با انواع خال های پوستی آشنا شوید
نوشته شده توسط سمانه نصیری
01 / 02 / 1400
لکه‌های پوستی بسیار زیادی وجود دارند که اغلب آنها غیرسرطانی (خوش‌خیم) و شایع هستند. مانند خال، کک و مک، تگ‌های پوستی، لنتیژین‌های خوش خیم و کراتوز سبوره‌ای که در ادامه تمامی موارد توضیح داده شده‌اند.
علت بروز لکه‌های پوستی هنوز مشخص نشده اما تصور می‌شود که از ترکیب عوامل ژنتیکی و آسیب‌های وارد شده به پوست توسط آفتاب انواع لکه‌ها بر روی پوست افراد ظاهر می‌شوند.
فهرست مطالب
انواع خال های پوستی
خال
خال‌ها توده‌های برجسته یا هم سطح پوست هستند که اغلب به رنگ‌های قهوه‌ای و سیاه دیده می‌شوند. همانطور که می‌دانید، خال‌ها در هر نقطه از بدن می‌توانند به صورت گروهی یا تکی ظاهر شوند. اکثر خال‌ها در اوایل کودکی و در 25 سال اول زندگی فرد ظاهر می‌شوند. همچنین جالب توجه است، که وجود 10 تا 40 خال در بزرگسالی کاملا طبیعی است. خال‌ها با گذشت زمان به آرامی تغییر می‌کنند، به این صورت که برخی از آنها برجسته شده و یا تغییر رنگ می‌دهند. برخی دیگر هم ممکن است به هیچ وجه تغییر نکنند. گاهی نیز این امکان وجود دارد که با گذشت زمان به آرامی از بین بروند. خال‌ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
خال‌های مادرزادی
این خال‌ها همانطور که اسم آن مشخص است، از بدو تولد وجود دارند. از هر 100 نفر یک نفر دارای خال مادرزادی است. باید توجه داشت، که احتمال تبدیل این خال‌ها به سرطان نسبت به خال‌هایی که پس از تولد ظاهر می‌شوند، بیشتر است. اگر خال یا کک و مک دارای قطر بیشتر از حد معمول (پاک کن مداد) باشد، باید توسط پزشک بررسی شود.
خال‌های دیسپلاستیک
به خال‌هایی گفته می‌شود که به طور کلی بزرگتر از حد متوسط (بزرگتر از پاک کن مداد) هستند و دارای ظاهری نامنظم و متفاوت‌اند. رنگ این نوع از خال‌ها یکنواخت نیست، به این صورت که مرکز آن قهوه‌ای‌تر از لبه‌های خال می‌باشند. خال دیسپلاستیک حدود 2 درصد از خال‌ها را تشکیل می‌دهد و اگر فردی متوجه شود که بیش از 10 خال دیسپلاستیک دارد باید به پزشک مراجعه کند.هرگونه تغییر در خال باید توسط متخصص پوست بررسی شود تا از نظر سرطان پوست کاملا ارزیابی شود.
عواملی که منجر به ایجاد خال می‌شوند
خال‌ها زمانی ظاهر می‌شوند که سلول‌های پوست به جای اینکه در سطح پوست پخش شوند، در یک نقطه رشد می‌کنند. به این سلول‌ها ملانوسیت گفته می‌شود. ملانوسیت سلول‌های تولید کننده رنگدانه هستند و باعث رنگی شدن خال‌ها می‌شوند. خال‌ها ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب، در سال‌های نوجوانی و در دوران بارداری تیره شوند، پس تغییر رنگ خال‌ها در این دو دوران اصلا نگران کننده نیست.
چگونه می‌شود متوجه شد که خال سرطانی است؟
اکثریت خال‌ها خطرناک و سرطانی نیستند و خال‌هایی که به احتمال زیاد باعث ابتلا به سرطان می‌شوند، خال‌هایی هستند که از نظر ظاهری با سایر خال‌ها متفاوت‌اند، یا برای اولین بار پس از 25 سالگی ظاهر می‌شوند. اگر افراد متوجه تغییراتی در رنگ، قد، اندازه یا شکل خال شوند، باید به متخصص پوست مراجعه کنند تا آن را ارزیابی کند. همچنین باید خال‌ها را بررسی کرد که آیا خونریزی دارند، دچار خارش می‌شوند، حساسیت و درد دارند یا خیر.
