آزمايش تيروئيد چيست؟
نوشته شده توسط مدیر سایت
15 / 02 / 1399
تيروئيد چيست و چه كاري در بدن انجام مي دهد؟
ابتدا بايد بدانيم تيروئيد در كدام قسمت از بدن قرار دارد و چه وظيفه و نقشي در بدن ايفا مي كند. تيروئيد غده اي به شكل پروانه در جلوي گردن، در پايين حنجره و بالاي استخوان ترقوه مي باشد. وظيفه غده تيروئيد ترشح هورمون هاي T4وT3 مي باشد كه در تنظيم و چگونگي سوخت و ساز انرژي در بدن، توليد انرژي، حالت و خلق و خوي فرد نقش بسياري مهمي ايفا ميي كند. غده هيپوفيز در مغز با ترشح هورمون محرك تيروئيد موجب افزايش ترشح هورمون هاي تيروئيد مي شود. در واقع تيروئيد مسئول تنظيم سوخت وساز بدن مي باشد و گاهي بنا به دلايلي دچار كم كاري يا پركاري مي شود. تيروئيد دو هورمون تريدوتيرونين (T3) و تيروكسين( T4) را توليد مي كند.
كم كاري تيروئيد: هنگامي كه هورمون تيروئيد به اندازه كافي ترشح نشود باعث كم كاري اين هورمون مي شود. اغلب خانم ها با افزايش سن دچار كم كاري تيروئيد مي شوند. در صورت كمبود اين هورمون ها فرد دچار عوارضي مانند اضافه وزن، كمبود انرژي و افسردگي مي شود كه از علائم كم كاري تيروئيد مي باشد.
نشانه هاي كم كاري تيروئيد چيست؟ گاهي ممكن است فرد بدون نشانه دچار كم كاري تيروئيد باشد و گاهي در بعضي افراد بسيار علائم شديدي داشته باشد. اين بيماري معمولا تدريجي آغاز مي شود. بنابراين در برخي موارد ابتلا به بيماري بدون عوارض باشد و با پيشرفت بيماري شديد تر شود.
عوارض ظاهري:
- بصورت ظاهري موجب خشكي و ضخيم شدن پوست مي شود، عمل تعريق كاهش مي يابد ، موها بسيار خشك و شكننده مي شوند، ابروها مي ريزند و ناخن ها نيز شكننده مي شوند.
- كم كاري تيروئيد ممكن است باعث پف آلودگي و تورم چشم ها شود. گاهي منجر به علايم خيره ماندن و بيرون زدگي چشم از نشانه هاي پركاري تيروئيد مي باشد كه با درمان بيماري همچنان مشهود مي باشد.
عوارض دروني:
كم كاري تيروئيد باعث كاهش ضربان قلب و انقباضات قلبي مي شود و در نهايت بر روي كاركرد قلب تاثير مي گذارد. به اين ترتيب فرد بيمار با كوچكترين فعاليت بدني دچار خستگي و تنگي نفس مي شود. اين بيماري براي كساني كه سابقه بيماري قلبي دارند شديد تر مي شود. همچنين در برخي افراد افزايش فشار خون و چربي خون به همراه مي آورد. بيماري هاي تنفسي و ضعف عضلات تنفسي يكي ديگر از عوارض بيماري مي باشد. همچنين كار دستگاه گوارش را كند مي كند. به اين ترتيب افراد مبتلا در اوايل صبح با خستگي و خواب آلودگي همراه با يبوست شديد روز خود را شروع مي كنند. كم كاري تيروئيد در خانم ها باعث اختلالات قاعدگي مي شود، مانند قاعدگي كوتاه و با فواصل كم تا شديد يا با فاصله متغير و گاهي با قطع قاعدگي مواجه مي شوند. در خانم هاي باردار كم كاري تيروئيد باعث سقط جنين مي شود. به طور معمول كم كاري اين غده بيشتر از پر كاري تيروئيد در بين افراد جامعه شايع مي باشد.
پر كاري تيروئيد : در صورتي كه اين هورمون به مقدار زياد ترشح شود فرد دچار پركاري تيروئيد مي شود كه عوارضي مانند كم شدن وزن، سطح بالاي استرس، نگراني، تب ولرز، اسهال و هم چنين تومور ناشي از پر كاري تيروئيد مي باشد.
