تشنج در کودکان ؛ انواع ، علل ، خطرات و درمان
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
07 / 10 / 1400
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
تشنج زمانی اتفاق می‌افتد که مغز به‌صورت نابهنجار عمل کند و درنتیجه در حرکت، توجه و سطح آگاهی تغییراتی ایجاد شود. تشنج انواع مختلفی دارد که برخی از آن‌ها موضعی هستند و فقط بر بخشی از بدن تاثیر می‌گذارند اما برخی از آن‌ها نیز منتشر هستند و بر کل بدن تاثیر می‌گذارند. تشنج می‌تواند به دلایل زیادی در کودکان اتفاق بیفتد و از سوی دیگر، تشنج نوزادان می‌تواند با تشنج در کودکان نوپا، کودکان دبستانی و نوجوانان بسیار متفاوت باشد. تشنج در کودکان می‌تواند برای والدین و مراقبین نگران‌کننده باشد. بنابراین، اگر نگران تشنج در فرزندتان هستید یا می‌خواهید در این مورد بیشتر بدانید در ادامه با ما همراه باشید و با علل، عوامل و درمان تشنج در کودکان آشنا شوید.
فهرست مطالب
انواع و علائم چیست؟
تشنج در کودکان انواع مختلفی از علائم دارد. توصیف کامل حرکات مشاهده‌شده و همچنین، سطح هوشیاری کودک می‌تواند به پزشک در هنگام ارائه خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین، در تشخیص نوع تشنج کودک کمک کند.
- قابل‌ملاحظه‌ترین علامت مربوط به تشنج‌های منتشر است. در این نوع تشنج، کودک ممکن است دچار حرکات ریتمیک و اسپاسم عضلانی شود. در برخی مواقع، مشکل در تنفس و چرخش چشم‌ها نیز رخ می‌دهد. اغلب پس از این نوع تشنج، کودک دچار خواب‌آلودگی و گیجی می‌شود و تشنج را به یاد نمی‌آورد. این گروه از علائم با تشنج منتشر و تشنج ناشی از تب در کودکان شایع است.
- کودکان مبتلا به تشنج پتی مال یا صرع کوچک با خیره شدن یا پلک زدن، هوشیاری خود را از دست می‌دهند. این مسئله به‌سرعت شروع و به‌سرعت متوقف می‌شود. در این نوع صرع هیچ حرکات تشنجی‌ای وجود ندارد و کودکان به‌محض توقف تشنج به حالت معمول بازمی‌گردند.
- حرکات تکراری ازجمله جویدن، لب زدن یا کف زدن و به دنبال آن گیجی در کودکانی مشاهده می‌شود که به تشنج موضعی پیچیده دچار هستند.
- تشنج‌های موضعی معمولا تنها بر یک گروه از عضلات تاثیر می‌گذارند و موجب اسپاسم و حرکات تشنجی این عضلات می‌شوند. اسپاسم می‌تواند از یک گروه عضلانی به گروه عضلانی دیگری منتقل شود که به این نوع تشنج، تشنج رونده گفته می‌شود. کودکانی که به این نوع تشنج دچار هستند ممکن است حرکات عجیبی را در طی تشنج انجام دهند و پس از پایان آن، تشنج را به یاد بیاورند یا به یاد نیاورند.
علل تشنج در کودکان چیست؟
اگرچه تاکنون علل زیادی برای تشنج در کودکان شناسایی شده است اما علت تشنج برای بیشتر کودکان ناشناخته باقی مانده است. در بسیاری از موارد، سابقه تشنج در خانواده وجود دارد. علل دیگر این مسئله شامل عفونت‌هایی مانند مننژیت، مشکلات رشدی مانند فلج مغزی، ضربه به سر و بسیاری از علل کمتر شایع دیگر است.