افراد به تنهایی اولین اقدام برای بررسی خال‌ها را می‌توانند انجام دهند. برای مثال، با کمک یک آینه پوست خود را بررسی کنند یا از شخصی بخواند که به آنها کمک کند. در این معاینه باید توجه ویژه‌ای به مناطقی از پوست که اغلب در معرض آفتاب هستند مانند دست‌ها، بازوها، سینه، گردن، صورت، گوش‌ها، پاها و پشت داشت. بهتر است این معاینات دوره‌ای انجام شوند و اگر خال‌ها با گذشت زمان تغییر نکردند، جای هیچ نگرانی نیست. اما اگر فرد متوجه تغییراتی در خال‌های خود شود یا قصد برداشتن خال‌ها را داشته باشد، حتما باید به پزشک مراجعه نماید.
مواردی که در ادامه ارائه شده‌اند ویژگی‌های مهمی هستند، که هنگام بررسی خال‌ها باید در نظر گرفت. اگر یک خال علائم ذکر شده در زیر را نشان می‌دهد، همانطور که قبلا گفته شد فوراً باید توسط یک متخصص پوست بررسی شود زیرا ممکن است سرطانی باشد.
- عدم تقارن و تطابق نیمی از خال با نیمه دیگر
- حاشیه یا لبه‌های نامنظم و غیرطبیعی خال
- رنگ خال به طور کامل یکسان نیست و دارای سایه‌هایی از برنزه، قهوه‌ای، سیاه، آبی، سفید یا قرمز است.
- قطر خال از پاک کن مداد بزرگتر است.
- اندازه، شکل و رنگ خال به طور مداوم در حال تغییر است.
در آخر لازم به یادآوری است که نوعی سرطان پوست وجود دارد که به عنوان ملانوم شناخته شده است. این سرطان در زنان جوان بسیار شایع است و محل ابتلا به آن در خانم‌ها، در ساق پا و برای مردان در قفسه سینه و پشت است.
خال‌ها چگونه درمان می‌شوند؟
در صورتی که متخصص پوست معتقد باشد که یک خال باید ارزیابی شود، با استفاده از روش‌هایی مانند برش داد یا تراشیدن خال، نمونه برداری می‌کند و سپس نمونه را زیر میکروسکوپ قرار می‌دهد. این یک روش ساده برای بررسی خال‌ها است.
اگر خال سرطانی باشد، متخصص پوست اقدام به برداشتن تمام خال از روی پوست کرده (لازم است بدانید، که بریدن خال باعث گسترش سرطان نمی‌شود) و در نهایت زخم ایجاد شده را با بخیه می‌پوشاند.
تگ یا منگوله پوستی
تگ یا منگوله پوستی نوعی زائده خوش‌خیم است که مانند یک آویز به همراه یک منگوله کوچک در سطح پوست ظاهر می‌شود. این زائده توسط ساقه‌ای نازم به نام پوستر از سطح پوست آویزان است. تگ‌های پوستی هیچ خطر و دردی ندارند اما گاهی به علت برخورد و مالیده شدن آنها با لباس یا سایر سطوح ممکن است تا حدودی تحریک شوند. این نوع از لکه‌های پوستی اغلب در خانم‌ها و افراد مسن و همچنین در نواحی گردن، سینه، زیربغل، زیر پستان‌ها یا در کشاله ران ایجاد می‌شوند.
تگ‌های پوستی چگونه درمان می‌شوند؟
متخصص پوست برای درمان تگ‌های پوستی می‌تواند از روشی مانند منجمد کردن، جراحی الکتریکی (سوزاندن تگ‌ها) یا برش تگ‌ها و جراحی استفاده کند.
لکه پوستی لنتیگو
لنتیگو، لکه‌ای بر روی پوست است که رنگ آن نسبت به پوست فرد تیره‌تر است. این نوع از لکه‌های پوستی اغلب در بین افرادی که پوست روشن و سفید دارند دیده می‌شود.
چه عواملی باعث بروز لنتیگو می‌شوند؟
به نظر می‌رسد قرار گرفتن در معرض آفتاب علت اصلی ایجاد لنتیگو است زیرا اغلب در قسمت‌هایی از بدن ظاهر می‌شوند که بیشترین میزان از تابش آفتاب را جذب می‌کنند، مانند صورت و دست‌ها. البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که لنتیگو به دلیل ژنتیک (سابقه خانوادگی) یا اقدامات پزشکی مانند پرتودرمانی نیز ایجاد می‌شوند.
لنتیگو چگونه درمان می‌شود؟
روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد که عبارت‌اند از:
- کرایوتراپی (انجماد لکه‌های پوستی)
- جراحی با لیزر
- کرم‌های پوستی مانند رتینوئیدها و مواد سفید کننده
آیا می‌توان از بروز لنتیگو جلوگیری کرد؟
بهترین راه پیشگیری از این نوع لکه پوستی این است که فرد حتی الامکان از آفتاب دور بماند، خصوصاً در ساعات 10 صبح الی 2 بعد از ظهر که تابش آفتاب بسیار شدید است. همچنین حتما در محیط بیرون از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده باید استفاده کرد و لباس‌های محافظ مانند پیراهن‌های آستین بلند، شلوار و کلاه لبه دار پوشید.
