پروتئین واکنشگر فاز حاد(CRP) پروتئینی است که توسط کبد ساخته می‌شود. هنگامی که شرایطی باعث التهاب در جایی از بدن می‌شود، سطح CRP در خون افزایش می‌یابد. یک آزمایش CRP میزان CRP در خون را برای تشخیص التهاب ناشی از شرایط حاد یا نظارت بر شدت بیماری در شرایط مزمن اندازه گیری می‌کند.
CRP یک شاخص غیر اختصاصی التهاب و یکی از حساس‌ترین واکنش دهنده‌های فاز حاد است. این بدان معناست که ظرف چند ساعت پس از آسیب، شروع عفونت یا سایر علل التهاب در خون آزاد می‌شود و میزان قابل ملاحظه‌ای از آن افزایش می‌یابد، به عنوان مثال، پس از ضربه یا حمله قلبی، ناشی از اختلالات خود ایمنی فعال یا درمان نشده و با عفونت‌های جدی باکتریایی، مانند سپسیس. سطح CRP در پاسخ به عفونت باکتریایی می‌تواند تا هزار برابر افزایش یابد و افزایش آن در خون می‌تواند قبل از درد، تب یا سایر علائم و نشانه‌ها باشد.
آزمایش CRP تشخیصی نیست، اما اطلاعاتی را در مورد وجود التهاب (بدون اطلاع از منبع التهاب) در اختیار پزشک قرار می‌دهد. این اطلاعات می‌تواند همراه با عوامل دیگر مانند علائم و نشانه‌ها، معاینه فیزیکی و سایر آزمایشات برای تعیین اینکه آیا شما دارای یک بیماری التهابی حاد هستید یا دچار یک بیماری التهابی مزمن هستید، مورد استفاده قرار گیرد. سپس پزشک ممکن است آزمایش و درمان بیشتری را به عنوان پیگیری تحویز کند.
این آزمایش استاندارد CRP را نباید با آزمایش hs-CRP اشتباه گرفت. این دو آزمایش مختلف هستند که CRP را اندازه گیری می‌کنند و هر آزمایش محدوده متفاوتی از سطح CRP در خون را برای اهداف مختلف اندازه گیری می‌کند:
آزمایش CRP سطوح بالای پروتئین مشاهده شده در بیماری‌هایی که باعث التهاب قابل توجه می‌شوند را اندازه گیری می‌کند. CRP در محدوده 8 تا 1000 میلی گرم در لیتر (یا 0.8 تا 100 میلی گرم در دسی لیتر) اندازه گیری می‌شود.
آزمایش hs-CRP دقیقاً سطوح پایین‌تر پروتئین را نسبت به اندازه‌گیری استاندارد CRP تشخیص می‌دهد و برای ارزیابی افراد از نظر خطر بیماریهای قلبی عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. CRP را در محدوده 0.3 تا 10 میلی گرم در لیتر اندازه گیری می‌کنند.
همانطور که در بالا به طور کلی بیان شد، از آزمایش CRP برای تشخیص التهاب استفاده می‌شود. به عنوان مثال، CRP ممکن است برای تشخیص یا نظارت بر التهاب قابل توجه در شرایط حاد استفاده شود، مانند:
آزمایش CRP در نظارت بر شرایط التهابی مزمن برای تشخیص شعله ور شدن و یا تعیین موثر بودن درمان مفید است. برخی از نمونه‌ها عبارتند از:
نمونه‌هایی از کاربردهای دیگر این آزمایش عبارت‌اند از:
گاهی اوقات ممکن است CRP همراه با میزان رسوب گلبول قرمز (ESR) ، آزمایش دیگری که التهاب را تشخیص می‌دهد، یا پروکلسیتونین، آزمایشی که نشان دهنده سپسیس است، تجویز شود. در حالی که آزمایش CRP به اندازه کافی برای تشخیص یک بیماری خاص کافی نیست، اما به عنوان یک نشانگر عمومی برای عفونت و التهاب عمل می‌کند، بنابراین به پزشکان مراقبت‌های بهداشتی هشدار می‌دهد که آزمایش و درمان بیشتر ممکن است لازم باشد. بسته به علت مشکوک، ممکن است تعدادی آزمایش دیگر برای شناسایی منبع التهاب انجام شود.
