بیماری لایم چیست؟ علائم و علل ایجاد این بیماری
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
17 / 08 / 1400
فهرست مطالب
بیماری لایم چیست؟
لایم توسط چهار گونه باکتری ایجاد می‌شود. باکتری بورلیا بورگدورفری و Borrelia mayonii باعث بیماری لایم در ایالات متحده می‌شوند، در حالی که Borrelia afzelii و Borrelia garinii علل اصلی در اروپا و آسیا هستند. شایع ترین بیماری منتقله از طریق کنه در این مناطق، بیماری لایم است که از طریق گزش کنه سیاه آلوده، که معمولاً به عنوان کنه گوزن شناخته می‌شود، منتقل خواهد شد.
اگر در مناطق جنگلی و پر درخت که در آن کنه‌های حامل بیماری لایم رشد می‌کنند، زندگی می‌کنید یا زمان نسبتا طولانی را در این دسته از مناطق صرف می‌کنید، به احتمال زیاد به بیماری لایم مبتلا می‌شوید. مهم است که در مناطق آلوده به کنه اقدامات احتیاطی را انجام دهید.
تصور می‌شود که تنها بخش کوچکی از کنه‌ها حامل باکتری‌های عامل بیماری لایم هستند. گاز گرفته شدن به این معنا نیست که حتماً مبتلا خواهید شد. با این حال، مهم است که از خطر آگاه باشید و در صورت احساس ناخوشی با پزشک عمومی صحبت کنید.
علائم بیماری لایم
نشانه‌ها و علائم بیماری لایم متفاوت است. آنها معمولاً در مراحل مختلف ظاهر می‌شوند، اما مراحل می‌توانند همپوشانی داشته باشند.
علائم و نشانه‌های اولیه:
یک برآمدگی کوچک قرمز رنگ، شبیه برآمدگی ناشی از نیش پشه، اغلب در محل گزش کنه یا برداشتن کنه ظاهر می‌شود و طی چند روز برطرف خواهد شد. این پدیده عادی نشان دهنده بیماری لایم نیست. با این حال، این علائم و نشانه‌ها ممکن است ظرف یک ماه پس از آلوده شدن شما ظاهر شوند:
راش: از سه تا 30 روز پس از نیش کنه آلوده، ممکن است یک ناحیه قرمز در حال گسترش ظاهر شود که گاهی اوقات رنگ آن در مرکز روشن می‌شود و الگوی چشم گاو را تشکیل می‌دهد. بثورات پوستی (اریتم مهاجر) در طول روز به آرامی گسترش می‌یابد و امکان دارد به عرض 12 اینچ (30 سانتی متر) برسد. معمولاً خارش یا درد ندارد اما ممکن است در صورت لمس کردن آن احساس کنید گرم است.
اریتمی مهاجر یکی از علائم بارز لایم است، اگرچه همه افراد مبتلا به بیماری لایم دچار بثورات پوستی نمی‌شوند. برخی از افراد این راش را در بیش از یک نقطه روی بدن خود مشاهده می‌کنند. سایر عبائم عبارتند از:
تب، لرز، خستگی، بدن درد، سردرد، سفتی گردن و تورم غدد لنفاوی که ممکن است با بثورات همراه باشد.
علائم و نشانه‌های بعدی:
در صورت عدم درمان، علائم و نشانه‌های جدید عفونت لایم ممکن است در هفته‌ها تا ماه‌های بعد ظاهر شود. این شامل:
- اریتم مهاجر: بثورات ممکن است در نواحی دیگر بدن شما ظاهر شود.
- درد مفاصل: حملات شدید درد و تورم مفاصل به احتمال زیاد بر زانوها تأثیر می‌گذارد، اما درد می‌تواند از یک مفصل به مفصل دیگر منتقل شود.
- مشکلات عصبی: هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از عفونت، ممکن است دچار التهاب غشاهای اطراف مغز (مننژیت)، فلج موقت یک طرف صورت (فلج بل)، بی حسی یا ضعف در اندام‌ها و اختلال در حرکت عضلات را تجربه کنید.
علائم و نشانه‌هایی که کمتر رایج هستند:
- چند هفته پس از عفونت، برخی از افراد دچار این موارد می‌شوند:
- مشکلات قلبی، مانند ضربان قلب نامنظم
- التهاب چشم
- التهاب کبد (هپاتیت)
- خستگی شدید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر توسط کنه گزیده شده‌اید و علائم دارید
تنها تعداد کمی از گزش کنه منجر به بیماری لایم می‌شود. هرچه کنه بیشتر به پوست شما بچسبد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود. اگر کنه به مدت کمتر از 36 تا 48 ساعت به بدن شما متصل باشد، ابتلا به عفونت لایم بعید است.