کک و مک
کک و مک، لکه‌های قهوه ای کوچکی هستند که معمولاً در صورت، گردن، سینه و بازوها دیده می‌شوند. کک و مک بسیار شایع است و تهدیدی برای سلامتی افراد محسوب نمی‌شود. این نوع از لکه‌های پوستی بیشتر در تابستان دیده می‌شوند، خصوصاً در میان افرادی که پوست روشن و موهای قرمز و روشن دارند.
چه عواملی باعث ایجاد کک و مک می‌شوند؟
شایعترین و مهمترین علل ایجاد کک و مک موارد ژنتیکی و قرار گرفتن در معرض آفتاب است.
آیا کک و مک نیاز به درمان دارد؟
از آنجایی که کک و مک تقریباً بی ضرر است، نیازی به درمان آنها نیست اما مانند سایر لکه‌های پوستی، بهتر است تا جایی که ممکن است از آفتاب خودداری کرد، یا از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با استفاده کرد. رعایت این نکات بسیار حیاتی است زیرا افرادی که به راحتی دچار کک و مک می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند.
اگر فردی احساس می‌کند که کک و مک اعتماد به نفس یا زیبایی وی را خدشه دار کرده، می‌تواند با استفاده از آرایش آنها را بپوشاند و یا با روش‌هایی مانند لایه‌برداری شیمیایی، کرایوتراپی یا لیزر درمانی کک و مک‌های خود را برای همیشه از بین ببرد.
کراتوزهای سبورئیک
کراتوزهای سبورئیک یا زگیل پیری، زائده‌های قهوه‌ای یا سیاه رنگی هستند که معمولاً در سینه، پشت یا سر دیده می‌شوند. این نوع از لکه‌های پوستی از سلول‌هایی به نام کراتینوسیت سرچشمه می‌گیرند و طور معمول منجر به سرطان پوست نمی‌شوند.
چه عواملی باعث ایجاد کراتوز سبورئیک می‌شوند؟
علت کراتوز سبورئیک ناشناخته است و اغلب با افزایش سن بیشتر مشاهده می‌شوند.
چگونه کراتوزهای سبورئیک درمان می‌شوند؟
کراتوزهای سبورئیک بی خطر بوده و مسری نیستند. بنابراین، نیازی به درمان ندارند. همچنین بی‌درد هستند اما گاهی این امکان وجود دارد که به علت تماس با لباس تحریک شده و تاحدودی منجر به ایجاد درد شود. اگر فرد تصمیم دارد به علت تغییرات ظاهری آنها را از بین ببرد می‌توان از روش‌های جراحی و کرایوتراپی استفاده نماید.
نحوه جلوگیری از اختلالات پوستی ناشی از لکه‌ها
برخی از اختلالات پوستی که ناشی از عوامل ژنتیکی هستند، قابل پیشگیری نیستند. با این حال، جلوگیری از برخی اختلالات پوستی امکان پذیر است مانند اختلالات پوستی غیرعفونی مانند آکنه، درماتیت آتوپیک و سایر لکه‌های پوستی. تکنیک‌های پیشگیری بسته به شرایط بدنی افراد متفاوت است. در اینجا چند نکته برای جلوگیری از برخی اختلالات پوستی غیرعفونی آورده شده است:
- شستن هرروز صورت با یک پاک کننده و آب ملایم
- استفاده از مریوط کننده
- خودداری از مصرف مواد غذایی و محیطی حساسیت‌زا
- خودداری از تماس با مواد شیمیایی یا تحریک کننده
- خوابیدن حداقل 7 ساعد در شبانه روز
- نوشیدن مقدار زیادی آب
- داشتن رژیم غذایی سالم
- محافظت از پوست در برابر سرما، گرما و باد شدید
اگزمای پوستی و کرونا
علاوه بر اطلاعاتی که در زمینه انواع خال‌ها و لکه‌های پوستی ارائه کردیم، باید بدانید یکی از بیماری‌های پوستی اگزماست. اما اهمیت اگزما زمانی اهمیت می‌یابد که بدانید اگزما می‌تواند یکی از علائم بیماری کرونا باشد. بیماری که بیش از یک سال از همه‌گیری آن در دنیا گذشته، عوارض زیادی ایجاد کرده و متاسفانه منجر به مرگ و میر زیادی شده است. پس اگر بدون داشتن هیچ علامتی، در این روزها، اگزمای پوستی تجربه می‌کنید، ممکن است به ویروس کرونا مربوط باشد.
