سردرد میتواند پیچیدهتر از آن چیزی باشد که بیشتر افراد تصور میکنند. انواع مختلف سردرد میتوانند علائم خاصی داشته باشند و به علل منحصربهفردی ایجاد شوند و درنتیجه درمانشان نیز متفاوت باشد. هنگامیکه پزشک نوع سردرد شما را تشخیص میدهد میتواند برنامه درمانیای را ارائه کند که بهاحتمالزیاد برای شما کمککننده خواهد بود و حتی ممکن است راهکارهایی را برای پیشگیری از سردرد به شما توصیه کند.
فهرست مطالب
بیشتر ما با نوعی از سردرد که ضرباندار و ناراحتکننده است و موجب تداخل در فعالیتهای روزمرهمان میشود آشنا هستیم. بااینحال، لازم است بدانید سردرد انواع مختلفی دارد. تقریبا همه انسانها هرازگاهی دچار سردرد میشوند که شدت، علت و مدت سردرد میتواند بسته به نوع آن بسیار متفاوت باشد. از سوی دیگر، در برخی موارد ممکن است سردرد نیاز به مراقبت اورژانسی داشته باشد. اگر همراه با سردرد هر یک از علائم زیر را تجربه کردید فورا به دنبال دریافت مراقبتهای پزشکی باشید:
اگر سردردتان کمتر جدی است در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا نوع سردردی را که تجربه میکنید را تشخیص دهید و از این موضوع آگاه شوید که برای بهبود سردرد خود چه کارهایی را میتوانید انجام دهید. دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل و مشاوره تلفنی پزشکی نیز کمککننده باشد.
سردرد اولیه به این معنی است که دردی که در سر تجربه میکند بیماری است و سردرد از علل دیگری مانند بیماری یا آلرژی ایجاد نشده است. این سردردها میتوانند بهصورت دورهای رخ دهند یا مزمن باشند.
اگر دچار سردرد تنشی باشید احساسی گنگ و دردناک را در سراسر سر خود تجربه میکنید. این سردرد ضرباندار نیست. همچنین، ممکن است در نواحی گردن، پیشانی، پوست سر یا عضلات شانه، حساسیت غیرطبیعی نسبت به فشار یا لمس را تجربه کنید. هر کسی ممکن است به سردرد تنشی دچار شود. معمولا استرس عامل برانگیزاننده این نوع سردرد است.
سردردهای خوشهای با سوزش شدید و درد نافذ مشخص میشوند. این نوع سردردها در هر بار که اتفاق میافتند در اطراف یا پشت یکی از چشمها یا در یک طرف صورت احساس میشوند. علائم این نوع سردرد میتوانند شامل موارد زیر باشند:
سردردهای خوشهای بهصورت متوالی ظاهر میشوند. هر سردرد ممکن است 15 دقیقه تا سه ساعت به طول انجامد. در طی یک خوشه، بیشتر افراد یک تا چهار سردرد را در یک روز تجربه میکنند و این مسئله معمولا هر روز در ساعتی یکسان اتفاق میافتد. پس از اینکه سردرد رفع میشود بلافاصله سردرد دیگری رخ میدهد.
برخی از سردردهای خوشهای ممکن است تا یک ماه هر روز اتفاق بیفتند. در ماههای میان خوشههای سردرد، فرد ممکن است علائمی نداشته باشد. سردردهای خوشهای در بهار و پاییز شایع هستند. همچنین، این نوع سردردها در مردان نسبت به زنان، سه برابر شایعتر است. پزشکان هنوز در مورد علت قطعی این نوع سردرد مطمئن نیستند.
درد میگرن یک درد نبضدار شدید در عمق سر است. این درد ممکن است روزها طول بکشد. دردهای میگرن میتوانند بهشدت توانایی شما را در انجام کارهای روزمره مختل کنند. درد میگرن ضرباندار و معمولا یکطرفه است. افرادی که به سردردهای میگرنی مبتلا هستند اغلب به نور و صدا حساس هستند. حالت تهوع و استفراغ نیز معمولا وجود دارد. برخی از سردردهای میگرنی با اختلالات بینایی همراه هستند که حدود یکسوم افراد مبتلا به میگرن این علائم را قبل از شروع سردرد تجربه میکنند. به این علائم هاله میگرنی گفته میشود که باعث میشود موارد زیر را ببینید:
هاله میگرنی میتواند با گزگز در یک طرف صورت یا بازو و مشکل در صحبت کردن همراه باشد. همچنین لازم است بدانید علائم سکته مغزی میتوانند شبیه سردرد میگرنی باشند. بنابراین، اگر این علائم را برای اولین بار تجربه میکنید حتما با اورژانس تماس بگیرید. دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین نیز میتواند مفید باشد.
