سوزاک چیست و چرا باید زودتر درمان را شروع کرد؟
نوشته شده توسط سمانه نصیری
15 / 10 / 1399
یکی از بیماری‌های مقاربتی که طریق رابطه جنسی پرخطر منتقل می‌شود، سوزاک (gonorrhea) است. سوزاک یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جنسی است که سالانه ده‌ها هزار زن و مرد را به خود مبتلا می‌کند. گزارش های سالانه جهانی نشان می دهد حدود 78 میلیون نفر به مبتلایان بیماری سوزاک اضافه می شوند و این در حالیست، که تمامی موارد ابتلا تشخیص و گزارش داده نمی‌شوند. این مقاله، تلاش کرده اطلاعات جامعی از سوزاک، نحوه انتقال آن و راه های درمانی آن را گردآوری کند.
فهرست مطالب
علائم سوزاک چیست؟
علائم بیماری سوزاک اغلب 2 الی 14 روز بعد از مبتلا شدن، بروز می‌یابند، با این وجود، برخی از افراد مبتلا هیچوقت شاهد علائم و نشانه‌ای نخواهند بود. لازم است بدانید، فرد مبتلایی که هیچ علائمی در خود مشاهده نمی‌کند را ناقل بی‌علامت گویند. این بدان معناست، که انتقال و شیوع بیماری همچنان پابرجاست. این دسته از افراد، خطر انتقال بیماری به شرکای جنسی خود را افزایش می‌دهند. علائم این بیماری در خانم‌ها و آقایون متفاوت است. بنابراین، در ادامه به بررسی این نشانه‌ها در هر دو جنسیت پرداخته‌ایم.
علائم بیماری سوزاک در آقایان
ممکن است، آقایان حدود چند هفته بعد از ابتلا متوجه هیچ نشانه‌ای نشوند. گاهی نیز امکان دارد هیچ علائمی را تجربه نکنند. به طور کلی، علائم بیماری اغلب یک هفته بعد از مبتلا شدن فرد، نمایان خواهند شد. اولین و شایع‌ترین نشانه در مردان، احساس سوزش و درد در هنگام ادرار است. بعد از گذشت چند مدت و همچنین پیشرفت بیماری، افراد ممکن است علائم زیر را مشاهده کنند:
- تکرر یا فوریت بیشتر در ادرار
- ترشح (یا قطرات) چرک مانند از آلت تناسلی (سفید، زرد، بژ یا سبز رنگ)
- التهاب یا قرمزی آلت تناسلی
- احساس درد یا التهاب بیضه‌ها
- گلودرد مداوم
عفونت ممکن است، تا چند هفته بعد از درمان همچنان در بدن فرد باقی بماند. گاهی دیده شده، بیماری حتی بعد از درمان نیز به بدن فرد بخصوص مجرای ادرار و بیضه آسیب وارد می‌کند. این آسیب وارد شده ممکن است به مقعد همبرسد.
علائم بیماری سوزاک در زنان
برخی از زنان هنگامی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، شاهد هیچ علائمی نخواهند بود، اما گاهی ممکن است علائم این بیماری را با دیگر بیماری‌های مشابه اشتباه بگیرند. بعضی از رایج‌ترین علائم سوزاک در زنان در ادامه آورده شده است:
- تب
- ترشحات زرد یا سبز رنگ از واژن
- تورم در ناحیه فرج
- خونریزی در بین عادات ماهیانه
- درد در هنگام مقاربت جنسی
- خونریزی های شدید ماهیانه
- خونریزی پس از مقاربت
- گلو درد، خارش، بلع دشوار یا تورم گره های لنفاوی گردنی
- درد چشم، حساسیت به نور یا ترشحات چشمی که بیانگر عفونت هستند.
- قرمزی، تورم، گرمی و درد مفاصل
- ادرار مکرر یا دردناک
روش‌های تشخیص بیماری سوزاک
هنگامی که بیمار متوجه بروز علائم بیماری سوزاک شد، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کند. پزشک به منظور بررسی و تشخیص صحیح‌تر دیگر بیماری‌ها، انجام آزمایش سوزاک را به بیمار توصیه خواهد کرد.
لازم است بدانید، آزمایش سوزاک با دو روش ادرار و یا نمونه برداری قابل انجام است. نمونه‌برداری با استفاده از یک سواب (وسیله‌ای شبیه به گوش پاک کن) از نواحی مانند دهانه رحم، آلت تناسلی مردانه، گلو و مقعد انجام می‌شود. توجه داشته باشید که این نمونه‌برداری از ناحیه عفونی صورت می‌گیرد.
