آزمایش OGTT که به عنوان آزمایش تحمل گلوکز خوراکی نیز شناخته میشود، روشی است برای بررسی و اندازهگیری در مورد اینکه بدن شما چقدر میتواند گلوکز را متابولیزه کند. گلوکز نوع قندی است که بدن شما برای تامین انرژی سلولهای خود استفاده میکند. بدن شما غذایی را که میخورید به گلوکز تجزیه کرده و سپس وارد جریان خون میشود. هورمونی به نام انسولین که توسط لوزالمعده ساخته میشود، به رساندن گلوکز از جریان خون به سلولهای بدن کمک میکند.
اگر سلولهای بدن شما در پذیرش انسولین دچار مشکل شوند، شرایطی به نام مقاومت به انسولین به وجود میآید. همچنین در صورتی که بدن شما نتواند انسولین کافی تولید کند، سطح گلوکز در خون شما بیش از حد بالا میرود. قند خون بالا میتواند نشانه پیش دیابت یا دیابت باشد. دیابت یک مشکل جدی پزشکی است که در صورت عدم کنترل میتواند به اندامها و بافتهای بدن آسیب برساند. با اندازه گیری چگونگی پردازش گلوکز توسط بدن، میتوان از آزمایش OGTT (تحمل گلوکز خوراکی) و آزمایشهای دیگر برای تشخیص یا تایید پیش دیابت و دیابت استفاده کرد.
آزمایش OGTT یا تحمل گلوکز خوراکی یکی از راههای ارزیابی میزان متابولیسم گلوکز توسط بدن است. پزشک شما ممکن است دلایل مختلفی برای توصیه این آزمایش داشته باشد:
تشخیص پیش دیابت و دیابت: تشخیص فرایندی است که تعیین میکند چه عواملی باعث ایجاد تغییراتی در سلامتی شما میشود. این تغییرات توسط شما یا پزشک ممکن است مشاهده شده باشند. اگر علائم یا نشانههای دیابت را تجربه میکنید، ممکن است آزمایش OGTT یا تحمل گلوکز خوراکی تجویز شود، به خصوص اگر سایر آزمایشات دیابت بینتیجه باشد.
غربالگری پیش دیابت و دیابت: غربالگری عبارت است از بررسی وجود بیماری قبل از ایجاد علائم و نشانههای آن. اگر سن شما بیش از 45 سال است یا بیشتر از حد متوسط در معرض ابتلا به این بیماری هستید، ممکن است پزشک شما را از نظر دیابت غربالگری کند. به طور کلی، انواع دیگر آزمایشهای دیابت، بیشتر از آزمایش OGTT (تحمل گلوکز خوراکی) برای غربالگری استفاده میشود. با این حال، آزمایش OGTT اغلب برای غربالگری دیابت در زنان باردار استفاده میشود.
غربالگری و تشخیص دیابت بارداری: دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در زنان در دوران بارداری ایجاد میشود. اگر باردار هستید، پزشک شما ممکن است این آزمایش را که در جلسات معاینه و مربوط به آزمایش گلوکز برای دیابت بارداری توضیح داده میشود، پیشنهاد کند.
آزمایش OGTT میزان گلوکز باقی مانده در جریان خون شما را پس از ناشتا و سپس بعد از نوشیدن یک نوشیدنی شیرین در فواصل معین اندازه گیری میکند. میزان قند خون معمولاً بر حسب میلی گرم بر دسی لیتر یا mg/dL اندازه گیری میشود.
پزشک شما معمولاً کسی است که آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را تجویز میکند. آزمایش OGTT ممکن است در مطب پزشک یا در بیمارستان، کلینیک یا آزمایشگاه انجام شود. هنگامی که آزمایش OGTT را دریافت میکنید، یک پزشک فلبوتومیست نمونهای از خون شما را از طریق سوزن از ورید بازوی شما پس از حداقل هشت ساعت ناشتایی (معمولاً ناشتا بودن در طول یک شب اتفاق میافتد) میگیرد. سپس شما یک نوشیدنی شیرین مینوشید و تکنسین در دو تا سه ساعت آینده نمونه خون بیشتری را از شما میگیرد.
در حال حاضر هیچ آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را نمیتوان در خانه انجام داد. این آزمایش نیاز به چندین آزمایش خون و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی نمونههای خون دارد، بنابراین باید در محیط کلینیک یا آزمایشگاه انجام شود.
بسته به نوع بیمه درمانی و محل انجام آزمایش OGTT، ممکن است هزینه تست تحمل گلوکز خوراکی مبالغ متفاوتی داشته باشد. هزینه کامل آزمایش ممکن است قیمت ویزیت مطب، هزینههای تکنسین برای گرفتن نمونه خون شما و هزینه آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل نمونههای شما را در نظر بگیرد.
هنگامی که پزشک آزمایش OGTT را برای شما تجویز میکند، معمولاً ارائه دهنده بیمه شما هزینههای مربوط به آزمایش را پوشش میدهد. ممکن است لازم باشد برخی از هزینهها را از جیب خود بپردازید، مانند کسورات و پرداختهای دیگر. میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد هزینه آزمایش OGTT خود با پزشک، شرکت بیمه درمانی خود یا کارکنان دفتر یا تأسیساتی که آزمایش در آن انجام میشود، صحیت کرده و اطلاعات مورد نیاز را بدست آورید.
