انواع، علائم، علل و درمان توهم
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
09 / 01 / 1401
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
توهم به عنوان باورهای ثابت و نادرستی تعریف میشود که با واقعیت در تضاد هستند. علیرغم شواهد مخالف، فردی که در حالت توهم قرار دارد، قادر نیست این تفکرات، توهمات و هذیانها را رها کند. توهمات اغلب با تفسیر نادرست رویدادها تقویت میشوند. بسیاری از توهمات نیز سطحی از پارانویا را شامل میشوند. به عنوان مثال، کسی ممکن است ادعا کند که دولت هر حرکت ما را از طریق امواج رادیویی کنترل میکند، این علیرغم شواهدی است که خلاف آن را نشان میدهد.
توهم اغلب بخشی از اختلالات روان پریشی است. آنها ممکن است همراه با هذیان نیز رخ دهند، که شامل درک چیزی است که واقعا وجود ندارد، مانند شنیدن صداها یا احساس حشرات که روی پوست شما میخزند. در ادامه هرانچه باید درمورد توهم بدانید آورده شده است.
فهرست مطالب
علائم توهم
توهمات با یک باور تزلزل ناپذیر به چیزهایی که درست نیستند مشخص میشوند. همه توهمات یکسان نیستند. برخی ممکن است شامل باورهای غیر عجیب و غریبی باشد که از نظر تئوری میتواند در زندگی واقعی رخ دهد. برخی دیگر ممکن است عجیب، خارق العاده یا غیرممکن باشند.
ماهیت علائم توهمات ممکن است نقش اساسی در تشخیص داشته باشد. برای مثال، اختلال توهم با هذیانهای غیرعجیب مشخص میشود که اغلب شامل تفسیر نادرست یک تجربه یا ادراک میشود. در اسکیزوفرنی، هذیانها و توهمات ممکن است عجیب باشند و ریشه در واقعیت نداشته باشند.
انواع توهم
انواع مختلفی از توهمات و این اختلال وجود دارد که مشخصه تشخیص اختلالات توهماتی هستند. نوع اختلال با موضوع توهماتی که تجربه میشود تعیین خواهد شد. این اختلال دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:
ارتومانیک
در این نوع توهم، افراد بر این باورند که فردی، معمولاً با جایگاه اجتماعی بالاتر عاشق آنهاست. نمونهای از این نوع توهم کسی است که معتقد است یک بازیگر زن آنها را دوست دارد و آنها از طریق حرکات مخفیانه دست در طول برنامه تلویزیونی خود با آنها ارتباط برقرار میکنند.
آزار و اذیت
افرادی که دارای توهمات آزار و اذیت هستند بر این باورند که مورد جاسوسی، مواد مخدر، تعقیب، تهمت، خیانت یا به نحوی بدرفتاری قرار میگیرند. یک مثال ممکن است شامل کسی باشد که معتقد است رئیسش با افزودن مادهای به آب سرد کن کارمندان را آلوده میکند تا افراد سخت تر کر کنند.
حسادت
با این نوع توهم، افراد ممکن است باور کنند که شرکایشان به آنها خیانت میکنند. به عنوان مثال، شخصی با این نوع هذیان ممکن است فکر کند که شریک زندگیاش هر بار که از دستشویی در مکانهای عمومی استفاده میکند با معشوق خود ملاقات میکند. آنها همچنین فکر میکنند که از طریق افراد دیگر (مثل صندوقدار در یک فروشگاه مواد غذایی) پیامهای مخفی به معشوق خود ارسال میکنند.
جسمی
افراد مبتلا به هذیان جسمی بر این باورند که در حال تجربه احساسات فیزیکی یا اختلالات بدنی در زیر پوست هستند یا از یک بیماری یا نقص پزشکی عمومی رنج میبرند. برای مثال، کسی که معتقد است انگلهایی در بدنش زندگی میکنند، ممکن است از هذیان جسمانی رنج ببرند.
مختلط یا نامشخص
هنگامی که توهمات در یک دسته قرار نمیگیرند و بر هیچ موضوع واحدی غالب نیست، توهم در دسته “مختلط” در نظر گرفته میشوند. ویزیت پزشک در منزل یا متخصصان سلامت روان ممکن است زمانی که توهمات در دسته خاصی قرار نمیگیرند یا نوع هذیان را نمیتوان به وضوح تعیین کرد، این اختلال را “نامشخص” نامید.
علل بروز اختلال توهم
محققان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث حالتهای هذیانی و توهماتی میشود. به نظر میرسد عوامل مختلف ژنتیکی، بیولوژیکی، روانشناختی و محیطی در آن نقش دارند. به نظر میرسد اختلالات روانپریشی در خانوادهها وجود دارد، بنابراین مشاوره پزشکی گمان میکند که یک مؤلفه ژنتیکی در توهم وجود دارد. برای مثال، کودکانی که از والدینی مبتلا به اسکیزوفرنی متولد میشوند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ایجاد توهم و هذیان باشند.
