التهاب مری چیست؛ آیا خطرناک است؟
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
15 / 01 / 1401
التهاب مری در پزشکی به عنوان ازوفاژیت (uh-sof-uh-JIE-tis) نیز شناخته می‌شود و التهابی است که ممکن است به بافت‌های مری (لوله عضلانی که غذا را از دهان به معده می‌رساند) آسیب برساند. التهاب مری امکان دارد باعث بلع دردناک، دشوار و درد قفسه سینه شود. علل رایجی که ممکن است بروز التهاب مری را به دنبال داشته باشد عبارتند از بازگشت اسید معده به مری، عفونت، داروهای خوراکی و آلرژی.
درمان التهاب مری به علت زمینه‌ای و شدت آسیب وارد شده به بافت مری بستگی دارد. اگر این عارضه درمان نشود، این امکان وجود دارد که به پوشش مری آسیب وارد شده و در عملکرد طبیعی آن، یعنی انتقال غذا و مایعات از دهان به معده، اختلال ایجاد کند. التهاب مری همچنین می‌تواند منجر به ایجاد عوارضی مانند زخم یا باریک شدن مری و مشکل در بلع شود. در ادامه این مطلب راه‌های درمان التهاب مری، علائم، راه‌های پیشگیری و سایر اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار داده‌ایم.
فهرست مطالب
التهاب مری چه علائمی را ایجاد می‌کند؟
التهاب مری قادر است آسیب‌هایی را در مری ایجاد کند و در برخی موارد شدید می‌تواند باعث خونریزی، پنومونی آسپیراسیون یا تنگی و یا پارگی مری شود. با این حال، علائم ناشی از التهاب مری در افراد مختلف متفاوت است و اینها علائم و نشانه‌هایی هستند که بیشتر با التهاب مری مرتبط هستند:
- درد شکم
- درد و مشکل در هنگام بلع
- گیر کردن غذا در مری
- کمبود اشتها
- حالت تهوع و احتمالاً استفراغ
- سرفه کردن
- درد در قفسه سینه هنگام غذا خوردن، سوزش سر دل
- زخم‌های دهان
در کودکان و نوزادان، علائم شامل مشکلات تغذیه، شکست احتمالی در رشد یا مشکل در افزایش وزن مناسب است. در این سن، اکثر بیماران برای توصیف علائم خود بسیار جوان هستند.
عللی که منجر به التهاب مری می‌شوند، کدامند؟
التهاب مری به طور کلی بر اساس شرایطی که باعث ایجاد آن شده است، طبقه بندی می‌شود. در برخی موارد، بیش از یک عامل ممکن است باعث التهاب مری (ازوفاژیت) شود. این عوامل به شرح زیر هستند:
رفلاکس معده به مری
ساختار دریچه مانندی به نام اسفنکتر تحتانی مری معمولاً محتویات اسیدی معده را خارج از مری نگه می‌دارد. اگر این دریچه زمانی که نباید، باز شود یا به درستی بسته نشود، محتویات معده ممکن است به مری برگردد. بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) وضعیتی است که در آن این برگشت اسید یک مشکل مکرر یا مداوم است و یکی از عوارض آن التهاب مزمن و آسیب بافتی در مری است.
التهاب ائوزینوفیلیک
ائوزینوفیل‌ها (e-o-SIN-o-fils) گلبول‌های سفید خونی هستند که نقش کلیدی در واکنش‌های آلرژیک دارند. ازوفاژیت ائوزینوفیلیک با غلظت بالایی از این گلبول‌های سفید در مری رخ می‌دهد که به احتمال زیاد در پاسخ به یک عامل ایجاد کننده آلرژی (آلرژن) یا رفلکس اسید یا هر دو است.
در بسیاری از موارد، این نوع التهاب مری ممکن است توسط غذاهایی مانند شیر، تخم مرغ، گندم، سویا، بادام زمینی، لوبیا، چاودار و گوشت گاو ایجاد شود. با این حال، آزمایش‌های معمول آلرژی به طور قابل اعتمادی این غذاهایی که عامل بروز واکنش الرژیک هستند را شناسایی نمی‌کند.
افراد مبتلا به ازوفاژیت ائوزینوفیلیک ممکن است سایر آلرژی‌های غیرغذایی نیز داشته باشند. به عنوان مثال، گاهی اوقات مواد حساسیت زا استنشاقی مانند گرده، ممکن است علت اصلی التهاب مری باشد. در مجموعه آزمایش آنلاین تمامی تست‌های مربوط به تشخیص آلرژی انجام می‌شود که می‌توان تنها با یک تماس تلفنی این خدمت را دریافت کنید.
