آزمایش کلسترول خوب (HDL)

  • نوشته شده توسط فاطمه مهربان
  • 29 / 06 / 1400

آزمایش لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) سطح کلسترول خوب خون را اندازه گیری می‌کند. کلسترول یک ماده مومی شکل است که در تمام سلول‌های بدن شما یافت می‌شود و عملکردهای مختلفی دارد، از جمله کمک به ساختن سلول‌های بدن. کلسترول از طریق جریان خون متصل به پروتئین‌هایی به نام لیپوپروتئین منتقل می‌شود.

دو نوع کلسترول در بدن افراد وجود دارد که به عنوان HDL شناخته می‌شوند. کلسترول خوب است و لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) یا کلسترول بد. HDL به عنوان کلسترول خوب شناخته می‌شود زیرا حامل LDL، تری گلیسیرید و چربی‌های مضر است و آنها را برای پردازش به کبد باز می‌گرداند. وقتی HDL به کبد شما می‌رسد، کبد LDL را تجزیه کرده، آن را به صفرا تبدیل می‌کند و در نهایت آن را از بدن شما خارج می‌کند.

بدن بیشتر از کلسترول LDL تشکیل شده است. LDL به عنوان کلسترول بد تلقی می‌شود زیرا سطوح بالای آن در بدن می‌تواند منجر به تجمع پلاک در عروق شود. این می‌تواند منجر به بیماری قلبی یا سکته مغزی شود. تحقیقات نشان داده است که افراد دارای سطح کلسترول HDL سالم در معرض خطر کمتری برای ابتلا به بیماری عروق کرونر هستند. پزشک می‌تواند سطح کلسترول شما را با یک آزمایش ساده بررسی کند.

 

 

هدف از انجام آزمایش کلسترول خوب چیست؟

هدف از آزمایش کلسترول خوب یا HDL ارزیابی سلامت قلب و عروق شما از جمله خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی است. کلسترول HDL یک نوع خوب از کلسترول در نظر گرفته می‌شود که با خطر کمتر بیماری قلبی عروقی مرتبط است.

اندازه گیری کلسترول HDL و کلسترول توتال با هم در یک نمونه خون بررسی شده و به پزشک اجازه می‌دهد نسبت کلسترول HDL به کلسترول غیر HDL را به راحتی محاسبه کند. این برای ارزیابی سلامت قلب و عروق شما مهم است و به پزشک اجازه می‌دهد تا مقادیر نسبی کلسترول خوب و بد را درک کند.

آزمایش کلسترول خوب می‌تواند در غربالگری، نظارت و تشخیص مشکلاتی که بر قلب، عروق خونی و گردش خون شما تأثیر می‌گذارد، نقش داشته باشد.

  • غربالگری

غربالگری به دنبال مشکلات مربوط به سلامتی قبل از بروز هرگونه علامت و علائم خاصی است. هدف غربالگری قلب و عروق این است که مشکلات و ناهنجاری‌ها را در مراحل اولیه یافت و به منظور جلوگیری از آسیب رساندن به نقاط مختلف بدن آنها را درمان و کنترل کرد.

غربالگری یکی از رایج ترین روش‌هایی است که در تست کلسترول خوب استفاده می‌شود. هم در کودکان و هم در بزرگسالانی که علائم مربوط به مشکلات قلبی عروقی را ندارند، ممکن است سطح کلسترول به صورت دوره‌ای بررسی شود.

سطح پایین کلسترول HDL با افزایش خطر مشکلاتی مانند بیماری قلبی و سکته مغزی مرتبط است. همچنین با دیابت نوع 2 ارتباط دارد. به همین دلیل، آزمایش کلسترول خوب می‌تواند برای تشخیص زودهنگام نگرانی‌های بالقوه جدی سلامتی استفاده شود. بر اساس تجزیه و تحلیل سطوح کلسترول توتال، کلسترول HDL و کلسترول LDL، پزشکان می‌توانند از فرمول‌های خاصی برای تعیین میزان خطری بیماری استفاده کنند.