کیت‌های خانگی یکی دیگر از ابزارهایی هستند که در دسترس زنان قرار دارند و از جمله آنها می‌توان به سواب‌های واژینال اشاره کرد. لازم به ذکر است، بعد از استفاده از این کیت‌ها، می‌توان آنها را به آزمایشگاه ارسال کرد و نتیجه نیز به طور مستقیم به بیمار اطلاع داده شود. توجه داشته باشید، درصورت مثبت شدن تست سوزاک، شریک جنسی فرد بیمار نیز باید سریعا دوره درمان را آغاز کند و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
اگر پزشک از بیمار خون گرفت و یا قصد نمونه گیری از مایع مفصلی وی داشت، بدان معناست که به عفونت خون و یا مفصل مشکوک شده است. در آزمایش نمونه برداری از مفاصل، پزشک ماده خاصی را به نمونه تزریق می‌کند و با استفاده از میکروسکوپ آن را بررسی می‌کند. در صورتی که سلول‌ها به ماده عکس‌العملی نشان دهند، بیمار احتمالا به بیماری سوزاک مبتلا است.
یکی دیگر از روش‌های نمونه برداری به این صورت است که پزشک نمونه را در ظرفی مخصوص قرار می‌دهد و تحت شرایطی خاص، اجازه می‌دهد تا چند روز به همان صورت باقی بماند. در صورتی که فرد به بیماری مبتلا باشد، مجموعه‌ای از باکتری‌های سوزاک تشکیل خواهند شد.
درمان بیماری سوزاک چگونه است؟
اگر تست سوزاک فرد بیمار مثبت باشد، با توجه به نظر تخصصی پزشک، باید یکی از روش‌های درمانی که در ادامه آمده است را بکار گیرد:
درمان دارویی با آنتی بیوتیک‌ها
بخشی از درمان سوزاک را آنتی‌بیوتیک‌ها در بر می‌گیرند. بنابراین، پزشکان اغلب به منظور درمان، آنتی بیوتیک‌های خوراکی و تزریقی را تجویز خواهند کرد.
پرهیز از داشتن رابطه جنسی
بیمار باید توجه داشته باشد که تا پایان دوره درمان و بهبودی کامل، تحت هیچ شرایطی نباید وارد رابطه جنسی شود. چرا که خطر انتشار همچنان پابرجاست.
تکرار آزمایش سوزاک چه زمانی لازم است؟
انجام مجدد آزمایش، همیشه ضروری و لازم نیست. اما با این وجود، گاهی پزشک به منظور کنترل بهتر بیماری، بیمار را به تکرار آزمایش تشویق می کند. بیمار لازم است بداند که انجام دوباره آزمایش ضروری است و باید 7 روز بعد از درمان انجام شود. اگر بیمار مبتلا به سوزاک، باردار باشد، پزشک برای درمان یک پماد چشمی برای نوزاد تجویز خواهد کرد. این پماد از انتقال سوزاک به نوزاد جلوگیری می‌کند.
عوارض سوزاک چیست؟
عدم درمان سوزاک در افراد عوارض طولانی مدت و خطرناکی را می‌تواند به دنبال داشته باشد. از آنجایی که عوارض این بیماری در زنان و آقایان اغلب متفاوت است، به صورت جداگانه آنها را بررسی کرده ایم:
ابتلا به این بیماری در زنان می‌تواند به دستگاه تولید مثل زنان و رحم آنها سرایت کرده و آسیب بزند. علاوه‌بر این، ممکن است لوله‌های رحم و تخمدان را نیز درگیر کند. به این وضعیت التهاب لگن نیز گفته می‌شود که درد شدید و جراحت اندام‌های تولید مثل زنان را به همراه دارد. این بیماری گاهی ممکن است منجر به آبسه نیز شود. برخی دیگر از شایع‌ترین عوارض سوزاک در زنان به شرح زیر میباشد.
- درد مزمن لگن
- ناباروری
- حاملگی خارج از رحم
ناباروری و اپیدیدیمیت که تولید اسپرم‌ها را کنترل می‌کند، از جملع عوارض بیماری سوزاک در آقایان است. مجرای ادرار مردان نیز جراحت می‌بیند و ممکن است در قسمت داخلی آلت تناسلی دمل تشکیل شود.
در صورتی که عفونت به خون افراد سرایت کند، دچار آرتریت، آسیب دریچه قلب، التهاب جداره‌های مغز و یا نخاع می‌شود. توجه داشته باشید که این بیماری نادر، اما بسیار جدی است.
