آزمایش پرولاکتین مردان و زنان

آزمایش پرولاکتین (PRL) میزان هورمونی به نام پرولاکتین را در خون اندازه گیری می‌کند. این هورمون در غده هیپوفیز، درست در زیر مغز افراد ساخته می‌شود. هورمون پرولاکتین برای سلامت باروری زنان و مردان بسیار حائز اهمیت است. پرولاکتین همچنین عمدتا برای کمک به زنان در تولید شیر پس از زایمان استفاده می‌شود.

عملکرد خاص پرولاکتین در مردان شناخته شده نیست. با این حال، از سطح پرولاکتین برای اندازه گیری رضایت جنسی در مردان و زنان استفاده می‌شود. آزمایش سطح پرولاکتین می‌تواند سایر مشکلات ناشی از هورمون پرولاکتین را نشان دهد. به عنوان مثال، در صورتی که مردان با مشکلاتی مانند کاهش میل جنسی، مشکل در نعوظ، سردردهای غیر قابل توضیح و ناگهانی و مشکلات بینایی مواجه شوند، پزشک آزمایش PRL یا پرولاکتین را به منظور بررسی علت بروز علائم بالا تجویز می‌کند.

درمان سطح بالای پرولاکتین

آگونیست‌های دوپامین مانند بروموکریپتین (parlodel و cysloset) رایج‌ترین روش‌های درمانی برای مقادیر بالای پرولاکتین هستند. این داروها برای کنترل سطح بالای پرولاکتین به مغز در تولید دوپامین کمک می‌کنند. آنها همچنین می‌توانند تومورهای پرولاکتینوما را تا حدودی کوچک کنند.

ممکن است پزشک مصرف کابرگولین را به فرد نیز توصیه کند. کابرگلین یک درمان جدیدتر نسبت به پرولاکتینوما است، که عوارض جانبی خفیف‌تری از سایر داروها دارد. البته، اگر فرد با عوارض جانبی شدید که در اثر سایر روش‌های درمانی از جمله بروموکریپتین روبرو هستند، لازم است در مورد کابرگولین با پزشک خود مشورت کند.

باید به این نکته توجه داشت، که تمامی افراد به خوبی به آگونیست‌های دوپامین پاسخ نمی‌دهند و دارو به پایین آمدن سطح پرولاکتین آنها پاسخ نمی‌دهد. در این صورت، پزشک اغلب رادیوتراپی را تجویز می‌کند. گاهی این امکان وجود دارد که هیچکدام از روش‌هایی که در بالا اشاره شد، به کوچک شدن تومور کمک نمی‌کنند. در این صورت فرد نیاز به جراحی دارد. جراحی اغلب از طریق بینی یا جمجمه فوقانی انجام می‌شود و در نهایت، پس از جراحی، استفاده از داروهای تجویز شده می‌تواند سطح پرولاکتین بیمار را به حد نرمال برساند.

اقدامات دیگری که می‌توان برای کاهش سطح پرولاکتین انجام داد، عبارتند از:

• تغییر رژیم غذایی و پایین نگه داشتن سطح استرس
• متوقف کردن تمرینات با شدت بالا یا فعالیت‌هایی که فرد را تحت فشار قرار می‌دهد
• اجتناب از لباس‌هایی که باعث ایجاد ناراحتی در ناحیه قفسه سینه می‌شود
• خودداری از از فعالیت‌هایی که بیش از حد قفسه سینه را تحریک می‌کند.
• مصرف مکمل های ویتامین B-6 و ویتامین E
• ویتامین B-6 بخشی از روند تولید دوپامین را انجام می‌دهد و وجود مقادیر نسبتا بالایی از آن در بدن به کاهش سطح پرولاکتین کمک می‌کند.
• ویتامین E به طور طبیعی از افزایش سطح پرولاکتین جلوگیری می‌کند. قبل از تغییر در میزان دریافت ویتامین‌ها یا سایر مکمل‌های جدید توصیه می‌شود، با پزشک یا متخصص تغذیه خود صحبت کرد.

اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، به چه معناست؟

بالا بودن بیش از حد میزان پرولاکتین، همیشه بدین معنا نیست که فرد از نظر سلامتی به مشکل برخورده است. عواملی مانند غذا خوردن قبل از انجام آزمایش پرولاکتین مردان و استرس بیش از حد، اغلب سطح پرولاکتین را بیشتر نشان می‌دهد. البته، نرمال تلقی کردن سطح پرولاکتین در آزمایشگاه‌ها و همچنین از نظر پزشکان مختلف، متفاوت است.

با این حال، اگر سطح پرولاکتین فردی بسیار زیاد باشد (برای مثال، 1000 برابر بیشتر از حد طبیعی که متخصص در نظر گرفته است)، امکان دارد نشانه ابتلا به پرولاکتینوما باشد. این بیماری نوعی تومور خوش خیم است و معمولاً با دارو درمان می‌شود. در این حالت ممکن است پزشک از فرد بخواهد MRI بگیرید.

برای انجام MRI فرد در داخل یک محفظه استوانه‌ای شکل مغناطیسی دراز خواهد کشد، زیرا دستگاه MRI از امواج رادیویی برای ایجاد یک تصویر دقیق از مغز استفاده می‌کند. در نهایت، نتیجه به دست آمده نشان می‌دهد که آیا در نزدیکی غده هیپوفیز فرد توده‌ای وجود دارد یا خیر و در صورت وجود داشتن توده، اندازه آن مشخص می‌شود.

اگر سطح پرولاکتین پایین باشد، به چه معناست؟

اگر سطح پرولاکتین زیر حد نرمال باشد، اغلب بدین معناست که غده هیپوفیز به درستی کار نمی‌کند که به عنوان هیپوپیتواریسم شناخته می‌شود. پایین بودن سطح پرولاکتین معمولاً نیازی به درمان پزشکی ندارد. لازم است توجه کرد که برخی از داروها ممکن است باعث کاهش سطح پرولاکتین شوند. آنها عبارتند از:

دوپامین (اینتروپین) که برای افراد شوکه شده تجویز می‌شود.

لوودوپا (برای بیماری پارکینسون)

مشتقات آلکالوئید ارگوت (برای سردردهای شدید)

پرولاکتین و باروری

در برخی موارد، سطح بالای پرولاکتین ممکن است منجر به ناباروری شود. به این صورت که تومورهای پرولاکتینوما به غده هیپوفیز فشار وارد کرده و تولید هورمون‌ها را متوقف می‌کنند. این وضعیت به عنوان هیپوفیز شناخته می‌شود. در مردان، این امر باعث کاهش میل جنسی و از بین رفتن موهای بدن می‌شود. در زنان منجر به ناباروری می‌شود.

هایپر پرولاکتینمی یا افزایش میزان پرولاکتین در بدن، بارداری را به این صورت برای یک زن دشوار می‌کند که تولید طبیعی هورمون‌های استروژن و پروژسترون را قطع کرده، سپس همین امر باعث می‌شود که تخمدان‌ها به طور نامنظم تخمک را آزاد کرده یا به طور کامل متوقف شوند. با این حال، داروها و سایر درمان‌های پرولاکتینوما به بازگرداندن باروری در اکثر افراد کمک می‌کنند.