درد سیاتیک که عموم افراد تنها از آن با عنوان سیاتیک نام میبرند، درد ناشی از تحریک عصب سیاتیک است. هر مسئلهای که این عصب را تحریک کند میتواند دردی خفیف تا شدید را به دنبال داشته باشد. در اغلب موارد، اصطلاح سیاتیک با کمردرد عمومی اشتباه گرفته میشود اما درد سیاتیک تنها به کمر محدود نمیشود. طولانیترین و عریضترین عصب در بدن انسان، عصب سیاتیک است که از قسمت پایین کمر شروع میشود و درست در زیر زانو به انتها میرسد.
عصب سیاتیک، عضلات متعددی در ساق پا را کنترل میکند و حس پوست پا و بخش عمدهای از ساق پا را فراهم میکند. سیاتیک یک بیماری محسوب نمیشود، بلکه نشانهای از مشکلی دیگر است که عصب سیاتیک را درگیر میکند. بعضی از متخصصان تخمین میزنند که 40 درصد از افراد حداقل یک بار در زندگی، سیاتیک را تجربه میکنند. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا میشوید.
فهرست مطالب
اگر دردی که تجربه میکنید از قسمت پایین کمر و از ناحیه باسن شروع میشود و به سمت اندام تحتانی ادامه پیدا میکند احتمالا این درد ناشی از سیاتیک است. سیاتیک درنتیجه آسیب به عصب سیاتیک رخ میدهد و به همین دلیل، علاوه بر درد، سایر علائم آسیب عصبی را نیز به دنبال دارد. علائم دیگر سیاتیک عبارتاند از:
درصورتیکه این علائم را تجربه میکنید، مهم است که برای تشخیص و درمان با پزشک مشورت کنید. در غیر این صورت ممکن است علائم شما تشدید پیدا کنند و در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کنند. شما میتوانید برای صحبت با پزشک از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
سیاتیک میتواند توسط چندین بیماری که ستون فقرات را درگیر میکنند و میتوانند بر روی اعصابی که در امتداد پشت قرار دارند تاثیر بگذارند ایجاد شود. علاوه بر این، سیاتیک ممکن است در اثر آسیب مانند سقوط کردن یا تومورهای عصبی نخاعی یا سیاتیک ایجاد شود. در ادامه با علل رایج سیاتیک آشنا میشوید.
مهرهها یا استخوانهای ستون فقرات توسط دیسکهایی که از غضروف ساخته شدهاند مجزا میشوند. غضروف با مادهای شفاف و غلیظ پر شده است که در هنگام حرکت شما، انعطافپذیری و قابلیت ضربهگیر بودن را فراهم میکند. وقتی لایه اول غضروف پاره میشود فتق دیسک رخ میدهد. در این شرایط، ماده داخل غضروف ممکن است بیرون آمده یا بهطورکلی بیرون بریزد. این مسئله باعث میشود عصب سیاتیک تحتفشار قرار بگیرد و درنتیجه اندام تحتانی دچار درد و بیحسی شوند.
مشخصه تنگی کانال نخاعی، باریک شدن غیرطبیعی کانال نخاع در قسمت تحتانی یا پایین کمری ستون فقرات است که این مسئله باعث میشود نخاع و ریشههای عصب سیاتیک تحتفشار قرار بگیرند.
لیزخوردگی مهرهها یا اسپوندیلولیستزیس یکی از بیماریهای مرتبط با اختلال دژنراتیو دیسک است. وقتی یک استخوان یا مهره ستون فقرات بر روی استخوان یا مهرهای دیگر از ستون فقرات به سمت جلو امتداد پیدا میکند میتواند باعث شود که اعصاب عصب سیاتیک تحتفشار قرار گیرند.
این سندرم، یک اختلال عصبی عضلانی نادر است که در آن، عضله پیریفورمیس بهصورت غیرارادی انقباض پیدا میکند یا سفت میشود. این مسئله میتواند باعث سیاتیک شود. عضله پیریفورمیس، عضلهای است که قسمت پایین ستون فقرات را به استخوان ران اتصال میدهد. وقتی این عضله سفت میشود میتواند عصب سیاتیک را تحتفشار قرار دهد و بهاینترتیب، موجب سیاتیک شود. در صورت نشستن به مدت طولانی، سقوط یا تجربه تصادف خودرو، سندرم پیریفورمیس میتواند تشدید شود.
برخی رفتارها و عوامل خاص میتوانند خطر ابتلای شما به سیاتیک را افزایش دهند که رایجترین عوامل از میان آنها در ادامه مطرح شدهاند:
علائم سیاتیک در هر فردی متفاوت است و به علت این مسئله بستگی دارد. برای تشخیص سیاتیک مهم است که با پزشک صحبت کنید. شما میتوانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل استفاده کنید و بهاینترتیب، بهسرعت و بهراحتی تحت معاینه پزشک قرار بگیرید. پزشک در ابتدا سابقه پزشکی شما را بررسی میکند. او در مورد جراحتهای اخیر، ناحیه بروز درد و چگونگی درد از شما سوال میکند. همچنین، پزشک در این مورد که چه چیزهایی درد شما را بدتر یا بهتر میکنند و همچنین، زمان بروز درد از شما سوال میکند.