  • نظارت (مانیتورینگ)

در بسیاری از موارد، ردیابی سطح کلسترول در طول زمان ضروری است. این به عنوان نظارت شناخته می‌شود و معمول است که کلسترول HDL در فواصل معین آزمایش شود. شایع ترین شرایطی که کلسترول HDL در طول دوره‌های مختلف به صورت مرتب کنترل می‌شود عبارتند از:

پس از آزمایش کلسترول غیرطبیعی قبلی: اگر قبلاً آزمایش کلسترول انجام داده‌اید و نتایح به دست آمده کلسترول HDL پایین یا کلسترول LDL بالا نشان داده است، ممکن است آزمایش‌هایی به صورت مداوم برای نظارت بر سطح چربی شما انجام شود.

پس از بروز یک مشکل قلبی عروقی در گذشته: اگر بیماری قلبی شما تشخیص داده شده است یا در گذشته دچار حمله قلبی شده‌اید، آزمایش کلسترول خوب می‌تواند بخشی از نظارت بر سلامت شما در طول زمان باشد.

پس از شروع درمان برای کاهش خطرات قلبی عروقی: گاهی اوقات پزشکان شیوه زندگی یا داروهایی را برای بهبود سطح کلسترول توصیه می‌کنند و آزمایش مداوم می‌تواند پاسخ بدن شما را به درمان تجویز شده ارزیابی کند.

  • تشخیص

به ندرت، آزمایشات کلسترول برای تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند. تشخیص درواقع بدین معناست که علت اصلی بیماری پس از شروع علائم مشخص می‌شود. در صورت بروز علائم قلبی عروقی، پزشکان ممکن است آزمایش کلسترول خوب را تجویز کنند. سطح کلسترول HDL در تشخیص سندرم متابولیک مورد توجه است. سندرم متابولیک مجموعه‌ای از عوامل خطر برای دیابت، سکته مغزی و بیماری عروق کرونر قلب است. آزمایش کلسترول همچنین می‌تواند در شناسایی برخی از مشکلات سلامتی که بر اندام‌های دیگر تأثیر می‌گذارد، دخیل باشد.

 

 

آزمایش کلسترول خوب چه چیزی را بررسی می‌کند؟

آزمایش کلسترول HDL یک نمونه خون را تجزیه و تحلیل می‌کند تا میزان کلسترول موجود در ذرات لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) را مشاهده کند. همانطور که اشاره شد، کلسترول یک ماده مومی است که برای عملکرد اولیه سلول مهم است. کلسترول از طریق بدن در خون در داخل لیپوپروتئین‌ها که از چربی و پروتئین تشکیل شده‌اند، منتقل می‌شود.

انواع مختلفی از لیپوپروتئین‌ها وجود دارند که می‌توانند کلسترول را حمل کنند از جمله لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا، لیپوپروتئین‌های با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین‌های با چگالی بسیار پایین (VLDL).

کلسترول موجود در ذرات LDL و VLDL می‌تواند در عروق تجمع کرده و مشکلات قلبی عروقی را ایجاد کند. در مقابل، ذرات HDL کلسترول را به کبد منتقل می‌کنند تا بتواند از بدن دفع شوند. از طریق این و سایر عملکردها، کلسترول HDL به محافظت در برابر سخت شدن و انسداد عروق کمک می‌کند.

در عمل، تقریباً همه آزمایشات کلسترول HDL کلسترول توتال را اندازه می‌گیرند، که مجموع کلسترول موجود در انواع مختلف لیپوپروتئین‌ها است. با تفریق کلسترول HDL از کلسترول توتال، پزشک می‌تواند میزان کلسترول غیر HDL موجود را تعیین کند. علاوه بر این، آزمایشاتی مانند یک پانل لیپیدی از یک فرمول ریاضی برای محاسبه میزان کلسترول LDL در نمونه خون شما استفاده می‌کنند.

 

چرا آزمایش HDL انجام می‌شود؟

آزمایش HDL به عنوان تست HDL-C نیز شناخته می‌شود. این یکی از چندین آزمایشی است که پزشک می‌تواند از آن برای بررسی سطح کلسترول موجود در بدن شما استفاده کند. این مجموعه کامل از آزمایشات به عنوان آزمایش کلسترول توتال، مشخصات چربی یا پانل چربی شناخته می‌شود. پزشکان به طور معمول از این گروه آزمایشات برای تعیین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی استفاده می‌کنند.