التهاب مری لنفوسیتی
ازوفاژیت لنفوسیتی (LE) یک بیماری مری غیر معمول است که در آن تعداد لنفوسیت‌ها در پوشش مری افزایش یافته است. LE ممکن است مربوط به ازوفاژیت ائوزینوفیلیک یا GERD باشد.
التهاب مری ناشی از دارو
اگر چندین داروی خوراکی برای مدت طولانی در تماس با پوشش مری باشند، ممکن است باعث آسیب بافتی شوند. به عنوان مثال، اگر یک قرص را با آب کم یا بدون آب قورت دهید، ممکن است خود قرص یا مقداری از آن در مری باقی بماند. داروهایی که با التهاب مری مرتبط هستند عبارتند از:
- داروهای تسکین دهنده درد، مانند آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین و… ) و ناپروکسن سدیم (Aleve و…)
- آنتی بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین
- کلرید پتاسیم که برای درمان کمبود پتاسیم استفاده می‌شود
- بیس فسفونات‌ها، از جمله آلندرونات (فوساماکس)، درمانی برای استخوان‌های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان)
- کینیدین که برای درمان مشکلات قلبی استفاده می‌شود
التهاب مری عفونی
عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی در بافت‌های مری ممکن است باعث التهاب مری شود. التهاب عفونی مری که به عنوان ازوفاژیت عفونی نیز یاد می‌شود، نسبتا نادر است و اغلب در افرادی با عملکرد ضعیف سیستم ایمنی مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS یا سرطان رخ می‌دهد.
قارچی که به طور معمول در دهان وجود دارد، به نام کاندیدا آلبیکنس یکی از علل شایع التهاب مری عفونی است. چنین عفونت‌هایی اغلب با عملکرد ضعیف سیستم ایمنی، دیابت، سرطان یا استفاده از داروهای استروئیدی یا آنتی بیوتیکی همراه است. با مشاوره پزشکی تلفنی تماس بگیرید و اطلاعات بیشتری در خصوص روش‌های تشخیص عفونت در بدن کسب کنید.
التهاب مری چه عوارضی را ایجاد می‌کند؟
درمان التهاب مری اولین گزینه معقول و ضروری تلقی می‌شود اما در صورت عدم درمان التهاب مری این امکان وجود دارد که منجر به تغییراتی در ساختار مری شود. بنابراین این حالت منجر به بروز عوارض احتمالی می‌شود که عبارتند از:
- زخم یا باریک شدن (سفتی) مری
- پاره شدن بافت پوششی مری به دلیل گیر کردن غذا یا در حین آندوسکوپی (به دلیل التهاب)
- مری بارت که با تغییراتی در سلول‌های پوشش دهنده مری مشخص می‌شود و خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد.
صحبت با مشاوره پزشکی تلفنی به شما کمک می‌کند تا بهتر قادر به کنترل عوارض ناشی از التهاب مری باشید.
چگونه التهاب مری تشخیص داده می‌شود؟
مشاوره پزشکی یا متخصص احتمالاً بر اساس پاسخ شما به سؤالات مربوطه، معاینه فیزیکی و یک یا چند آزمایش تشخیص را انجام می‌دهد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
باریم اشعه ایکس
برای این آزمایش، محلولی حاوی ترکیبی به نام باریم و یا قرصی می‌نوشید که با باریم پوشانده شده است. باریم پوشش مری و معده را در بر گرفته و اندام‌ها را نمایان می‌کند. این تصاویر می‌توانند به شناسایی تنگی مری، سایر تغییرات ساختاری، فتق هیاتال، تومورها یا سایر ناهنجاری‌هایی که می‌توانند باعث بروز علائم شوند کمک کند.
آندوسکوپی
تیم مشاوره پزشکی یک لوله بلند و نازک مجهز به یک دوربین کوچک (اندوسکوپ) را به سمت گلو و داخل مری هدایت می‌کنند. با استفاده از این ابزار، پزشک شما می‌تواند هر مورد غیرعادی که در مری وجود دارد را جستجو کند و نمونه‌های کوچک بافت را برای آزمایش بردارد. مری ممکن است بسته به علت التهاب مانند التهاب ناشی از دارو یا رفلاکس، متفاوت به نظر برسد. در طول این آزمایش بیمار آرامبخش دریافت می‌کند.
تست‌های آزمایشگاهی
نمونه‌های بافت کوچک برداشته شده (بیوپسی) در طول معاینه آندوسکوپی برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. بسته به علت مشکوک این اختلال، ممکن است از آزمایشات مختلفی برای موارد زیر استفاده شود:
- تشخیص عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی
- تعیین غلظت گلبول‌های سفید مرتبط با آلرژی (ائوزینوفیل)
- شناسایی سلول‌های غیر طبیعی را که نشان دهنده سرطان مری یا تغییرات پیش سرطانی هستند
ویزیت پزشک در منزل تیم ما قادر است این آزمایشات و خدمات را در منزل و یا محل کار به شما ارائه دهد. تنها کافیست با ما تماس بگیرید و خدمت مورد نظر خود را به ما اطلاع دهید.
