بینایی سنجی یا اپتومتری، یک بخش از معاینات چشم به حساب می آید.
بینایی سنجی شامل مواردی همچون سنجش شدت و حدت بینایی، سابقه بینایی فرد و ارزیابی ریفرکشن، دوچشمی، حرکات چشم، غربالگری و در نهایت ارزیابی داده های بدست آمده می شود. در این ارزیابی و تحلیل، انواع اختلالات بینایی بررسی و با توجه به داده ها، عدسی مناسب چشم تجویز می شود.بینایی سنج به عنوان پیشروان مراقبت های بهداشت چشم محسوب می شوند.
بیماران چشمی باید ابتدا به بینایی سنج مراجعه کنند تا اختلالات بررسی شود و در صورت نیاز با توجه به اختلال عینک و عدسی مورد نظر تجویز شود و در صورت اختلالی که نیاز به جراحی داشته باشد به پزشک جراح مراجعه می کند.
بینایی سنج (اپتومتریست) کیست؟فرد بینایی سنج تحصیلات خود را در رشته اپتومتری می پردازد. در این رشته به کسب علم درباره انواع اختلالات بینایی پرداخته می شود و بینایی سنج با انواع ابزارهای رفع این اختلالات از جمله انواع عدسی چشم، لنز، عینک و حتی تمرینات ورزشی مناسب چشم، آشنا می شود. فرد بینایی سنج می تواند تخیص دهد که بیمار توسط ابزارهای موجو قابل درمان است یا باید به پزشک جراح یا پزشک برای درمان اختلالات اشک چشم، ساختمان چشم و پلک ها، مراجعه نماید.حوزه ساخت
وسایل کمک بینایی مانند انواع لنزها، عینک ها همگی توسط اپتومتریست قابل انجام است.
تاریخچه اپتومتری:تاریخچه بینایی سنجی به انواع رشته هایی مانند فیزیولوژی شناسی، میکروب شناسی، علم اپتیک، علم تصویربرداری و ساخت ابزارآلاتاپتیک، وابسته است. دانش و پیدایش علم بینایی سنجی به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در تمدن های کهن باستان مانند ایران، انواع مراقبت های چشم صورت می گرفته است و حتی عمل چشم انجام شده است. در چین نیز طبق گفته ژوزف نیدهام در کتاب علم و تمدن در چین، بین سال های 1400م تا 1700م، عینک به وجود آمده است.طبق گفته پرفسور برتولد لوفر که خود فردی آلمانی-آمریکایی می باشد، پیشینه
ساخت عینک در هند از اروپا فزون تر است.در سال 1623 میلادی، کتاب طرز ساخت عینک و نحوه استفاده آن توسط بنتیو دازا تالیف و نگارش شد. بین سال های 1773 تا 1829 میلادی نیز، فردی به نام توماس یانگ، اختلالات آستیگماتیسم را کشف و فردی به نام جورج بیدل عینک هایی برای مشکلات لنزهای اسفرولیندریکال، طراحی و تولید کرد. در سال 1962 میلادی، کتابی توسط ویلیام مولینیوکس منتشر شد که در حوزه لنزها و نورشناسی و مشکلات میوپیا و نزدیک بینی بود.بالاخره در اوایل قرن 21، رشته بینایی سنجی به عنوان یک رشته مخصوص و شناخته شده، در سطح دنیا مورد پذیرش قرار گرفت.
بینایی سنج دقیقا چه می کند؟بینایی سنج به کمک دستگا های بینایی سنجی که می تواند شبکه چشم و ساختار چشم را به خوبی رصد کند،
اختلالات چشم را پیدا نموده و بعد از طراحی و
ساخت انواع لنز یا عینک، در رفع عیب کمک می کند. اگر ناتوانایی چشم مانند آب مروارید یا آب سیاه و غیره باشد، فرد را به پزشک متخصص ارجاع می دهد.
مقاطع و گرایش های رشته بینایی سنجی:دانش بینایی دارای 2 رشته اصلی بینایی سنجی و
چشم پزشکی است.این دو رشته خود به زیر شاخه های فرعی دیگری تقسیم می شود. رشته بینایی سنجی از کارشناسی تا دکترا دارد و در سطح کارشناسی آن، گرایش خاصی ندارد و عمومی ارائه می شود.بینایی سنجی در سطح ارشد و دکترا، دارای گرایش هایی مانند اختلالات دوچشمی، ابزارهای کمک بینایی، تمرینات اپتومتریک و تجویزهای لنز نامرئی می باشد.بینایی سنج باید در دروسی مانند فیزیک نور، بسیار متبهر و ماهر باشد. دروسی مانند زیست شناسی و ریاضی را باید در دوران دبیرستان بخوبی گذرانده باشد و علاقه مند باشد. در ضمن فرد بینایی سنج باید خود به لحاظ شرایط جسمانی و بینایی، در سطح خوب و بالایی باشد.
آینده تحصیلی و شغلی بینایی سنجیدانش آموختگان رشته بینایی سنجی که سطح کارشناسی را طی نموده اند، می توانند در رشته های زیر در مقطع ارشد ادامه تحصیل بدهند.
- اقتصاد بهداشت
- مهندسی پزشکی
- رفاه اجتماعی
- یکسری گرایش های فنی تر بینایی سنجی
- رشته انفورماتیک پزشکی
- رشته علوم تشریحی
- رشته سلامت سالمندان
- رشته مدیریت توانبخشی و خدمات بهداشت درمانی
آینده شغلی بینایی سنجی مطلوب است. حدود 80 درصد خروجی های تحصیلی اپتومتریست ها، جذب فضای کاری می شوند. این عزیزان می توانند برای خود مطلب بزنند و در زمینه رشته خود کسب درآمد نمایند. فارغ التحصیلان بینایی سنجی علاوه بر مطب می توانند در ادارات دولتی و حتی نظامی، استخدام شوند. از مشاوره گرفته تا راه اندازی مطب پزشکی در حیطه بینایی سنج است.
چه دانشگاه هایی پذیرای رشته بینایی سنجی هستند؟از جمله دانشگاه هایی که رشته اپتومتریست را آموزش می دهند موارد زیر هستند:
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
ضرایب درسی برای کنکور رشته بینایی سنجی به شرح زیر است:
- زیست شناسی ضریب 4
- شیمی ضریب 3
- فیزیک ضریب 2
- ریاضی ضریب 2
- زمین شناسی ضریب 0
قابل ذکر است که دروس فوق اختصاصی می باشد و ضرایب همه در 3 ضرب می شود.