سردرد میگرنی میتواند ارثی باشد یا از سایر بیماریهای سیستم اعصاب ناشی شود. زنان سه برابر مردان احتمال دارد دچار سردرد میگرنی شوند. افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز در معرض خطر ابتلا به سردرد میگرنی قرار دارند. محرکهای رایج سردرد که شامل عوامل محیطی هستند عبارتاند از:
همی کرانیا یا سردرد یکطرفه مداوم، سردردی متوسط در یک سمت سر است که حداقل به مدت سه ماه و بهصورت روزانه تجربه میشود. همچنین، ممکن است دورههایی از سردرد شدید را چند بار در روز تجربه کنید. پژوهشگران تخمین میزنند که این مسئله در حدود یک درصد از سردردها رخ میدهد. سردرد همی کرانیا در زنان دو برابر مردان شایع است. این نوع سردرد ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
سردرد تیشهای یا یخشکن با دردهای سوراخکننده کوتاه و شدید در سر مشخص میشوند که تنها چند ثانیه طول میکشند. این نوع سردردها ممکن است چند بار در روز اتفاق بیفتند و بدون هیچ هشداری بروز پیدا کنند. سردرد تیشهای میتواند شبیه ضربه تیشه یا چندین ضربه متوالی باشد. این سردردها معمولا به بخشهای مختلف سر انتقال پیدا میکنند. اگر این نوع سردردها را همیشه در یک نقطه تجربه میکنید ممکن است سردردتان ناشی از یک بیماری زمینهای باشد.
سردرد رعدوبرقی سردردی بسیار شدید است که بهسرعت ایجاد میشود و در کمتر از یک دقیقه به اوج میرسد. این سردرد میتواند خوشخیم باشد اما ممکن است نشاندهنده ابتلا به یک بیماری جدی نیز باشد که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. سردرد رعدوبرقی در برخی موارد میتواند نشاندهنده موارد زیر باشد:
اگر اولین باری است که سردرد رعدوبرقی را تجربه میکنید لازم است فورا با پزشک صحبت کنید. اگر پزشک تشخیص دهد که سردرد از بیماری دیگری ناشی نمیشود، یک برنامه درمانی به شما ارائه میدهد تا از طریق آن از سردردهای آتی پیشگیری کنید. شما میتوانید در این مورد از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
سردرد ثانویه نشاندهنده این است که سردرد از مسئلهای دیگر ناشی میشود. اگر محرک سردرد ثانویه ادامه پیدا کند، سردرد ممکن است مزمن شود. بهطورکلی، درمان علت سردرد میتواند خود سردرد را بهبود ببخشد. در ادامه با شایعترین سردردهای ثانویه آشنا میشوید.
گاهی اوقات سردرد میتواند ناشی از واکنش آلرژیک باشد. درد این نوع سردرد میتواند بهصورت سینوسی و در جلوی سر متمرکز باشد. معمولا سردردهای میگرنی بهاشتباه بهعنوان سردردهای سینوسی تشخیص داده میشوند. درواقع تا 90 درصد از سردردهای سینوسی درواقع سردردهای میگرنی هستند. افرادی که به آلرژی فصلی مزمن یا سینوزیت مبتلا هستند، مستعد ابتلا به سردردهای سینوسی هستند.
زنان معمولا سردردهایی را تجربه میکنند که با نوسانات هورمونی ارتباط دارد. قاعدگی، مصرف قرصهای ضدبارداری و بارداری میتوانند بر سطح استروژن تاثیر تاثیر بگذارند و درنتیجه باعث سردرد شوند. سردردهایی که بهطور خاص با قاعدگی ارتباط دارند به نام میگرن قاعدگی نیز شناخته میشوند. این سردردها میتوانند قبل از قاعدگی، در طول قاعدگی یا بلافاصله پس از قاعدگی و در دورههای تخمکگذاری اتفاق بیفتند.
کافئین میتواند بر جریان خون تاثیر بگذارد. مصرف بیشازاندازه کافئین و ترک آن میتواند موجب سردرد شود. افرادی که بهصورت مکرر دچار سردردهای میگرنی میشوند در معرض خطر تجربه سردرد پس از مصرف کافئین هستند. اگر هر روز عادت دارید کافئین مصرف کنید، در صورت عدم مصرف کافئین ممکن است دچار سردرد شوید. این مسئله میتواند به این دلیل باشد که کافئین ترکیب شیمیایی مغز را تغییر میدهد و درنتیجه، ترک آن موجب ایجاد سردرد میشود.