حدود 25 درصد از کودکانی که تصور می‌شود به تشنج دچار هستند، پس از دریافت ارزیابی کامل مشخص می‌شود که به اختلالات دیگری مانند غش کردن، حملات ریسه رفتن، وحشت شبانه، میگرن و بیماری‌های روانی مبتلا هستند. شایع‌ترین نوع تشنج در کودکان، تشنج ناشی از تب است که همراه با ابتلا به عفونت در کودکان و تب بالا رخ می‌دهد. دلایل دیگر تشنج در کودکان عبارت‌اند از:
- عفونت‌ها
- اختلالات متابولیک
- مواد مخدر
- داروها
- سموم
- ناهنجاری عروق خونی
- خونریزی مغزی
- بسیاری از مشکلاتی که هنوز کشف نشده‌اند
بسیاری از تشنج‌های دوران کودکی را می‌توان در دسته‌های زیر طبقه‌بندی کرد:
- میوکلونیک: تشنجی که با تکان خوردن و اسپاسم گروه‌های عضلانی بدون از دست دادن هشیاری اتفاق می‌افتد تشنج میوکلونیک نام دارد.
- غیبت میوکلونیک: تشنجی که با اسپاسم گروه‌های عضلانی همراه با از دست دادن هوشیاری به‌صورت مختصر اتفاق می‌افتد غیبت میوکلونیک نام دارد.
- تشنج تونیک میوکلونیک: اسپاسم عضلانی پرتکان و اسپاسم‌های بدون حرکتی که باعث سفتی بدن می‌شوند تشنج تونیک میوکلونیک نام دارد.
اختلالات تشنج در دوران نوزادی و اوایل کودکی در اغلب اوقات توسط یک جهش ژنتیکی ایجاد می‌شوند اما درصد قابل‌توجهی از کودکان مبتلا به اختلالات تشنج به‌راحتی با اختلالات و تشخیص‌های ثابت مطابقت ندارند. علت این مسئله هنوز نامشخص است. برخی از انواع اختلالات تشنج میوکلونیک در کودکان عبارت‌اند از:
انسفالوپاتی‌های صرعی اولیه نوزادی: این نوع از اختلالات تشنج شامل انسفالوپاتی میوکلونیک اولیه و انسفالوپاتی صرعی اولیه نوزادی می‌شود. این اختلالات شدید هستند و پیش‌آگهی خوبی ندارند. علل انسفالوپاتی‌های صرعی اولیه نوزادان شامل ناهنجاری‌های مغزی، خطاهای مادرزادی متابولیسم و بیماری‌های نوروژنتیک است.
صرع میوکلونیک که به‌عنوان بخشی از سندرم صرع منتشر پیچیده رخ می‌دهد شامل موارد زیر است:
- سندرم دوز
- سندرم لنوکس- گستو
- سندرم دراوت
- اسپاستیسیتی پیش‌رونده
علل صرع میوکلونیک می‌تواند شامل ناهنجاری‌های مغزی و جهش‌هایی باشد که باعث ایجاد اختلال در عملکرد نورون‌ها می‌شوند. به‌طورکلی، صرع‌های میوکلونیک غیر پیش‌رونده پیش‌آگهی مطلوب‌تری دارند که این صرع‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- صرع میوکلونیک خوش‌خیم نوزادان
- صرع میوکلونیک خانوادگی
- صرع‌ها و میوکلونوس قشر مغز غالب اتوزومال
انسفالوپاتی‌های میوکلونیک غیرپیش‌رونده نیز برخی از اختلالات تشنجی هستند که پیش‌آگهی بدتری دارند. این اختلالات معمولا ژنتیکی هستند.
