پتاسیم (K)
نوشته شده توسط سمانه نصیری
06 / 12 / 1399
آزمایش خون پتاسیم میزان پتاسیم در خون شمارا اندازه‌گیری می‌کند. پتاسیم نوعی الکترولیت میباشد و الکترولیت‌ها مواد معدنی با بار الکتریکی در بدن شما هستند که به کنترل فعالیت عضلات و اعصاب، حفظ سطح مایعات و انجام سایر عملکردهای مهم کمک می‌کنند. بدن شما به پتاسیم نیاز دارد تا به قلب و عضلات شما کمک کند تا به‌درستی کار کنند. سطح پتاسیم بسیار زیاد یا کم ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل پزشکی باشد.
نام های دیگر این آزمایش سرم پتاسیم، پتاسیم سرم، الکترولیت‌های سرم میباشد.
دلایل انجام آزمایش خون پتاسیم
یک آزمایش پتاسیم اغلب به‌عنوان بخشی از یک پانل متابولیک اساسی انجام می‌شود که یک گروه از آزمایش‌های شیمیایی است که روی سرم خون شما انجام می‌شود. پزشک شما ممکن است آزمایش پتاسیم را در طی یک جسمی معمول یا به دلایل مختلف دیگری، ازجمله:
-بررسی یا نظارت بر عدم تعادل الکترولیت
-نظارت بر برخی از داروها که بر سطح پتاسیم تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه داروهای ادرارآور، داروهای قلب و داروهای فشارخون
-تشخیص مشکلات قلبی و فشارخون بالا
-تشخیص یا نظارت بر بیماری کلیه
-بررسی اسید وز متابولیک (هنگامی‌که کلیه‌ها مقدار کافی اسید را از بدن خارج نمی‌کنند یا بدن اسید زیادی تولید می‌کند، همان‌طور که ممکن است در دیابت اتفاق بیفتد که به‌خوبی کنترل نشده باشد)
این آزمایش به شما کمک می‌کند تا سطح طبیعی پتاسیم را تشخیص دهید.
آمادگی برای آزمایش
برای آزمایش خون پتاسیم یا صفحه الکترولیت به آماده‌سازی خاصی نیاز ندارید ولی پزشک معالج آزمایش‌های بیشتری را روی نمونه خون درخواست کرده است، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از آزمایش روزه‌بگیرید (غذا نخورید و نمی‌نوشید). اگر دستورالعمل خاصی برای رعایت آن وجود دارد، پزشک حتماً به شما اطلاع می‌دهد.
چگونگی انجام آزمایش پتاسیم
قبل از آزمایش، پزشک ممکن است بخواهد شما هر دارویی را که می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، قطع کنید. قبل از روز آزمایش از پزشک خود راهنمایی‌های خاص آزمایش را بخواهید.
آزمایش پتاسیم مانند سایر آزمایش‌های معمول خون انجام می‌شود. موضعی روی بازو، معمولاً داخل آرنج یا پشت دست، با ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود. متخصص مراقبت‌های بهداشتی شما یک باند را در اطراف بازو قرار می‌دهد تا فشار ایجاد کند تا رگ‌های شما متورم شود. سوزنی به داخل رگ شما وارد می‌شود. ممکن است احساس سوزن یا خراش سوزن کنید. سپس خون در یک لوله جمع می‌شود. سپس باند و سوزن برداشته می‌شود و محل با یک باند کوچک پوشانده می‌شود.
نتایج آزمایش پتاسیم
بدن شما برای عملکرد طبیعی به پتاسیم نیاز دارد. برای عملکرد سلول‌های عصبی و عضلانی حیاتی است. سطح پتاسیم طبیعی بین 3.6 تا 5.2 میلی مول در لیتر است. لازم به ذکر است که آزمایشگاه‌های منفرد ممکن است از مقادیر مختلفی استفاده کنند. به همین دلیل، باید از پزشک بخواهید تا نتایج خاص شمارا تفسیر کند.
مقدار پتاسیم در خون شما به‌قدری کم است که افزایش یا کاهش آن می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.
سطح پایین پتاسیم (هیپوکالمی) می‌تواند به دلیل موارد زیر باشد:
پتاسیم کافی در رژیم شما وجود ندارد، اختلالات دستگاه گوارش، اسهال مزمن، استفراغ، استفاده از برخی از داروهای ادرارآور، استفاده بیش‌ازحد از ملین، تعریق بیش‌ازحد، کمبود اسیدفولیک، برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد قارچ‌ها، مصرف بیش‌ازحد استامینوفن، دیابت، به‌ویژه پس از مصرف انسولین، بیماری مزمن کلیوی، هایپرالدوسترونیسم (وقتی غده فوق کلیه بیش‌ازحد هورمون آلدوسترون آزاد می‌کند)، سندرم کوشینگ (هنگامی‌که بدن شما در معرض سطح بالایی از هورمون کورتیزول است یا اگر برخی از هورمون‌های استروئیدی را مصرف می‌کنید)، سطح بالای پتاسیم (هیپرکالمی)
سطح پتاسیم خون 7.0 میلی مول در لیتر یا بالاتر می‌تواند زندگی را تهدید کند.
وجود مقادیر بالاتر از حد طبیعی پتاسیم (هایپرکالمی) در خون می‌تواند نتیجه شرایط و شرایط مختلفی باشد. این شامل:
داشتن بیش‌ازحد پتاسیم در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌های پتاسیم، مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID)، بتا بلاکرها، مهارکننده‌های آنزیم ACE، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) و ادرار آورها، انتقال خون، تخریب گلبول‌های قرمز به دلیل آسیب‌دیدگی شدید یا سوختگی، دیابت نوع 1، کمبود آب بدن، اسیدوز تنفسی (وقتی ریه‌ها نمی‌توانند از دی‌اکسید کربن تولیدشده در بدن خلاص شوند و باعث اسیدی شدن مایعات شوند)، اسیدوز متابولیک (وقتی بدن اسید زیادی تولید می‌کند یا کلیه‌ها نمی‌توانند اسید کافی را از بدن خارج کنند)، نارسایی کلیه
نکته مهمی که وجود دارد این است که فشار و شل شدن مکرر مشت دقیقاً قبل یا در طول آزمایش خون ممکن است به‌طور موقت باعث افزایش سطح پتاسیم در خون شود که این ممکن است به نتیجه نادرستی منجر شود و جواب هاپیرکالمی کاذب را بدهد.
خطرات آزمایش پتاسیم
خطرات و عوارض جانبی آزمایش پتاسیم همانند آزمایش خون معمول است و در برخی موارد تکنسین آزمایشگاه ممکن است در ورود به ورید مناسب مشکل داشته باشد. در موارد نادر، مردم گزارش می‌دهند: خون‌ریزی، کبودی، سبکی سر، غش کردن و همچنین در هرزمانی که پوست سوراخ شده باشد خطر کمی برای عفونت دارد.
تداخل آزمایش پتاسیم
همان‌طور که گفته شد مصرف داروهای مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) بتا بلاکرها، مهارکننده‌های آنزیم ACE، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) و ادرار آورها باعث افزایش پتاسیم و مصرف برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد قارچ‌ها و مصرف بیش‌ازحد استامینوفن باعث کاهش میزان پتاسیم خون می‌شود که باید برای قبل از آزمایش مصرف این داروها با مشورت پزشک کنترل شود.