سردرد ناشی از فعالیت پس از انجام فعالیتهای بدنی شدید ایجاد میشود. وزنهبرداری، دویدن و مقاربت جنسی، همگی محرکهای رایجی برای ایجاد سردرد ناشی از فعالیت هستند. تصور میشود که این فعالیتها میتوانند جریان خون در جمجمه را افزایش دهند که میتوانند منجر به سردرد ضرباندار در دو سمت سر شوند. سردرد ناشی از فعالیت خیلی طول نمیکشد و معمولا در عرض چند دقیقه یا چند ساعت برطرف میشود.
فشارخون بالا میتواند موجب سردرد شود. این نوع سردرد نشانهای اورژانسی است و زمانی اتفاق میافتد که فشارخون شما تا حد خطرناکی افزایش پیدا کند. سردرد ناشی از فشارخون بالا معمولا در دو طرف سر رخ میدهد و معمولا با انجام هر فعالیتی میتواند بدتر شود. اگر فکر میکنید سردرد ناشی از فشارخون بالا را تجربه میکنید و همچنین اگر علائم زیر را دارید با اورژانس تماس بگیرید.
اگر برای فشارخون بالا تحت درمان هستید نیز ممکن است به سردرد ناشی از فشارخون دچار شوید.
سردردهای بازگشتی که بهعنوان سردردهای ناشی از مصرف بیشازحد دارو شناخته میشوند میتوانند سردردهای گنگ و تنشی باشند یا ممکن است با سردردهای شدیدتری مانند سردردهای میگرن همراه باشند. اگر بهصورت مکرر داروهای بدون نسخه مصرف میکنید مستعد ابتلا به سردرد بازگشتی هستید. استفاده بیشازحد از داروهای مسکن بدون نسخه میتواند منجر به سردردهای بیشتر و نه کمتر شود.
سردردهای بازگشتی معمولا زمانی رخ میدهند که مسکنهای بدون نسخه را بیش از 15 روز در ماه مصرف کنید. این مسکنها عبارتاند از:
سردردهای بازگشتی در اثر مصرف داروهای حاوی کافئین نیز رایجتر هستند.
سردردهای پس از آسیب میتوانند پس از آسیب به سر اتفاق بیفتند. این سردردها شبیه به سردردهای میگرنی یا تنشی هستند و معمولا تا شش تا 12 ماه پس از آسیب به سر باقی میمانند. سردردهای پس از آسیب میتوانند مزمن باشند.
سردرد ستون فقراتی نتیجه جریان کم مایع مغزی نخاعی به دنبال استخراج مایع مغزی نخاعی است. به همین دلیل به این نوع سردرد، سردرد پس از بیحسی نخاعی نیز گفته میشود. ممکن است این سردرد را در نواحی زیر تجربه کنید:
پژوهشها نشان میدهند سردرد ستون فقراتی بین 10 تا 40 درصد موارد استخراج مایع مغزی نخاعی رخ میدهد. معمولا این نوع سردرد در عرض دو تا سه روز پس از استخراج مایع مغزی نخاعی رخ میدهد اما میتواند چندین ماه بعد نیز بروز پیدا کند. سایر علائم سردرد ستون فقراتی عبارتاند از:
سردردهای دورهای در بیشتر موارد، ظرف 48 ساعت از بین میروند. اگر به سردردی دچار شدهاید که بیشتر از دو روز طول کشیده است یا شدت آن افزایش پیدا کرده است لازم است در مورد سردردتان یا یک پزشک صحبت کنید. شما میتوانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
از سوی دیگر، اگر یک دوره سهماهه، بیش از 15 روز در ماه دچار سردرد میشوید ممکن است به یک بیماری سردرد مزمن دچار باشید. حتی اگر مسکنهای بدون نسخه به تسکین سردردتان کمک میکنند لازم است با پزشک صحبت کنید. سردرد میتواند نشانه از بیماریهای جدیتر باشد و برخی از آنها به درمانهایی فراتر از مصرف داروهای بدون نسخه و روشهای خانگی نیاز دارند.
ازآنجاییکه سردرد انواع مختلفی دارد، پزشک میتواند با استفاده از روشهای مختلفی، نوع سردرد شما را تشخیص دهد. برای اینکه درمان موثر را دریافت کنید مهم است بدانید که به سردرد اولیه مبتلا هستید یا سردرد ثانویه. تشخیص نوع سردرد معمولا یا معاینه پزشکی و دریافت سابقه کامل پزشکی شروع میشود. بهتر است مدتزمان، شدت، مکان و محرکهای احتمالی سردرد خود را بنویسید و در مشاوره پزشکی به پزشک ارائه دهید.
