آزمایش قند خون ناشتا
نوشته شده توسط مدیر سایت
10 / 07 / 1397
آزمایش قند خون ناشتا :
آزمایش قند خون ناشتا یکی از آزمایش های پرکاربرد و مهم برای ارزیابی سطح قند خون انسان می باشد. اگرچه با شاخص های زیادی تغییرات قند خون قابل اندازه گیری می باشد اما به طور کلی پزشک با تفسیر یافته های موجود در معاینه و آزمایش قند خون در خصوص وجود یا عدم وجود اختلالات قند خون و دیابت تصمیم گیری می کند.
آزمایش قند خون ناشتا، کلمه ناشتا به این معنا است که 8 ساعت قبل از انجام آزمایش، فرد از خوردن غذا و آشامیدن مایعات پرهیز نماید. گلوکز یک منبع اصلی انرژی برای تمامی سلول های بدن انسان از جمله سلول های مغزی می باشد، بنابراین پس از این ناشتایی یک آزمایش متابولیسم کربوهیدرات انجام می شود تا میزان گلوکز خون در بدن انسان اندازی گیری شود. در زمان ناشتایی در بدن هورمون گلوکاگون تحریک می شود و همچنین این کار باعث زیاد شدن سطح گلوکز پلاسما در بدن انسان می شود. قابل ذکر است که بیان شود با انجام آزمایش قند خون می توان میزان اثر بخشی داروها و همچنین تغییرات غذایی در افرادی که به عنوان بیمار دیابتی قبلا تشخیص داده شده اند، استفاده نمایند. برای اینکه از بروز خطا در انجام آزمایش قند خون ناشتا جلوگیری شود، این آزمایش قند خون ناشتا را معمولا در دو مرحله کاملا مجزا انجام می دهند.
بالا بودن قند خون در فرد بالغ، سبب بیماری های مختلفی از جمله بیماری سندروم کوشینگ کبد و یا بیماری کلوی ، اکلامپسی، پانکراتیت ( التهاب لوزالمعده) می شود. دیابت دوران بارداری نیز با انجام آزمایش قند خون ناشتا قابل تشخیص می باشد و انجام این آزمایش در هفته های اول بارداری امری ضروری و حیاتی برای مادران است. در بدن فرد سالم (مبتلا به بیماری دیابت نباشد) انسولین به مقدار کافی تولید می شود تا میزان گلوکز خون افزایش یابد . سطح قند خون افراد دیابتی نسبت به سطح قند خون افراد غیر دیابتی بیشتر می باشد. بیماری دیابت به دو نوع تقسیم می شود:
نوع اول بیماری دیابت این گونه می باشد که بدن فرد نمی تواند انسولین مورد نیاز بدن را تولید نماید تا سطح قند خون را متعادل سازد و نوع دوم این بیماری این گونه است که از انسولین تولید شده در بدن نمی تواند به طور موثر استفاده نماید.
باید ها و نباید ها در آزمایش قند خون
- برای انجام آزمایش قند خون ناشتا ، فرد باید حتمااز ۸ تا ۱2 ساعت قبل از انجام آزمایش، ناشتا بوده باشد. در این مدت زمانی که فرد باید ناشتا باشد، فعالیت های فیزیکی زیادی مانند ورزش را نداشته باشد ، زیرا احتمال خطر افت ناگهانی قند خون و کاهش سطح هوشیاری و غش کردن را نیز بوجود می آورد.
- فرد باید سعی کند که با نوشیدن آب ، بدن خود را سیراب نگه دارند.
- قبل از انجام آزمایش قند خون ناشتا از مصرف کردن این داروها پرهیز شود، داروهایی از قبیل کورتیکواستروئید، استروژن و یا آندروژن، قرص‌های ضدبارداری، قرص‌های ادرارآور، داروهای ضدافسردگی، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها .
- کربوهیدرات ها یکی از مواد غذایی بسیار تاثیر گذار در قند خون می باشد و یکی از بدترین نوشیدنی هایی که دارای کربوهیدرات می باشند آبمیوه ها و نوشیدنی های گازدار هستند، بنابراین برای انجام آزمایش قند خون ناشتا شب قبل از مصرف این نوشیدنی ها پرهیز نمایید.
- قهوه به تنهایی تاثیری بر آزمایش قند خون ندارد، اما قهوه های آماده متشکل از خامه و قند می باشند که این نوع از قهوه بر ازمایش قند خون موثر است بنابراین بهتر است سه ساعت قبل از انجام آزمایش قند خون ناشتا قهوه خالی بدون قند میل نمایید تا بتوانید جواب آزمایش دقیق تری داشته باشید.
- روز قبل از انجام آزمایش قند خون ناشتا ، فرد باید از مصرف هر گونه موادی که سر شار از قند می باشند همانند شیرینی جات پرهیز نمایند؛ زیرا ساعت ها زمان می برد تا قند موجود در آن جذب و ذخیره شود.
- افراد گمان می کنند که دم نوش های گیاهی فقط سرشار از سلامتی هستند و عارضه ای ندارند، اما قبل از انجام آزمایش قند خون ناشتا دم نوش های گیاهی نباید مصرف شود. زیرا مکانسیم سوخت و ساز بسیاری از گیاهان در بدن انسان مشخص نیست و همچنین تاثیر آن ها بر قند خون نیز مشخص نمی باشد .
برای داشتن یک آزمایش قند خون ناشتا دقیق لازم است موارد فوق رعایت شود و تفسیر جواب آن را از پزشک معالج خود بخواهید ، زیرا شاخص های وضعیت قند خون نسبت به سایر آزمایشات و معاینات و می تواند معانی مختلفی داشته باشد.
تفسیر نتایج آزمایش قند خون ناشتا( FBS)
با انجام آزمایش قند خون ناشتا سطح قند خون در بدن انسان سالم باید حداقل بین 65 تا 70 میلی‌گرم در دسی لیتر و حداکثر آن بین 100 تا 110 میلی‌گرم در دسی لیتر است. شایان ذکر است که گاهی افزایش قند خون موقتی و بر اثر استفاده از مواد قندی که در روز گذشته استفاده شده است، می باشد و جایی برای نگرانی نیست و برای اطمینان توصیه می‌شود که فرد آزمایش را یک بار دیگر تکرار نماید. اگر سطح قند خون افراد بالغ کمتر از 60 میلی گرم در دسی لیتر و یا بیشتر از 400 میلی گرم در دسی لیتر باشد بسیار نگران‌کننده است و ممکن است در کنار آن عدد ستاره یا علامتی زده شود. قند خون نوزاد کمتر از 30 میلی گرم در دسی لیتر و بیشتر از 300 میلی گرم در دسی لیتر باشد نیز نگران‌کننده و خطرناک است.
اهداف آزمایش قند خون ناشتا(FBS)
- تشخیص قند خون بالا (هیپرگلیسیمی)
- تشخیص قند خون پایین (هایپوگلیسیمی)
- غربالگری، برای تشخیص خطر مبتلا شدن افراد به بیماری دیابت قبل از بروز علائم و نشانه‌های اصلی بیماری دیابت. در گاهی اوقات بیماری دیابت بدون هیچ گونه علائم و نشانه های اولیه بروز می کند و تشددی می شود. به همین منظور غربالگری در تشخیص و درمان دیابت پیش از تشدید شدن یا بروز عوارض ناشی از آن کمک کننده است.
- کمک به تشخیص دیابت، پیش دیابت (دیابت نهان) و دیابت بارداری
- کنترل سطح قند خون در بیماران دیابتی