اگر فکر می‌کنید توسط کنه گاز گرفته شده‌اید و علائم و نشانه‌های بیماری لایم را دارید، به ویژه اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که بیماری لیم رایج است، با پزشک خود تماس بگیرید. درمان بیماری لایم در صورت شروع زودهنگام موثرتر است.
- حتی در صورت ناپدید شدن علائم به پزشک مراجعه کنید
حتی در صورت از بین رفتن علائم و نشانه‌ها توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. زیرا عدم وجود علائم به این معنی نیست که بیماری از بین رفته است. ممکن است از خود بپرسید آیا بیماری لایم خطرناک است؟ باید بدانید در صورت عدم درمان، بیماری لایم می‌تواند چندین ماه تا چند سال پس از عفونت به سایر قسمت‌های بدن شما سرایت کند و باعث بروز آرتروز و مشکلات سیستم عصبی شود. کنه‌ها همچنین می‌توانند بیماری‌های دیگر مانند بابزیوز و تب کنه کلرادو را منتقل کنند.
علل ایجاد بیماری لایم چیست؟
در ایالات متحده، بیماری لایم توسط باکتری Borrelia burgdorferi و Borrelia mayonii ایجاد می‌شود که عمدتا توسط کنه‌های پا سیاه منتقل می‌شود. کنه‌های قهوه‌ای جوان اغلب بزرگتر از یک دانه خشخاش نیستند، که تشخیص آنها را تقریباً غیرممکن می‌کند. برای ابتلا به بیماری لایم، کنه آلوده باید شما را گاز بگیرد. باکتری‌ها از طریق گزش وارد پوست شما می‌شوند و در نهایت به جریان خون شما راه پیدا می‌کنند.
در بیشتر موارد، برای انتقال بیماری لایم، کنه باید 36 تا 48 ساعت به بدن فرد متصل شود. اگر یک کنه متصل شده پیدا کردید که به نظر می‌رسد متورم شده است، ممکن است به اندازه کافی برای انتقال باکتری‌ها از شما تغذیه کرده باشد. برداشتن کنه در اسرع وقت ممکن است از عفونت جلوگیری کند.
عوامل خطر بیماری لایم کدامند؟
محل زندگی یا تعطیلات می‌تواند بر احتمال ابتلا به بیماری لایم تأثیر بگذارد. همچنین حرفه شما و فعالیت‌هایی که در فضای باز از آنها لذت می‌برید نیز موثر است. شایع ترین عوامل خطر بیماری لایم عبارتند از:
- گذراندن وقت در مناطق جنگلی یا پر از درخت: در ایالات متحده، کنه بیشتر در مناطق پر درخت شمال شرق و غرب میانه یافت می‌شود. کودکانی که زمان زیادی را در خارج از منزل در این مناطق سپری می‌کنند، به صورت ویژه‌ای در معرض خطر هستند. بزرگسالان دارای مشاغل در فضای باز نیز در معرض خطر زیادی هستند.
- داشتن پوست در معرض دید: کنه‌ها به راحتی به پوست برهنه می‌چسبند. اگر در منطقه‌ای هستید که وجود کنه شایع است، با پوشیدن لباس‌های آستین بلند و شلوار بلند از خود و فرزندان خود محافظت کنید. به حیوانات خانگی خود اجازه ندهید که در علف‌های هرز و علف‌های بلند سرگردان شوند.
- عدم حذف سریع و مناسب کنه‌ها: همانطور که گفته شد، اگر کنه 36 تا 48 ساعت یا بیشتر به پوست شما بچسبد، باکتری‌های ناشی از گزش کنه می‌توانند وارد جریان خون شما شوند. اگر کنه را در عرض دو روز بردارید، احتمال ابتلا به بیماری لایم کم است.
