13 علت بوی بد دهان و راه های درمان آن
نوشته شده توسط سمانه نصیری
18 / 11 / 1399
آیا شما نیز تاکنون بوی بد دهان را تجربه کرده‌اید؟ وضعیتی که برای خود شما و اطرافیان‌تان به میزان زیادی می‌تواند آزار دهنده باشد و اعتماد به نفس شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بوی بد دهان (halitosis) یا هالیتوز، به وجود بوی بد در هنگام تنفس یا حرف زدن با بازدم گفته می‌شود. ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم، دلایل ایجاد بوی بد دهان و راه‌های درمان آن را بررسی کنیم. اگر شما هم با چنین مشکلی مواجه هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را از دست ندهید.
فهرست مطالب
توضیحاتی از بوی بد دهان
در بیشتر موارد، بدبویی دهان از خود دهان ناشی می‌شود، اما ممکن است نشانه بیماری و ناخوشی در اندام‌های بدن هم باشد. همچنین خشکی دهان (در اثر استرس یا روزه‌داری)، خوردن بعضی مواد غذایی (مانند سیر، پیاز، گوشت، ماهی و پنیر) و مصرف دخانیات و الکل در افزایش و کاهش شدت بدبویی دهان تأثیر دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که متاسفانه بدبویی دهان می‌تواند دائمی (مزمن) باشد و ۲۵ % از جمعیت انسانی با شدت‌های متفاوتی این وضعیت را تجربه می‌کنند. برای مثال در ژاپن یک چهارم افراد بالای ۳۰ سال از این موضوع رنج می‌برند و در کالیفرنیا این امر تبدیل به وسواس شده است.
داشتن بوی بد دهان، در فرد مبتلا، ایجاد اضطراب می‌کند و همچنین ممکن است با افسردگی و اختلال وسواس فکری و عملی همراه باشد. از طرفی در برخی افراد، دچار توهم بویایی بد در دهان میشوند که می‌تواند کوتاه مدت باشد و در موارد کمتر نشانه‌ای از صرع لوب گیجگاهی مغز است.
علت بوی بد دهان
بوی دهان دلایل متفاوتی دارد و علاوه بر بیماری‌های لثه و دندان ممکن است دیابت، نارسایی کلیه و یا عوامل دیگر هم در بوی بد دهان نقش داشته باشند. اما موارد زیر، از اصلی‌ترین موارد ایجاد بوی بد دهان در افراد است:
- گاهی بوی دهان به علت موضوع ساده‌ای مانند عدم رعایت بهداشت دهان پس از صرف غذا ایجاد می‌شود. استفاده از نخ دندان، مسواک و دهانشویه پس از غذا به برطرف کردن بو بسیار کمک می‌کند.
- باقی‌مانده غذا بین دندان‌ها باعث رشد باکتری می‌شود و باکتری‌ها عامل بوی دهان هستند.
- علاوه بر غذا، ذرات توتون و تنباکو نیز باعث رشد باکتری و بوی دهان میشوند؛ بنابراین احتمال این معضل در افراد سیگاری به مراتب بیشتر است.
- بزاق دهان کمک می‌کند که برخی از باکتری‌ها و ذرات غذا از لابلای دندان‌ها پاک شوند.
- هنگام خواب، بزاق کمتری تولید می‌شود و دهان خشک است و همین موضوع باعث می‌شود که دهان هنگام برخاستن از خواب بدبو باشد.
- در افراد مبتلا به دیابت حالتی به نام کتواسیدوز دیابتی وجود دارد که در آن بدن قادر به شکستن گلوکز و استفاده از آن به عنوان مهم‌ترین منبع انرژی نیست. در این حالت بدن شروع به شکستن چربی می‌کند و به دنبال آن در بدن یک ماده شیمیایی به نام کتون تولید می‌شود. سطح بالای این ماده بسیار سمی است و منجر به تولید نفس نامطبوع در بیماران دیابتی می‌شود.
- نارسایی کبد یکی دیگر از دلایل بوی نامطبوع دهان است و گاهی این علامت در تشخیص زودهنگام بیماری‌های کبدی بسیار مؤثر است.