ناهنجاریها در مغز نیز ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. عدم تعادل انتقالدهندههای عصبی (پیامرسانهای شیمیایی در مغز) ممکن است احتمال ایجاد هذیان را در فرد افزایش دهد.
تروما و استرس همچنین میتوانند توهمات را تحریک کنند. در عین حال، افرادی که تمایل به انزوا دارند در برابر ابتلا به یک اختلال هذیانی نیز آسیب پذیرتر به نظر میرسند. گاهی اوقات، مردم توهمات مشترکی دارند. این تجربه در افرادی که با هم زندگی میکنند و ارتباط کمی با دنیای بیرون دارند، بیشتر دیده میشود.
شرایط مرتبط
توهم ممکن است نشانه مشکلات سلامت روان یا اختلالات مغزی باشد. شرایط زیر ممکن است شامل توهم باشد:
- اختلال روان پریشی مختصر: افراد توهم، هذیان، یا گفتار نامنظم را تجربه میکنند که ممکن است در اثر یک رویداد استرس زا ایجاد شود. علائم این اختلال برای یک ماه یا کمتر باقی میماند.
- اختلال هذیانی: افراد انواع هذیانها و توهمات “غیر عجیب و غریب” را تجربه میکنند و معمولاً میتوانند به طور طبیعی عمل کنند و عملکرد آنها به طور قابل توجهی دچار اختلال نمیشود. .
- زوال عقل: اگرچه برآوردها متفاوت است، اما تقریباً یک سوم افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است دچار توهم شود.
- اختلالات خلقی: گاهی اوقات، افراد مبتلا به اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی ممکن است دچار توهم شوند.
- بیماری پارکینسون: شیوع بسیار متفاوت است، اما بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون پیشرفته توهم و هذیان را تجربه میکنند.
- روان پریشی پس از زایمان: تغییرات هورمونی پس از زایمان ممکن است در برخی از زنان باعث روان پریشی پس از زایمان شود. برخی تحقیقات نشان میدهد که این بیماری با اختلال دوقطبی نیز مرتبط است.
- اختلال اسکیزوافکتیو: این اختلال شامل علائم اسکیزوفرنی و همچنین یک مشکل خلقی مانند افسردگی یا شیدایی است.
- اسکیزوفرنی: این اختلال شامل “علائم مثبت” مانند توهم یا هذیان است. همچنین شامل “علائم منفی” مانند کاهش احساس لذت در زندگی روزمره، مشکل در شروع و ادامه فعالیتها و کاهش صحبت و ارتباط برقرار کردن میشود.
- اختلال اسکیزوفرنیفرم: این اختلال علائمی شبیه به اسکیزوفرنی اما در مدت زمان کمتری مانند شش ماه دارد.
- اختلال روانپریشی ناشی از مواد یا دارو: مسمومیت با مواد یا الکل یا ترک ممکن است باعث شود برخی افراد دچار هذیان و یا توهم شوند. علائم معمولاً مختصر هستند و پس از پاک شدن از دارو برطرف میشوند، اگرچه روانپریشی ناشی از آمفتامینها، کوکائین یا PCP ممکن است برای مدتی (هفتهها) باقی بماند.
اختلال هذیان چگونه تشخیص داده میشود؟
در صورت وجود علائم، ویزیت پزشک در منزل شرح حال کامل پزشکی و معاینه فیزیکی را انجام میدهد. اگرچه هیچ آزمایش آزمایشگاهی برای تشخیص اختلال هذیانی وجود ندارد، پزشک ممکن است از آزمایشهای تشخیصی مختلفی مانند اشعه ایکس یا آزمایش خون استفاده کند تا بیماری جسمی را به عنوان علت علائم شما رد کند.
اگر مشاوره پزشکی هیچ دلیل فیزیکی برای علائم پیدا نکند، ممکن است فرد را به روانپزشک یا روانشناس، مشاوره پزشکی تلفنی، متخصصان مراقبتهای بهداشتی که برای تشخیص و درمان بیماریهای روانی آموزش دیدهاند، ارجاع دهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه طراحی شده برای ارزیابی یک اختلال روان پریشی استفاده میکنند. پزشک یا درمانگر تشخیص خود را بر اساس گزارش فرد از علائم، و مشاهده او از نگرش و رفتار فرد استوار میکند.
سپس مشاوره پزشکی یا درمانگر تعیین میکند که آیا علائم فرد به یک اختلال خاص اشاره دارد که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است و کتاب مرجع استاندارد برای بیماریهای روانی شناخته شده است یا خیر. بر اساس DSM-5، تشخیص اختلال توهم در صورتی انجام میشود که فرد حداقل یک ماه توهمهای غیرعجیب داشته باشد و علائم مشخصه سایر اختلالات روان پریشی مانند اسکیزوفرنی را نداشته باشد.
