشتر در معرض خطر عفونت هستند. اگر طحال از بین رفته یا آسیب دیده باشد، بدن برای محافظت از خود در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها سخت تر خواهد بود. افرادی که شرایط دیگری دارند که سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهند (مانند سرطان یا HIV) در معرض خطر بیشتری برای عفونت هستند.

اگر بدون طحال زندگی می‌کنید یا طحال شما آنطور که باید کار نمی‌کند، با مشاوره پزشکی تلفنی و یا ارائه دهنده خود صحبت کنید. شما باید در مورد واکسیناسیون به روز باشید تا از شما در برابر بیماری محافظت کند. ممکن است پزشک مصرف روزانه آنتی بیوتیک را برای جلوگیری از عفونت باکتریایی توصیه کند. اگر بیماری دیگری نیز دارید که بر سیستم ایمنی شما تأثیر می‌گذارد، ممکن است مهم باشد.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟

در صورتی که احساس می‌کنید طحال شما عملکر طبیعی خود را طی نمیکند و علائم مختلفی را تجربه می‌کنید که ممکن است ناشی از مشکلات مرتبط با طحال باشد، باید با مشاوره پزشکی تلفنی تماس بگیرید. همچنین اگر علائم بزرگ شدن یا پارگی طحال را دارید، از جمله موارد زیر به مشاوره پزشکی مراجعه نمایید:

• سیری زودرس (احساس سیری پس از صرف مقدار بسیار کمی غذا)
• کبودی یا خونریزی بدون دلیل
• درد زیر قفسه سینه چپ یا حساسیت به لمس هنگام لمس آن ناحیه

ویزیت پزشک در منزل

ثبت درخواست

چگونه متوجه شویم که در معرض خطر مشکلات طحال هستیم؟

در صورت داشتن شرایط خاص، خطر ابتلا به مشکلات طحال بیشتر است. اینها شامل برخی از سرطان‌های خون، بیماری گوچر یا فیبروز کیستیک است. افراد مبتلا به یک بیماری نادر به نام اسفروسیتوز ارثی در معرض خطر بیشتری از کم خونی شدید هستند و ممکن است نیاز به برداشتن طحال داشته باشند. اگر سابقه خانوادگی این شرایط را دارید با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود صحبت کنید.

طحال چیست؛ جمع‌بندی

طحال شما اندامی کوچک اما مهم است. برای مبارزه با عفونت، حذف سلول‌های خونی قدیمی یا آسیب دیده و حفظ حرکت مایعات در بدن شما سخت کار می‌کند. بسیاری از اختلالات، عفونت‌ها، صدمات و بیماری‌ها می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی در طحال شوند. اگر در سمت چپ قفسه سینه درد داشتید، فوراً با مشاوره پزشکی خود صحبت کنید. این می‌تواند نشانه پارگی طحال باشد که یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.

مقالات مرتبط
• 

  باتری سمعک کملیون

  23 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک دی جی هیر

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک رناتا

  21 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک آیسل تک

  18 / 08 / 1401
• 

  باتری سمعک انرجایزر

  18 / 08 / 1401

لیست چکاپ های مرتبط
• 

  آزمایش عفونت ادراری در مردان و زنان

  20 / 11 / 1399
• 

  آزمایش سلامت پوست و مو

  14 / 11 / 1399
• 

  آزمایشات پیش از ازدواج مردان و زنان

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش انعقاد خون

  13 / 11 / 1399
• 

  آزمایش ژنتیک مردان

  13 / 11 / 1399