صرع‌های میوکلونیک پیش‌رونده در شرایط یک اختلال نورودژنراتیو زمینه‌ای رخ می‌دهد که برخی از این اختلالات عبارت‌اند از:
- بیماری آنریخت لوندبورگ
- بیماری لافورا
- صرع میوکلنوس همراه با رشته‌های قرمز غیریکدست
- بیماری لیپوفوشینوز سروئید نورونی
تشنج در کودکان چه زمانی اورژانسی است؟
اگر فکر می‌کنید فرزندتان در اثر تشنج آسیب دیده است یا دچار تشنج‌هایی شده است که متوقف نمی‌شوند، لازم است با اورژانس تماس بگیرید. هر کودکی که دچار تشنج‌های طولانی‌مدت یا مکرر شده است یا مشکلات تنفسی یا آسیب قابل‌توجهی را تجربه کرده است باید با آمبولانس به بیمارستان برده شود. از سوی دیگر، اگر فرزندتان سابقه تشنج دارد و مسئله‌ای در تشنج او متفاوت است لازم است به اورژانس برده شود. برای مثال اگر مدت‌زمان تشنج، بخشی در مورد حرکت بدن، خواب‌آلودگی طولانی یا هر مسئله دیگری از تشنج کودک تغییر کرده است او را به اورژانس ببرید.
از سوی دیگر، هر کودکی که برای اولین بار دچار تشنج شده است لازم است توسط پزشک معاینه شود. بیشتر کودکانی که اولین تشنج را تجربه می‌کنند لازم است در بخش اورژانس بیمارستان ویزیت شوند. بااین‌حال، اگر تشنج کودک کمتر از دو دقیقه طول بکشد و اگر کودک بحران صرعی یا صرع پایدار نداشته باشد و همچنین، مشکلی در تنفس نداشته باشد می‌تواند در مطب پزشک متخصص اطفال ارزیابی شود.
در این شرایط، پس از توقف تشنج کودک و بازگشت او به حالت عادی لازم است با پزشک تماس بگیرید. شما می‌توانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی آزمایش آنلاین نیز استفاده کنید. پزشک اطفال ممکن است مراجعه به مطب یا اورژانس بیمارستان را توصیه کند.
تشنج در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص تشنج می‌تواند کار دشواری باشد. تشنج‌ها به‌قدری زود به پایان می‌رسند که احتمالا پزشک هرگز نمی‌بیند کودک دچار تشنج شده است. اولین کاری که پزشک لازم است انجام دهد این است که سایر بیماری‌ها مانند تشنج غیرصرعی را رد کند. این بیماری‌ها می‌توانند موجب تشنج شوند اما تشنج ناشی از ابتلا به صرع نیست و در اثر بیماری‌هایی مانند افت قند یا فشارخون، تغییر در ریتم قلب یا استرس عاطفی اتفاق می‌افتد.
شما به‌عنوان والد کودک لازم است در هنگام دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین توصیف دقیقی از نحوه تشنج فرزندتان ارائه کنید. همچنین، مهم است کل خانواده را با خود به مطب پزشک ببرید زیرا ممکن است خواهر یا برادر کودک متوجه چیزهای مهمی در مورد تشنج شوند که شما آن‌ها را مشاهده نکرده باشید. همچنین، می‌توانید در هنگام تشنج کودک از او فیلم بگیرید تا فیلم را به پزشک نشان دهید. ممکن است این پیشنهاد سنگدلانه به نظر برسد اما یک ویدئو می‌تواند به تشخیص دقیق بیماری توسط پزشک کمک زیادی کند.
برخی از انواع تشنج مانند صرع کوچک یا غیبت می‌توانند با اختلالات دیگری اشتباه گرفته شوند. برای مثال، صرع کوچک ممکن است با خیال‌پردازی اشتباه گرفته شود. هیچکس نمی‌تواند تشنج بزرگ یا گراندمال را نادیده بگیرد، زیرا در این نوع تشنج، کودک بر روی زمین می‌افتد، می‌لرزد و سه ساعت می‌خوابد اما ممکن است بسیاری از افراد متوجه تشنج کوچک یک فرد نشوند و این بیماری تا سال‌ها پنهان بماند.
اگر فرزندتان با دهان باز به تلویزیون نگاه می‌کند یا از پنجره ماشین به بیرون خیره می‌شود، نگران تشنج نباشید. بیشتر کودکانی که به نظر می‌رسد خیال‌پردازی می‌کنند، واقعا تنها خیال‌پردازی می‌کنند. در عوض، مراقب حملاتی باشید که در زمان‌های نامناسب رخ می‌دهند، مانند هنگامی‌که فرزندتان در میان صحبت کردن یا انجام کاری است و ناگهان متوقف می‌شود.