- نفس افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه معمولاً بوی ماهی یا آمونیاک می‌دهد که دلیل آن نیز غلظت بالای اوره در بزاق است.
- سینوزیت (التهاب سینوس‌های اطراف بینی)، ذات الریه، برونشیت، ترشحات پشت بینی و ریفلاکس معده نیز جزء مهم‌ترین دلایل بوی دهان هستند.
علت بدبویی دهان با وجود مسواک زدن چیست؟
ممکن است فردی با وجود اینکه دندان‌هایش را مسواک می‌زند، همچنان با بدبویی دهان رو به رو باشد و نداند علت این موضوع چیست؟
- دندان‌های پوسیده: وجود دندان‌های آسیب دیده و پوسیده یا دندان‌هایی که با پرکردن نامناسب دندانی ترمیم شده‌اند، به علت ایجاد گیر غذایی، به لثه محافظ دور دندان آسیب می‌رساند و این مورد به خودی خود می‌تواند موجب بد بویی در دهان بشود.
- التهابات لثه‌ای: مشکل التهاب لثه می‌تواند دارای علائمی مشخص مانند خونریزی و قرمزی بافت لثه باشد و علت این موضوع می‌تواند مسواک زدن غیر صحیح دندان‌ها و خارج نشدن مواد غذایی از لثه و پوسیدگی‌های دندانی باشد. این مشکل بوی بد دهانی را نیز به همراه خواهد داشت.
- گفته می‌شود در گروه اندکی از افراد، بلند بودن پرزهای زبانی در بخش انتهای زبان می‌تواند دلیل بدبویی دهان باشد که با مسواک زدن روی زبان در چنین مشکلی معمولا بوی بد دهانی رفع می‌شود.
عوامل مهم در ایجاد بوی بد دهان
گرچه در بخش‌های قبل، دلایل بد بویی دهان را توضیح دادیم، اما علاوه بر خلاصه کردن موارد قبل، موارد جدیدی را در ادامه اشاره کرده ایم:
- مسواک زدن نامناسب
- خشکی دهان
- بیماری لثه
- پوسیدگی‌های دندان
- غذاهایی مانند پیاز و سیر
- بقایای مواد غذایی در دندان‌ها و زبان
- رژیم غذایی کم کربوهیدرات
- الکل
- دخانیات و سیگار
- بیماری ریفلاکس دستگاه گوارش (ریفلاکس اسید)
- دیابت
- عفونت ریه
- داروهای خاصی مانند داروهای ضد حساسیت و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
روش‌های خانگی رفع بوی بد دهان
- استفاده از سرکه سیب، مصرف زغال فعال هنگام مسواک زدن (خطرناک است و باید با مشورت دندانپزشک صورت بگیرد)، مصرف آدامس مناسب و استاندارد (بدون قند)، استفاده از روغن نارگیل، استفاده از آب و نمک اپسوم، مصرف روغن اکالیپتوس، جویدن و بلعیدن دانه‌های رازیانه، استفاده از زنجبیل، مصرف چای سبز، مصرف جعفری، مصرف توامان آب لیمو و ماست، مصرف هل، مصرف دارچین و روغن کنجد.
- مصرف برخی غذاها می‌تواند باعث بد بو شدن دهان انسان شود. برخی از این خوراکی‌ها که میتوانند بوی بدی در دهان و نفس ایجاد کنند سیر، پیاز و یا قهوه هستند. برای مثال اگر شما سیر یا پیاز بخورید، معده شما هنگام هضم این غذاها، روغن‌های موجود در ساختار آن ها را جذب می‌کند و روانه جریان خون می‌کند. این روغنها وارد جریان خون شده و به ریه‌ها می‌روند. درنهایت این مواد باعث آزاد شدن بوهای نامطبوعی از نفس فرد خواهند شد که می‌تواند از 24 ساعت تا 72 ساعت در نفس وجود داشته باشند و باعث بوی بد دهان شود.