آیا التهاب مری قابل درمان است؟
هدف از درمان التهاب مری کاهش علائم، مدیریت عوارض و درمان علل زمینه‌ای این اختلال است. بنابراین، این مورد پزشکی قابل درمان است اما راهبردهای درمانی در درجه اول بر اساس علت اختلال متفاوت است. در بالا عواملی که منجر به بروز التهاب مری می‌شوند را توضیح دادیم، اکنون در ادامه به راه‌های درمانی هر یک از این موارد پرداخته‌ایم.
التهاب مری ناشی از رفلاکس معده به مری
روش‌های درمانی که برای التهاب مری ناسی از رفلاکس در نظر گرفته می‌شوند، با توجه به نظر مشاوره پزشکی متفاوت هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درمان‌های بدون نسخه: اینها عبارتند از آنتی اسیدها (Maalox، Mylanta، و غیره). داروهایی که تولید اسید را کاهش می‌دهند، به نام مسدود کننده‌های گیرنده H-2 و داروهایی که تولید اسید را مسدود می‌کنند و مری را التیام می‌بخشند که مهارکننده‌های پمپ پروتون نامیده می‌شوند.
- داروهای تجویزی: اینها شامل مسدودکننده‌های گیرنده H-2 و همچنین مهارکننده‌های پمپ پروتون هستند. همچنین ممکن است برای شما داروهای پروکینتیک تجویز شود که به تخلیه سریع معده شما کمک می‌کند.
- عمل جراحي: در صورتی که سایر مداخلات موثر واقع نشد، ممکن است مشاوره پزشکی از فوندوپلیکاسیون برای بهبود وضعیت مری استفاده کند. بخشی از معده به دور دریچه جداکننده مری و معده (اسفنکتر تحتانی مری) پیچیده شده است. این کار اسفنکتر را تقویت می‌کند و از برگشت اسید به مری جلوگیری می‌کند.
یک درمان جدیدتر نیز وجود دارد که شامل جراحی کم تهاجمی برای قرار دادن حلقه‌ای از دانه‌های مغناطیسی تیتانیوم در اطراف محل اتصال معده و مری است. در آن موقعیت حلقه دانه‌های مغناطیسی اسفنکتر تحتانی مری را تقویت می‌کند و از رفلاکس اسید جلوگیری می‌کند. مشاوره پزشکی تلفنی قادر است به شما در انتخاب بهترین روش درمانی کمک کند.
التهاب مری ائوزینوفیلیک
درمان التهاب مری ائوزینوفیلیک در درجه اول اجتناب از آلرژن و کاهش واکنش آلرژیک با دارو است. داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مهارکننده‌های پمپ پروتون: ویزیت پزشک در منزل و یا متخصص شما احتمالاً ابتدا یک مهارکننده پمپ پروتون را تجویز می‌کند.
- استروئیدها: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که استروئیدهای خوراکی ممکن است به صورت موضعی در مری عمل کنند و به درمان التهاب مری ائوزینوفیلیک کمک کنند. همان داروهای استروئیدی که برای مدیریت آسم استنشاق می‌شوند، برای درمان ازوفاژیت ائوزینوفیلیک بلعیده می‌شوند. ویزیت پزشک در منزل به شما آموزش می‌دهد که چگونه داروی استروئیدی را به صورت خوراکی مصرف کنید (ببلعید) تا مری شما را کاور کند. این سیستم نسبت به مصرف قرص‌های استروئیدی خوراکی احتمال ایجاد عوارض جانبی جدی بسیار کمتری دارد.
- رژیم‌های غذایی حذفی و عنصری: واکنش به یک آلرژن غذایی احتمالاً علت التهاب مری ائوزینوفیلیک است. بنابراین، حذف غذایی که عامل این حالت است ممکن است یک استراتژی درمانی موثر باشد.
با این حال، از آنجایی که در حال حاضر هیچ آزمایشی برای شناسایی غذای مقصر وجود ندارد، مشاوره پزشکی ممکن است توصیه کند که آلرژن‌های غذایی رایج را از رژیم غذایی خود حذف کنید. تحت نظر پزشکتان، به تدریج غذاها را دوباره به رژیم غذایی خود اضافه می‌کنید و زمانی که علائم بازگشتند، غذایی که عامل بروز علائم بوده است را یادداشت کنید. رویکرد دیگر محدودتر کردن و حذف تمام مواد غذایی از رژیم غذایی و جایگزینی آن با فرمول مبتنی بر اسید آمینه است.