آزمایش CRP ممکن است در صورت مشکوک بودن به عفونت باکتریایی جدی بر اساس سابقه پزشکی و علائم و نشانه‌های شما تجویز شود. به عنوان مثال، هنگامی که نوزاد علائم عفونت را نشان می‌دهد یا علائم سپسیس را مشاهده می‌کنید، علائمی مانند:
همچنین ممکن است برای نظارت بر شرایطی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس به طور منظم دستور داده شود و اغلب در فواصل زمانی مشخص می‌شود که آیا درمان موثر است یا خیر. این امر به ویژه برای مشکلات التهابی مفید است زیرا سطح CRP با کاهش التهاب کاهش می‌یابد. همچنین برای اطمینان از عدم عفونت بعد از عمل، دستورالعمل و نظارت پس از عمل جراحی دستور داده می‌شود.
خون سیاهرگی (سرم)
رعایت شرایط خاصی لازم نیست.
“بیماریهای التهابی مزمن” یک اصطلاح عمومی است که برای توصیف حملات طولانی مدت یا مکرر التهاب مرتبط با یک بیماری خاص‌تر استفاده می‌شود. التهاب مزمن می‌تواند ناشی از تعدادی از شرایط مختلف مانند آرتریت، لوپوس یا بیماری التهابی روده (بیماری کرون یا کولیت اولسروز) باشد.
هر دو آزمایش اساساً یکسان هستند و برای اندازه گیری یک ماده مشابه در خون استفاده می‌شوند. با این حال، آزمایش CRP با حساسیت بالا که به عنوان Hs-CRP شناخته می‌شود، مقادیر بسیار کمی از CRP را در خون اندازه‌گیری می‌کند و اغلب برای افراد به ظاهر سالم توصیه می‌شود تا خطرات احتمالی خود را برای مشکلات قلبی ارزیابی کنند. معمولاً CRP را در محدوده 0.3 تا 10 میلی گرم در لیتر اندازه گیری می‌کنند. آزمایش CRP معمولی برای افرادی که در معرض عفونت یا بیماریهای التهابی مزمن هستند (همانطور که در بالا اساره شد)، تجویز شده است. CRP را در محدوده 8 تا 1000 میلی گرم در لیتر (یا 0.8 تا 100 میلی گرم در دسی لیتر) اندازه گیری می‌کنند.
اطمینان حاصل کنید که از دستورالعمل‌ها یا توصیه‌های ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود پیروی می‌کنید. هنگامی که عفونت با درمان برطرف می‌شود، سطح CRP به طور کلی کاهش می‌یابد.
گاهی این امکان وجود دارد که این آزمایش در کلینیک بزرگتری انجام شود، اما اکثر آزمایشات CRP در آزمایشگاه انجام می‌شود.
سطح با تفسیر آزمایش CRP را می‌توان در مراحل بعدی بارداری و همچنین با استفاده از قرص‌های ضد بارداری یا درمان جایگزینی هورمون (یعنی استروژن) افزایش داد. سطوح بالاتری از CRP در افراد چاق نیز مشاهده شده است. CRP همچنین می‌تواند در افرادی که سرطان دارند افزایش یابد. تست رسوب گلبول قرمز (ESR) نیز در صورت وجود التهاب افزایش می‌یابد. با این حال، CRP زودتر افزایش می‌یابد و سپس سریعتر از ESR کاهش می‌یابد.
CRP یک پروتئین واکنش دهنده فاز حاد (Acute Phase Reactant) است. CRP توسط کبد تولید و با گذشت چند ساعت از شروع عفونت یا التهاب در بدن، مقادیر متفاوتی از آن در خون آزاد می‌شود. افزایش سطح CRP معمولا به دنبال وقوع حمله قلبی، عفونت و پس از عمل جراحی مشاهده می‌شود و ممکن است با تب، درد و علایم بالینی دیگری همراه باشد. در واکنش به وجود التهاب در بدن، سطح CRP همانطور که در ابتلا اشاره شد، می‌تواند تا ۱۰۰۰ برابر افزایش یابد و به همین دلیل CRP شاخص خوبی برای نظارت بر روند پیشرفت بیماریهای التهابی محسوب می‌شود.
