آنالیز مایع منی یا آزمایش Semen Analysis یکی از آزمایش‌های مهم برای زوجین نابارور است و این آزمایش لازم است قبل از آغاز هر نوع درمانی انجام شود. به این آزمایش، آزمایش اسپرم نیز گفته می‌شود و تنها شامل شمارش اسپرم‌ها نمی‌شود. درحالی‌که یک‌سوم موارد ناباروری ناشی از مشکلات زنان است، یک‌سوم موارد ناباروری با مشکلات مردان ارتباط دارد. یک‌سوم دیگر به دلایل غیرقابل‌توجیه یا نامشخص اتفاق می‌افتند.
هر زوج ناباروری لازم است از ارزیابی همسر مرد اطمینان حاصل کند. حتی اگر مشکل باروری در همسر زن شناسایی شده باشد، به این معنی نیست که باروری مرد طبیعی است. بسیاری از مردان برای انجام آنالیز منی دچار اضطراب می‌شوند که اگر شما نیز در چنین شرایطی هستید آگاهی از نحوه انجام تست و نحوه تجزیه‌وتحلیل منی به شما کمک می‌کند تا حدودی بدانید چه انتظاری از این آزمایش داشته باشید. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا می‌شوید.
دلایلی که باعث می‌شود شما به آنالیز مایع منی نیاز داشته باشید عبارت‌اند از:
اگر لازم است آزمایش Semen Analysis را انجام دهید برای فراهم کردن نمونه آن، لازم است خودارضایی انجام دهید. این روش بر روش‌های دیگر نمونه‌گیری ترجیح داده می‌شود زیرا می‌تواند به فراهم کردن نمونه‌ای تمیز کمک کند. ازآنجایی‌که تعداد اسپرم‌ها در مایع منی می‌توانند هر روز متفاوت باشند ممکن است لازم باشد که بیش از یک نمونه را با فاصله چند هفته به آزمایشگاه ارائه کنید.
در آزمایشگاه با استفاده از روش‌های مبتنی بر پژوهش برای آزمایش مایع منی استفاده می‌شود. برای انجام این آزمایش بهتر است به آزمایشگاهی مراجعه کنید که یکی از شرایط زیر را داشته باشد. در این صورت می‌توانید از دقیق بودن نتایج آزمایش خود اطمینان حاصل کنید.
آنالیز مایع منی پس از وازکتومی بررسی می‌کند که آیا در مایع منی، اسپرم وجود دارد. در این شرایط، نتایج طبیعی نشان‌دهنده عدم وجود اسپرم یا مقدار کمی اسپرم متحرک است. نتایج غیرطبیعی شامل وجود اسپرم متحرک یا تعداد بسیار زیادی اسپرم غیرمتحرک است. اگر آنالیز منی برای آزمایش باروری مردان استفاده شود موارد زیر در آن بررسی می‌شود:
برای انجام آزمایش Semen Analysis به‌منظور ارزیابی باروری لازم است دو تا هفت روز قبل از آن از فعالیت جنسی خودداری کنید. این شامل رابطه جنسی و خودارضایی می‌شود. با رعایت این مورد، تعداد اسپرم‌ها در بالاترین سطح خود قرار خواهد گرفت. بنابراین، آنالیز نمونه شما نیز کامل‌تر خواهد بود.
برای انجام آزمایش Semen Analysis به‌منظور ارزیابی موفقیت وازکتومی، این آزمایش معمولا هشت تا 12 هفته بعد از عمل انجام می‌شود. چندین بار خودارضایی پس از وازکتومی اقدامی مفید است. این کار به پاک‌سازی اسپرم از بدن کمک می‌کند. بنابراین، می‌توانید نمونه منی را در خانه تهیه کنید و به آزمایشگاه ببرید. همچنین مهم است که پزشک خود را در جریان هرگونه دارو یا مکملی که مصرف می‌کنید قرار دهید. داروهایی که می‌توانند داروهایی که می‌توانند نتایج این آزمایش را تحت تاثیر قرار دهند عبارت‌اند از:
برای اینکه نتایج دقیق‌تری از آزمایش به دست بیاید پزشک از شما خواهد خواست بیش از یک نمونه را به آزمایشگاه ارائه دهید. بنابراین، ممکن است لازم باشد که یک نمونه دیگر را ظرف دو تا سه هفته ارائه دهید. این به این معنی است که نمونه‌های مایع منی مرد می‌تواند متغیر باشد. حتی ممکن است لازم باشد دو تا سه نمونه در طی سه ماه به آزمایشگاه بدهید.
جمع‌آوری نمونه با خودارضایی روش ارجح نمونه‌گیری برای آزمایش اسپرم است. این کار معمولا در آزمایشگاه و در یک اتاق خصوصی و راحت انجام می‌شود. لازم است نمونه را در یک ظرف استریل و دهان باز جمع‌آوری کنید. از سوی دیگر، اگر به دلایلی نمی‌توانید خودارضایی انجام دهید گزینه‌هایی در اختیار شما قرار دارد. برای مثال می‌توانید از یک کاندوم بدون روان‌کننده در طول رابطه جنسی استفاده کنید و با این روش، مایع منی خود را جمع‌آوری کنید.
پس از وازکتومی چند هفته طول می‌کشد تا مایع منی دیگر اسپرم نداشته باشد یا تنها به میزان کمی اسپرم غیرمتحرک داشته باشد. تا زمانی که نتیجه این آزمایش به شکل دلخواه نشود لازم است در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. از سوی دیگر، نتایج آنالیز مایع منی برای بررسی دلایل ناباروری متفاوت است. در آزمایشگاه، ویژگی‌های مایع منی شما با ویژگی‌های مورد انتظار مقایسه می‌شود. مایع منی به‌صورت طبیعی باید شامل موارد زیر باشد:
نتایج غیرطبیعی آنالیز مایع منی به این معناست که شانس شما برای باردار کردن یک زن، کمتر از حد متوسط است اما آنالیز مایع منی تنها ملاک ارزیابی ناباروری مردان نیست. اغلب برای کسب اطلاعات بیشتر به آزمایش‌های دیگری نیز نیاز است. این آزمایشان ممکن است موارد زیر را رد یا تایید کنند:
درنهایت، آزمایش Semen Analysis یک آزمایش آزمایشگاهی است که مواردی مثل تعداد و غلظت، مورفولوژی و تحرک اسپرم را ارزیابی می‌کند. این آزمایش می‌تواند برای بررسی موفقیت‌آمیز بودن وازکتومی یا بررسی علت ناباروری مردان انجام شود. برای اینکه نتایج دقیقی دریافت کنید مهم است که دستورالعمل‌های آزمایش را به‌خوبی انجام دهید و نمونه تمیزی را به آزمایشگاه تحویل دهید. نتایج غیرطبیعی اغلب به این معناست که لازم است آزمایش‌های بیشتری را انجام دهید.