آزمایش HDL به طور خاص سطح HDL در خون شما را بررسی می‌کند. اگر در آزمایش غربالگری نتایج به دست آمده سطح کلسترول بالایی را نشان می‌دهد، ممکن است آزمایش HDL به عنوان یک آزمایش پیگیری دستور داده شود. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که همه بزرگسالان 20 ساله یا بالاتر هر چهار تا شش سال یکبار کلسترول خود را چک کنند. پزشک شما ممکن است آزمایش HDL را به عنوان بخشی از معاینه منظم نیز تجویز کند.

پزشکان ممکن است به طور منظم این آزمایش را برای افرادی که در معرض بیماری‌های قلبی هستند انجام دهند، از جمله افرادی که:

  • دیابت داشته باشند
  • سابقه خانوادگی بیماری قلبی داشته باشند
  • فشار خون بالا دارند
  • مردان بالای 45 سال هستند
  • زنان بالای 55 سال هستند
  • سیگار می‌کشند
  • از تنباکو استفاده می‌کنند
  • بیماری قلبی داشته یا دچار حمله قلبی شده‌اند

پزشک شما همچنین ممکن است این آزمایش را برای نظارت بر اثربخشی درمان‌ها و یا بررسی اینکه آیا تغییر شیوه زندگی مانند رژیم غذایی، ورزش یا ترک سیگار در کاهش سطح کلسترول شما کارساز بوده است یا خیر، تجویز کند. در حال حاضر، آزمایش معتبری برای بررسی کلسترول، از جمله آزمایشات اختصاصی HDL، در دسترس است.

نحوه انجام آزمایش کلسترول خوب

چندین روش مختلف برای آزمایش سطح کلسترول HDL وجود دارد. پزشک ممکن است یک آزمایش آزمایشگاهی تجویز کند، که نیاز به گرفتن نمونه خون از ورید بازوی شما در مطب پزشکی یا بیمارستان دارد.

برخی از کلینیک‌ها، مطب پزشکان، داروخانه‌ها و رویدادهایی مانند نمایشگاه‌های بهداشتی نیز آزمایش کلسترول در محل را ارائه می‌دهند. این آزمایش که به عنوان تست مراقبت از بیماری شناخته می‌شود، قطره‌ای خون را که از نوک انگشتان شما با سوزن بسیار کوچک ناشی می‌شود، گرفته و تجزیه و تحلیل می‌کند.

 

آیا می‌توانم در خانه آزمایش را انجام بدهم؟

آزمایشات خانگی برای اندازه گیری کلسترول HDL در دسترس است. گزینه‌های مختلفی برای آزمایش کلسترول HDL در خانه وجود دارد. یک خودآزمایی در خانه شامل گرفتن یک نمونه خون از انگشتان دست است که بدون ارسال نمونه به آزمایشگاه نتیجه را به شما ارائه خواهد داد. در این خودآزمایی‌ها، یک قطره خون روی یک کاغذ مخصوص آزمایش قرار می‌گیرد. کاغذ آزمایش یا بر اساس سطح کلسترول شما تغییر رنگ می‌دهد یا در دستگاه کوچکی قرار می‌گیرد که خون شما را تجزیه و تحلیل می‌کند.

جمع آوری نمونه در زمان انجام آزمایش خانگی شامل گرفتن نمونه خون از انگشت در خانه و سپس ارسال آن به آزمایشگاهی است که سطح کلسترول HDL را اندازه گیری می‌کند. برخی از آزمایشات خانگی فقط کلسترول توتال را اندازه گیری می‌کنند و نتیجه‌ای برای کلسترول HDL ارائه نمی‌دهند. به همین دلیل، مهم است که به آزمایش دقت کنید تا مشخص شود آیا شامل اندازه گیری HDL-C است یا خیر.

هزینه آزمایش کلسترول خوب چقدر است؟

قیمت آزمایش کلسترول HDL متغیر است. عواملی که می‌توانند بر هزینه آزمایش کلسترول تأثیر بگذارند عبارتند از: اندازه گیری‌ها، نمونه خون کجا گرفته شده و آیا بیمه درمانی دارید یا خیر.