درمان‌های بیولوژیکی جدیدی برای درمان التهاب مری (ازوفاژیت) ائوزینوفیلیک در حال توسعه هستند و احتمالا ظرف چند سال آینده در دسترس خواهند بود. این داروها پاسخ ایمنی بدن شما را برای مبارزه با عفونت، التهاب یا بیماری تحریک می‌کنند.
التهاب مری ناشی از دارو
درمان التهاب مری ناشی از دارو در درجه اول اجتناب از داروی مشکل ساز (در صورت امکان) و کاهش خطر با عادات بهتر در خصوص مصرف قرص است. ویزیت پزشک در منزل شما ممکن است روش‌های زیر را توصیه کند:
- مصرف یک داروی جایگزین که کمتر احتمال دارد باعث التهاب مری ناشی از دارو شود
- در صورت امکان، مصرف یک نسخه مایع از یک دارو
- نوشیدن یک لیوان کامل آب همراه با یک قرص، مگر اینکه پزشکتان به شما گفته باشد که مصرف مایعات خود را به دلیل شرایط دیگری مانند بیماری کلیوی محدود کنید.
- نشستن یا ایستادن حداقل 30 دقیقه پس از مصرف قرص
برای مشاوره دارویی و در نظر گرفتن بهترین راه حل درمانی می‌توانید با مشاوره پزشکی تلفنی ما تماس بگیرید.
التهاب مری عفونی
مشاوره پزشکی ممکن است دارویی را برای درمان عفونت باکتریایی، ویروسی، قارچی یا انگلی که باعث التهاب مری عفونی می شود، تجویز کند.
چگونه عوارض رایج ناشی از التهاب مری درمان می‌شوند؟
متخصص گوارش ممکن است روشی را برای گشاد کردن (اتساع) مری انجام دهد. این درمان به طور کلی تنها زمانی استفاده می‌شود که تنگی بسیار شدید باشد یا غذا در مری گیر کرده باشد. در اتساع مری، مشاوره پزشکی از یک یا چند دستگاه آندوسکوپی استفاده می‌کند. نسخه‌های مختلف این دستگاه‌ها ممکن است مجهز به موارد زیر باشد:
- نوک مخروطی که با یک نقطه گرد شروع شده که به تدریج پهن می‌شود
- بالونی که پس از قرار دادن آن در مری قابل انبساط است
ایا می‌توان از بروز التهاب مری جلوگیری کرد؟
همیشه راه حل‌های ساده اما حیاتی وجود دارد که بسته به نوع التهاب مری که دارید، ممکن است به شما در کاهش علائم کمک کرده و یا از بروز برخی از مشکلات عود کننده جلوگیری کند. این موارد به شرح زیر هستند:
- از غذاهایی که ممکن است رفلاکس را افزایش دهند خودداری کنید. از خوردن مقادیر زیاد غذاهایی که می‌دانید علائم رفلاکس معده به مری شما را بدتر می‌کند، اجتناب کنید. اینها ممکن است شامل الکل، کافئین، شکلات و غذاهایی با طعم یا عصاره نعناع باشد.
- از عادات خوب مصرف قرص استفاده کنید. همیشه یک قرص را با آب فراوان مصرف کنید. حداقل 30 دقیقه پس از مصرف قرص دراز نکشید.
- کاهش وزن. با ویزیت پزشک در منزل خود در مورد یک رژیم غذایی مناسب و تمرین روتین صحبت کنید تا به کاهش وزن و حفظ وزن سالم کمک کند.
- اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. اگر برای پایان دادن به عادت سیگار نیاز به کمک دارید با مشاوره پزشکی روانشناسی خود صحبت کنید.
- از مصرف برخی داروها خودداری کنید. در صورت بزرگ شدن محفظه فوقانی سمت چپ قلب (دهلیز) یا پس از جراحی قلب، از مصرف برخی مسکن‌ها و آنتی بیوتیک‌ها و همچنین برخی داروها (به تشخیص پزشک) خودداری کنید.
- از خم شدن یا خم ماندن بخصوص بلافاصله بعد از غذا خوردن خودداری کنید.
- پس از صرف غذا از دراز کشیدن خودداری کنید. حداقل سه ساعت بعد از غذا خوردن صبر کنید و سپس دراز بکشید یا به رختخواب بروید.
- سر تخت خود را بالا بیاورید. بلوک‌های چوبی را زیر تخت خود قرار دهید تا سر خود را بالاتر ببرید. ارتفاع 15 تا 20 سانتی متر را در نظر بگیرید. بالا بردن سر تنها با استفاده از بالش موثر نیست.
