آنافیلاکسی یا شوک آلرژی یک واکنش آلرژیک شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی است. این عارضه میتواند در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید، مانند بادام زمینی یا نیش زنبور، رخ دهد.
به گفته مشاوره پزشکی، آنافیلاکسی باعث میشود که سیستم ایمنی بدن، میزان بسیار زیادی از مواد شیمیایی را آزاد کند که میتواند باعث شوک در شما شود. فشار خون به طور ناگهانی کاهش مییابد و مجاری تنفسی باریک میشود و تنفس را مسدود میکند. علائم و نشانهها شامل نبض سریع و ضعیف است. بثورات پوستی و حالت تهوع و استفراغ سایر علائم آنافیلاکسی هستند و محرکهای رایج از قبیل غذاهای خاص، برخی داروها، سم حشرات و لاتکس میباشند.
درمان آنافیلاکسی نیاز به تزریق اپی نفرین و مراجعه به اورژانس دارد. اگر اپی نفرین ندارید، باید فورا به اورژانس مراجعه کنید. اگر آنافیلاکسی فوراً درمان نشود، این امکان وجود دارد که کشنده باشد. آنافیلاکسی در ایالات متحده رایج است. دادههای موجود نشان میدهد که این بیماری در حدود یک نفر از هر 50 نفر رخ میدهد. اما بسیاری از محققان بر این باورند که این عارضه تعداد بیشتری از افراد را (نسبت به آمار اشاره شده) تحت تاثیر قرار میدهد.
فهرست مطالب
مشاوره تلفنی پزشکی میگوید، آنافیلاکسی معمولاً با خارش شدید در چشم یا صورت شروع میشود. در عرض چند دقیقه، ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنید، از جمله:
اگر متوجه علائم اشاره شده در زیر شدید، فوراً از پزشک کمک بگیرید یا از داروهای آلرژی خود استفاده کنید. بدون درمان، علائم آنافیلاکسی شدیدتر و تهدید کنندهتر میشوند و این امکان وجود دارد دارد که کشنده باشند. علائم هشدار دهنده عبارتند از:
معمولاً علائم در عرض 5 تا 30 دقیقه پس از تماس با آلرژن شروع میشود. برای مثال، ممکن است توسط یک زنبور گزیده شوید یا چیزی مانند بادام زمینی که محرک محسوب میشود، بخورید. اما علائم گاهی ممکن است بیش از یک ساعت بعد شروع شود.
اگر شما، فرزندتان یا شخص دیگری که در نزدیکی شما است، یک واکنش آلرژیک شدید داشته باشد، به دنبال کمک فوری و مشاوره پزشکی باشید. منتظر نمانید تا ببینید علائم از بین میروند یا خیر.
اگر دچار حمله شدید و اپی نفرین برای تزریق دارید، فورا آن را تزریق کنید. حتی اگر علائم پس از تزریق بهبود یابد، باز هم باید به اورژانس مراجعه کنید تا مطمئن شوید که علائم حتی بدون قرار گرفتن بیشتر در معرض آلرژن عود نمیکنند. این واکنش دوم آنافیلاکسی دو فازی نامیده میشود.
آنافیلاکسی دو فازی زمانی است که پس از از بین رفتن اولین علائم، موج دوم علائم را تجربه میکنید. این موج دوم میتواند ساعت ها یا حتی چند روز پس از موج اول اتفاق بیافتد. حدود 20 درصد از افرادی که آنافیلاکسی دارند به آنافیلاکسی دو فازی نیز مبتلا میشوند.
در صورتی که شما یا فرزندتان در گذشته دچار حمله آلرژی شدید یا علائم و نشانههای آنافیلاکسی شدهاید، یک قرار ملاقات با پزشک خود بگیرید. تشخیص و مدیریت طولانی مدت آنافیلاکسی پیچیده است، بنابراین احتمالاً باید به پزشک متخصص در آلرژی و ایمونولوژی مراجعه کنید.
ویزیت پزشک در منزل توضیح میدهد، سیستم ایمنی پادتنهایی تولید میکند که در برابر مواد خارجی از بدن دفاع میکنند. این فرایند زمانی خوب است که یک ماده خارجی مضر باشد، مانند باکتری یا ویروس خاص. اما سیستم ایمنی برخی از افراد نسبت به موادی که معمولاً واکنش آلرژیک ایجاد نمیکنند، بیش از حد واکنش نشان میدهد.
