شمارش پلاکت ها در آزمایش خون | PLT
نمونه خون
روز تا نتیجه ی آزمایش اطلاعات چکاپ ها
نشانگرهای زیستی
پلاکت‌ها یا ترومبوسیت‌ها، سلول‌هایی هستند که در مغز استخوان شکل می‌گیرند. هنگامی‌که دیواره رگ خونی آسیب می‌بیند یا خونریزی می‌کند، پلاکت‌ها عملکرد مهم لخته‌سازی خون را انجام می‌دهند. یک آزمایش ساده به نام شمارش پلاکت ها در آزمایش خون | PLT می‌تواند نشان دهد که تعداد پلاکت‌ها در بدن شما مناسب است یا خیر. این آزمایش مشخص می‌کند که آیا شما به تعداد کم پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی) یا به تعداد زیاد آن‌ها (ترومبوسیتوز) دچار هستید یا نه. در ادامه با موضوع شمارش پلاکت ها در آزمایش خون (PLT) بیشتر آشنا می‌شوید.
پلاکت‌ها چه سلول‌هایی هستند؟
قبل از پرداختن به موضوع شمارش پلاکت ها در آزمایش خون | PLT لازم است بدانید پلاکت‌ها چه سلول‌هایی هستند و عملکرد آن‌ها چیست. درون استخوان‌های بدن، مغز استخوان وجود دارد و مغز استخوان ماده‌ای اسفنجی است که انواع سلول‌های خونی ازجمله گلبول‌های سفید خون که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند و گلبول‌های قرمز خون را تولید می‌کند.
پلاکت‌ها نیز در مغز استخوان تولید می‌شوند و هنگامی‌که دیواره رگ خونی آسیب می‌بیند پلاکت‌ها به آن واکنش نشان می‌دهند. آن‌ها برای بهبود دیواره رگ خونی تجمع پیدا می‌کنند. از سوی دیگر، پلاکت‌های فعال‌شده برای جذب پلاکت‌های بیشتر به‌منظور کمک به بستن رگ خونی، سیگنال ارسال می‌کنند. طول عمر پلاکت‌ها بین هشت تا 10 روز است.
هدف از شمارش پلاکت ها در آزمایش خون (PLT) چیست؟
در ارتباط با اهمیت PLT در آزمایش خون لازم است بدانید دانستن تعداد پلاکت‌ها در بدن می‌تواند بسیار مهم باشد و به همین دلیل، پزشک در برخی موارد شمارش پلاکت ها در آزمایش خون | PLT را تجویز می‌کند. در ارتباط با اصطلاحات آزمایش خون، لازم است به این نکته اشاره کنیم که PLT در آزمایش خون چیست؟ PLT در آزمایش خون نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌های موجود در یک میکرولیتر خون است.
- ترومبوسیتوپنی به معنای تعداد کم پلاکت‌هاست که به‌طور بالقوه می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل خونریزی آسان یا کبودی شود.
- ترومبوسیتوز به معنای پلاکت‌های زیاد است که می‌تواند منجر به لخته شدن غیرطبیعی خون در مواقع غیرضروری شود.
پزشک ممکن است بخواهد PLT را به‌عنوان بخشی از معاینه فیزیکی معمول بررسی کند یا درصورتی‌که به تعداد کم یا بیش‌ازحد پلاکت‌ها مشکوک باشد شمارش پلاکت ها در آزمایش خون (PLT) را توصیه کند.
شمارش پلاکت ها در آزمایش خون (PLT) چگونه انجام می‌شود؟
شمارش پلاکت ها در آزمایش خون | PLT را می‌توان به‌تنهایی انجام داد اما این آزمایش معمولا در یک پانل بزرگتر آزمایش خون به نام شمارش کامل خون (CBC) انجام می‌شود. آزمایش خون CBC، تعداد و اندازه گلبول‌های سفید خون، گلبول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. برای مثال، آزمایش CBC شامل آزمایش MCH ، FBC در آزمایش خون، آزمایش خون MCV و آزمایش خون WBC می‌شود. هردوی این آزمایش‌ها با استفاده از نمونه‌گیری از خون و به‌احتمال‌زیاد از رگ بازو انجام می‌شوند.
در ارتباط با نکاتی که قبل از دادن آزمایش خون باید بدانید لازم است مطرح کنیم که این آزمایش نیازی به ناشتا بودن ندارد و آمادگی خاصی نیز برای آن لازم نیست. همچنین، شما می‌توانید برای انجام این آزمایش‌ها از خدمات نمونه‌گیری در منزل توسط آزمایش آنلاین بهره‌مند شوید. در این صورت نه‌تنها می‌توانید در وقت و هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید بلکه می‌توانید به دقت و صحت نتایج آزمایش خون نیز اطمینان داشته باشید.
نتیجه شمارش پلاکت ها در آزمایش خون (PLT) چگونه تفسیر می‌شود؟
محدوده طبیعی پلاکت‌ها بین 150 تا 450 هزار در هر میکرولیتر خون است. اگر نتیجه آزمایش شما در این محدوده قرار داشته باشد تعداد پلاکت‌های خون شما نشان‌دهنده مشکل یا اختلالی نیست اما اگر تعداد پلاکت‌ها کمتر از حد طبیعی باشد نشان‌دهنده ترومبوسیتوپنی و اگر تعداد پلاکت‌ها بالاتر از 450 هزار باشد نشان‌دهنده ترومبوسیتوز است. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا می‌شوید که این آزمایش خون چه بیماری هایی را نشان می دهد؟
تعداد بالای پلاکت‌ها
ترومبوسیتوز هنگامی اتفاق می‌افتد که تعداد پلاکت‌ها در خون بیش‌ازحد طبیعی باشد. دو نوع ترومبوسیتوز وجود دارد: اولیه و ثانویه.