سایر انواع تشنج‌ها، مانند تشنج‌های موضعی ساده یا پیچیده ممکن است با بیماری‌های مختلفی مانند میگرن، اختلالات روانی یا حتی مسمومیت با مواد مخدر یا الکل اشتباه گرفته شوند. آزمایش‌های پزشکی برای تشخیص تشنج اهمیت بسیار زیادی دارند. پزشک در هنگام ارائه خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین، مطمئنا برای تشخیص تشنج از معاینه فیزیکی و آزمایش خون استفاده می‌کند. همچنین او ممکن است به‌منظور بررسی فعالیت الکتریکی مغز کودک، نوار مغز را توصیه کند یا انجام اسکن مغزی مانند MRI با پروتکل خاص صرع را توصیه کند.
آیا می‌توان در خانه تشنج کودکان را درمان کرد؟
اگرچه برای درمان تشنج کودک نیاز به مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره پزشکی از سوی او دارید اما لازم است در هنگام تشنج فرزندتان در خانه اقداماتی را انجام دهید تا کودک به خودش آسیب نرساند. در ادامه با این اقدامات آشنا می‌شوید.
- به کودک کمک کنید دراز بکشد.
- عینک یا سایر وسیله‌های آسیب‌زننده را از کودک دور کنید.
- سعی نکنید چیزی در دهان کودک قرار دهید. این کار ممکن است باعث آسیب به کودک یا خودتان شود.
- به‌سرعت بررسی کنید که آیا کودک نفس می‌کشد یا خیر. اگر کودک نفس نمی‌کشد با اورژانس تماس بگیرید.
- پس از اتمام تشنج، کودک را به یک طرف بدن بچرخانید و تا زمانی که بیدار شود در کنار او بمانید. در این لحظات، به تنفس کودک توجه کنید. اگر تا یک دقیقه پس از توقف تشنج، کودک نفس نکشید تنفس مصنوعی دهان‌به‌دهان را شروع کنید. سعی نکنید در هنگام تشنج کودک به او تنفس مصنوعی بدهید زیرا با این کار ممکن است کودک یا خودتان آسیب ببینید.
- اگر کودک تب دارد ممکن است استامینوفن از طریق مقعد به او داده شود.
- به کودکی که به‌تازگی تشنج کرده است از طریق دهان، غذا، مایعات یا دارو ندهید.
تشنج در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان تشنج در کودکان با درمان تشنج در بزرگسالان متفاوت است. کودکانی که برای اولین بار دچار تشنج می‌شوند، تا زمانی که علتی برای تشنجشان شناسایی نشود تحت درمان قرار نمی‌گیرند. شروع نکردن داروها در این شرایط دلایل مهمی دارد که این دلایل در ادامه مطرح شده‌اند.
- در اولین ویزیت کودک توسط پزشک، پزشک ممکن است هنوز در مورد رخ دادن تشنج مطمئن نباشد.
- بسیاری از داروهای تشنج می‌توانند عوارض جانبی متعددی ازجمله آسیب به کبد یا دندان کودک داشته باشند.
- بسیاری از کودکان تنها یک بار تشنج می‌کنند یا تشنج آن‌ها خیلی کم اتفاق می‌افتد.
اگر داروها شروع شود:
- پزشک در هنگام ارائه مشاوره پزشکی، سطوح دارو را از طریق آزمایش خون مکرر بررسی می‌کند و عوارض جانبی داروها را به‌دقت زیر نظر می‌گیرد. در اغلب موارد، هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد تا پزشک بتواند داروها را تنظیم کند و گاهی اوقات بیش از یک دارو برای کودک ضروری است.