علائم آلرژی معمولاً تهدید کننده زندگی نیستند، اما یک واکنش آلرژیک شدید میتواند منجر به آنافیلاکسی شود. حتی اگر شما یا فرزندتان در گذشته فقط یک واکنش آنافیلاکسی خفیف داشتهاید، پس از قرار گرفتن در معرض مواد آلرژیکزا، خطر آنافیلاکسی شدیدتر وجود دارد.
شایع ترین محرکهای آنافیلاکسی در کودکان، آلرژیهای غذایی است، مانند آلرژی به بادام زمینی و مغزهای درختی، ماهی، صدف، گندم، سویا، کنجد و شیر. علاوه بر حساسیت به بادام زمینی، آجیل، ماهی، کنجد و صدف، محرکهای آنافیلاکسی در بزرگسالان عبارتند از:
به بیان مشاوره پزشکی تلفنی، اگرچه شایع نیست، اما برخی از افراد در اثر ورزشهای هوازی، مانند دویدن، یا حتی فعالیت بدنی شدیدتر، مانند پیاده روی، دچار آنافیلاکسی میشوند. خوردن برخی غذاها قبل از ورزش یا ورزش در زمانی که هوا گرم، سرد یا مرطوب است نیز با آنافیلاکسی در برخی افراد مرتبط است. با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی خود در مورد اقدامات احتیاطی هنگام ورزش صحبت کنید.
اگر نمیدانید چه چیزی باعث حمله آلرژی میشود، آزمایشهای خاصی در دسترس هستند که میتوانند به شناسایی آلرژن کمک کنند. در برخی موارد، علت آنافیلاکسی مشخص نمیشود (آنافیلاکسی ایدیوپاتیک).
این نوع از عوارض اغلب ممکن است تمامی افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، عوامل خطر شناخته شده زیادی برای آنافیلاکسی وجود ندارد. با این حال، برخی از مواردی که ممکن است خطر بروز آنافیلاکسی را افزایش دهند عبارتند از:
مشاوره پزشکی میگوید، بهترین راه برای جلوگیری از آنافیلاکسی دوری از موادی است که باعث این واکنش شدید میشوند. اگر آلرژی شدید دارید، مطمئن شوید که هر جا که میروید، تزریق اپی نفرین را به همراه خود داشته باشید. به منظور جلوگیری از بروز این عارضه نکات اشاره شده در ادامه را در نظر داشته باشید:
به گفته ویزیت پزشک در منزل، حتی اگر مراقب باشید، در برخی مواقع احتمالاً در معرض چیزی قرار خواهید گرفت که به آن حساسیت دارید. خوشبختانه، با دانستن علائم و نشانههای واکنش آنافیلاکتیک و داشتن برنامهای برای درمان سریع آن علائم، میتوانید به سرعت و به طور موثر به یک اورژانس آلرژی پاسخ دهید.
برای تشخیص آنافیلاکسی (شوک آلرژی) ارائه دهنده یا متخصص تیم مشاوره آزمایش آنلاین ممکن است در مورد واکنشهای آلرژیک قبلی از شما سوالاتی بپرسد، از جمله اینکه آیا به موارد زیر واکنش نشان دادهاید یا خیر:
برای کمک به تایید تشخیص ممکن است برای اندازه گیری مقدار آنزیم خاصی (تریپتاز) که میتواند تا سه ساعت پس از آنافیلاکسی افزایش یابد، آزمایش خون داده شود. ممکن است از نظر آلرژی با آزمایشهای پوستی یا آزمایش خون برای کمک به تعیین محرک شما آزمایش شود.
بسیاری از بیماریها علائم و نشانههایی مشابه علائم آنافیلاکسی دارند. ممکن است ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما بخواهد شرایط دیگر را رد کند.