ترومبوسیتوز اولیه
در ترومبوسیتوز اولیه، عملکرد مغز استخوان غیرعادی است و درنتیجه، پلاکت‌های بیش‌ازحد طبیعی تولید می‌شوند. در این شرایط، معمولا پلاکت‌هایی که توسط مغز استخوان تولید می‌شوند به‌درستی کار نمی‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد غیرطبیعی لخته خون یا حتی خونریزی شوند. داشتن لخته‌های خون می‌تواند منجر به ایجاد عوارض شدید مانند آمبولی ریه، حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
برای درمان ترومبوسیتوز اولیه می‌توان از داروهایی برای کاهش تولید پلاکت‌ها توسط مغز استخوان استفاده کرد. دو مورد از این داروها عبارت‌اند از: هیدروکسی اوره و آناگرلید. سایر داروهایی که ممکن است تجویز شوند ازجمله آسپرین، به جلوگیری از تجمع غیرطبیعی پلاکت‌ها کمک می‌کنند.
ترومبوسیتوز ثانویه
در ترومبوسیتوز ثانویه، پلاکت‌ها در واکنش به مسئله‌ای دیگر افزایش می‌یابند. برای مثال، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمبود آهن
- کم‌خونی
- عفونت
- التهاب
- بیماری‌های خود ایمنی
- کمبودهای تغذیه‌ای مانند فولات یا ویتامین B12
- برداشتن طحال
بنابراین، ترومبوسیتوز ثانویه زمانی درمان می‌شود که بیماری یا مشکل زمینه‌ای درمان شود. به همین دلیل، پزشک ممکن است برای تشخیص علت زمینه‌ای به دنبال جواب آزمایش کم خونی باشد یا آزمایش‌های دیگری را برای بررسی وضعیت سلامتی شما توصیه کند.
تعداد پایین پلاکت‌ها
ترومبوسیتوپنی می‌تواند در اثر عوامل متعددی ایجاد شود که ازجمله این عوامل می‌توان به کاهش تولید پلاکت در مغز استخوان، تخریب غیرطبیعی پلاکت‌ها توسط سیستم ایمنی بدن، نگه داشتن بیش‌ازحد پلاکت‌ها توسط طحال اشاره کرد. علل کاهش تولید پلاکت در مغز استخوان عبارت‌اند از:
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- سرطان
- مصرف برخی داروها
- مصرف زیاد الکل
- ویروس‌ها
- شیمی‌درمانی
درمان ترومبوسیتوپنی ناشی از تولید کم پلاکت در مغز استخوان بر اساس علت مسئله متفاوت است. به‌عنوان‌مثال، اگر پس از انجام آزمایش سرطان خون یا هر آزمایش دیگری، پزشک متوجه شود بیماری سرطان موجب ترومبوسیتوپنی شده باشد درمان بیماری می‌تواند پلاکت‌ها را به حالت طبیعی بازگرداند یا اگر مصرف دارویی موجب کم شدن پلاکت‌ها شده باشد، توقف آن می‌تواند سطح پلاکت‌ها را بالا ببرد.
در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به‌صورت نامناسبی پلاکت‌ها را از بین می‌برد که به این شرایط، ترومبوسیتوپنی ایمنی گفته می‌شود. اگر کاهش پلاکت‌ها خفیف باشد ممکن است درمان نیاز نباشد اما اگر تعداد پلاکت‌ها بسیار پایین باشد می‌توان برای سرکوب سیستم ایمنی داروهایی را مانند استروئیدها را تجویز کرد یا از تزریق ایمونوگلوبولین استفاده کرد.
از سوی دیگر، طحال به‌طورمعمول ناحیه‌ای است که برخی از پلاکت‌های بدن در آن ذخیره می‌شوند. اگر طحال بزرگ شود، ممکن است پلاکت‌های بیشتری نسبت به حالت عادی در آن نگه داشته شوند و درنتیجه تعداد پلاکت‌ها کاهش یابند. اگرچه در صورت نیاز، طحال پلاکت‌ها را آزاد می‌کند و به‌طورکلی همچنان به‌درستی عمل می‌کند. بااین‌حال، گاهی اوقات اگر تعداد پلاکت‌ها بسیار کم باشد، لازم است طحال برداشته شود.
درنهایت، اگر نگران هستید که تعداد پلاکت‌های خون شما بیش‌ازحد زیاد یا بسیار کم باشد مهم است با پزشک در این مورد صحبت کنید. یک آزمایش خون ساده به نام شمارش پلاکت ها در آزمایش خون | PLT می‌تواند مشخص کند که آیا تعداد پلاکت‌های شما در محدوده طبیعی قرار دارد یا خیر. اگر نتیجه شمارش پلاکت ها در آزمایش خون (PLT) نشان داد که پلاکت‌های شما بسیار کم یا بسیار زیاد است ممکن است به‌نوعی درمان نیاز داشته باشید.