پزشک عمومی ممکن است شما را به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد. برای تشخیص علت برخی از انواع سردرد لازم است آزمایش بدهید. این آزمایشها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
انواع مختلف سردرد به اشکال متفاوت مدیریت میشوند. درمان سردردها میتواند از تغییرات ساده در رژیم غذایی تا برخی روشهای تهاجمی متفاوت باشد. همه افراد به درمان یکسان پاسخ نمیدهند. حتی اگر برخی افراد نوع سردردشان مشابه یکدیگر باشد ممکن است درمان برای هر یک از آنها متفاوت باشد. در ادامه با روشهای درمان برای انواع سردرد آشنا میشوید.
یک مسکن بدون نسخه میتواند برای تسکین سردردهای گاهبهگاه کافی باشد. مسکنهای بدون نسخه عبارتاند از:
اگر مسکنهای بدون نسخه برای شما موثر نباشند، پزشک ممکن است در هنگام ارائه خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین داروهای زیر را برای شما تجویز کند:
اگر سردرد تنشی، مزمن شود ممکن است پزشک برای مقابله با محرک سردرد از روشهای دیگری استفاده کند.
پزشک ممکن است برای درمان سردرد خوشهای، روشهای زیر را پیشنهاد دهد:
پس از تشخیص این سردرد، پزشک برنامهای را برای پیشگیری از سردردهای آتی ارائه میدهد. روشهای زیر میتوانند موجب بهبود سردردهای خوشهای شوند:
اگر مسکنهای بدون نسخه نتوانند سردرد میگرنی را کاهش دهند پزشک ممکن است تریپتانها را برای شما تجویز کند. تریپتانها داروهایی هستند که میتوانند التهاب را کاهش دهند و جریان خون را در مغز تغییر دهند. این داروها به شکل اسپری بینی، قرص و تزریقی در دسترس هستند. برخی از گزینههایی که بیشتر استفاده میشوند عبارتاند از:
اگر سردردهایتان شرایط زیر را دارد ممکن است لازم باشد با پزشک در مورد مصرف داروهای روزانه برای پیشگیری از سردرد صحبت کنید:
بر اساس مطالعات، داروهای پیشگیری از سردردهای میگرنی بهطور قابلتوجهی مصرف نمیشوند. تنها سه تا 13 درصد از افراد مبتلا به میگرن این داروها را مصرف میکنند. این در حالی است که 38 درصد از افراد به این داروها نیاز دارند. پیشگیری از سردرد میگرنی میتواند بهطور قابلتوجهی کیفیت زندگی و بهرهوری افراد را افزایش دهد. داروهای پیشگیریکننده مفید برای سردردهای میگرنی عبارتاند از:
یکی از مشخصههای همی کرانیا، پاسخ کامل آن به دارویی به نام ایندومتاسین است که این دارو از خانواده داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی محسوب میشود. مصرف دوز کم ایندومتاسین، سه بار در روز معمولا میتواند علائم را ظرف 24 ساعت برطرف کند. مصرف دوز بالای ایندومتاسین با عوارض جانبی متعددی همراه است. به همین دلیل، معمولا مصرف دوز کم آن توصیه میشود.
درمان سردرد تیشهای میتواند دشوار باشد زیرا این سردردها مدتزمان کوتاهی دارند و بیشتر آنها قبل از اینکه برای درمان اقدام کنید تمام میشوند. به همین دلیل، ممکن است تمایل داشته باشید که برای پیشگیری از سردرد تیشهای اقدام کنید. روشهای درمان سردرد تیشهای عبارتاند از:
اگر سردرد رعدوبرقی شما ناشی از بیماری زمینهای باشد لازم است برای برطرف کردن این بیماری تحت درمان قرار بگیرید. درصورتیکه سردرد رعدوبرقی ناشی از بیماری دیگری نباشد سردرد رعدوبرقی اولیه محسوب میشود. این نوع سردرد را میتوان با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ازجمله داروهای ایندومتاسین درمان کرد. سایر درمانهای سردرد رعدوبرقی عبارتاند از:
سردرد سینوسی با رقیق کردن مخاطی که تجمع پیدا میکنند و فشار سینوسی را ایجاد میکنند درمان میشود. گزینههای درمانی این نوع سردرد عبارتاند از:
علاوه بر این، سردرد سینوسی میتواند از علائم عفونت سینوسی باشد. در این موارد، پزشک در ارائه خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین ممکن است برای رفع عفونت و تسکین سردرد و علائم دیگر، آنتیبیوتیک تجویز کند.