ممکن است هزینه‌های جداگانه ای برای خونگیری، مراجعه به مطب و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی نیز در نظر گرفته شود. در صورتی که آزمایش کلسترول HDL توسط پزشک شما توصیه شود، در بسیاری از موارد، این هزینه‌ها حداقل تا حدی تحت پوشش بیمه درمانی شما قرار می‌گیرد. می‌توانید با برنامه مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کرده و اطلاعاتی در مورد هزینه‌ها از جمله کسر یا پرداخت‌های دیگر دریافت کنید.

برخی از کلینیک‌ها یا داروخانه‌ها قیمت آزمایش‌های کلسترول را تعیین کرده‌اند. علاوه بر این، آزمایش مراقبت‌های ویژه ممکن است به صورت رایگان یا با هزینه کم در رویدادهای اجتماعی مانند نمایشگاه‌های بهداشتی در دسترس باشد.

کیت‌های تست در خانه از نظر قیمت تفاوت چشمگیری دارند. دستگاه‌هایی که کلسترول را از یک قطره خون تجزیه و تحلیل می‌کنند، ممکن است مستلزم پرداخت هزینه بیشتری نسبت به سایر انواع تست‌های خانگی باشند. در صورت نیاز به آزمایش مجدد، برخی آزمایش‌ها به شما امکان می‌دهد، نوارهای تست اضافی خریداری کنید.

انجام آزمایش کلسترول خوب

برای انجام آزمایش آزمایشگاهی کلسترول HDL از ورید بازوی شما نمونه خونی گرفته می‌شود و این روش معمول معمولاً در مطب پزشک، آزمایشگاه یا بیمارستان انجام می‌شود. برای آزمایش‌های خانگی همانطور که گفته شد، تنها کافیست یک قطره خون از نوک انگشتان شما به عنوان نمونه گرفته شود.

  • قبل از آزمایش

اگرچه اندازه گیری دقیق کلسترول HDL مستلزم اجتناب از خوردن و آشامیدن نیست، اما با این حال مهم است که با پزشک خود در مورد اینکه آیا باید قبل از آزمایش کلسترول HDL ناشتا باشید یا خیر، صحبت کنید.

برخی از آزمایشاتی که HDL-C را اندازه گیری می‌کنند شامل آزمایش سطح کلسترول LDL است که می‌تواند تحت تأثیر مصرف اخیر غذا یا نوشیدنی قرار گیرد. هنگامی که ناشتا لازم است، نباید تا 12 ساعت قبل از خون گیری چیزی غیر از آب بخورید یا بنوشید. اگر از آزمایش در خانه استفاده می‌کنید، باید دستورالعمل‌های موجود در کیت آزمایش را برای اطلاع از روزه داری و سایر آمادگی‌های لازم قبل از آزمایش مرور کنید.

  • در طول آزمایش

اگر در حال انجام آزمایش کلسترول در آزمایشگاه هستید، نمونه خون را در طی یک روش معمول به نام رگ گیری دریافت خواهید کرد. در این روش، شما نشسته‌اید و یک تکنسین یک نوار الاستیک را در قسمت بالای بازوی شما می‌پیچد تا جریان خون در رگ‌های شما افزایش یابد. آنها از یک دستمال ضد عفونی کننده بر روی پوست نزدیک ورید شما استفاده می‌کنند و سپس یک سوزن را برای گرفتن یک ویال خون وارد رگ می‌کنند. این نوع خون گیری معمولاً تنها چند دقیقه طول می‌کشد تا انجام شود. ممکن است درد خفیف یا احساس سوزشی ایجاد کند.

برای انجام آزمایش کلسترول در منزل، یک قطره کوچک خون باید از نوک انگشتان شما گرفته شود. برای اینکار از سوزن کوچکی استفاده می‌شود. این ممکن است شامل احساس سوزش جزئی باشد.