در طول حمله آنافیلاکسی، اگر تنفس شما متوقف شود یا قلب شما از تپش باز بماند، ممکن است احیای قلبی ریوی (CPR) دریافت کنید. همچنین ممکن است به شما داروهایی داده شود که به شرح زیر هستند:
اگر با کسی هستید که واکنش آلرژیک دارد و علائم شوک نشان میدهد، لازم است که سریع عمل کنید. به دنبال پوست رنگ پریده و خنک باشید. در صورت نبض ضعیف و سریع؛ مشکلات تنفسی؛ گیجی؛ و از دست دادن هوشیاری فوراً موارد زیر را انجام دهید:
همانطور که مشاوره تلفنی پزشکی بیان میکند، بسیاری از افرادی که در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، انژکتور خودکار اپی نفرین دارند. این دستگاه یک سرنگ ترکیبی و سوزن مخفی است که با فشار دادن به ران، یک دوز دارو را تزریق میکند. اپی نفرین را قبل از تاریخ انقضا جایگزین کنید، در غیر این صورت ممکن است به درستی قادر به انجام عملکرد مناسب نباشید.
استفاده فوری از اتوانژکتور میتواند از تشدید آنافیلاکسی جلوگیری کند و میتواند زندگی شما را نجات دهد. مطمئن شوید که نحوه استفاده از اتوانژکتور را میدانید. همچنین مطمئن شوید که افراد نزدیک به شما میدانند چگونه از آن استفاده کنند.
اگر نیش حشرات باعث واکنش آنافیلاکتیک شود، ممکن است یک سری واکسنهای آلرژی (ایمونوتراپی) پاسخ آلرژیک بدن را کاهش داده و از واکنش شدید در آینده جلوگیری کند. به بیان ویزیت پزشک در منزل، متأسفانه، در بیشتر موارد دیگر هیچ راهی برای درمان بیماری زمینهای سیستم ایمنی که میتواند منجر به آنافیلاکسی شود، وجود ندارد. اما شما میتوانید برای جلوگیری از حمله بعدی اقداماتی انجام دهید و در صورت وقوع آن آماده باشید. سعی کنید از محرکهای آلرژی خود دوری کنید. انژکتور خودکار اپی نفرین را همراه خود داشته باشید. در طول حمله آنافیلاکسی، میتوانید با استفاده از یک اتوانژکتور دارو را به خودتان تزریق کنید.
داشتن یک واکنش بالقوه تهدید کننده زندگی، ترسناک است، چه برای شما، چه برای اطرافیانتان یا فرزندتان. ایجاد یک برنامه اقدام اضطراری آنافیلاکسی میتواند به آرامش ذهن شما کمک کند. با ارائه دهنده خدمات بهداشتی و مشاوره پزشکی خود یا فرزندتان کار کنید تا این برنامه درمانی و گام به گام را در مورد اقداماتی که در صورت بروز واکنش باید انجام دهید، تهیه کنید. سپس این طرح را با معلمان، پرستاران کودک و سایر مراقبان به اشتراک بگذارید.
اگر کودک شما آلرژی شدید دارد یا آنافیلاکسی داشته است، با پرستار مدرسه و معلمان صحبت کنید تا بدانید که آنها چه برنامهای برای مقابله با شرایط اضطراری دارند. اطمینان حاصل کنید که مسئولان مدرسه یک اتوانژکتور خودکار اپی نفرین داشته باشند.
چگونه میتوانم بفهمم که کسی واکنش آنافیلاکتیک دارد؟
برای اینکه متوجه شوید شخصی در نزدیکی شما دچار واکنش آنافیلاکسی است، به دنبال علائم اشاره شده در ادامه باشید که معمولاً بینی، دهان، پوست یا دستگاه گوارش را درگیر میکند. ممکن است در محیطی خارج از خانه و یا شغل خود باشید و در خیابان، مترو و… با فردی مواجه شوید که دچار شوک آنافیلاکسی شده است. آگاهی از این علائم به شما کمک میکند تا بهترین واکنش را نشان داده و به فرد موردنظر بهترین یاری را برسانید. علائم حیاتی که باید از آنها آگاه باشید عبارتند از:
مشاوره پزشکی تلفنی توصیه میکند، اگر در نزدیکی کسی هستید که واکنش آنافیلاکتیک دارد، با اورژانس تماس بگیرید یا فوراً کمک پزشکی دریافت کنید. ممکن است فرد به CPR نیز نیاز داشته باشد. راههای دیگر برای کمک عبارتند از:
اگر فرد نتواند نفس بکشد، متخصصان پزشکی ممکن است نیاز داشته باشند اقدامات زیر را انجام دهند:
ارائه دهندگان ممکن است نیاز به درمانهای دیگری برای شوک داشته باشند، از جمله:
ویزیت پزشک در منزل میگوید، گاهی اوقات، شما نیاز به مصرف دارویی دارید که به آن حساسیت دارید. به عنوان مثال، برخی از داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان تخمدان ممکن است باعث واکنش آلرژیک شوند. این امکان وجود دارد که هیچ جایگزین مطمئنی وجود نداشته باشد.