در مرحله بعد، پزشک با استفاده از معاینه بدنی، قدرت و رفلکس عضلات شما را بررسی میکند. همچنین از شما میخواهد برخی از تمرینات و ورزشهای کششی را انجام دهید تا مشخص شود چه فعالیتهایی میتوانند درد شما را تشدید کنند. مجموعه بعدی آزمایشها برای کسانی است که بیش از یک ماه درد سیاتیک را تجربه میکنند یا به بیماریهای مزمنی مانند سرطان مبتلا هستند.
آزمایشهای عصبشناختی به پزشک امکان میدهند که نحوه هدایت تکانههای عصبی توسط عصب سیاتیک را بررسی کنند و تشخیص دهند که آیا نابهنجاریای در این زمینه وجود دارد یا خیر. این آزمایشها میتوانند تعیین کنند که ناحیه درگیر چه ناحیهای است و میزان کند شدن هدایت تکانههای عصبی چقدر است.
از سوی دیگر، پزشک با استفاده از آزمایشهای تصویربرداری، ستون فقرات شما را بررسی میکند و بهاینترتیب، علت سیاتیک را تعیین میکند. تستهای تصویربرداریای که بیشترین کاربرد را برای تشخیص سیاتیک و تعیین علت آن دارند شامل اشعه ایکس، MRI و CT اسکن ستون فقرات میشوند. اشعه ایکس معمولی نمیتواند آسیب عصب سیاتیک را نشان دهد اما میتواند مشخص کند که آیا نابهنجاریهای استخوانی به عصب سیاتیک فشار وارد میکنند یا باعث فتق دیسک میشوند یا خیر.
در MRI با استفاده از امواج رادیویی و آهنربا، تصاویر دقیقی از پشت شما تهیه میشود. از سوی دیگر، در CT اسکن برای تهیه تصاویر دقیق از بدن از اشعه استفاده میشود. علاوه بر این، پزشک ممکن است برای تشخیص، CT میلوگرام را توصیه کند. در این روش، رنگ خاصی به ستون فقرات تزریق میشود تا از این طریق تصاویر واضحتری از نخاع و اعصاب فراهم شود.
درمان سیاتیک بسته به حاد یا مزمن بودن آن متفاوت است. از سوی دیگر، استفاده از برخی ورزشهای کششی میتواند به کاهش درد ناشی از سیاتیک کمک کند. در ادامه با روشهای درمان سیاتیک بیشتر آشنا میشوید.
بیشتر موارد سیاتیک حاد میتوانند با استفاده از برخی اقدامات خودمراقبتی بهبود پیدا کنند. از میان این اقدامها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از سوی دیگر، لازم است بدانید همه مسکنها برای همه افراد مناسب نیستند. بنابراین، مهم است که در این مورد مشاوره پزشکی دریافت کنید.
درمان سیاتیک مزمن معمولا شامل استفاده از روشهای خودمراقبتی و روشهای درمان پزشکی است:
اگر علائم سیاتیک پس از انجام این درمانها بهبود پیدا نکنند یا بدتر شوند، پزشک ممکن است جراحی را به شما توصیه کند. روشهای جراحی برای درمان سیاتیک عبارتاند از:
بسته به علت سیاتیک، پزشک جراح خطرات و مزایای روشهای جراحی را ارزیابی میکند و سپس میتواند روش مناسب را به شما پیشنهاد دهد.
استفاده از برخی ورزشهای کششی میتواند درد سیاتیک را کاهش دهد که در ادامه با این ورزشها آشنا میشوید.
علاوه بر دریافت مشاوره پزشکی و استفاده از راهنماییهای پزشک، انجام اقدامات زیر میتواند به شما در پیشگیری از ابتلا به سیاتیک یا بروز مجدد علائم آن کمک کند:
درنهایت، سیاتیک احساسی دردناک است که در شرایط تحریک عصب سیاتیک ایجاد میشود. اگر به سیاتیک مبتلا باشید ممکن است علاوه بر درد متوسط تا شدید، ضعف یا بیحسی کمر، باسن و پاها را نیز تجربه کنید. ورزش منظم، استفاده از کمپرس گرم و سرد، انجام تمرینات کششی و مصرف داروهای بدون نسخه میتواند به شما در مدیریت درد سیاتیک کمک کند. بااینحال، در موارد شدید، مشورت با پزشک و درمان پزشکی ازجمله مصرف داروهای استروئیدی و جراحی ضروری است. بنابراین، اگر دچار سیاتیک شدهاید و این مسئله با اقدامات اولیه بهبود پیدا نمیکند مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. شما میتوانید به این منظور از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید.