آزمایشگاه پزشکی، آزمايشگاهي است كه آزمايش هاي پاتولوژي باليني را بر روي نمونه هاي باليني انجام مي دهد و اطلاعات لازم در مورد سلامت شخص مشكوك به بيماري را تشخيص می دهد و راهكار مناسب جهت درمان و پيشگيري از بيماري را به دست مي آورد. آزمايشگاه پزشكي باليني از مجموعه علوم كاربردي مي باشد. در اين موسسات انواع تحقيقات آزمايشگاهي كه بر پايه علوم متمركز هستند انجام مي شود. ساير خدمات جامع نيز در بيمارستان و مراكز پزشكي انجام مي شود. اين نكته قابل توجه است كه 70% تصميم پزشك براساس نظر پزشك آزمايشگاه صورت مي گيرد. بعضي مراكز آزمايشگاهي خدمات خود را مستقل از ديگر آزمايشگاه ها و تحت عنوان شغل و كسب تجاري انجام مي دهند. در صورتي كه به كلينيك پزشك مراجعه كرديد ممكن است جهت امكانات پرستاري و مراقبت هاي بلند مدت، شما را به آزمايشگاه هايي ارجاع دهند كه تست پايه را انجام دهند. معمولا پزشكي آزمايشگاهي به وسيله گروه آسيب شناسي انجام مي شود كه به دو بخش مختلف و تخصصي تقسيم مي شود:بخش پاتولوژي آناتوميك پاتولوژي باليني شامل، ميكروب شناسي باليني است كه خود داراي چند علم مختلف مانند: باكتري شناسي، ويروس شناسي، انگل شناسي، ايمونولوژي، ميوكولوژي مي باشد. شيمي باليني در اين قسمت به تجزيه و تحليل خودكار خون پرداخته مي شود. همچنين آزمايش هاي مربوط به آنزيمو لوژي، غدد درون ريز و سم شناسي انجام مي گيرد. در بخش هما تولوژي به صورت خودكار بر روي نمونه هاي خوني تحقيق و بررسي انجام مي شود، كه مسئله انعقاد خون يكي از موارد بررسي مي با شد. در بخش بانك خون از نمونه هاي موجود تست انجام گرفته مي شود تا خون انتقالي و خدمات مربوط به آن فراهم شود. دربخش تشخيص مولكولي و تستDNA، يك دانش شناخته شده در دنياي امروز مي باشد و به عنوان سيتوژنتيك صورت مي گيرد.در بعضي از آزمايشگاه ها به آزمايش زيست شناسي باروري شامل تجزيه و تحليل اسپرم، بانك اسپرم و دانش باروري گفته مي شود.درباره ي علوم آزمايشگاهي شايد با دانش علوم آزمايشگاهي و كار پزشكان اين شاخه پزشكي آشنايي داشته باشيد. در واقع علوم آزمايشگاهي با آناليز خون، بافت هاي بدن انسان در جهت شناخت سريع بيماري و پيگيري درمان و كمك به حفظ سلامت افراد جامعه مي پردازد كارشناس علوم آزمايشگاه با آزمايش تخصص سلولي و مولكولي، بافت شناسي، قارچ شناسي به روند شناسايي بيشتر علت بيماري كمك دو چندان مي كند. بايد دانست شاخه علوم آزمايشگاهي كاملا مستقل از پزشكي مي باشد اما وابسته به دانش علوم زيست شناسي و پزشكي مي باشد. امروزه جامعه انساني سلامت خود را مديون پزشكان آزمايشگاه و تشخيص سريع كارشناسان اين شاخه از پزشكي مي باشد.مجموعه آزمايش هايي كه به صورت باليني انجام مي شوددر بعضي از آزمايشگاه هاي بهداشتي يك قسمت واحد مختص براي ميكروبيولوژيك وجود دارد، در حاليكه در مقايسه با ساير آزمايشگاهها ممكن است فاقد اين بخش باشند و شما بايد به دنبال آزمايشگاه مختص اين تست باشيد. اين آزمايشگاه ها مجهز به هماتولوژي (آناليز سياه) و آزمايش ادرار( سانتريفيوژ باز ) مي باشند.در بخش ميكروب شناسي و كشت باليني بر روي نمونه هاي ادرار، خون، مدفوع، بزاق دهاني، خلط، مايع مغزي نخاعي و مايع سينوويال وبافت هاي آلوده انجام مي شود. آزمايش تست حساسيت براي تشخيص پاتوژن هاي حساس يا مقاوم در برابر يك دارو انجام مي شود .سرانجام نتايج حاصل شده با ارگانيزم هاي معلوم شده، داروي پيشنهاد شده و نحوه مصرف آن براي بيمار، گزارش مي شود . انگل شناسي دراين قسمت نمونه ي مدفوع جهت تشخيص انگل هاي روده اي شامل كرم روده وكرم قلابي بررسي مي شود. ويروس شناسي يا بخش شناسايي ويروس براي بررسي ويروس در خون، ادرارو مايع مغزي نخاعي انجام مي گيرد. در قسمت هماتولوژي نمونه ي خوني براي شمارش تعداد هموگلوبين، پلاكت ها و بررسي فيلم خون مي باشد.