یک ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی، معمولا یک متخصص آلرژی یا ایمونولوژیست، میتواند حساسیت زدایی دارویی را انجام دهد. این به بدن شما کمک میکند تا به طور موقت دارو را بپذیرد. ارائه دهنده دوز بسیار کمی از دارو را به شما میدهد. در طی چند ساعت، آنها به تدریج دوز را افزایش میدهند تا زمانی که مقدار کامل را دریافت کنید. به مصرف منظم دارو ادامه میدهید. انجام این کار شما را در این حالت موقت غیر آلرژیک نگه میدارد. پس از قطع مصرف دارو، دوباره به آن حساسیت خواهید داشت.
این درمان به شما کمک میکند تا کمتر به نیش حشرات حساسیت داشته باشید. یک متخصص آلرژی دوزهای کمی از زهر را زیر پوست شما تزریق میکند. شما یک سری از این واکسنها را دریافت میکنید که حساسیت شما را نسبت به آلرژن کاهش میدهد.
به توضیح مشاوره تلفنی پزشکی، این روش درمانی سعی میکند با کاهش واکنش، حساسیت فردی را نسبت به آلرژی غذایی کاهش دهد. شما این کار را تحت مراقبت یک ارائه دهنده مراقبت بهداشتی یا به طور معمولا یک متخصص آلرژی انجام میدهید. ارائه دهنده با دادن دوز کمی از آلرژن به شما شروع میکند، سپس به تدریج آن را در طول زمان افزایش میدهد. هدف ایجاد تحمل شماست. افرادی که ایمونوتراپی خوراکی دارند همچنان باید انژکتور اپی نفرین خود را همراه داشته باشند. محققان همچنان در حال بررسی تاثیر این درمان هستند.
اگر میدانید حساسیت شدید به غذا یا چیزهای دیگر دارید، از قبل موارد اشاره شده در ادامه را آماده کنید:
به عزیزان خود آموزش دهید: به خانواده و دوستان خود در مورد آلرژی و محرکهای خود آموزش دهید. مطمئن شوید که آنها میدانند چگونه علائم آنافیلاکسی را تشخیص دهند. همچنین نحوه استفاده از انژکتور را توضیح دهید تا در صورت بروز واکنش به شما کمک کنند.
اگر فکر میکنید که واکنش آنافیلاکتیک دارید، منتظر استفاده از انژکتور خود نباشید و به جای آن آنتی هیستامین مصرف نکنید تا ببینید آیا این کمک میکند یا خیر. بلافاصله از انژکتور خود استفاده کنید. همانطور که ویزیت پزشک در منزل اظهار میکند، زندگی شما به اقدام سریع بستگی دارد. همچنین باید با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید. حتی پس از تزریق خود، به ارزیابی و درمان پزشکی نیاز دارید.
اگر مطمئن نیستید که واکنش آنافیلاکتیک دارید، بهتر است به خودتان اپا نفرین را تزریق کنید. خطر تزریق غیر ضروری کمتر از خطر عدم دریافت به موقع دارو است. اگر بدون نیاز، اپی نفرین را به خود تزریق کنید، ممکن است فشار خون و ضربان قلب خود را برای چند ساعت افزایش دهید. اگر این اتفاق افتاد با ارائه دهنده خود تماس بگیرید یا کمک پزشکی دریافت کنید.
آنافیلاکسی زمانی اتفاق میافتد که شما یک واکنش آلرژیک شدید به یک آلرژن، مانند یک غذای خاص یا نیش حشره دارید. شوک آنافیلاکتیک میتواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر متوجه علائم آنافیلاکسی شدید، بلافاصله اپی نفرین را به خود تزریق کنید. سپس با اورژانس تماس بگیرید یا به اورژانس بروید. درمان فوری آنافیلاکسی میتواند جان شما را نجات دهد. اطمینان حاصل کنید که انژکتور خود را هر کجا که میروید با خود حمل کنید. سعی کنید از تماس با محرکها اجتناب کنید. اگر علائم آلرژی دارید که کنترل آنها سخت است یا دچار شوک آنافیلاکتیک شدهاید، با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی خود صحبت کنید.