عوارض ابتلا به بیماری لایم
بیماری لایم درمان نشده ممکن است باعث ایجاد موارد زیر شود:
- التهاب مزمن مفصل (آرتریت لیم)، به ویژه در زانو
- علائم عصبی مانند فلج صورت و نوروپاتی
- نقص‌های شناختی مانند اختلال حافظه
- بی نظمی در ضربان قلب
راه‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری لایم
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری لایم اجتناب از بودن در مناطقی است که کنه‌های زیادی در آن زندگی می‌کنند، به ویژه مناطق جنگلی و بوته‌ای با چمن بلند. با رعایت برخی اقدامات ساده قادر هستید خطر ابتلا به بیماری لیم را کاهش دهید:
- سرپوش گذاشتن: وقتی در مناطق جنگلی هستید، کفش بپوشید، شلوار بلندی پوشیده و آن را در جوراب خود قرار دهید. پیراهن آستین بلند، کلاه و دستکش بپوشید. سعی کنید به مسیرها پایبند باشید و از راه رفتن در میان بوته‌های کم ارتفاع و علف‌های بلند خودداری کنید. سگ خود را نیز از رفتن به این مناطق منع کنید.
- از دافع حشرات استفاده کنید: دافع حشرات با غلظت 20 درصد یا بیشتر DEET را روی پوست خود بمالید. والدین باید از استفاده این محصول بر روی دست، چشم و دهان خود و فرزندان اجتناب کنند.
- به خاطر داشته باشید که مواد دافع شیمیایی ممکن است سمی باشند، بنابراین دستورالعمل‌ها را با دقت دنبال کنید. محصولات حاوی پرمترین را روی لباس بمالید یا لباس‌های از قبل آماده شده را خریداری کنید.
- تمام تلاش خود را بکنید تا حیاط خود را با ضد گزش حشرات ضدعفونی کنید. مرتباً چمنزار خود را بچینید. چوب‌های موجود در محیط و یا حیاط منزل خود را به طور مرتب در مناطق خشک و آفتابی قرار دهید تا از تجمع جوندگان حشره دار جلوگیری کنید.
- لباس، خود، فرزندان و حیوانات خانگی خود را از نظر وجود کنه بررسی کنید. پس از گذراندن زمان در مناطق جنگلی یا علفی آگاه باشید. کنه‌ها اغلب بزرگتر از سر سنجاق نیستند، بنابراین ممکن است آنها را کشف نکنید مگر اینکه با دقت جستجو کنید.
- دوش گرفتن به محض ورود به خانه موثر است. کنه‌ها اغلب ساعت‌ها بعد از چسبیدن، روی پوست شما باقی می‌مانند. دوش گرفتن و استفاده از دستمال می‌تواند کنه‌های چسبیده را از بین ببرد.
- تصور نکنید که مصون هستید. شما ممکن است بیش از یک بار به بیماری لایم مبتلا شوید.
- کنه را در اسرع وقت با موچین بردارید. موچین را به آرامی در نزدیک سر یا دهان آن بگیرید. کنه را فشار ندهید یا له نکنید، بلکه با دقت و پیوسته آن را بکشید و از سطح پوست جدا کنید. هنگامی که کل کنه را برداشته‌اید، آن را با قرار دادن در الکل یا انداختن در چاه توالت دور بیندازید و ضد عفونی کننده را در محل گزش بمالید.
درمان بیماری لایم چیست؟
بیماری لایم با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. هرچه زودتر تحت درمان قرار بگیرید، بهتر است. زیرا این به شما بهترین شانس را می‌دهد تا به سرعت بهبود پیدا کنید.
پس از درمان، برخی از بیماران ممکن است هنوز درد، خستگی یا مشکل در تفکر داشته باشند که بیش از 6 ماه طول بکشد. این سندرم، سندرم بیماری لایم (PTLDS) پس از درمان نامیده می‌شود. محققان نمی‌دانند چرا برخی افراد PTLDS را تجربه می‌کنند. هیچ درمان اثبات شده‌ای برای PTLDS وجود ندارد. ثابت نشده است که در اثر مصرف آنتی بیوتیک‌ها برای طولانی مدت باعث بروز این مشکل شده است. با این حال، راه‌هایی برای کمک به علائم PTLDS وجود دارد.
اگر برای بیماری لایم تحت درمان قرار گرفته‌اید و هنوز احساس ناخوشی می‌کنید، در مورد نحوه مدیریت علائم خود با پزشک خود تماس بگیرید. اکثر مردم با گذشت زمان بهتر می‌شوند. اما ممکن است چندین ماه طول بکشد تا احساس بهتری داشته باشید. برای مشاوره تلفنی پزشکی با آزمایش آنلاین تماس بگیرید.