- اگر کودک دچار تشنج‌های پی‌درپی و بدون توقف می‌شود با داروهای ضدتشنج تحت درمان قرار می‌گیرد، در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شود و احتمالا دستگاه کمک تنفسی برای او در نظر گرفته می‌شود.
آیا تشنج کودکان می‌تواند موجب مرگ آن‌ها شود؟
پیش‌آگهی تشنج در کودکان به نوع تشنج بستگی دارد. اکثر کودکان مبتلا به تشنج شرایط خوبی دارند، می‌توانند به مدارس عادی بروند و هیچ محدودیتی را تجربه نمی‌کنند. استثنائات در این زمینه، کودکانی هستند که به سایر اختلالات رشدی ازجمله فلج مغزی دچار هستند. بسیاری از کودکان پس از گذشت چند سال، دیگر تشنج را تجربه نمی‌کنند و پزشک در این شرایط، داروهای کودک را قطع می‌کند تا بررسی کند که آیا تشنج‌ها متوقف شده‌اند یا خیر.
به‌طورکلی تشنج مسئله‌ای آسیب‌زننده نیست، مگر اینکه آسیبی اتفاق بیفتد یا کودک مبتلا به صرع باشد. کودکانی که به بیماری صرع مبتلا هستند تا حد کمی در معرض خطر مرگ ناشی از تشنج طولانی‌مدت هستند. کودکانی که در اثر تب دچار تشنج می‌شوند معمولا تشنج، دیگر برای آن‌ها اتفاق نمی‌افتد. تشنج مکرر ناشی از تب معمولا در کودکان کم سن اتفاق می‌افتد. برخی از کودکانی که در اثر تب دچار تشنج می‌شوند ممکن است پس از بهبودی تب، باز هم دچار تشنج شوند اما پزشکان معتقدند که این صرع، ناشی از تب نیست.
آیا می‌توان از تشنج در کودکان پیشگیری کرد؟
اکثر تشنج‌ها قابل‌پیشگیری نیستند. از سوی دیگر، کنترل برخی از عوامل ایجادکننده تشنج مانند ضربه به سر و عفونت در دوران بارداری دشوار است. کودکانی که به تشنج ناشی از تب دچار می‌شوند، لازم است در هنگام بیماری، دمای بدنشان به‌خوبی کنترل شود. از سوی دیگر، اگر فرزندتان دچار تشنج می‌شود مهم‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که در هنگام وقوع تشنج، مراقب باشید به کودک آسیب نرسد. همچنین، اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید ما به شما پیشنهاد میکنیم از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
کودکی که به تشنج دچار است می‌تواند مانند سایر کودکان در بیشتر فعالیت‌ها شرکت کند. شما می‌توانید در هنگام انجام فعالیت‌هایی که با وقوع تشنج می‌توانند آسیب‌زننده باشند، مانند شنا، در کنار فرزندتان حضور داشته باشید تا از سلامت او اطمینان پیدا کنید. یکی دیگر از مکان‌های مهم برای نظارت، حمام است. بهتر است فرزندتان دوش بگیرد تا در وان حمام برود زیرا دوش گرفتن با خطر غرق شدن کودک همراه نیست. پیشنهاد میکنیم با تشنج در بزرگسالان نیز در مقاله لینک شده به طور کامل آشنا شوید.
درنهایت، تشنج در کودکان در بیشتر موارد مسئله‌ای موقتی و قابل‌درمان است. از سوی دیگر، بیشتر تشنج‌ها از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشند اما اگر تشنج‌ها بیش از پنج دقیقه طول بکشند یا به‌صورت پی‌درپی اتفاق بیفتند خطر بحران صرعی یا صرع پایدار افزایش می‌یابد که در این شرایط، تماس با اورژانس بسیار ضروری است. علاوه بر این، اگر شما در مورد تشنج در کودکان با سوالات یا ابهاماتی روبرو هستید یا اگر می‌خواهید از شرایط سلامتی فرزندتان آگاه شوید می‌توانید از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید و به‌این‌ترتیب هرچه سریع‌تر با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