آزمايش هاي مربوطه براي بررسي عملكرد تيروئيد:
اين تست ها جهت اندازه گيري صحت فعاليت تيروئيد صورت مي گيرد و در واقع شامل تستT4 ،T3RU، T3 و TSH مي باشند. هنگامي كه پزشك نسبت به سطح هورمون مشكوك باشد اين تست را تجويز مي كند كه بايد توسط متخصص آزمايشگاه انجام شود اين آزمايش شامل تست T4 يا هورمون مشابه با هورمون توليد كننده تيروئيد TSH مي باشد و در صورتي كه نتيجه آزمايش غير معمول باشد آزمايش هاي نهايي جهت تشخيص علت بيماري تجويز مي شود.
مراحل انجام تست تيروئيد:
- پزشك قبل از انجام آزمايش در مورد نحوه انجام اين تست با شما مشاوره مي كند. بنابراين درصورت استفاده از هر گونه دارو يا بارداري پزشك خود را مطلع سازيد.
- در هنگام تست توسط پزشك آزمايشگاه بايد روي يك صندلي يا تخت با آرامش قرار بگيريد تا نمونه خون از طريق وريد دريافت شود.
اين نمونه در يك لوله آزمايش جمع آوري مي شود تا جهت آناليز به آزمايشگاه ارسال شود بنابراين فرد مي تواند به فعاليت هاي روزمره خود بپردازد.
عوارض ناشي از آزمايش
پس از انجام نمونه گيري خون ممكن است دچا راحساس سوزش يا متوجه كبودي در محل ورود سوزن شده باشيد كه از طريق كمپرس آب سرد و با كمك آرامبخش بهبود مي يابد. در صورتي كه احساس درد شديد يا دچار تورم و قرمزي در ناحيه وارد شدن سوزن شديد، حتما با پزشك خود در ميان بگذاريد زيرا ممكن است از علائم عفونت باشد.
تفسير نتيجه آزمايش:
معمولا دو تست T4 و TSH به صورت يك جا درخواست مي شود. T4 جهت تست تيروكسن بررسي مي شود و رقم بالاي T4 نشاندهنده پركاري تيروئيد مي باشد.
آزمايش TSH ميزان هورمون مشابه با توليد كننده هورمون تيروئيد را اندازه گيري مي كند. ميزان نرمال اين هورمون بايد بين 4.0و 0.4 در هر ليتر خون باشد.در صورتي كه اندازه اين هورمون بالا باشد، فرد مبتلا به كم كاري تيروئيد مي باشد. اين تست توسط پزشك به طور ساليانه انجام مي گيرد تا باتوجه به سطح هورمون مقدار دارو را تجويز نمايد. داروي لووتيروكسين جهت پر كاري تيروئيد تجويز مي شود. در نوزادان در بدو تولد اين تست T4 و TSHا نجام مي شود تا درصورتي كه مشاهده شود فرد مبتلا به كم كاري تيروئيد مادر زادي شده است، درمان از همان دوران آغاز شود و منجر به ناتواني رشد كودك نشود.
آزمايش T3 مقدار هورمون ترييدو تريرونين را اندازه گيري مي كند و در صورتي كه سطح هورمون هاي مربوط به تيروئيد بالا باشد تجويز مي شود اندازه نرمال براي تست T3 بين 100 تا 200 نانو گرم در هر دسي ليتر خون مي باشد و سطح بالاي آن نشان از بيماري گريوز مي باشد كه يك اختلال خود ايمني همراه با پركاري تيروئيد مي باشد.
تست T3RU مربوط به هورموني است به نام لوبولين كه با تيروكسين اتصال دارد و ميزان اين هورمون را اندازه گيري مي كند. سطوح غير عادي TBG نشان از مشكلات كليوي و عدم جذب پروتئين به مقدار لازم مي باشد. سطح پايين و غير عادي اين هورمون مي تواند به دليل افزايش هورمون استروژن باشد. البته بايد دانست افزايش استروژن مي تواند به دليل بارداري، مصرف غذاهاي حاوي استروژن، چاقي و درمان جايگزيني با هورمون باشد.