  • بعد از آزمایش

هنگامی که خونگیری کامل می‌شود، تکنسین یک بانداژ یا پنبه را روی محل نمونه گیری می‌گذارد تا خونریزی متوقف شود. اگر از شما خواسته شد روزه بگیرید، ممکن است بخواهید برای پایان آزمایش یک میان وعده به همراه داشته باشید. شما می‌توانید بعد از آزمایش به فعالیت‌های عادی خود بازگردید و معمولاً هیچ اثر ماندگاری نخواهید داشت، اگرچه برخی افراد ممکن است درد خفیف یا کبودی در بازوی خود داشته باشند.

آزمایشات کلسترول خانگی به طور معمول هیچ گونه درد مداوم یا مشکلات دیگر ایجاد نمی‌کند و می‌توانید پس از انجام آزمایش، فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. اگر متوجه شدید که نوک انگشت شما همچنان خونریزی می‌کند، می‌توانید از یک بانداژ کوچک استفاده کنید.

عوارض احتمالی آزمایش کلسترول خوب

آزمایش HDL نیاز به یک خونگیری ساده و معمول دارد. این به ندرت باعث بروز مشکلات جدی می‌شود. خطرات دادن نمونه خون شامل موارد زیر است:

  • خونریزی زیر پوست یا هماتوم
  • خون ریزی بیش از حد
  • غش کردن
  • عفونت

دریافت نتایج آزمایش کلسترول خوب

پس از خونگیری، نتایج آزمایش کلسترول HDL معمولاً ظرف چند روز آماده می‌شود. معمولاً یک گزارش کامل آزمایش به صورت الکترونیکی یا پست برای شما ارسال می‌شود. پزشک شما همچنین ممکن است با شما تماس گرفته و در خصوص نتایج به دست آمده اطلاعات لازم را به شما ارائه دهد.

آزمایشات خانگی برای بررسی میزان کلسترول موجود در بدن به طور کلی می‌توانند در عرض چند دقیقه نتایج را نشان دهند. نتایج این آزمایش‌ها اغلب بصورت بصری بر روی نوار یا دستگاه تست نمایش داده می‌شود. دسترسی به آزمایشات خانگی که شامل ارسال نمونه خون به آزمایشگاه می‌شود، بیشتر طول می‌کشد زیرا نمونه باید به آزمایشگاه ارسال و سپس تجزیه و تحلیل صورت گیرد.

تفسیر آزمایش HDL

کلسترول HDL به طور کلی بر حسب میلی گرم بر دسی لیتر خون (mg/dL) اندازه گیری و گزارش می‌شود. گزارش آزمایش شما سطح کلسترول HDL و همچنین محدوده مرجع سطح کلسترول HDL طبیعی یا مطلوب را نشان می‌دهد. عوامل متعددی در تفسیر آزمایش کلسترول HDL دخیل هستند، از جمله:

  • سن
  • جنسیت
  • سابقه سلامتی و عوامل خطر قلبی عروقی
  • سطح کلسترول توتال و سایر چربی‌های بدن شما

از آنجا که کلسترول HDL به عنوان “کلسترول خوب” شناخته می‌شود، وجود سطح بالاتر نشانه بهتری است و کلسترول HDL بالای 60 میلی گرم در دسی لیتر به طور کلی عالی تلقی می‌شود.

برای اکثر افراد، سطح کلسترول HDL که بیش از 60 میلی گرم در دسی لیتر است، با کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط است. با این حال، کلسترول HDL بالا می‌تواند به دلیل مصرف برخی داروها، سوء مصرف الکل یا مشکلات تیروئید ایجاد شود. کلسترول HDL بالا همچنین می‌تواند در برخی از شرایط ارثی ایجاد شود. در این موارد که کمتر معمول هستند، کلسترول HDL بالا ممکن است مفید نباشد.

سطح کلسترول HDL که کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر است، پایین تلقی می‌شود، اگرچه برخی از سازمان‌ها سطوح زیر 50 میلی گرم در دسی لیتر را در زنان پایین می‌دانند.