در آزمايشگاه پزشكي چه اقداماتي صورت گرفته مي شود؟
آزمايش هاي باليني:آزمايش تخصصي كه شامل اندازه گيري تعداد سلول برروي مايعات بدن مي باشد. تست انعقاد خون كه زمان لخته شدن خون، عواملي كه منجر به انعقاد خون مي شوند و همچنين عملكرد پلاكت هاي خون مي شود را بررسي مي كند. در مورد آزمايش هاي باليني بايد گفت معمولا ده ها آزمايش مختلف بر روي سرم يا پلاسماي خون انجام مي گيرد. اين آزمايش ها شامل چربي ها، قند خون،آنزيم ها و هورمون هاي خوني نيزمي شود. بانك خون يا ايمونوهاماتولوژي، به بررسي گروه خوني و تست خون سازگار براي اهداخون مي پردازد، همچنين اجزاي خون، مشتقات و محصولات حاصل از خون براي انتقال و اهدا پرداخته مي شود. در قسمت ديگر به بررسي گروه خوني و نوعRH پرداخته مي شود. مقدار آنتي بادي و آنتي ژن هاي موجود در گلبول هاي قرمز نيز شمارش مي شوند. واكنش هاي متقابل را براي شناسايي آنتي ژن منفي در اين واحد بررسي مي كند. آزمايش هاي ادرار: براي آزمايش سم شناسي نمونه هاي ادرارو خون مورد تحقيق قرار گرفته مي شود و معمولا داروهاي تجربي را مورد بررسي قرار مي دهد. در قسمت تشخيص ايمني و عملكرد آنتي بادي ها، ايمونولوژي سرولوژيك و نحوه تعامل آن با نيتروژن (آنتي بادي) مورد بررسي قرار كرفته مي شود. در اين قسمت به سازگاري ارگان هاي پيوند شده، مورد بررسي قرار مي گيرد. آزمايش ادرار براي بررسي آناليت هاي مختلف از جمله ميكروسكپي انجام مي شود. اگر مقدار نمونه ادرار كمتر از نمونه شيمياي مورد نياز باشد، اين آزمايش در آزمايشگاه باليني بررسي مي شود. آزمايش هاي تشخيص انواع سرطان و بيماري هاي ژنتيكي:براي تست سيتوپاتولوژي بخشي يا قسمتي از بافت حذف شده از بدن براي انجام آزمايش ميكروسكوپي بررسي مي شود.سيتوپاتولوژي اسمزي، كه به بررسي سلول هاي مشكوك سرطاني و اثبات التهاب آن (مانند سلول هاي گردن رحمي) مي پردازد. براي تشخيص، تجزيه DNA و سلول هاي مولكولي از آزمايش هاي تخصصي اين آزمايشگاه ها مي باشد. براي تشخيص زود هنگام انواع سندروم ( نظير سندروم داون) و شناسايي برخي سرطان ها مناسب مي باشد. اصولا شناسايي يك كروموزوم غير طبيعي به پزشك كمك زيادي خواهد كرد. سرانجام پاتولوژي و جراحي اندام ها، تومورها،جنين هاوبافت هايي كه دچار آسيب شده اند مانند جراحي پستان در اين آزمايشگاه هاي تخصصي انجام مي شود. در سال هاي اخير پزشك آزمايشگاه به عنوان همكار در كنار پزشك متخصص، مي تواند به تشخيص و درمان زود هنگام بيماري كمك زيادي داشته باشد.