- بیماری پریودنتال: بیماری پریودنتال زمانی اتفاق می‌افتد که پس از تشکیل شدن پلاک‌ها، برای از بین بردن آنها اقدام درمانی انجام نداده باشید. با گذشت زمان، پلاک سفت و سخت می‌شود و به تارتار تبدیل می‌شود. شما نمی‌توانید با مسواک زدن تارتار را از بین ببرید. این ساختار باعث تحریک لثه‌های شما می‌شود. تارتار ممکن است باعث ایجاد فضاها و فاصله‌های کوچکی بین دندان‌ها و لثه شوند. مواد غذایی، باکتری‌ها و پلاک های دندان میتوانند در این فضاها جمع شوند و باعث ایجاد بوی فوق العاده زننده و بد در دهان شوند.
راه های درمان بوی دهان
- آب: خشکی دهان یک محیط مساعد برای رشد باکتری است؛ به همین منظور باید دائم آب بنوشید تا باکتری‌های دهان حداقل به طور موقت از دهان خارج شوند؛ خشکی دهان در اثر کمبود بزاق دهان است که ممکن است در اثر مصرف قرص‌های آنتی هیستامین، داروهای ضد افسردگی یا فشارخون بالا این خشکی بوجود بیاید.
- جعفری: در پایان هر وعده غذایی جویدن جعفری برای رفع بد بویی دهان مفید است؛ جعفری سرشار از کلروفیل است و میکروب‌ها را می‌کشد.
- پرتقال: پرتقال بخورید؛ اسیدسیتریک آن غدد بزاقی را تحریک و نفس را تازه می‌کند.
- پاک کردن زبان: پس از اتمام غذا با قاشق فلزی یا پلاستیکی یا مسواک اطراف و روی زبان را از مواد غذایی پاک کنید (مسواک یا قاشق را با ملایمت از انتهای زبان به جلو بکشید) این کار را چندین بار تکرار کنید، سپس دهان را با آب بشوئید.
- میخک: سرشار از اوژنول است که به عنوان یک ضدعفونی کننده و آرام کننده درد دندان استفاده می‌شود و دارای خواص ضد باکتری قوی است؛ این گیاه را کمی باید بجوید و سپس آن را از دهان خارج کنید.
- رازیانه: رازیانه، هل و شوید باکتری‌های روی زبان را کشته و این بو را از بین می‌برند.
- چوب دارچین: دارچین ضد عفونی کننده است.
- دهان شویه: یکی از راه‌های رفع بوی بد دهان شستن دهان با دهان شویه است.
- خمیردندان: خمیردندانی که حاوی اسانس درخت چای است ضد عفونی کننده‌ای طبیعی است.
- شما باید هر روز حداقل دو بار مسواک بزنید. علاوه بر مسواک زدن بهتر است روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید. باید مطمئن شوید که همه مواد غذایی و ذرات کوچک را از لابلای دندان های خارج خواهید کرد.
- برای از بین بردن باکتری ها به صورت روزانه از دهانشویه های ضد میکروبی استفاده کنید.
- علاوه بر دندان ها شما باید زبان خود را نیز مسواک بزنید زیرا زبان شما حاوی تعداد زیادی باکتری است که میتوانند باعث بد و شدن دهان شما شوند.
- به طور معمول هیدراته ماندن و تامین آب مورد نیاز بدن به کاهش خشکی دهان و بد بو شدن آن کمک می‌کند. ترک سیگار نیز می‌تواند به حفظ سلامتی دندان های شما و از بین بردن بوی بد دهان کمک کند.
گاهی افراد، دچار احساس یا نگرانی از بوی بد دهان (فوبیای بوی بد دهان) هستند و با وجود نداشتن بیماری‌های دهان و دندان، به خاطر این تصور، به متخصصان گوارش و کبد مراجعه می‌کنند. مانند کسانی که رفلاکس دارند و گمان می‌کنند دهانشان بو می‌دهد، اما در واقع دهانشان بو نمی‌دهد، بلکه اعتماد به نفسشان در این زمینه کاهش یافته است. این افراد اگر مشکل جدی در زمینه چنین احساسی دارند، نیازمند مداخله روانپزشکی هستند.
