آزمایش قند ناشتا | FBS

  • نوشته شده توسط مدیر سایت
  • 30 / 05 / 1399

چرا و چه موقع آزمایش انجام می شود؟

  • ارزیابی و نظارت بر وضعیت قند خون، تشخیص بالا بودن قند خون یا هیپرگلیسمی و همچنین پایین بودن قند خون یا هیپوگلیسمی، دیابت و پیش دیابت (Prediabetes)
  • به عنوان بخشی از آزمایشات چکاپ قند خون و قند ادرار (به عنوان بخشی از آزمایش تجزیه ادرار یا Urine Analysis) اندازه گیری می شود.
  • در صورت بروز علایم هیپوگلیسمی و هیپرگلیسمی، در طول دوران بارداری و در افراد مستعد به ابتلا به دیابت نیز این آزمایش درخواست می شود.
  • در بیماران دیابتی تست گلوکز یا قند خون ناشتا معمولا در کنار سایر آزمایشات، مانند HbA1C به منظور ارزیابی اثربخشی درمان انجام میشود. در صورت ابتلا به دیابت، قند خون باید چندین مرتبه در روز تست شود.

 

نمونه مناسب

  • خون سیاهرگی (سرم)
  • گاهی ادرار

 

آمادگی برای انجام آزمایش

آزمایش قند خون در شرایط مختلف انجام می شود:

  • قند خون ناشتا (Fasting Blood Glucose) که آزمایش پس از ۱۰-۸ ساعت پرهیز از خوردن انجام می شود.
  • قند خون راندوم(Random Blood Glucose) که ناشتا بودن جهت انجام این آزمایش لازم نیست و نمونه در هر ساعتی می تواند گرفته شود.
  • قند خون پس از مصرف غذا (Post parandial Blood Glucose) که در ساعت معینی پس از صرف غذا نمونه گیری انجام می شود.
  • تست تحمل قند خوراکی Oral Glucose Tolerance Test ) OGTT GTT) که نمونه اولیه در حالت ناشتا و نمونه های متوالی پس از مصرف مقدار معینی گلوکز، گرفته می شوند. هدف از انجام این تست بررسی الگوی تغییرات قند خون در پی مصرف قند است. تست OGTT برای بررسی و تشخیص ابتلای زنان باردار به دیابت بارداری انجام میشود. در صورت بالا بودن نتیجه ی تست OGTT، آزمایشات تکمیلی به منظور تایید دیابت بارداری انجام خواهد شد.

 

هدف از انجام آزمایش

گلوکز یک قند ساده و منبع اصلی تولید انرژی در بدن است. کربوهیدرات های مواد غذایی در بدن شکسته شده و به مولکولهای گلوکز و دیگر قندهای ساده تبدیل می شوند. گلوکز از طریق روده جذب شده و با جریان خون به تمام نقاط بدن حمل می شود. بدن برای تأمین انرژی مورد نیاز خود به گلوکز نیاز دارد؛ مغز و دستگاه عصبی فقط در حضور گلوکز کافی در خون قادر به فعالیت هستند.

هورمون انسولین گلوکز را به داخل سلول ها هدایت می کند تا انرژی مازاد به شکل گلیکوژن در کبد و تری گلیسرید در سلول های چربی ذخیره شود. سلول های بدن برای استفاده از گلوکز موجود در خون به انسولین نیاز دارند. وظیفه انسولین کمک به جذب گلوکز توسط سلول ها است. به طور طبیعی سطح گلوکز خون پس از مصرف غذا افزایش می یابد. در پی این افزایش، انسولین از سلولهای بتای پانکراس ترشح شده و موجب کاهش قند خون می شود. انسولین با کمک به جذب گلوکز توسط سلول های بدن، باعث کاهش سطح قند خون می شود. مقدار انسولین ترشح شده از پانکراس با «مقدار قند موجود در غذا» و «میزان افزایش قند خون» ارتباط مستقیم دارد.

در صورت افت قند خون، به عنوان مثال بین وعده های غذایی یا پس از ورزش شدید، هورمون دیگری به نام گلوکاگون توسط پانکراس ترشح و موجب تبدیل مقداری از گلیکوژن ذخیره در کبد به گلوکز میشود؛ سپس گلوکز تولید شده در کبد وارد جریان خون شده و باعث میشود سطح قند خون مجددا به حالت طبیعی خود بازگردد. در صورتی که بازخورد و تاثیر متقابل (Feedback) گلوکز و انسولین به درستی عمل کند، گلوکز خون همواره در محدوده طبیعی و نسبتا پایداری حفظ خواهد ماند. اما در صورت به هم خوردن این تعادل و افزایش سطح قند خون، بدن سعی می کند با افزایش ترشح انسولین و نیز دفع گلوکز از طریق ادرار، به تعادل برسد. افزایش ترشح انسولین باعث افزایش جذب سلولی گلوکز می شود. این مکانیزم به همراه افزایش دفع گلوکز در ادرار، منجر به کاهش گلوکز خون و بازگشت آن به محدوده طبیعی می شود.

 

علل و علائم تغییر در سطح قند خون

علل عمده افزایش قند خون عبارتند از:

  • دیابت (Diabetes)، پیش دیابت (Pre-diabetes)
  • دیابت بارداری (Gestational Diabetes): بعضی از زنان ممکن است در طول دوران بارداری دچار افزایش قند خون شوند. در صورت عدم درمان مناسب و به موقع، دیابت بارداری می تواند موجب تولد نوزاد درشت و بروز هیپوگلیسمی در نوزاد شود.
  • سایر بیماری ها نظیر آکرومگالی، استرس حاد (در واکنش به آسیب و تروما، حمله قلبی و سکته ی مغزی)، نارسایی مزمن کلیه، سندرم کوشینگ، مصرف بیش از حد غذا، پرکاری تیروئید، سرطان پانکراس، پانکراتیت (التهاب پانکراس)
  • مصرف برخی داروها نظیر کورتیکواستروئیدها، ضدافسردگی‌های تری سیکلیک، مدرها، اپی نفرین، استروژن، قرص های ضد بارداری، لیتیوم، فنی توئین، ساليسيلاتها.

علل عمده افزایش قند ادرار عبارتند از:

افزایش «گلوکز ادرار» در اثر بعضی از بیماری های کلیوی و مصرف بعضی داروها مانند، استروژن ها و کلرال هیدرات (Chloral hydrate) مشاهده میشود.

علل عمده کاهش قند خون عبارتند از:

  • نارسایی آدرنال (Adrenal insufficiency)
  • کم کاری هیپوفیز
  • بیماری های پیشرفته کبد
  • کم کاری تیروئید
  • مصرف بیش از حد انسولین توسط بیماران دیابتی (Insulin Overdose)
  • انسولینوما (Insulinoma) یا تومور ترشح کننده انسولین
  • سوء تغذیه
  • مصرف الکل

علایم افزایش قند خون عبارتند از:

  • عطش فراوان و پرنوشی
  • افزایش دفع ادرار
  • خستگی
  • تاری دید
  • تأخیر در بهبود عفونتها و ترمیم زخمها

علایم کاهش قند خون عبارتند از:

  • تعریق
  • احساس گرسنگی
  • اضطراب
  • گیجی
  • تاری دید

Fatal error: Uncaught Error: Call to undefined function is_cat_in_post() in /home/azonline/domains/azmayeshonline.com/public_html/wp-content/themes/azma/single.php:93 Stack trace: #0 /home/azonline/domains/azmayeshonline.com/public_html/wp-includes/template-loader.php(106): include() #1 /home/azonline/domains/azmayeshonline.com/public_html/wp-blog-header.php(19): require_once('/home/azonline/...') #2 /home/azonline/domains/azmayeshonline.com/public_html/index.php(17): require('/home/azonline/...') #3 {main} thrown in /home/azonline/domains/azmayeshonline.com/public_html/wp-content/themes/azma/single.php on line 93
وردپرس › خطا

یک خطای مهم در این وب سایت رخ داده است.

دربارهٔ اشکال‌زدایی در وردپرس بیشتر بدانید.