کلسترول HDL پایین یک عامل خطر برای بروز مشکلات قلبی عروقی از جمله شرایط جدی مانند بیماری قلبی و سکته مغزی است. کلسترول HDL پایین همچنین می‌تواند بازتاب یک بیماری زمینه‌ای مانند دیابت باشد. خطرات سلامتی کلسترول HDL پایین زمانی که همراه با دیگر سطوح کلسترول غیرطبیعی مانند سطوح بالای کلسترول LDL “بد” یا مسائلی مانند فشار خون بالا ایجاد شود، می‌تواند افزایش یابد. سایر مواردی که می‌توانند باعث کاهش سطح کلسترول HDL شوند عبارتند از شرایط خاص ارثی، داروهای خاص، برخی عفونت‌ها و بسیاری از شرایط پزشکی که باعث التهاب می‌شوند.

کلسترول HDL یک اندازه گیری مهم است، اما به ندرت به تنهایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. با در نظر گرفتن کلسترول HDL به همراه عوامل دیگر، از جمله سطح کلسترول LDL و سایر جنبه‌های مربوط به سلامت کلی، پزشک می‌تواند خطر قلبی عروقی شما را بهتر ارزیابی کند.

در نتیجه، ضروری است که نتایج آزمایش کلسترول HDL را با پزشک خود در میان بگذارید زیرا آنها در بهترین موقعیت هستند تا توضیح دهند که نتایج برای سلامتی شما به چه معناست.

 

آیا نتایج آزمایش کلسترول خوب دقیق است؟

آزمایش کلسترول خوب بسیار رایج است و اغلب برای ارزیابی خطرات قلبی عروقی استفاده می‌شود. اما، مانند هر آزمایشی، تست‌های کلسترول HDL کاملاً دقیق نیستند. برخی از عوامل موثر که می‌تواند بر دقت هر آزمایشی تداخل ایجاد کند، شامل موارد زیر است:

  • تنوع فردی: ممکن است برخی از سطوح کلسترول HDL بر اساس عوامل فردی مانند استرس یا حالت بدن در طول آزمایش تفاوت‌هایی داشته باشد. تغییرات جزئی نیز می‌تواند بین آزمایشگاه‌ها رخ دهد.
  • بیماری حاد: سطوح کلسترول در خون تحت تأثیر التهاب قرار می‌گیرد، بنابراین عفونت‌ها یا سایر بیماری‌هایی که باعث ایجاد التهاب می‌شوند ممکن است در صحت آزمایش‌های کلسترول HDL اختلال ایجاد کنند.
  • برخی اختلالات خونی: برخی از شرایطی که بر سلول‌های خونی تأثیر می‌گذارد، باعث افزایش نوعی پروتئین، معروف به پروتئین M در خون می‌شود. در افراد مبتلا به این شرایط، آزمایش کلسترول HDL ممکن است سطح پایین تری از کلسترول HDL را نشان دهد که در خون آنها وجود دارد.
  • آزمایشات خانگی که از نمونه خون انگشت استفاده می‌کنند تقریباً به اندازه آزمایشات آزمایشگاهی دقیق هستند، اما ممکن است بر اساس مارک و کیفیت آزمایش، اختلالات بیشتری در دقت آنها وجود داشته باشد.

 

آیا به آزمایشات دیگری نیز نیاز دارم؟

این که آیا به آزمایشات بعدی نیاز دارید یا خیر بستگی به نتایج حاصل شده از آزمایش کلسترول خوب یا HDL دارد. اگر هیچ فاکتور خطری برای مشکلات قلبی عروقی ندارید و سطوح سالم HDL و کلسترول غیر HDL دارید، معمولاً نیازی به آزمایش پیگیری فوری نیست. با این حال، پزشک ممکن است غربالگری کلسترول را هر چند سال یکبار توصیه کند.

اگر کلسترول HDL پایین یا سایر عوامل خطر قلبی عروقی دارید، ممکن است نیاز به آزمایش‌های بعدی داشته باشید. این موارد می‌تواند شامل آزمایش‌های مکرر کلسترول، آزمایش‌های کلسترول گسترده و یا تست‌های استرس قلبی باشد.

اگر در آزمایش خانگی نتیجه غیرطبیعی حاصل شد، طبیعی است که یک آزمایش کلسترول پیگیری با آزمایش خون انجام دهید تا خون شما توسط آزمایشگاه تجزیه و تحلیل شود.