مسکنهای بدون نسخه مانند ناپروکسن یا داروهای تجویزی مانند فرواتریپتان میتوانند به مدیریت درد ناشی از نوسانات هورمونی کمک کند. بر طبق مطالعات، حدود 60 درصد از زنان مبتلا به میگرن، میگرن قاعدگی را تجربه میکنند. بنابراین، استفاده از درمانهای جایگزین میتواند سردرد کلی در ماه را کاهش دهد. در این شرایط، موارد زیر میتواند کمککننده باشد:
حفظ مصرف کافئین در سطحی معقول و ثابت یا ترک کامل کافئین میتواند از بروز این نوع سردردها جلوگیری کند.
مسکنهای بدون نسخه ازجمله استامینوفن و ایبوپروفن معمولا میتوانند علائم را کاهش دهند. اگر اغلب دچار سردرد ناشی از فعالیت میشوید لازم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. در این شرایط میتوانید از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید. در برخی موارد، سردردهای ناشی از فعالیت میتوانند ناشی از یک بیماری زمینهای جدی باشند.
این نوع سردردها معمولا بلافاصله پس از مدیریت بهتر فشارخون از بین میروند. این سردردها تا زمانی که فشارخون تحت کنترل است نباید عود کنند.
تنها راه درمان سردرد بازگشتی این است که مصرف داروهایی که برای کنترل سردرد مصرف میکردید را کنار بگذارید. اگرچه ممکن است با این کار سردرد شما بدتر شود اما این مسئله باید در عرض چند روز برطرف شود. یکی از راههای مناسب برای پیشگیری از سردرد ناشی از مصرف بیشازاندازه دارو این است که روزانه یک دارو را برای پیشگیری از سردرد مصرف کنید. این کار از ابتدا مانع بروز سردرد میشود.
برای کاهش این سردردها پزشکان در مشاوره پزشکی، اغلب داروهای زیر را تجویز میکنند:
درمان اولیه سردرد ستون فقراتی معمولا شامل مصرف مسکن و آبرسانی است. اجتناب از بودن در وضعیت عمودی نیز میتواند کمککننده باشد. علائم معمولا پس از گذشت یک یا دو هفته از بین میروند. در برخی مواقع ممکن است از ﭘﭻ ﺧﻮن اﭘﯿﺪورال نیز استفاده شود. در این روش، مقدار کمی خون از بدن شما گرفته میشود و سپس مجددا به فضای اپیدورال تزریق میگردد. این روش میتواند به پیشگیری از نشت مایع مغزی نخاعی کمک کند. این کار میتواند بهنوبه خود سردرد شما را متوقف کند.
از بسیاری از سردردها میتوان با استفاده از برخی اقدامات جلوگیری کرد اما این روشها بر اساس نوع سردرد متفاوت هستند. از برخی از انواع سردرد میتوان با مصرف دارو پیشگیری کرد اما از برخی دیگر از سردردها ممکن است در اثر همان داروها ایجاد شوند. به همین دلیل، مهم است که بدانید چه دارویی برای شما مناسبتر است.
مهم است که با دریافت مشاوره پزشکی با پزشک در مورد درمانهای پیشگیرانه مشورت کنید. پیشگیری از سردرد میتواند شامل کاهش دفعات یا شدت سردرد یا بهطورکلی پیشگیری از سردرد است. اغلب سردردها را میتوان با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی بهبود بخشید. برخی از این اقدامات عبارتاند از:
با پپتیدهای مرتبط با ژن کلسیتونین (CGRP) میتوان از سردردهای میگرنی پیشگیری کرد. سازمان غذا و داروی ایالاتمتحده آمریکا (FDA)، دارویی به نام امگالیتی را برای پیشگیری از سردردهای خوشهای تایید کرده است. پزشک در هنگام ارائه خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین به انتخاب بهترین روش پیشگیری از سردرد کمک میکند.
درنهایت، چشمانداز سردرد به نوع سردرد شما بستگی دارد. سردردهای اولیه باعث ناتوانی دائمی یا مرگ نمیشوند. بااینحال، اگر آنها بهصورت مکرر اتفاق بیفتند یا شدید باشند ممکن است موجب ناتوانی موقتی شوند. چشمانداز دردهای ثانویه بسته به علت آنها متفاوت است. برخی از آنها با برخی تغییرات ساده قابلکنترل هستند اما برخی دیگر از آنها نیاز به توجه فوری دارند، وگرنه میتوانند کشنده باشند. اگر سردردهای مکرر یا شدید را تجربه میکنید لازم است با پزشک در این مورد صحبت کنید. شما میتوانید برای مشورت با پزشک از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید.