مردانی که در اتاق‌خواب با مشکل مواجه‌اند ممکن است برای یافتن علت مسئله شروع به جستجو در سایت‌های اینترنتی کنند. آن‌ها احتمالا دیر یا زود با سطح تستوسترون در بدن آشنا می‌شوند. در این شرایط، اگر فردی عمیق‌تر به جستجو بپردازد احتمالا با تستوسترون آزاد آشنا می‌شود. اگرچه ممکن است از این مرحله به بعد درک مسئله راحت به نظر برسد اما درواقع، این‌گونه نیست.
سطح تستوسترون در دسته مواردی است که درک آن می‌تواند دشوار باشد و حتی می‌تواند کمی گیج‌کننده نیز باشد. این موضوع به‌خصوص در مورد تستوسترون آزاد صادق است. به همین دلیل در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که هورمون تستوسترون آزاد چیست و چرا انجام آزمایش هورمون تستوسترون مهم است.
قبل از پرداختن به آزمایش هورمون تستوسترون آزاد لازم است بدانید این هورمون چیست. حدود 98 درصد تستوسترون بدن به گلوبین متصل شونده به هورمون جنسی (SHBG) یا آلبومین متصل است و دو درصد باقیمانده با عنوان تستوسترون آزاد شناخته می‌شود. این تستوسترون آزاد در درون سلول‌های بدن به گیرنده‌های تستوسترون متصل می‌شود. هنگامی‌که یک سلول، تستوسترون آزاد را جذب می‌کند عملکرد آن ازجمله تکثیر سلولی در استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را فعال می‌کند.
این هورمون در ایجاد ویژگی‌های جنسی ثانویه در مردان ازجمله رشد موهای صورت و صدای بم و مردانه نیز موثر است. آزمایش تستوسترون کل، مجموع کل هورمون‌های تستوسترون را در بدن اندازه می‌گیرد که مطالعات جدید نشان می‌دهند این آزمایش ممکن است به‌اندازه‌ای که تصور می‌شد مفید نباشد. ازآنجایی‌که در این آزمایش فقط تستوسترون کل بررسی می‌شود سطح هومورن تستوسترون آزاد بررسی نمی‌شود. این در حالی است که گاهی اوقات علت مسئله پایین بودن سطح هومورن تستوسترون آزاد در بدن است.
کمبود شدید سطح هومورن تستوسترون آزاد می‌تواند منجر به رشد ضعیف عضلات، بی‌قراری، کاهش میل جنسی و بسیاری از مشکلات دیگر شود. بنابراین، اگرچه ممکن است در برخی مواقع سطح هورمون تستوسترون کل طبیعی باشد اما سطح پایین تستوسترون آزاد می‌تواند منجر به تشخیص و طرح درمان شود. به‌عنوان‌مثال، ممکن است بیمار به تستوسترون بیشتری نیاز نداشته باشد اما ممکن است به مقدار کمتری از موادی نیاز داشته باشد که تستوسترون را به مواد دیگری مثل استروژن تبدیل می‌کنند. به همین دلیل، در برخی شرایط انجام آزمایش هورمون تستوسترون آزاد به‌تنهایی مهم است.
این آزمایش همان‌طور که از نامش پیداست میزان هورمون تستوسترون آزاد را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. اگر پزشک احتمال دهد که تستوسترون شما کم یا زیاد است آزمایش تستوسترون کل را برای شما تجویز می‌کند که در این آزمایش سه نوع تستوسترون موردبررسی قرار می‌گیرد. زمانی که تستوسترون کل شما کم باشد آزمایش تستوسترون آزاد می‌تواند اطلاعات بیشتری به پزشک بدهد. این آزمایش برای اهداف زیر انجام می‌شود:
شما ممکن است به این آزمایش برای تشخیص علت میل جنسی پایین خود نیاز داشته باشید. در سال‌های اخیر، پزشکان برای درمان میل جنسی پایین در مردان و زنان از تستوسترون درمانی استفاده می‌کنند. این آزمایش همچنین برای مردانی انجام می‌شود که به بیماری آندروپوز مبتلا هستند. این بیماری ناشی از کاهش تستوسترون است. مردان مبتلا به این بیماری ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
مردان مبتلا به HIV یا ایدز نیز ممکن است دچار کمبود تستوسترون شوند. علائم و نشانه‌های سطح بالای تستوسترون در زنان عبارت‌اند از:
اگر آزمایش هورمون تستوسترون آزاد بدهید و نتیجه نشان دهد که تستوسترون آزاد در بدن شما پایین است پزشک ممکن است درمان با تستوسترون را برای شما شروع کند.
مردان ممکن است علاوه بر این آزمایش به آزمایش‌های دیگری نیز نیاز داشته باشند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
زنان علاوه بر آزمایش هورمون تستوسترون آزاد ممکن است به آزمایش‌های خون دیگری نیز نیاز داشته باشند:
این آزمایش با دریافت نمونه خون شما انجام می‌شود. از سوزن برای گرفتن خون از بازو یا دست استفاده می‌شود. آزمایش هورمون تستوسترون آزاد معمولا صبح‌ها انجام می‌شود زیرا در این زمان، سطح تستوسترون در بالاترین حد خود قرار دارد. ممکن است لازم باشد این آزمایش را بیش از یک‌بار در روز و در ساعات مختلف انجام دهید تا سطح پایین تستوسترون مشخص شود. این امر بدین دلیل است که سطح تستوسترون می‌تواند از صبح تا بعدازظهر و در روزهای مختلف تغییر کند.
انجام آزمایش خون یکی از ساده‌ترین آزمایش‌هاست که خطرات کمی به همراه دارد. ازجمله این عوارض می‌توان به خونریزی، عفونت، کبودی و سرگیجه اشاره کرد. وقتی سوزن وارد بازو یا دست شما می‌شود ممکن است کمی درد یا سوزش را احساس کنید و پس از آن ممکن است تا مدتی، جای زخم باقی بماند.
قبل از پرداختن به نحوه آماده شدن برای این آزمایش لازم است بدانید چه مواردی می‌توانند نتیجه آزمایش را تحت تاثیر قرار دهند. نوشیدن الکل زیاد می‌تواند سطح هورمون تستوسترون را در بدن مردان تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر، چاقی و دیابت نیز می‌توانند سطح هورمون تستوسترون را در بدن مردان تغییر دهند. در زنان نیز، برخی بیماری‌ها ازجمله سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌توانند هورمون تستوسترون آزاد را افزایش دهند.
برای آزمایش هورمون تستوسترون آزاد آمادگی خاصی لازم نیست اما مهم است که ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی از همه داروهای پزشکی، داروهای گیاهی، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید آگاه باشد. این داروها شامل داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزشده توسط پزشک هستند.
نتایج آزمایش هورمون تستوسترون آزاد بسته به جنسیت، سن، تاریخچه سلامت شما و سایر عوامل متفاوت است. بااین‌حال، محدوده طبیعی این هورمون را می‌توان در مردان و زنان به‌طور جداگانه‌ای در نظر گرفت. در ادامه با محدوده طبیعی هورمون تستوسترون آزاد آشنا می‌شوید.
درنهایت، زمانی که کمبود هورمون تستوسترون در بدن مشاهده شود انجام آزمایش هورمون تستوسترون آزاد می‌تواند اطلاعات بیشتری در ارتباط با علت مسئله در اختیار شما قرار دهد. این آزمایش از طریق جمع‌آوری نمونه خون انجام می‌شود و برای انجام آن آمادگی خاصی لازم نیست. پس از دریافت نتایج، پزشک بسته به تشخیص، درمان را شروع خواهد کرد.
