چکاپ غربالگری سه ماه دوم بارداری

چرا و چه زمانی غربالگری سه ماه دوم انجام می شود؟

سه‌ماهه دوم بارداری بین ماه چهارم و ششم بارداری بین هفته 13 و هفته 28 قرار دارد. سه‌ماهه دوم بارداری، برای بسیاری از خانم‌ها آسان‌ترین سه ماه بارداری است که تهوع بامدادی آن‌ها کاهش می‌یابد. در سه‌ماهه دوم بارداری، خانم باردار هرماه لازم است به متخصص زنان مراجعه کند، هر چند ممکن است ویزیت‌ پزشک در این دوره ها کوتاه و سریع باشد.

آزمایشات غربالگری سه‌ماهه دوم بارداری زمانی ضروری است که خانم باردار آزمایشات غربالگری سه‌ماهه اول بارداری را انجام نداده باشد یا تاکنون به آن‌ها دسترسی نداشته‌ است. همچنین ممکن است پزشک با توجه به شرایط فرد، انجام برخی آزمایشات را هم در این مدت توصیه کند. این آزمایش‌ها می‌توانند بین هفته‌های 14 تا 18 بارداری انجام شود، اما در حالت ایده‌آل بین هفته 15 تا 17 انجام می‌شود.

نمونه مناسب برای غربالگری سه ماه دوم

• خون سیاهرگی (سرم)
• مایع آمنیوتیک

آمادگی برای انجام آزمایش غربالگری

رعایت شرایط خاصی برای گرفتن نمونه خون لازم نیست، اما برای اندازه گیری NT (nuchal translucency) با سونوگرافی باید مثانه مادر باردار پر باشد.

هدف از آزمایش غربالگری سه ماه دوم

غربالگری سه‌ماهه دوم بارداری ممکن است شامل چندین آزمایش خون به نام غربالگری با چند نشانگر باشد. این نشانگرها اطلاعاتی را در مورد خطر احتمالی برای داشتن نوزادی با برخی شرایط ژنتیکی یا نقص مادرزادی ارائه می‌دهند. علاوه بر این، بسته به توصیه پزشک، انجام چند آزمایش دیگر در این دوره بارداری نیز ممکن است ضروری باشد.

آزمایش های غربالگری سه ماه دوم

1. تست آلفا فتوپروتئین سرم مادرانه (MSAFP)

این آزمایش یک آزمایش غربالگری ژنتیکی اختیاری است و لازم است در مورد جوانب مثبت و منفی آن با پزشک صحبت شود. آزمایش تست آلفا فتوپروتئین سرم مادرانه، پروتئینی که توسط جنین تولید می‌شود را اندازه می‌گیرد و سطوح غیرطبیعی آن می‌تواند نشانی از احتمال سندرم داون یا نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا باشد. در چنین حالتی، پزشک دستور سونوگرافی یا آمنیوسنتز را خواهد داد.

هنگامی‌که خون گرفته‌شده برای آزمایش آلفا فتوپروتئین سرم مادرانه، از نظر سطح هورمون‌های استریول و hCG نیز موردبررسی قرار می‌گیرد، به آن آزمایش سه‌گانه می‌گویند و هنگامی‌که بررسی نشانگر inhibin-A نیز به آزمایش اضافه می‌شود به عنوان آزمایش غربالگری چهارگانه شناخته می‌شود. تست کواد مارکر میزان تشخیص سندرم داون را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. احتمال تشخیص نقایص لوله عصبی با این آزمایش، 75 درصد و احتمال تشخیص سندرم داون 75 تا 90 درصد است. نتایج این آزمایش برای سه تا پنج درصد از زنان، غیرطبیعی خواهد بود، اما در حقیقت فقط درصد کمی از این زنان، فرزندی با مشکل ژنتیکی دارند.

2. تست غربالگری غیرتهاجمی پیش از تولد (NIPT)

در این آزمایش از نمونه خون برای اندازه‌گیری مقدار نسبی DNA آزاد جنین در خون مادر استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد که این آزمایش می‌تواند 99 درصد از کل بارداری‌های سندرم داون را تشخیص دهد. همچنین می‌تواند احتمال وقوع برخی دیگر از ناهنجاری‌های کروموزومی را نیز بررسی کند. به یاد داشته باشید که اوایل هفته 10 بارداری بهترین زمان برای انجام تست غربالگری غیرتهاجمی پیش از تولد است.

3. غربالگری گلوکز

یکی دیگر از آزمایشات غربالگری سه‌ماهه دوم بارداری، غربالگری گلوکز است که این آزمایش معمولا در هفته‌های 24 تا 28 انجام می‌شود و یک آزمایش معمول برای دیابت بارداری است. دیابت بارداری می‌تواند منجر به بزرگی نوزاد، زایمان دشوار و بیماری‌هایی برای مادر و کودک شود. برای انجام این آزمایش لازم است مادر باردار یک لیوان نوشیدنی مخصوص میل کند و سپس میزان قند خون اندازه‌گیری ‌شود. در صورتی که قند خون بالا باشد، لازم است آزمایش تحمل گلوکز با حساسیت بالاتر انجام شود. در این آزمایش محلول گلوکزی با معده خالی میل می‌شود و نمونه خون هر دو تا سه ساعت اندازه‌گیری می‌شود.

4. آمنیوسنتز

این تست، یک آزمایش اختیاری است که معمولا بین هفته‌های 15 تا 18 بارداری انجام می‌شود. افرادی که اغلب لازم است این آزمایش را انجام دهند، زنانی هستند که 35 سال یا بیشتر دارند، بیش از حد معمول در معرض خطر اختلالات ژنتیکی هستند یا نتایج تست آلفا فتوپروتئین سرم مادرانه (MSAFP) (آزمایش غربالگری با چند نشانگر) آن‌ها مشکوک بوده است.

این روش با واردکردن یک سوزن از طریق شکم به داخل کیسه آمنیوتیک و برداشتن مایعاتی که حاوی سلول‌های جنین است، انجام می‌شود. تجزیه و تحلیل نمونه می‌تواند نقص لوله عصبی و اختلالات ژنتیکی را نشان دهد. احتمال سقط بعد از انجام آمنیوسنتز بسته به تجربه پزشک در انجام این روش متفاوت است. این آزمایش می‌تواند به احتمال 99٪ نقص لوله عصبی و تقریبا به احتمال 100٪ برخی از ناهنجاری‌های ژنتیکی را تشخیص دهد.