آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c)
نوشته شده توسط mehraban
29 / 06 / 1400
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله که به عنوان A1c نیز شناخته می‌شود، میزان متوسط قند خون شما را در 2 تا 3 ماه گذشته نشان می‌دهد. همچنین به آن HbA1c، آزمایش هموگلوبین گلیکوزیزه و گلیکوهموگلوبین گفته می‌شود. آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c) شباهت زیادی به میانگین ضربه زدن بازیکنان بیسبال دارد. یک بازی واحد به شما نمی‌گوید که یک بازیکن در حرفه خود چگونه عمل می‌کند. بنابراین، نتایج آزمایشی که تنها مربوط که به یک روز هستند نیز تصویر کاملی از نحوه عملکرد درمان به شما ارائه نمی‌دهد.
افرادی که مبتلا به دیابت هستند به طور منظم به این آزمایش نیاز دارند تا متوجه شوند میزان قند خون آنها در محدوده مطلوب است یا خیر. این آزمایش همچنین به شما می‌تواند بگوید که آیا نیاز به تنظیم داروهای دیابت دارید یا خیر. از آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c) برای تشخیص دیابت نیز استفاده می‌شود.
هموگلوبین چیست؟
هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون یافت می‌شود. این پرتئین رنگ قرمز به خون می‌دهد و وظیفه آن حمل اکسیژن به سراسر بدن شما است.
آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c) چگونه عمل می‌کند؟
قند موجود در خون شما گلوکز نامیده می‌شود. هنگامی که گلوکز در خون شما تجمع می‌یابد، به هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز شما متصل می‌شود. آزمایش A1c میزان قند خون را اندازه‌گیری می‌کند. گلبول‌های قرمز خون حدود 3 ماه زندگی می‌کنند، بنابراین این آزمایش سطح متوسط گلوکز خون شما را در 3 ماه گذشته نشان می‌دهد.
اگر سطح گلوکز شما در هفته‌های اخیر بالا بوده است، نتیجه به دست آمده از آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c) سطوح بالاتری را در بدن شما نشان خواهد داد.
محدوده طبیعی HbA1c در این آزمایش به چه صورت است؟
برای افراد بدون دیابت، محدوده طبیعی سطح هموگلوبین A1c بین 4 تا 5.6 درصد است. سطح هموگلوبین A1c بین 5.7 تا 6.4 درصد به این معنی است که شما پیش دیابت دارید و بیشتر در معرض ابتلا به دیابت در آینده قرار دارید. سطوح 6.5 یا بالاتر به معنای ابتلا به دیابت است.
تعیین هدف برای سطوح A1c
سطح هدف A1c برای افراد مبتلا به دیابت معمولاً کمتر از 7 است. هرچه میزان هموگلوبین A1c بیشتر باشد، خطر ابتلا به عوارض مربوط به دیابت نیز بیشتر می‌شود. افرادی که دیابت طولانی مدت را درمان کرده‌اند، ممکن است سطح بالای 8 داشته باشند. اگر دیابت دارید و سطح شما بالاتر از هدف موردنظر است، پزشک ممکن است برنامه درمانی شما را تغییر دهد تا سطح شما پایین بیاید. ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش و دارو می‌تواند سطوح A1c را پایین بیاورد.
افراد مبتلا به دیابت باید هر 3 ماه یکبار آزمایش HbA1c را انجام دهند تا از قند خون خود در محدوده طبیعی موردنظر مطمئن شوند. اگر دیابت شما تحت کنترل خوبی است، ممکن است بتوانید آزمایش‌های خون خود را در فواصل زمانی طولانی‌تری انجام دهید. اما کارشناسان توصیه می کنند حداقل دو بار در سال چک کنید.
افراد مبتلا به بیماری‌های هموگلوبین مانند کم خونی ممکن است با این آزمایش نتایج گمراه کننده‌ای دریافت کنند. سایر مواردی که می‌توانند نتایج هموگلوبین A1c را تحت تاثیر قرار دهند شامل مکمل‌هایی مانند ویتامین C و E و سطح بالای کلسترول است. بیماری‌های کلیوی و کبدی نیز ممکن است بر روی آزمایش تأثیر بگذارند.
چند وقت یکبار به انجام آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c) نیاز دارید؟
احتمالاً پزشک به محض تشخیص دیابت از شما می‌خواهد آزمایش A1c را انجام دهید. همچنین اگر پزشک تصور می‌کند که ممکن است به دیابت مبتلا شوید، آزمایش را برای شما تجویز خواهد کرد. این آزمایش سطح اولیه را تعیین می‌کند تا بتوانید ببینید چقدر قند خون خود را با موفقیت کنترل می‌کنید.
اینکه چند وقت یکبار بعد از آن به آزمایش نیاز خواهید داشت به موارد مختلفی بستگی دارد، مانند:
- نوع دیابت شما
- کنترل قند خون شما
- برنامه درمانی شما
اگر پیش دیابت دارید، احتمالاً سالی یک بار تحت آزمایش قرار می‌گیرید. این بدان معناست که احتمال زیادی برای ابتلا به دیابت وجود دارد.