توهم چگونه درمان میشود؟
برای هرکسی که دچار توهم میشود مهم است که به دنبال کمک حرفهای باشد. با این حال، این میتواند به صورت ویژهای چالش برانگیز باشد، زیرا افرادی که توهم را تجربه میکنند، اغلب باورهای خود را مشکل نمیدانند زیرا، طبق تعریف، فردی که هذیان را تجربه میکند، تجربه خود را بخشی از واقعیت میداند. در نتیجه، اغلب این نگرانی عزیزان است که باید موضوع را به یک متخصص مراقبتهای بهداشتی و یا ویزیت پزشک در منزل جلب کنند. درمان توهم اغلب شامل ترکیبی از دارو و روشهای درمانی دیگر است.
دارو
داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آنتی سایکوتیکهای معمولی یا نسل اول: این داروها برای مسدود کردن گیرندههای دوپامین در مغز استفاده میشوند. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که اعتقاد بر این است که در ایجاد توهم نقش دارد.
- آنتی سایکوتیکهای آتیپیک: این داروها برای مسدود کردن گیرندههای دوپامین و سروتونین در مغز استفاده میشوند. این منجر به نمایه عوارض جانبی متفاوتی نسبت به آنتیسایکوتیکهای نسل اول میشود.
- آرامبخشها: گاهی اوقات این داروها برای رفع اضطراب، بیقراری یا مشکلات خواب رایج در افراد مبتلا به اختلالات هذیانی استفاده میشوند.
- داروهای ضد افسردگی: این داروها ممکن است برای درمان افسردگی استفاده شوند، اگر فردی دچار توهم مشکل خلقی داشته باشد.
سایر روشهای درمانی
درمان ممکن است شامل درمان شناختی رفتاری (CBT) باشد که به فرد کمک میکند تا افکار و رفتارهای غیر مفید را تشخیص و تغییر دهد. خانواده درمانی نیز اغلب بخشی از درمان است. از طریق درمان، اعضای خانواده میتوانند یاد بگیرند که چگونه از فردی که دچار توهم است حمایت کنند.
مقابله با توهم
مدیریت محیط همچنین میتواند به افرادی که دچار توهم هستند کمک کند. به عنوان مثال، اگر کسی معتقد است که دولت از طریق تلویزیون از آنها جاسوسی میکند، ممکن است بهترین کار برای آن شخص این باشد که از تماشای تلویزیون خودداری کند. یا اگر فردی معتقد است که وقتی به تنهایی وارد اجتماع میشود، از او پیروی میشود، ممکن است بهترین کار این باشد که وقتی بیرون میروند، کسی با او همراه شود.
عوارض اختلال توهم چیست؟
افراد مبتلا به اختلال توهم اغلب در نتیجه مشکلات مرتبط با توهم ممکن است افسرده شوند. عمل بر روی توهمات نیز میتواند منجر به خشونت یا مشکلات قانونی شود. برای مثال، فردی که دچار هذیان شهوانی است ممکن است هدف توهم خود را تحت تعقیب قرار دهد یا مورد آزار و اذیت قرار دهد، که میتواند منجر به دستگیری شود. علاوه بر این، افراد مبتلا به این اختلال در نهایت میتوانند از دیگران بیگانه شوند، به خصوص اگر توهمات آنها در روابط آنها تداخل داشته باشد یا به آنها آسیب برساند.
چشم انداز افراد مبتلا به اختلال توهم چیست؟
چشم انداز افراد مبتلا به اختلال توهم بسته به فرد، نوع اختلال و شرایط زندگی فرد از جمله در دسترس بودن حمایت و تمایل به ادامه درمان، متفاوت است. اختلال توهم معمولاً یک بیماری مزمن (مداوم) است، اما زمانی که به درستی توسط ویزیت پزشک در منزل درمان شود، بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال میتوانند علائم خود را تسکین دهند. برخی افراد به طور کامل بهبود مییابند و برخی دیگر دورههایی از باورهای توهماتی را با دورههای بهبودی (عدم علائم) تجربه میکنند.
متأسفانه بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال به دنبال کمک نیستند. اغلب برای افراد مبتلا به اختلال روانی دشوار است که تشخیص دهند حالشان خوب نیست. همچنین ممکن است از مراجعه به درمان خیلی خجالت زده باشند یا بترسند. بدون درمان، اختلال توهم میتواند یک بیماری مادام العمر باشد.
توهم؛ جمعبندی
اکثر اختلالاتی که شامل توهم میشوند قابل درمان نیستند، اما قابل مدیریت و کنترل هستند. در واقع، برخی از افراد میتوانند زندگی سالم و پرباری با علائم کمی داشته باشند. اما برخی برای کار کردن، حفظ روابط سالم و شرکت در فعالیتهای مرتبط با زندگی روزمره تلاش میکنند. از یک متخصص مراقبتهای بهداشتی و یا ویزیت پزشک در منزل بخواهید که از شما یا عزیزانتان حمایت کند.