قبل از شرکت در آزمایش، همانطور که در بالا اشاره شد، باید حداقل هشت ساعت ناشتا باشید. این بدان معناست که شما باید بدون غذا یا نوشیدنی (به جز آب) بمانید. از آنجایی که این آزمایش اغلب برای صبح برنامه ریزی شده است، بیشتر ناشتا و خالی بودن معده میتواند هنگام خواب، شب قبل از انجام آزمایش OGTT اتفاق بیفتد.
به طور کلی میتوانید تا زمان شروع ناشتا بودن قبل از آزمایش OGTT، رژیم معمولی خود را دنبال کنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد مطمئن شوید که حداقل 150 گرم کربوهیدرات در روز (به مدت سه روز قبل از آزمایش تحمل گلوکز) مصرف میکنید.
اگر از داروهای تجویزی یا داروهای بدون نسخه استفاده میکنید، حتماً قبل از انجام آزمایش OGTT با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما میتواند به شما اطلاع دهد که آیا هر یک از این موارد ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد یا خیر. آنها همچنین میتوانند به شما توصیه کنند که آیا در طول روزه داری نیاز به قطع داروهای دیگر دارید یا خیر.
برای اطمینان از مطمئنترین نتایج، از پزشک خود بخواهید که هرگونه آمادگی خاص مربوط به پیش از آزمایش را برای شما توضیح دهد و دستورالعملها را در روزهای منتهی به آزمایش OGTT به دقت دنبال کنید.
پس از اتمام مجموعه خونگیری، ممکن است در محل خون گیری درد کمی را تجربه کنید. بعد از انجام آزمایش OGTT، میتوانید فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرید. پس از اتمام آزمایش، میتوانید دوباره به صورت عادی رژیم غذایی معمولی خود را استفاده کنید. ممکن است بخواهید یک میان وعده با خود به محل آزمایش ببرید تا بعد از اتمام آخرین خونگیری میان وعده خود را میل کنید.
معمولاً چند روز کاری پس از انجام آزمایش تحمل گلوکز خوراکی، نتایج آزمایش خود را دریافت خواهید کرد. ممکن است بتوانید به نتایج آزمایش خود به صورت آنلاین دسترسی داشته باشید، یا ممکن است نتایج را از طریق ایمیل یا از طریق پست دریافت کنید. پزشک شما ممکن است از طریق تلفن یا ایمیل با شما در ارتباط با نتایج آزمایش تماس بگیرد یا ممکن است برای تفسیر نتایج قرار ملاقاتی را تعیین کند.
تکنسینهای آزمایشگاه سطح گلوکز را در هر نمونه خون تجزیه و تحلیل میکنند. مقادیر مربوط به هر یک از نمونههای زمان بندی شده به صورت جداگانه در گزارش آزمایش شما گنجانده میشود.
تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی به شما کمک میکند تا متوجه شوید که آیا سطح گلوکز شما در هر یک از نمونههای خون به طور غیرطبیعی بالا است یا خیر. به طور خاص، میزان قند خون شما که دو ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز اندازه گیری میشود، میتواند در تشخیص دیابت یا پیش دیابت مورد استفاده قرار گیرد.
موسسه ملی دیابت و اختلالات گوارشی و کلیوی و انجمن دیابت آمریکا، در میان سایر سازمانها، محدودههای مرجع زیر را برای این ارزش دو ساعته لیست میکنند:
در حالی که از این آزمایش میتوان برای تشخیص دیابت نوع 1 و نوع 2 استفاده کرد، یک آزمایش به تنهایی معمولاً تعیین نمیکند که شما دیابت دارید. پزشک به طور معمول در نظر میگیرد که آیا شما علائم دیابت را تجربه میکنید یا خیر. در این حالت نتایج آزمایشهای خون دیگر یا آزمایش مکرر تحمل گلوکز را دارید تا به تشخیص قطعی برسید.
در نتیجه، بهترین راه برای درک و تفسیر نتایج آزمایش OGTT این است که آنها را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک شما میتواند با استفاده از مقایسه نتایج شما با محدوده مرجع متوجه این موضوع شود که آیا به آزمایش مجدد یا سایر آزمایشات دیگر نیاز دارید یا خیر و اقدامات بعدی که ممکن است لازم باشد برای سلامتی خود انجام دهید، توضیح دهد.
افراد مبتلا به پیش دیابت که تشخیص داده میشوند، در طول سالهای پس از تشخیص، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت و سایر بیماریها هستند. اگر نتایج آزمایش شما نشان دهنده پیش دیابت باشد، پزشک ممکن است تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی را توصیه کند که میتواند شانس پیشرفت بیماری شما را به دیابت کاهش دهد یا این پیشرفت را به تأخیر بیندازد.
در صورت تشخیص دیابت، پزشک ممکن است مراحل لازم را برای مدیریت بیماری شما انجام دهد. این مراحل میتواند شامل نظارت بر قند خون شما در خانه و تغییر رژیم غذایی و برنامه ورزشی شما باشد. پزشک شما همچنین ممکن است دارو و ویزیتهای پیگیری منظم را برای شما تجویز کند.