اگر دیابت نوع 2 دارید، انسولین استفاده نمی‌کنید و قند خون شما معمولاً در محدوده موردنظر است، هر سال دو بار آزمایش می‌شوید.
اگر دیابت نوع 1 دارید، می‌توانید سه یا چهار بار در سال آزمایش هموگلوبين گليکوزيله ( HbA1c) را انجام دهید.
در صورت تغییر برنامه دیابت یا شروع داروی جدید، ممکن است بیشتر به این آزمایش نیاز داشته باشید. برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن (روزه گرفتن قبل از آزمایش) نیست. بلکه می‌توانید آن را در هر زمان از روز، قبل یا بعد از غذا انجام دهید.
افراد مبتلا به بیماری‌های هموگلوبین مانند کم خونی، ممکن است با این آزمایش نتایج گمراه کننده‌ای دریافت کنند. سایر مواردی که می‌توانند بر نتایج هموگلوبین A1c تأثیر بگذارند عبارتند از مکمل‌ها، مانند ویتامین C و E و سطح کلسترول بالا. بیماری‌های کلیوی و کبدی نیز ممکن است بر روی آزمایش تأثیر بگذارند.
چرا به آزمایش HbA1c نیاز دارم؟
مراکز کنترل بیماری (CDC) توصیه می‌کند که بزرگسالان بالای 45 سال برای غربالگری دیابت و پیش دیابت آزمایش شوند. اگر نتایج آزمایش شما طبیعی باشد، باید آزمایش را هر 3 سال یکبار تکرار کنید. اگر نتایج شما نشان می‌دهد که پیش دیابت دارید، باید هر 1 الی 2 سال یکبار آزمایش شوید. شما همچنین باید با پزشک خود در مورد اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به دیابت (Diabetes) صحبت کنید. اگر سن شما زیر 45 سال است، ممکن است در صورت داشتن عوامل خطر خاصی به این آزمایش نیاز داشته باشید. این عوامل خطر شامل موارد زیر هستند:
- داشتن اضافه وزن یا چاقی
- فشار خون بالا
- سابقه بیماری قلبی
- عدم تحرک بدنی
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله به طور معمول باید هر 3 سال یکبار انجام شود و در صورتی که نتایج شما نشان می‌دهد که مبتلا به پیش دیابت هستید، زودتر از این بازده زمانی باید آزمایش شوید. اگر علائم دیابت دارید، ممکن است به آزمایش HbA1c نیاز داشته باشید. این علائم شامل:
- افزایش احساس تشنگی
- افزایش ادرار (تکرر ادرار)
- تاری دید
- خستگی
در طول آزمایش HbA1c چه اتفاقی می‌افتد؟
یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک نمونه خونی را از رگ بازوی شما می‌گیرد. پس از قرار دادن سوزن، مقدار کمی خون در لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می‌شود. وقتی سوزن داخل یا بیرون کشیده می‌شود، ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
آیا برای آماده شدن برای آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله باید کاری انجام دهم؟
برای آزمایش HbA1c نیازی به آمادگی خاصی ندارید.
آیا عوارضی برای آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله وجود دارد؟
خطر و عوارض بسیار کمی برای انجام آزمایش خون وجود دارد. ممکن است در نقطه‌ای که سوزن در آن قرار داده شده است احساس درد یا کبودی کنید، اما اکثر علائم به سرعت از بین می‌روند.
نتایج آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله به چه معنا هستند؟
نتایج HbA1c به صورت درصد داده شده است. نتایج معمولی در زیر آمده است.
- نرمال: HbA1c زیر 5.7
- پیش دیابت: HbA1c بین 5.7 تا 6.4 درصد
- دیابت: HbA1c 6.5 یا بالاتر
نتایج شما ممکن است معنای متفاوتی داشته باشد. اگر در مورد نتایج خود س سوالی دارید، با ارائه دهنده خدمات درمانی خود صحبت کنید. اگر دیابت دارید، انجمن دیابت آمریکا توصیه می‌کند سطح HbA1c خود را زیر 7 درصد نگه دارید. بسته به سلامت کلی، سن، وزن و عوامل دیگر، ممکن است ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی توصیه‌های دیگری برای شما داشته باشد.
آزمایش HbA1c برای دیابت بارداری، نوعی دیابت که فقط زنان باردار را درگیر می‌کند، یا برای تشخیص دیابت در کودکان استفاده نمی‌شود. همچنین، اگر مبتلا به کم خونی یا نوع دیگری از اختلالات خونی هستید، آزمایش HbA1c ممکن است برای تشخیص دیابت دقت کمتری داشته باشد. اگر شما یکی از این اختلالات را دارید و در معرض ابتلا به دیابت هستید، پزشک ممکن است آزمایش‌های متفاوتی را توصیه کند.