در صورتی که این بیماری درمان نشود، خطر ابتلا به عفونت سوزاک افزایش می‌یابد. نشانه‌های معمول بیماری سوزاک عبارت‌اند از:
- تب
- آرتریت (التهاب مفاصل)
- التهاب لوزه و گلو
- درماتیت (التهاب پوست)
در صورت ابتلا به سوزاک چه باید کرد؟
در صورتی که فکر می‌کنید به بیماری سوزاک دچار شده‌اید، قبل از هر چیزی، فعالیت جنسی خود را متوقف کنید و سریعا با پزشک متخصص عفونی تماس بگیرید. قبل از ملاقات با پزشک، فرد بهتر است برای بیان جزئیات علائم و سابقه روابط جنسی آماده باشد. همچنین، لازم است اطلاعات تماس شرکای جنسی خود را نیز به پزشک ارائه دهید تا به صورت ناشناس با آنها ارتباط برقرار کند و اطلاعات لازم را نیز ارائه دهد. در صورتی که فرد بیمار همچنان با شریک جنسی خود در ارتباط است، باید فورا از طرف مقابل بخواهد تا آزمایشات لازم را بدهند.
بیمار باید به مصرف آنتی بیوتیک‌های تجویز شده پایبند باشد و به منظور قطعی شدن درمان، آنها را تا انتها مصرف کند. علاوه بر این، باید به مدت 2 هفته پس از درمان نیز تحت نظر پزشک باشد تا از برطرف شدن عفونت اطمینان حاصل شود. لازم به ذکر است، رها کردن دوره درمان باعث مقاوم شدن باکتری به آنتی بیوتیک شود.
پس از درمان مجدد تستی از بیمار و همچنین شریک جنسی وی گرفته می‌شود. در صورتی که نتیجه هر دو تست منفی باشد و بدن آنها عاری از عفونت باشد، می‌توانند به روابط جنسی خود ادامه دهند.
چگونه سوزاک تشخیص داده می‌شود؟
به منظور تشخیص بیماری سوزاک، پزشک سوابق جنسی و پزشکی بیمار را بررسی خواهد کرد. همچنین، امکان معاینه نیز در این ملاقات وجود دارد. انجام تست پاپ اسمیر نیز به تشخیص این بیماری کمک بسیار خواهد کرد. لازم به ذکر است، مایع حاصل از عفونت و یا ادرار فرد بیمار برای بررسی بیماری سوزاک و سایر بیماری‌های مقاربتی بررسی می‌شود.
سوالات متداول درباره بیماری سوزاک
- آزمایش سوزاک بعد از چه مدت مثبت می‌شود؟
آزمایشات اغلب طی 5 روز الی 2 هفته پس از مبتلا شدن، انجام می‌شود و عفونت تشخیص داده خواهد شد. گاهی امکان دارد بیمار مدت زمان کوتاهی را در معرض بیماری بوده باشد و نتیجه آزمایش منفی باشد، در این صورت پزشک بعد از 2 هفته مجدد آزمایش را تکرار خواهد کرد. قابل ذکر است، علائم اولیه سوزاک در طی 1 روز الی 2 هفته بعد از مبتلا شدن، بروز می‌دهند و این زمان برای انجام تست و همچنین تشخیص بیماری مناسب است.
- آیا آزمایش ادرار برای تشخیص سوزاک کافی است؟
آزمایش ادرار در صورتی کافی است که فرد به عفونت واژن و یا مجرای ادراری مبتلا شده باشد. چرا که اگر عفونت در دیگر نقاط بدن باشد، آزمایش ادرار به تشخیص آن کمکی نخواهد کرد. در صورتی که فرد رابطه دهانی و یا مقعدی داشته باشد، از سواب به منظور تشخیص و تست سوزاک استفاده می‌شود.
- اگر بیماری سوزاک درمان نشود، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
اگر بیماری سوزاک درمان نشود، مشکلات جدی‌تری را برای افراد به دنبال خواهد داشت. به عنوان مثال، در خانم‌ها مشکلاتی مانند ناباروری، التهاب لگن، عفونت اندام تولید مثل، درد مزمن لگن را به وجود خواهد آورد. همچنین شیوع ابتلا به HIV در این افراد بیشتر است. همچنین در صورت عدم درمان به موقع، بیماری سوزاک منجر به انتشار گسترده عفونت در اکثر نقاط بدن از قبیل مفاصل، خون، قلب و یا مغز خواهد شد که در نهایت ممکن است منجر به مرگ شود.
